Sử dụng phóng sự ngắn truyền hình trong chương trình thời sự 19h50 của Đài truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh

i điểm thích hợp nhằm tăng tính hiệu quả. 
 Những đề tài mang tính tuyên truyền theo các chủ đề mang tính cố định hàng 
năm như kỷ niệm ngày quốc khánh 2/9, lễ 30/4, kỷ niệm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí 
Minhthì hình thức “nuôi” phóng sự ngắn thường được áp dụng phổ biến. 
2.3. Thủ pháp của Phóng sự ngắn trong Chương trình thời sự của HTV 
 2.3.1. Hình ảnh 
 Liên tiếp trong Chương trình thời sự tối 20, 21, 22/10, những hình ảnh về trục 
vớt chiếc xe khác bị nạn do lũ tại Hà Tĩnh và tìm thấy xác của các nạn nhân xấu số đã 
tạo ấn tượng với người xem. 
 Trong phóng sự “Bất cập trong việc xử lý heo bệnh ở các tỉnh lân cận TPHCM”. 
Đầu tiên là những cảnh cận về những con heo bệnh tại các hố chôn sơ sài gần nhà dân, 
đặc tả những vết thương lở loét trên thân hình của heo. Trung cảnh những con heo bệnh 
chưa chết vẫn có thể đi lại, nguy cơ đem mầm bệnh lây nhiễm đi nơi kháctrong khi 
chính quyền địa phương thì bất lực trong việc xử lý heo bị bệnh vì không có kinh phí. 
 2.3.2. Lời dẫn 
 Lời dẫn của phóng sự của HTV đã lý giải cho khán giả hiểu vì sao phải đưa tin 
này trong ngày hôm này, trong bản tin này chứ không phải bản tin khác. 
 Lời dẫn trong các phóng sự của HTV luôn có sự móc nối nhau giữa các phóng sự 
một cách có “duyên”, tạo sự liên kết giữa các tác phẩm trong cùng một bản tin. 
 2.3.3. Dẫn hiện trường 
 Đài truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh tận dụng rất tốt yếu tố phóng viên dẫn 
hiện trường trong các phóng sự ngắn để tăng tính hấp dẫn cho phóng sự. 
 Tuy nhiên, trong một số trường hợp, các phóng sự của HTV được coi là bị “lạm 
dụng” dẫn hiện trường. 
 8 
 Chƣơng 3: 
 MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ VỀ SỬ DỤNG PHÓNG SỰ NGẮN TRUYỀN HÌNH 
 TRONG CÁC CHƢƠNG TRÌNH THỜI SỰ 
3.1. Mấy vấn đề trong việc sử dụng Phóng sự ngắn truyền hình trên HTV9 
 3.1.1. Thành công 
 - Sử dụng Phóng sự ngắn truyền hình làm cho Chương trình thời sự sinh động, 
hấp dẫn hơn: 
 So sánh giữa các Chương trình thời sự có sử dụng Phóng sự ngắn và các chương 
trình không có sự xuất hiện của Phóng sự ngắn chúng tôi nhận thấy có một sự khác biệt 
về sự sinh động, hấp dẫn của chương trình. Với những Chương trình thời sự không có 
sử dụng Phóng sự ngắn thì chương trình thường rất “nặng nề”, khô khan. 
 Với những Chương trình thời sự có sử dụng Phóng sự ngắn, thì cấu trúc của 
Chương trình thời sự linh hoạt, hấp dẫn hơn rất nhiều. Trong Chương trình thời sự ngày 
29/11/2010, sau phần tin trong nước là 3 phóng sự về các vấn đề kinh tế, xã hội “nóng” 
đang được người dân quan tâm. 
 Xét ở góc độ khán giả, qua điều tra ý kiến khán giả về “Sử dụng phóng sự ngắn 
truyền hình trong Chương trình thời sự 19h50 của HTV9”, chúng tôi nhận thấy, tỷ lệ 
khán giả thích xem Chương trình thời sự có sử dụng các Phóng sự ngắn chiếm số lượng 
nhiều hơn là số khán giả thích xem Tin tức. 
 - Phóng sự ngắn tạo được hiệu quả tác động xã hội sâu rộng: 
 Có thể nói, Phóng sự ngắn có một ưu thế là được phát trong Chương trình thời sự 
vào thời điểm “giờ vàng” của buổi tối. Đặc biệt, với những thông tin “nóng”, thì trong 
lúc các báo in phải đợi đến sáng hôm sau mới ra báo thì truyền hình đã có sản phẩm để 
phát vào buổi tối hôm đó. Cùng với những đặc trưng là thế mạnh của truyền hình như 
về hình ảnh, âm thanh, tiếng động hiện trườnghiệu quả tác động xã hội của truyền 
hình nói chung và các tác phẩm Phóng sự ngắn rất nhanh và sâu rộng. 
 Chẳng hạn, trong các đợt lũ lụt tại các tỉnh miền Trung vào tháng 10/2010, sau 
khi HTV liên tục phát các phóng sự về lũ lụt tại miền Trung, đã dấy lên một phong trào 
quyên góp tiền của, vật chất ủng hộ đồng bào miền Trung đang oằn mình chịu đựng lũ 
lụt. 
 3.1.2. Hạn chế 
 So với các đài truyền hình địa phương khác, tỷ lệ sử dụng Phóng sự ngắn trong 
Chương trình thời sự của Đài truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh là cao hơn. Tuy 
nhiên, xét về chất lượng thì nhiều phóng sự ngắn của HTV có chất lượng chưa thực sự 
cao, nếu không nói là thấp hơn so với các đài địa phương khác. 
 Thời gian gần đây Chương trình thời sự của HTV9 có sử dụng các Phóng sự 
ngắn do các đài địa phương khác sản xuất và phối hợp phát sóng. Tuy nhiên, do không 
trực tiếp sản xuất nên nội dung phụ thuộc vào đài địa phương, họ sản xuất như thế nào 
thì sử dụng như thế chứ không có chính kiến riêng của HTV. 
 Trong 200 phiếu điều tra bảng hỏi, khi được hỏi: “Quý vị đánh giá như thế nào 
về các Phóng sự ngắn trong Chương trình thời sự của HTV”, kết quả thu được là: Hay: 
 9 
11,5%; Được: 32,%; Dở: 54,5%; Không ý kiến: 1,5%. Cụ thể về mặt nội dung, khi được 
hỏi “Phóng sự ngắn của HTV có phản ánh những vấn đề bức xúc của người dân 
không?”, kết quả khảo sát là: Nhiều: 40,5%; Ít: 27,5%; Không: 31,0%; Không có ý 
kiến: 1%. 
 Khi được hỏi: Phóng sự ngắn trong Chương trình thời sự của HTV có những hạn 
chế nào, kết quả:Chưa phản ánh hết những bức xúc của người dân: 23,5%, Ít tính phản 
biện: 17,5%, Hình ảnh chưa đẹp: 11%, Nặng tính tuyên truyền: 43%, Quảng cáo cho 
các DN: 6%. 
 3.1.3. Những vấn đề đặt ra 
 - Nhận thức của phóng viên về vai trò của Phóng sự ngắn 
 Điểm yếu trong Chương trình thời sự của HTV là đưa quá nhiều thông tin hội 
nghị, hội họp. Phóng viên HTV dường như chỉ đưa tin theo thư mời. Nhiều tác phẩm 
chỉ xứng đáng là một Tin. 
 Rất ít phóng sự có các đề tài tự phát hiện của phóng viên về các vấn đề “nóng” 
của cuộc sống, từ đó có sự phân tích, lý giải hay định hướng giải quyết một vấn đề nào 
đó. 
 - Việc tổ chức sản xuất 
 Nhiều tác phẩm trong Chương trình thời sự của HTV chưa thực sự có phân định 
rõ ràng về thể loại. Nhiều tin tức hội nghị, hội thảo có thời lượng dài hơn một tin bình 
thường; một số tin có cả phỏng vấn, trích phát biểu dài hơn cả thời lượng của một 
Phóng sự ngắn 
 Trong khi thời lượng của tổng thể chương trình đã bị giới hạn thì số lượng thông 
tin đưa đến cho khán giả sẽ bị hạn chế. 
3.2. Một vài khuyến nghị tăng hiệu quả sử dụng Phóng sự ngắn truyền hình trong 
các Chương trình thời sự 
 3.2.1. Nâng cao nhận thức về lý luận Phóng sự ngắn cho đội ngũ phóng viên, 
biên tập viên 
 Một thực tế là đội ngũ phóng viên của Trung tâm tin tức Đài truyền hình Thành 
phố Hồ Chí Minh không phải đều được đào tào chuyên môn nghiệp vụ báo chí ngay từ 
đầu mà xuất phát từ nhiều nguồn khác nhau. Từ đó dẫn đến nhận thức cũng khác nhau 
về vai trò, vị trí, tầm quan trọng cũng như các phong cách thực hiện, sử dụng Phóng sự 
ngắn chưa có sự thống nhất. 
 3.2.2. Phát huy lợi thế đặc trưng của Phóng sự ngắn truyền hình 
 Hai đặc trưng quan trọng và tạo nên thế mạnh của truyền hình là hình ảnh và âm 
thanh. Tuy nhiên, qua phân tích các phóng sự ngắn trong chương trình thời sự của HTV 
thì hai yếu tố này chưa được khai thác một cách tối đa để tăng hiệu quả. HTV cần chú ý 
vấn đề này trong việc sản xuất các tác phẩm, đặc biệt là Phóng sự ngắn. 
 3.3.3. Sử dụng nhiều Phóng sự ngắn có tính thời sự 
 HTV nên tập trung chủ yếu vào thông tin trên địa bàn Thành phồ Hồ Chí Minh, 
vì đây là một thành phố lớn của cả nước, hàng ngày có rất nhiều hoạt động có ý nghĩa, 
được xã hội quan tâm. Đồng thời cần có sự phối hợp chặt chẽ với các đài truyền hình 
 10 
của địa phương khác trong việc trao đổi thông tin. Với những vấn đề xảy ra tại các địa 
phương khác nhưng có tầm ảnh hưởng đến khu vực Thành phố Hồ Chí Minh và cả nước 
như dịch bệnh, lũ lụt, ô nhiễm môi trườngHTV nên cử phóng viên trực tiếp đi thực 
hiện phóng sự để có chính kiến riêng của mình. 
 3.3.4. Mở rộng đối tượng khán giả 
 Chương trình thời sự với đặc trưng là những thông tin về chính trị, kinh tế, văn 
hóa, xã hộitrên khắp mọi miền tổ quốc. Đối tượng khán giả mà Chương trình thời sự 
hướng tới là khá rộng hơn so với các chương trình khác. Thông tin thời sự không phân 
biệt độ tuổi, giới tính, ngành nghềmà chủ yếu phụ thuộc vào nội dung thông tin cần 
đến với khán giả. 
 Đài truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh, trong thời gian tới cần chú trọng mở 
rộng đối tượng khán giả hơn cho Chương trình thời sự, để những thông tin mà Đài cung 
cấp sẽ đến với công chúng rộng rãi hơn. 
 KẾT LUẬN 
 - Vẫn còn nhiều tranh luận xung quanh vấn đề tên gọi, phân chia thể loại, bố 
cụccủa Phóng sự ngắn truyền hình. Dù sao đi nữa thì những đóng góp của Phóng sự 
ngắn truyền hình trong các chương trình truyền hình, đặc biệt là Chương trình thời sự đã 
phần nào khẳng định vai trò của thể loại độc đáo, thú vị này trong hoạt động sáng tạo 
tác phẩm truyền hình nói chung. 
 Trên cơ sở ý kiến của các nhà nghiên cứu, các nhà báo truyền hình và thực tế 
hoạt động sáng tạo tác phẩm Phóng sự ngắn truyền hình của bản thân mình qua nhiều 
năm, tác giả chỉ ra sự khác biệt giữa Phóng sự ngắn với các thể loại tương đồng để các 
đồng nghiệp, những người mới vào nghề có thể phân biệt cơ bản giữa các thể loại. 
 - Hoạt động sáng tạo một Phóng sự ngắn có chất lượng đã rất khó, nhưng sử 
dụng nó như thế nào trong tổng thể một chương trình để tạo hiệu quả tác động cao hơn 
là điều cũng không phải dễ. Qua phân tích thực trạng sử dụng Phóng sự ngắn truyền 
hình trong Chương trình thời sự 19h50 của HTV9 tác giả đã chỉ ra vai trò, vị trí, tầm 
quan trọng của Phóng sự ngắn trong các Chương trình thời sự. Tất cả đều thể hiện ở tần 
suất xuất hiện của Phóng sự ngắn trong các Chương trình thời sự hiện nay, không chỉ 
HTV mà ở các đài truyền hình địa phương khác. Điều đó đã được chứng minh qua các 
con số thống kê cụ thể trong các chương trình thời sự. 
 - Quy trình sản xuất, sử dụng Phóng sự ngắn truyền hình ở mỗi đài truyền hình là 
không giống nhau. Tuy nhiên, tất cả đều đi đến một mục đích cuối cùng là đem thông 
tin đến cho khán giả một cách nhanh nhất, thú vị nhất. 
 Phân tích những thành công, hạn chế và chỉ ra những vấn đề trong quá trình sử 
dụng Phóng sự ngắn truyền hình trong Chương trình thời sự của HTV để rút ra những 
kinh nghiệm cần chia sẽ để nâng cao hiệu quả sử dụng Phóng sự ngắn. Một vài khuyến 
nghị nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng Phóng sự ngắn truyền hình chỉ là ý kiến cá nhân 
trên cơ sở phân tích những thành công, hạn chế qua Chương trình thời sự của HTV9. 
 11 
References. 
 TÀI LIỆU THAM KHẢO 
A/ Sách tiếng Việt: 
 1. Đức Dũng (2006), Viết báo như thế nào, NXB Văn hóa - Thông tin, Hà Nội 
 2. Hoàng Cúc – Đức Dũng, (2007), Những vấn đề của báo chí hiện đại, NXB Lý 
 luận chính trị 
 3. Đức Dũng (2004), Phóng sự báo chí hiện đại, NXB Thông tấn, Hà Nội 
 4. Nguyễn Văn Dững, Chức năng của báo chí, Bài giảng chuyên đề Lịch sử lý luận 
 báo chí truyền thông, Chương trình đào tạo Thạc sỹ báo chí Trường Đại học 
 Khoa học xã hội và nhân văn Hà Nội (2008-2011) 
 5. Nguyễn Văn Dững (chủ biên), Hữu Thọ, Nguyễn Thị Hòa, Lê Thị Thanh Xuân 
 (2006), Tác phẩm báo chí (tập 2), NXB Lý luận chính trị 
 6. Nhiều tác giả, (2005), Thể loại báo chí, NXB Đại học quốc gia THPCM 
 7. Vũ Quang Hào, (2004), Báo chí và đào tạo báo chí Thụy Điển, Bộ VHTT – Cơ 
 quan hợp tác phát triển quốc tế Thụy Điển (Sida) 
 8. Vũ Quang Hào, Ngôn ngữ báo chí, NXB Thông Tấn, Hà Nội 
 9. Tôn Nữ Ngọc Hân, (2003), Sự phát triển của hệ thống chuyên mục trên HTV, 
 Khóa luận tốt nghiệp ngành báo chí, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân 
 văn TPHCM 
 10. Đỗ Quang Hưng (chủ biên), Nguyễn Thành, Dương Trung Quốc (2001), Lịch sử 
 báo chí Việt Nam 1865 – 1945, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội 
 11. Đinh Văn Hường, (2006), Các thể loại báo chí thông tấn, NXB Đại học Quốc 
 gia Hà Nội 
 12. Đinh Văn Hường, Tính giao thoa của các thể loại báo chí, Bài giảng chuyên đề 
 Xu hướng phát triển thể loại báo chí, Chương trình đạo tạo Thạc sỹ báo chí 
 Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội (2008 -2011) 
 13. Trần Long, Kết cấu phóng sự ngắn truyền hình, Luận văn thạc sỹ khoa học báo 
 chí, Trường Đại học KHXH&NV, Đại học quốc gia Hà Nội 
 14. Dương Xuân Sơn, Các thể loại báo chí chính luận nghệ thuật (2004), NXB Đại 
 học quốc gia Hà Nội 
 15. Dương Xuân Sơn, (2009), Giáo trình báo chí truyền hình, NXB Đại học quốc 
 gia Hà Nội 
 16. Tạ Ngọc Tấn, Báo chí – Những vấn đề lý luận và thực tiễn, NXB Văn hóa thông 
 tin 
 17. Tạ Ngọc Tấn, Truyền thông đại chúng, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội 
 18. Nguyễn Thị Minh Thái, (2006), Phê bình tác phẩm văn học nghệ thuật trên báo 
 chí, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội 
 19. Phan Thị Kim Thanh, (2007), Sự phát triển của truyền hình Việt Nam từ năm 
 1975 đến nay, Khóa luận tốt nghiệp ngành báo chí, Trường Đại học Khoa học Xã 
 hội và Nhân văn TPHCM 
 12 
 20. Bộ Thông tin và truyền thông, (2010), Cẩm nang phóng viên, Ban quản lý dự án 
 “Đào tạo nâng cao báo chí Việt Nam”, Hà Nội 
 21. Trịnh Thị Thủy Trà, (2005), Phóng sự truyền hình trên VTV, Khóa luận tốt 
 nghiệp ngành báo chí, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TPHCM 
 22. Đoàn Thị Xuyên (2004), Tính độc đáo của phóng sự ngắn truyền hình, Khóa 
 luận tốt nghiệp đại học báo chí, Trường Đại học KHXH&NV (Đại học Quốc gia 
 Hà Nội) 
B/ Sách tiếng nƣớc ngoài dịch ra tiếng Việt: 
 23. Brigitte Besse, Didier Desormeaux (2004), Phóng sự truyền hình, NXB Thông 
 Tấn 
 24. G.V. Cudơnhetxốp, X.L.Xvich, A.Ia.Iurốpxki (2004), Báo chí truyền hình, tập 1, 
 NXB Thông Tấn 
 25. Neil Everton – Lê Phong dịch, Trần Bình Minh hiệu đính (1999), Sổ tay phóng 
 viên – Tin, phóng sự truyền hình, Quỹ Reuters, Hà Nội 
 26. Philippe Gaillard, Đoàn Văn Tần hiệu đính, (2004), Nghề làm báo, NXB Thông 
 tấn 
 27. The Missouri Group, Nhà báo hiện đại, NXB Trẻ 
C/ Bài viết và các tài liệu khác: 
 28. Thái Kim Chung, Nhân diện phóng sự ngắn truyền hình trong chương trình thời 
 sự truyền hình, Tạp chí Người làm báo (số tháng 6/2005) 
 29. Hồ Anh Dũng, Xây dựng đội ngũ những người làm báo hình có đầy đủ tiêu 
 chuẩn của những nhà báo cách mạng, Tạp chí Người làm báo, số tháng 4.2000 
 30. Trường Hà, Phóng sự ngắn truyền hình cần tư duy dài hơi, Báo Thể thao – Văn 
 Hóa, ngày 27/2/2001 
 31. Nguyễn Kim, “Mấy vấn đề của phóng sự ngắn truyền hình”, Tạp chí truyền 
 hình tháng 9/2002 
 32. Trần Bình Minh, “Mấy vấn đề của phóng sự ngắn truyền hình”, Đặc san truyền 
 hình số tháng 9/2000 
 33. Nguyễn Mai Phương, (2002), Phong cách của HTV: Khiêm tốn, bản lĩnh và táo 
 bạo, Phỏng vấn ông Phạm Khắc- giám đốc Đài truyền hình TPHCM, Tạp chí 
 Nghề Báo, số 8, tháng 6-7.2002 
 34. Nguyễn Mai Phương, (2002), Phải tạo được bất ngờ trong quá trình phỏng vấn, 
 phỏng vấn nhà báo Trường Sinh – Đài truyền hình TPHCM 
 35. Lê Hồng Quang, Vô tuyến truyền hình – điều kỳ diệu của thể kỷ XX, Người làm 
 báo, số Xuân Tân Tỵ 2001 
 36. Dư Hồng Quảng, Phóng sự ngắn trong chương trình thời sự, Tạp chí Người làm 
 báo số tháng 9.2001 
 13 
37. Trần Trúc Quỳnh, Ngôn ngữ của truyền hình là âm thanh và hình ảnh, phỏng 
 vấn ông Shinichi Chiyoki – cố vấn JICA về truyền hình, Tạp chí truyền hình số 
 VTV số 39, ngày 27/9/2001 
38. Hữu Thu, Phóng sự ngắn phải là vấn đề của thời sự (Phỏng vấn nhà báo Trần 
 Bình Minh, Trưởng Ban giám khảo thể loại phóng sự ngắn tại Liên hoan truyền 
 hình toàn quốc lần thứ 19), Báo truyền hình ngày 6/1/2000 
 14