Quan điểm của V.I. Lênin về nhiệm vụ của đoàn thanh niên trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội

đến nhiệm vụ của thanh niên nói chung, của đoàn thanh 
niên cộng sản nói riêng, có thể tóm gọn trong một từ đó là “học tập”. Trong khi chỉ rõ 
cho toàn thể thanh niên biết cần phải học những gì và học như thế nào, V.I. Lênin đã 
nêu ra nhiều định hướng nhận thức lý luận quan trọng có thể khái quát thành các luận 
điểm có tính nguyên lý về lý luận như sau: 
 Thứ nhất, V.I. Lênin đã khẳng định lại nguyên lý về tính tích cực, vai trò cải tạo 
hiện thực của ý thức thông qua việc đề cao vai trò của tri thức, nhất là tri thức cách 
mạng trong cải tạo và xây dựng xã hội mới - xã hội Cộng sản chủ nghĩa nói riêng, 
trong hoạt động của con người nói chung. Ngườiviết: “Tôi phải nói rằng lời giải đáp 
đầu tiên, - hình như vậy, - và cũng có vẻ tự nhiên nhất, là Đoàn thanh niên và toàn thể 
thanh niên nói chung muốn đi theo chủ nghĩa cộng sản, thì đều phải học chủ nghĩa 
cộng sản”[1, tr.357]. 
 Thứ hai, V.I. Lênin đã làm rõ thêm quan niệm về nội dung của xã hội Cộng sản 
chủ nghĩa, cách thức, bước đi và nhiệm vụ ở thời kì quá độ lên chủ nghĩa cộng sản. 
Trong đó, luôn đặt trọng tâm của công tác giáo dục chủ nghĩa cộng sản vào lớp người 
trẻ. “Chỉ có cải tổ triệt để việc dạy dỗ, việc tổ chức và giáo dục thanh niên, thì chúng ta 
mới có thể, bằng những cố gắng của thế hệ trẻ đạt được kết quả là xây dựng nên một 
xã hội không giống xã hội cũ, tức là xã hội cộng sản”.[1, tr.357] 
 Thứ ba, V.I. Lênin đã nêu ra quan niệm về bản chất chính trị trong nhà trường, 
trong công tác giáo dục. Người yêu cầu Đoàn TNCS phải trở thành trường học lớn về 
chủ nghĩa cộng sản. V.I. Lênin cũng đã phân tích khái quát về mục tiêu, nội dung, 
phương châm và phương pháp của nền giáo dục mới; đồng thời, nghiêm khắc chỉ ra 
những hạn chế nguy hại cùng những biểu hiện sai lầm cần tránh của nhà trường cũ như 
học vẹt, không nắm chắc nội dung vần đề, học mang tính hình thức hơn là vận dụng 
vào thực tiễn. 
 Thứ tư, V.I. Lênin đã phát triển và cụ thể hóa nội dung khoa học của quy luật 
phủ định của phủ định, nhấn mạnh tầm quan trọng của mặt kế thừa trong phát triển; 
qua đó, nêu lên quan niệm cách mạng, khoa học về đạo đức và nền đạo đức mới của 
chủ nghĩa cộng sản, về bản chất, chức năng, nhiệm vụ của đạo đức trong xã hội nói 
chung, xã hội cộng sản nói riêng. Nêu ra cách ứng xử khoa học trong nhà trường đó là 
phải biết kế thừa một cách hợp lý những mặt tích cực, xóa bỏ những mặt hạn chế, tồn 
đọng yếu kém gây ảnh hưởng xấu đến nhận thức và tư duy của thế hệ trẻ. 
 Thứ năm, V.I. Lênin đã phát triển quan điểm xây dựng và vận hành các tổ chức 
cách mạng trong điều kiện đã có chính quyền mà thanh niên là một bộ phận quan 
trọng. Chính vì vậy nhiệm vụ hàng đầu của Đoàn thanh niên cộng sản là đoàn kết, tập 
hợp, giáo dục và lãnh đạo thanh niên tham gia cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới. 
Người nhấn mạnh tính nêu gương, đi đầu trong các phong trào cách mạng của tổ chức 
Đoàn thanh niên. Hoạt động của tổ chức Đoàn và mỗi đoàn viên cần phải đi sâu đi sát 
vào từng ngõ ngách của đời sống, quan tâm, giúp đỡ tới những người kém may mắn, 
tích cực tăng gia sản xuất cải thiện đời sống. 
 375 
 2.2. Nhận thức của thanh niên ngày nay về vai trò, trách nhiệm của mình 
theo di huấn của V.I Lênin 
 V.I Lênin luôn dành sự quan tâm sâu sắc đến tổ chức đoàn thanh niên bởi 
Ngườibiết rằng để có thể thay đổi xã hội, thay đổi về mặt tư duy nhận thức và hành 
động của con người tránh xa lề lối xã hội cũ thì hơn ai hết thanh niên có thể làm được 
điều đó. Thanh niên bao gồm những người trẻ mang trong mình nhiệt huyết và tình 
yêu to lớn với chế độ chủ nghĩa cộng sản. Thế nhưng nếu chỉ bằng tinh thần thôi thì 
chưa đủ, theo Lênin thanh niên để có thể trở thành những người chủ tương lai của chế 
độ chủ nghĩa cộng sản, để xứng với danh xưng thanh niên của chế độ mới cần phải 
trao dồi và học hỏi nhiều hơn nữa, mà trước tiên là phải học về “chủ nghĩa cộng sản”. 
Học chủ nghĩa cộng sảnlà “hấp thụ toàn bộ kiến thức của nhân loại, kiến thức đó phải 
được nghiền ngẫm lại trên quan điểm giáo dục hiện đại chứ không phải là những điều 
thuộc lòng”. Mặt khác, học chủ nghĩa cộng sản còn là học tập và rèn luyện đạo đức 
cộng sản, là ý chí phấn đấu, hy sinh, cống hiến vì sự nghiệp chung của quần chúng 
nhân dân. Công tác giáo dục và học tập của đội ngũ thanh niên không tách khỏi sự 
nghiệp đấu tranh cách mạng của nhân dân. Như vậy, nhiệm vụ chủ yếu của Đoàn 
Thanh niên cộng sản là giáo dục ý thức và trách nhiệm cộng sản cho thanh niên lao 
động bằng cách gắn chặt lý luận với hoạt động thực tiễn xây dựng và bảo vệ thành 
công chủ nghĩa xã hội. 
 Để thực hiện được những nhiệm vụ đó, Lênin yêu cầu: “phải tổ chức và đoàn 
kết toàn thể thế hệ thanh niên, phải làm gương mẫu về giáo dục và kỷ luật trong cuộc 
đấu tranh này. Lúc đó các đồng chí mới có thể bắt đầu và hoàn thành công cuộc xây 
dựng lâu đài của xã hội cộng sản chủ nghĩa”. [1, tr.373]. Nhiệm vụ của thanh niên có 
thể coi là nhiệm vụ quan trọng để thay đổi đất nước. Thanh niên trước hết cần phải 
học, học từ cách thích nghi với môi trường mới, với cuộc sống và hơn cả là học vể 
“chủ nghĩa cộng sản”. Sẽ chẳng ai hiểu và tin tưởng khi nói về chủ nghĩa cộng sản mà 
thanh niên vẫn còn mập mờ chưa thấu rõ nó là gì, là hoạt động như thế nào, phục vụ 
cho nhân dân ra sao. Bên cạnh đó thanh niên cần kết hợp học tập kiến thức xã hội 
thuần túy mà ông cha ta đã tích lũy, đó là nền tảng kiến thức cốt lõi quan trọng. Nói 
như thế không có nghĩa là chúng ta cứ bám chặt vào sách vở, vào kiến thức có sẵn mà 
quên đi sự sáng tạo mang tính thực tiễn. Mọi lý thuyết chỉ là lý thuyết suông, rời rạc và 
kém thuyết phục nếu như xa rời thực tế. Nhà trường không được đóng khung việc rèn 
luyện, giáo dục và học tập trong nhà trường, tách rời cuộc đấu tranh sôi nổi của quần 
chúng nhân dân. Tức là đoàn thanh niên cần phải gắn liền giữa học kiến thức và tu 
dưỡng để trở thành những người cộng sản. Đó chính là mục đích và yêu cầu của đoàn 
thanh niên. 
 Thanh niên còn phải biết tổ chức công tác của mình để gắn liền việc rèn luyện, 
học tập, giáo dục và lao động. Lênin cho rằng “Đoàn Thanh niên cộng sản phải là một 
đội xung kích, một đội mà ở trong mọi việc đều biết giúp đỡ, đều có tinh thần chủ 
động và có sáng kiến của mình”. [1, tr.375]. Riêng đối với bản thân thanh niên cần 
phải có thái độ nghiêm túcđối với học tập. Không học theo lối sách vở, theo kỷ luật hà 
khắc, học gạo, nhồi nhét kiến thức mà phải học theo lối nắm vững kiến thức về 
nhữngviệc cơ bản, hiểu sâu mọi việc thực tế. Sau khi học tập thanh niên cần đem kiến 
thức của mình để vận dụng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước. Đó là tăng 
cường phát triển nông nghiệp, đầu tư kiến thiết lại nền kinh tế, đưa chủ nghĩa cộng sản 
tiến sang một trang mới. 
 376 
 Một nhiệm vụ quan trọng không kém mà tổ chức đoàn thanh niên cần phải thực 
hiện tốt đó là tăng cường trau dồi và bồi dưỡng đạo đức. Bên cạnh việc học tập kiến 
thức mỗi đoàn viên thanh niên cần trang bị cho mình phẩm chất đạo đức tốt. Suy cho 
cùng mọi nhiệm vụ cơ bản của thanh niên đều hướng tới mục đích phục vụ nhân dân, 
hướng tới quyền lợi của mọi người trong xã hội. Đạo đức giúp thanh niên hoàn thiện 
nhân cách, tăng cường uy tín, lòng tin vào chế độ chủ nghĩa cộng sản trong nhân dân. 
Thanh niên có tài mà đạo đức kém thì chẳng khác nào chúng ta lại quay trở về vạch xuất 
phát ban đầu của chế độ cũ, núp bóng sau khẩu hiệu hô vang vì nhân dân nhưng thực 
chất lại lo cho quyền lợi của bản thân mình. Khi uy tín trong lực lượng thanh niên được 
nhìn nhận một cách nghiêm túc thì việc tập hợp và kêu gọi mọi người chung sức tham 
gia xây dựng xã hội mới là hoàn toàn khả thi. Việc tập hợp thanh niên cùng chung sức 
đồng lòng, dìu dắt nhau đi theo con đường tươi sáng là một nhiệm vụ thiết thực. Tổ chức 
đoàn thanh niên phải làm được điều ấy, phải bằng những kĩ năng chuyên môn và kiến 
thức xã hội vốn có của mình truyền cho thế hệ trẻ - những người sẽ tiếp bước xây dựng 
đất nước sau này niềm tin, nhiệt huyết, lòng tự hào chế độ mới và ngọn lửa tuổi trẻ sục 
sôi luôn bùng cháy, có như vậy mới xây dựng được tổ chức thanh niên vững mạnh. 
 Ngoài công tác không ngừng nâng cao cảnh giác đấu tranh bảo vệ chế độ xã hội 
mới, kết hợp với công tác tăng cường giáo dục tư tưởng chính trị lực lượng đoàn viên 
thanh niên còn phải tích cực tham gia tăng gia sản xuất mà theo V.I Lênin là để chóng 
lại chế độ tư hữu. Thanh niên là nòng cốt tham gia vào các hoạt động xã hội, đây là 
môi trường tốt nhất rèn luyện họ trở thành những người kế thừa thành quả xã hội để 
lại, tăng tư duy thực tiễn, nhận thức thế giới một cách xác đáng thông qua thực tế. Bên 
cạnh đó các hoạt động xã hội còn là cơ sở tiền đề cho công tác nhìn nhận, chọn lựa 
thanh niên tiêu biểu, tiếp tục bồi dưỡng nâng cao nhận thức để đủ sức gánh vác những 
trọng trách quan trọng hơn. 
 2.3. Vai trò Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh ở Việt Nam hiện nay 
 Ở Việt Nam hiện nay, thanh niên là lực lượng đông đảo nhất, họ bao gồm 
những người trẻ nhiều tài năng và tràn đầy nhiệt huyết. Suốt từ thời kì chiến tranh 
nhiều khó khăn, gian khổ thanh niên đã cho thấy sức mạnh của tuổi trẻ, của ngọn lửa 
niềm tin rực cháy tiếp thêm niềm tin hung đút tinh thần chiến đấu vượt qua mọi chông 
gai, thử thách mang về thắng lợi như hôm nay. Ngày nay tiếp bước truyền thống cha 
anh đi trước thanh niên cũng đã cống hiến không ngừng giúp quê hương ngày càng 
phát triển. Để làm được điều đó bản thân mỗi thanh niên cần trang bị cho mình tri thức 
khoa học cần thiết, tình yêu quê hương đất nước cùng bản lĩnh chính trị vững vàng. 
Thanh niên cần biết nhiệm vụ của mình là gì, trách nhiệm ra sao để luôn làm đúng và 
làm tốt. Một trong những người đã nêu lên rõ về vai trò và trách nhiệm của thanh niên 
đó là V.I Lênin. Dù đã hơn 90 năm trôi qua nhưng những tư tưởng mà Lênin để lại vẫn 
còn nguyên giá trị và là kim chỉ nam để thanh niên làm tròn trách nhiệm của mình. 
Học để hiểu, để biết, để làm đúng theo di nguyện mà Lênin để lại sẽ không bao giờ là 
vô ích đối với thanh niên chúng ta ngày nay. 
 Những tư tưởng của V.I Lênin về vai trò, nhiệm vụ của thanh niên và Đoàn 
thanh niên cộng sản đã được Đảng cộng sản Việt Nam nắm vững và vận dụng sáng tạo 
vào công tác vận động thanh niên trong tiến trình cách mạng Việt Nam. Đảng ta đã coi 
công tác thanh niên là một nhiệm vụ chiến lược của Đảng và luôn tin tưởng, kỳ vọng ở 
thanh niên và tổ chức Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh trong công cuộc xây 
dựng và bảo vệ tổ quốc. 
 377 
 Đảng cộng sản Việt Nam đã hết sức coi trọng việc bồi dưỡng, đào tạo thanh 
niên, những người thừa kế trẻ tuổi cho sự nghiệp cách mạng, bảo vệ và xây dựng đất 
nước; phát triển lực lượng cách mạng trong tầng lớp thanh niên; tin tưởng, giao phó 
cho họ những trọng trách và phải ủng hộ các hoạt động của họ; chú trọng bồi dưỡng lý 
tưởng chính trị, đạo đức cách mạng cho thanh niên, hướng hoạt động của họ vì những 
mục tiêu cao cả, tiến bộ, vì lợi ích cho cộng đồng, cho dân tộc và toàn nhân loại; luôn 
coi trọng việc kế thừa các giá trị văn hóa truyền thống đồng thời cũng phải biết sáng 
tạo, lựa chọn những cái phù hợp để làm nên những giá trị mới, tích cực; thanh niên 
biết gắn kết việc học tập ở nhà trường với xã hội, học lý thuyết với thực tiễn; mỗi cá 
nhân biết tự giáo dục, tự trưởng thành thông qua các phong trào; sự nghiệp của thanh 
niên thường xuyên gắn liền với cuộc sống của nhân dân, vì nhân dân mà phục vụ. 
 Thực tiễn đã cho thấy, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh đã có những 
đóng góp quan trọng trong công cuộc đổi mới đất nước để xây dựng chủ nghĩa xã hội 
ở nước ta hiện nay. Thanh niên ngày càng xác định được vai trò, trách nhiệm của tuổi 
trẻ đối với Tổ quốc, với cộng đồng xã hội, ra sức phấn đấu rèn luyện phẩm chất đạo 
đức, tham gia tích cực vào sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, góp 
phần quan trọng trong việc phát triển kinh tế - xã hội. Những nỗ lực đó đã vẽ nên một 
bức tranh đẹp về lớp thanh niên ngày nay sống có lý tưởng, giàu lòng nhân ái, khát 
vọng cao cả, có trách nhiệm đối với quê hương, đất nước. 
 Xã hội ngày càng đi lên theo chiều hướng phát triển, đất nước không ngừng hội 
nhập và vận động cùng với quy luật của vòng xoáy thị trường điều đó đòi hỏi sự thay đổi 
trong cách nghĩ, cách làm, trong cả tư duy và hành động của tất cả mọi người đặc biệt là 
thế hệ trẻ. Bằng tinh thần yêu nước, nhiệt huyết sục sôi thanh niên chúng ta ngày nay đang 
từng ngày cống hiến hết mình cho quê hương, mang lại sự phồn vinh, phát triển bền vững 
không ngừng.Các công trình thanh niên, chiến dịch tình nguyện vì những vùng nông thôn 
khó khăn, hỗ trợ học sinh nghèo, giúp đỡ nhân dân vượt qua khó khăn. Nhìn cảnh trẻ em 
nghèo vui cười hớn hởkhi được cầm trên tay quyển tập còn thơm mùi giấy mới, được thỏa 
sức vui đùa, được ca, được hát thỏa niềm đam mê, những người trẻ như chúng tôi mới 
hiểu được rằng giá trị của hạnh phúc, tình yêu và trách nhiệm là như thế nào. 
3. Kết luận 
 Trong cuộc sống ngày nay thế hệ trẻ đang hằng ngày đem hết sức lực và nhiệt 
huyết của mình để không chỉ hoàn thành tốt trách nhiệm, vai trò của tổ chức đoàn thanh 
niên mà còn cho mọi người thấy rằng thanh niên ngày nay không chỉ là những người có 
học thức mà còn biết lao động, biết xây dựng đất nước, biết giúp đỡ và biết vì mọi 
người. Nhiệm vụ của tổ chức đoàn mà V.I Lênin trình bày đã được hiểu đúng, hiều đủ 
và sâu rộng. Bản thân cũng là người trẻ tôi biết rằng trọng trách trên vai mình rất lớn. 
Đó không chỉ đơn thuần là việc chỉ cần biết nhiệm vụ thanh niên cần làm gì,mà còn là 
cả một quá trình phấn đấu rèn luyện không ngừng. Thanh niên phải cải tạo và phát triển 
tri thức cho phù hợp với yêu cầu, hoàn cảnh cụ thể, nắm vững tri thức cho bản thân để 
phục vụnhu cầu thực tiễn xã hội. Không ít các doanh nhân trẻ, thành đạt, nhiều tấm 
gương thanh niên tiêu biểu vươn lên trước những hoàn cảnh khó khăn của cuộc sống là 
câu trả lời mang nhiều ý nghĩa nhất mà những gì thanh niên đã hiểu, đã làm. 
 Những lời dạy và cả những kỳ vọng của V.I. Lênin với tuổi trẻ và tổ chức đoàn 
thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh đã có tác động rất mạnh mẽ tới tuổi trẻ nó như 
những ngọn đuốc sáng soi rọi, mở ra những hướng hoạt động rất tích cực cho lớp lớp 
thanh niên, giúp họ tự lực vươn lên, làm chủ tri thức mới, làm chủ bản thân, góp phần 
xây dựng và bảo vệ đất nước. 
 378 
 Tài liệu tham khảo 
[1]. V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ Mát-xcơ-va, 1977, tập 41, trang 354-378 
[2]. PGS.TS. Bùi Trung Hưng (2015), Giá trị lý luận của V.I. Lênin về Đoàn Thanh 
 niên Cộng sản Nga đối với tuổi trẻ Việt Nam hiện nay, Lâm Đồng online 
[3]. ThS. Đậu Thị Hồng (2014), Lênin bàn về nhiệm vụ của Đoàn thanh niên, Khoa 
 lý luận chính trị trường Đại học Hà Tĩnh. 
[4]. Thái Bảo (Văn phòng Tỉnh ủy Đồng Nai), Tư tưởng của Lênin về vai trò, nhiệm 
 vụ của thanh niên và đoàn thanh niên cộng sản, Xây dựng Đảng. 
[5]. C.Mác - Ph.Ăngghen, Tuyển tập, tập 36.