Thực trạng về tuyển chọn, đào tạo huấn luyện viên thể thao Việt Nam hiện nay

 3 
THỰC TRẠNG VỀ TUYỂN CHỌN, ĐÀO TẠO 
HUẤN LUYỆN VIÊN THỂ THAO VIỆT NAM HIỆN NAY 
TS. Nguyễn Duy Quyết 
PGS. TS. Bùi Quang Hải* 
** 
Bóng đá mệnh danh là môn thể thao"Vua" 
được trên 4 tỉ người khắp hành tinh yêu 
thích, quan tâm theo dõi. Để trình diễn 
môn Bóng đá trong các trận đấu một cách 
thực sự lôi cuốn, trinh phục được trái tim 
hâm mộ của hàng triệu khán giả trên toàn 
thế giới là vấn đề khó đòi hỏi vận động 
viên Bóng đá phải hội tụ đủ các phẩm chất 
về thể lực, kỹ chiến thuật, tâm lý, lòng 
đam mê và toàn bộ hệ thống các điều kiện 
cần thiết đảm bảo để vận động viên bóng 
đá có cơ hội thể hiện tài năng của mình 
như trang thiết bị, sân bãi, dụng cụ tập 
luyện, chế độ chính sách đãi ngộ... 
 Bài viết này sẽ cung cấp cho độc giả 
một số thông tin cần thiết, bổ ích nâng cao 
được tính hiệu quả ở các tình huống thi 
đấu khác nhau trong hoạt động hoạt động 
chuyên môn của các VĐV bóng đá (bảng 
1). 
Tóm tắt: Bóng đá mệnh danh là môn thể thao"Vua" được trên 4 tỉ người khắp hành 
tinh yêu thích, quan tâm theo dõi. Để trình diễn môn Bóng đá trong các trận đấu một 
cách thực sự lôi cuốn, trinh phục được trái tim hâm mộ của hàng triệu khán giả trên toàn 
thế giới là vấn đề khó đòi hỏi vận động viên Bóng đá phải hội tụ đủ các phẩm chất về thể 
lực, kỹ chiến thuật, tâm lý, lòng đam mê và toàn bộ hệ thống các điều kiện cần thiết đảm 
bảo để vận động viên bóng đá có cơ hội thể hiện tài năng của mình như trang thiết bị, sân 
bãi, dụng cụ tập luyện, chế độ chính sách đãi ngộ... Bài viết này sẽ cung cấp cho độc giả 
một số thông tin cần thiết, bổ ích nâng cao được tính hiệu quả ở các tình huống thi đấu 
khác nhau trong hoạt động hoạt động chuyên môn của các VĐV bóng đá 
Từ khóa: Thông tin cần thiết, bổ ích nâng cao được tính hiệu quả ở các tình huống thi 
đấu khác nhau trong hoạt động hoạt động chuyên môn của các VĐV bóng đá. 
Abstract: Football is known as the "King" sport that is loved by over 4 billion people 
around the planet. To perform the football game in a truly captivating match, to win the 
hearts of millions of viewers around the world is a difficult problem that requires football 
players to have enough products. physical strength, tactical, psychological, passion and 
the entire system of necessary conditions to ensure that football players have the 
opportunity to show their talents such as equipment, yards, training tools, remuneration 
policies ... This article will provide readers with some necessary and useful information to 
improve the effectiveness in different competition situations in their activities. 
professional activities of football players 
Key words: Necessary and useful information to improve the effectiveness in different 
situations in the professional activities of football players 
THÔNG TIN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 
 4 
Bảng 1. Những yếu tố quyết định tính hiệu quả cao ở các tình huống thi đấu khác 
nhau trong hoạt động của các VĐV bóng đá (P.V.Oxtasev, 1982) 
Các loại hình hoạt động 
của VĐV bóng đá 
Những khả năng và chỉ số quyết định 
Không bóng 
Các động tác di chuyển: đi 
bộ, các bước đệm và chéo 
sang bên, nhảy lên phía 
trước, bật cao; chạy 
chuyển cánh và thay đổi 
tốc độ; chạy tăng tốc từ 
khoảng cách 10-20m 
Chạy nhanh trên các đoạn 
30-70 
Các khả năng phối hợp: khả năng phân biệt các thông số 
các động tác, giữ thăng bằng (trạng thái tĩnh và động), 
khả năng thả lỏng cơ, khả năng định hướng trong không 
gian 
Các khả năng tốc độ: sức nhanh của phản xạ phức tạp 
đối với đối tượng di động, sức nhanh của các động tác 
đơn, tần số các động tác 
Các khả năng sức mạnh: sức mạnh tốc độ, sức mạnh xuất 
phát 
Có bóng Tốc độ cao trong điều kiện kiểm soát tầm nhìn tối thiểu. Sức 
nhanh của các động tác đơn và phản xạ lựa chọn. Sức nhanh 
của sự tập trung chú ý. Khả năng duy trì sức bền: sức bền 
đặc thù 
Những cú sút bóng bằng 
hai chân 
Các khả năng phối hợp: 
Khả năng phân biệt các thông số của động tác, khả năng 
phối hợp các động tác 
Các khả năng sức mạnh: sức mạnh tốc độ (sức mạnh bột 
phát) 
Mức độ ổn định tâm lý 
Những quả đánh đầu Các khả năng động cơ tâm lý: 
Đánh giá các đặc tính không gian - thời gian của quả 
bóng đang bay; độ chính xác của sự phân phối sức lực 
Các khả năng sức mạnh: sức mạnh tốc độ 
Các khả năng phối hợp: khả năng phân biệt các thông số 
không gian - thời gian 
Lấy bóng từ đối thủ Các khả năng tốc độ: phản xạ lựa chọn phức tạp các 
động tác, sức nhanh của các động tác đơn 
Các khả năng phối hợp: khả năng định hướng trong 
không gian, khả năng phối hợp các động tác 
Khả năng duy trì sức bền: sức bền tốc độ, sức mạnh tốc 
độ, khả năng phối hợp 
Các chỉ số yếu trắc học: chiều dài cơ thể và 2 tay 
Bắt bóng bằng 2 tay Các khả năng phối hợp: khả năng phối hợp các động tác 
Các khả năng tốc độ: tốc độ của động tác đơn, phản phức 
tạp đối với đối tượng di động (quả bóng) và khả năng 
lường trước 
Các khả năng sức mạnh: sức mạnh bột phát, sức mạnh 
xuất phát 
Khả năng mềm dẻo ở các khớp 
Sự tác động tương hỗ 
chiến thuật (trong tấn công 
và phòng thủ) 
Các khả năng trí tuệ 
Tư duy. Các khả năng ý chí 
Khả năng sáng tạo 
 5 
Các khả năng phối hợp: độ chính xác của các động tác 
Các khả năng tốc độ: tốc độ trong các hành động vận 
động trọn vẹn, phản xạ lường trước 
Trong khi phân tích những chỉ số trình độ 
huấn luyện chung và chuyên môn của các 
VĐV bóng đá năng khiếu ở lứa tuổi 14-16 
G.A.Lixentruc (2003) đã nhấn mạnh 3 yếu 
tố chủ đạo chung (bảng 2). Cụ thể, yếu tố 
thứ nhất vai trò của nó chiếm tỉ lệ 29.9%, 
có ý nghĩa quyết định sự phát triển thể lực 
chung của các cầu thủ. Yếu tố này bao 
gồm chiều cao và cân nặng của VĐV, 
ném bóng nhồi, ném biên, sút bóng xa và 
chạy con thoi (những hệ số tương quan 
nằm trong khoảng 0.413-0.799). Trong 
yếu tố thứ hai, vai trò của nó chiếm tỉ lệ 
28.1%, gồm 7 test chạy và nhảy. Yếu tố 
này được coi là những khả năng tốc độ và 
sức mạnh của các VĐV bóng đá. Trong 
yếu tố thứ ba xác định những khả năng 
phối hợp chuyên môn của các cầu thủ 
trong các bài tập với bóng. Tỉ trọng của nó 
trong kết quả chung chiếm 13.8% 
Bảng 2. Phân tích yếu tố của các chỉ số trình độ huấn luyện chung và chuyên môn 
của các VĐV bóng đá 14-16 tuổi 
Các chỉ số 
Yếu tố % kết quả chung 
29.9 28.1 13.8 
Chiều cao 0.511 0.321 0.099 
Cân nặng 0.413 0.288 -0.115 
Chạy 60m 0.215 -0.693 0.121 
Bật xa tại chỗ: 
- Bật xa 
- Bật cao 
0.188 
0.300 
-0.795 
-0.681 
-0.311 
0.159 
Chống đẩy 2 tay 0.402 0.183 0.211 
Ném bóng nhồi 0.623 0.159 0.090 
Chạy theo hình tam giác 0.311 -0.699 0.083 
Chạy, nhào lộn, chạy 20m -0.211 -0.699 0.159 
Test Kuper 0.395 -0.483 0.189 
Sút vào đích bằng chân phải 0.012 0.088 0.479 
Trượt dốc dẫn bóng 35m -0.415 -0.675 0.329 
Chạy con thoi 45m 0.587 -0.189 0.200 
Tâng bóng: 
- Bằng chân 
- Bằng đầu 
0.288 
0.113 
-0.112 
0.017 
0.775 
0.437 
Trượt dốc. Sút vào đích bằng chân 
trái, chân phải 
-0.099 0.275 0.489 
Kiểm tra độ chính xác của quả 
chuyền bóng 
-0.175 0.388 0.471 
Ném biên 0.795 0.083 0.118 
Hoạt động của 2 chân trong phòng 
thủ 
0.271 -0.117 0.089 
Sút bóng xa 0.695 -0.217 0.095 
Tính hiệu quả của hoạt động thi đấu của thủ môn được xác định bằng: 
 6 
 Những đặc điểm hình thái học của cấu tạo cơ thể (chiều cao của VĐV cần phải 
đạt trong khoảng 180-190cm); 
 Sự phát triển tốt các khả năng vận động (các khả năng phối hợp, các phản xạ 
vận động nhanh, sức nhanh của động tác đơn, các khả năng sức mạnh; sức mạnh tốc độ; 
tố chất mềm dẻo; 
 Các khả năng hoạt động thể lực; 
 Các đặc điểm động cơ tâm lý: khả năng phân phối sức lực, phân biệt các đặc 
tính không gian - thời gian của các động tác, dự báo đúng các sự kiện; 
 Các đặc điểm tâm lý: khối lượng, tính ổn định và khả năng tập trung chú ý; ý 
chí vượt trở ngại, tính quyết đoán, sự can đảm, tính kiên trì đạt được mục đích; 
 Có ý thức tập luyện bóng đá cao; 
 Tốc độ của các quá trình hồi phục; 
 Các khả năng trí tuệ: phân tích và đánh giá đúng mức những kết quả hoạt động 
thể thao của bản thân. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Bùi Quang Hải (2014) Tuyển chọn Vận động viên thể thao; NXB Thể dục thể thao Hà Nội. 
2. Л.П. Сергиенко (2013) Tuyển chọn Thể thao Lý luận và thực tiễn; 
NXB Xuất nhập khẩu Moscow UDC 796/799 BBK 75.0 С32. 
3. Bompa, T. O (1999). Periodization: theory and methodology of training. Champaign: Human 
Kinetics. 
 7 
THỰC TRẠNG ĐẬP BÓNG Ở VỊ TRÍ SỐ 4 CỦA NỮ SINH VIÊN 
ĐỘI TUYỂN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TDTT HÀ NỘI 
Th.s. Đào Xuân Anh + Th.s. Lê Thị Thu Hương + Th.s. Nguyễn Việt Hồng ** 
1. Đặt vấn đề 
Trong thực tế thi đấu bóng chuyền, đập 
bóng mạnh có thể không mang lại hiệu 
quả cao vì đối phương tổ chức chắn bóng 
rất kín, vì vậy vấn đề đặt ra là thay đổi các 
miếng đánh trong các tình huống nhanh, 
chớp nhoáng gây bất ngờ cho đối phương 
để giành chiến thắng. Nhất là ngày nay, 
chiều cao, sức bật, trình độ VĐV phát 
triển thì xu thế tấn công càng thể hiện rõ 
tầm quan trọng của nó. Đập bóng thường 
được sử dụng ở vị trí số 4 bởi vì ở vị trí 
này rất thuận lợi trong tấn công, gần 
chuyền hai là trung tâm để tổ chức tấn 
công và phối hợp chiến thuật nhanh biến 
hoá: góc độ đập bóng rộng có thể đập 
bóng theo nhiều hướng khác nhau. 
Qua khảo sát sơ bộ chúng tôi nhận 
thấy, hiệu quả kỹ thuật đập bóng vị trí số 
4 của nữ sinh viên đội tuyển bóng chuyền 
trường ĐHSP TDTT Hà Nội còn nhiều 
hạn chế như: Chạy bước đà chưa đúng, 
tầm tiếp xúc bóng chưa chuẩn xác, sự phối 
hợp chuyền 2 và người đập chưa có sự ăn 
ý... Do vậy, để nâng cao hiệu quả huấn 
luyện và bổ sung lực lượng kế cận cho 
tuyến trên, thì việc lựa chọn những 
phương tiện chuyên môn nhằm nâng cao 
hiệu quả huấn luyện là vấn đề vô cùng cấp 
thiết. 
Trong thực tế đã có nhiều công trình 
nghiên cứu về các kỹ thuật đập bóng của 
các tác giả như: Đặng Hùng Mạnh (trường 
ĐHSPTDTT Hà Nội); Trần Chí Công 
(trường ĐHSP TDTT Hà Nội); nhưng 
chưa có tác giả nào nghiên cứu lựa chọn 
bài tập nâng cao hiệu quả kỹ thuật đập 
bóng ở vị trí số 4 cho đối tượng là sinh 
viện đội tuyển Bóng chuyền nữ trường 
Đại học sư phạm TDTT Hà Nội. 
Xuất phát từ thực tiễn nêu trên, chúng 
tôi đã xác định nghiên cứu đề tài: 
“Nghiên cứu lựa chọn một số bài tập nâng 
cao hiệu quả đập bóng ở vị trí số 4 cho nữ 
sinh viên đội tuyển bóng chuyền trường 
Đại học sư phạm TDTT Hà Nội” 
2. Phương pháp nghiên cứu 
THÔNG TIN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC