Phát triển du lịch cộng đồng ở khu vực phía Tây tỉnh Hà Giang: Tiềm năng, cơ hội và thách thức

c 
ghềnh, hang động nổi tiếng... Đồng thời, đây cũng 
là kho tàng văn hoá phong phú của 16 dân tộc anh 
em cùng sinh sống, trong đó có những dân tộc rất 
ít người như: Pu Péo, Pà Thẻn, Cờ Lao, La Chí, 
Lô Lô Tiềm năng về phát triển du lịch cộng 
đồng của khu vực này bao gồm: 
- Phát triển du lịch sinh thái; du lịch sinh thái 
Chuyên mục: Quản trị - Quản lý - TẠP CHÍ KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH SỐ 13 (2020) 
67 
kết hợp nghỉ dưỡng. Khu vực phía Tây vừa có 
phong cảnh thiên nhiên hùng vĩ, vừa có di sản 
ruộng bậc thang, mà trong đó khi mùa nước đổ và 
mùa lúa chín đều có điều kiện thuận lợi để thu hút 
khách du lịch. Đặc biệt, với hệ thống homestay, 
việc phát triển du lịch sinh thái, kết hợp nghỉ 
dưỡng sẽ là tiềm năng lớn để phát triển. 
- Phát triển Làng văn hóa du lịch cộng đồng. 
Với đặc thù văn hóa của đồng bào dân tộc ít người 
và vẫn được bảo tồn tương đối nguyên trạng. Việc 
hình thành các làng văn hóa du lịch cộng đồng là 
cơ hội để vừa phát triển du lịch, vừa bảo tồn văn 
hóa bản địa của vùng. 
- Phát triển du lịch mạo hiểm (các tour du 
lịch: Dù lượn, leo núi), Du lịch khám phá 
(trekking): khám phá các hang động, rừng nguyên 
sinh, chinh phục đỉnh núi cao, xây dựng các tuyến 
du lịch đi bộ. 
4.3.2. Đánh giá tiềm năng phát triển du lịch cộng 
đồng 
Để đánh giá tiềm năng về phát triển du lịch 
cộng đồng, Đỗ Anh Tài và cộng sự (2019) đã tiến 
hành điều tra, khảo sát các đối tượng là nhà quản 
lý, doanh nghiệp, du khách và chính người dân địa 
phương về tiềm năng cho phát triển du lịch cộng 
động tại khu vực phía Tây của tỉnh Hà Giang. Kết 
quả khảo sát đã chỉ ra: Về tiềm năng phát triển du 
lịch nghỉ dưỡng. Với điều kiện tự nhiên thuận lợi, 
cùng với hệ thống homestay đủ tiêu chuẩn, du lịch 
nghỉ dưỡng sẽ là tiềm năng lớn của địa phương. 
Kết quả khảo sát của nhóm nghiên cứu cho thấy, 
có tới 88,24% số cán bộ quản lý cấp huyện, xã và 
94,74% số doanh nghiệp được hỏi cho rằng phát 
triển homestay đủ tiêu chuẩn sẽ tạo tiền đề cho 
phát triển du lịch nghỉ dưỡng ở địa phương. Tuy 
nhiên, số lượng homestay còn ít, còn phân tán, các 
sản phẩm thì còn đơn giản, chưa có sự kết hợp với 
các yếu tố có sẵn của địa phương. Do đó, 89,47% 
số doanh nghiệp cho rằng cần phải đa dạng hóa 
các sản phẩm du lịch nghỉ dưỡng để thu hút khách 
tốt hơn, cũng như kết hợp khai thác các sản phẩm 
khác của địa phương được hiệu quả hơn. 
- Đánh giá về tiềm năng lễ hội, văn hóa tại 
địa phương. Đây là khu vực mà các lễ hội rất 
phong phú, văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc và cơ 
bản vẫn giữ được các nét văn hóa truyền thống. 
Tuy nhiên, để khai thác được các lễ hội và văn hóa 
địa phương, thì có tới 94,12% số cán bộ quản lý 
địa phương cho rằng cần phải tổ chức thường niên 
các lễ hội đặc trưng gắn với từng dân tộc ở các địa 
phương để thu hút khách trong các thời điểm khác 
nhau trong năm. Các doanh nghiệp cũng cho rằng, 
tiềm năng văn hóa là rất lớn, nhưng quy mô tổ 
chức thường nhỏ hẹp trong phạm vi làng, bản... do 
đó để phát triển du lịch cộng đồng thì cần phải kết 
nối với các doanh nghiệp du lịch để tổ chức các lễ 
hội quy mô lớn hơn, công tác quảng bá cũng cần 
phải chú trọng hơn nữa. 
- Tiềm năng về các sản phẩm truyền thống 
của địa phương. Cả cán bộ quản lý và doanh 
nghiệp đều cho rằng, nâng cao chất lượng sản 
phẩm, mẫu mã sản phẩm theo định hướng sản xuất 
hàng hóa là cách thức nhằm nâng cao giá trị của 
sản phẩm địa phương. Đồng thời, địa phương cần 
tập trung khai thác các sản phẩm nông nghiệp đặc 
trưng, gắn với du lịch để từ đó phát huy được lợi 
thế của vùng. 
- Nghiên cứu cũng tiến hành khảo sát các du 
khách đến với khu vực phía Tây của tỉnh Hà 
Giang, hầu hết du khách (cả trong nước và ngoài 
nước) đều thấy hài lòng với điểm đến, có nhiều cảm 
xúc và nhiều trải nghiệm mới lạ. Trong số 1200 phiếu 
khảo sát với du khách cho cả 2 đợt thì có đến 80% du 
khách được khảo sát mới đến các huyện phía tây tỉnh 
Hà Giang lần đầu. Tuy nhiên, họ đã rất vui vẻ bày tỏ 
ý kiến sẽ quay trở lại và giới thiệu với bạn bè, người 
thân về du lịch tại Hà Giang vì nơi đây có tiềm năng 
lớn cho các loại hình du lịch sinh thái, du lịch nghỉ 
dưỡng, du lịch mạo hiểm, du lịch văn hóa và các sản 
phẩm truyền thống của địa phương cũng rất độc đáo. 
Trong tương lai, đây chính là cơ hội tốt mà các địa 
phương cần nắm bắt trong phát triển DLCĐ dựa vào 
kênh quảng bá rất hữu hiệu, đó chính là những du 
khách đã từng trải nghiệm tại Hà Giang. 
- Còn đối với người dân địa phương, 100% số 
hộ dân được hỏi đều hiểu về những tiềm năng mà 
địa phương có được như cảnh quan thiên nhiên độc 
đáo hay bản sắc văn hóa riêng của từng dân tộc, 
Họ rất ủng hộ và thể hiện sự sẵn sàng để tham gia 
vào sự phát triển DLCĐ chung của địa phương. 
Từ đây có thể thấy, khu vực phía Tây của tỉnh 
Hà Giang là nơi có tiềm năng to lớn cả về tự nhiên, 
văn hóa đến con người để phát triển đa dạng các 
loại hình du lịch cộng đồng. Tuy nhiên, do xuất 
phát điểm thấp, cùng với đời sống, nhận thức của 
người dân còn hạn chế, nên để khai tác được các 
tiềm năng và thế mạnh của vùng, đòi hỏi phải có 
sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của chính quyền 
địa phương, sự đồng hành của cộng đồng doanh 
nghiệp và sự sẵn sàng của người dân. Có như vậy, 
du lịch mới thực sự là mũi nhọn trong phát triển 
kinh tế, xã hội của vùng. 
4.3.3. Thách thức trong phát triển du lịch cộng 
đồng ở khu vực phía Tây tỉnh Hà Giang 
Bên cạnh những tiềm năng, để phát triển 
được du lịch cộng đồng, không ít thách thức cũng 
đã đặt ra cho khu vực phía tây của tỉnh Hà Giang. 
Cụ thể như sau: 
Chuyên mục: Quản trị - Quản lý - TẠP CHÍ KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH SỐ 13 (2020) 
68 
Thứ nhất, hệ thống hạ tầng còn thiếu và yếu, 
nhất là hạ tầng giao thông. Ngoài hệ thống trục 
giao thống chính nối các các huyện trong vùng, hệ 
thống giao thông đến với các điểm du lịch cơ bản 
đều thiếu và yếu. Nhiều nơi, giao thông đi lại rất 
khó khăn, điều đó cũng làm khả năng phát triển 
của du lịch. Để phát triển được hệ thống giao 
thông, đòi hỏi nguồn vốn đầu tư lớn và vượt quá 
ra khỏi khả năng của địa phương, cũng như của 
tỉnh Hà Giang. Điều này, vô hình chung trở thành 
rào cản lớn cho phát triển du lịch cộng đồng. 
Ngoài ra, hạ tầng cho phát triển du lịch cũng còn 
nhiều bất cập, còn thiếu các hạ tầng thiết yếu như 
nhà hàng, khách sạn đạt chuẩn, các khu vực vui 
chơi giải trí... cũng còn hạn chế. 
Thứ hai, cạnh tranh giữa các vùng trong phát 
triển du lịch, kể cả các vùng trong tỉnh Hà Giang 
cũng ngày càng gay gắt. Việc nằm giữa hai vùng 
du lịch phát triển (Lào Cai và phía đông tỉnh Hà 
Giang) vừa là tiềm năng, những cũng là thách thức 
lớn đối với du lịch của phía tây tỉnh Hà Giang. 
Việc giữ chân du khách lưu trú sẽ khó khăn hơn, 
vì thế nguồn thu từ du khách cũng sẽ bị ảnh 
hưởng. Thách thức này càng lớn trong bối cảnh hạ 
tầng du lịch của khu vực này còn hạn chế, vẫn 
mang mầu sắc sơ khai nhiều. 
Thứ ba, bảo tồn bản sắc văn hóa gặp nhiều 
khó khăn. Việc phát triển du lịch, nếu không được 
kiểm soát tốt sẽ dẫn đến vấn đề thương mại hóa 
bản sắc văn hóa, làm mất đi những nét truyền 
thống vốn có. Mà văn hóa mất đi, lại làm cho sức 
hút về du lịch trong vùng sẽ giảm xuống, ảnh 
hưởng trực tiếp đến phát triển du lịch sau này. 
Thứ tư, sự thiếu chuyên nghiệp trong hoạt 
động du lịch của người dân, nhất là tính cộng đồng 
trách nhiệm, hệ thống quản lý chưa đồng bộ rất dễ 
dẫn đến tự cạnh tranh của các hộ làm du lịch, cũng 
như cạnh tranh giữa các làng du lịch với nhau. Vì 
vậy, để du lịch cộng đồng thực sự phát triển, thực 
sự mang lại lợi ích cho cộng đồng người dân theo 
nghĩa vốn có của nó, thì thách thức này cần phải 
được quan tâm giải quyết. 
4.4. Gợi ý giải pháp 
Để phát triển du lịch cộng đồng tại khu vực 
phía Tây của tỉnh Hà Giang, qua đó góp phần khai 
thác được thế mạnh của vùng. Một số giải pháp 
cần thiết phải triển khai thực hiện bao gồm: 
Thứ nhất, phát triển nguồn nhân lực cho phát 
triển du lịch cộng đồng. 
Do trình độ của cán bộ quản lý cũng như của 
người dân còn hạn chế. Vì thế, muốn phát triển du 
lịch cộng đồng cần địa phương cần phải thực hiện 
việc đào tạo phát triển đội ngũ. Trong đó, đào tạo 
kiến thức quản lý cho cán bộ làm công tác du lịch 
địa phương và đào tạo kiến thức kỹ năng, nghiệp 
vụ du lịch cho người dân địa phương. Các kiến thức 
cần tập trung đào tạo là nghiệp dụ du lịch, kiến thức 
về marketing, quảng bá du lịch. Hình thức đào tạo 
phải gắn với cộng đồng, đào tạo tại chỗ trên cơ sở 
vừa giảng dạy lý thuyết vừa gắn với thực hành. 
Đồng thời đưa nội dung về phát triển du lịch vào 
giảng dạy trong các trường phổ thông nhằm trang 
bị kiến thức cho học sinh là người địa phương. 
Thứ hai, đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng du 
lịch, nhất là hạ tầng về giao thông. 
Do địa phương còn nhiều khó khăn về cơ sở 
hạ tầng, nhất là về giao thông. Đây là trở ngại lớn 
đối với phát triển du lịch địa phương. Vì thế, địa 
phương cần tập trung nguồn lực để phát triển hệ 
thống giao thông, trong đó hệ thống giao thông kết 
nối các điểm du lịch trong vùng cần chú trọng đầu 
tư trước hết. Ngoài ra, hệ thống điện, nước sạch 
cũng cần được đầu tư để nâng cao chất lượng của 
hoạt động du lịch. 
Thứ ba, tăng cường xúc tiến, quảng bá du lịch 
cộng động, tìm kiếm các thị trường cho du lịch 
cộng đồng. Du lịch của khu vực phía Tây tỉnh Hà 
Giang được ví như người con gái chưa được đánh 
thức, chưa được nhiều người biết đến. Trong những 
năm qua, tỉnh Hà Giang đã chú trọng nhiều đến 
việc quảng bá, xúc tiến du lịch ở các thị trường lớn. 
Tuy nhiên, đối với khu vực phía Tây thì chưa thực 
sự được chú trọng. Vì thế, cần phải chú trọng công 
tác quảng bá với nhiều hình thức như: Quảng bá 
trên mạng xã hội, quảng bá qua truyền hình, quảng 
bá qua các đợt xúc tiến du lịch... Hằng năm tổ chức 
các đợt quảng bá như “lễ hội văn hóa các dân tộc”; 
“lễ hội ruộng bậc thang”... 
Thứ tư, xây dựng mô hình quản lý du lịch 
cộng đồng, hướng tới xây dựng liên kết trong phát 
triển du lịch cộng đồng tại địa phương. 
Mặc dù chính quyền địa phương đã rất tích 
cực trong hỗ trợ người dân phát triển du lịch cộng 
đồng. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu cho thấy hiện 
nay chưa có mô hình quản lý thống nhất cho việc 
quản lý du lịch cộng đồng của người dân. Vì vậy, 
việc xây dựng và áp dụng mô hình quản lý là hết 
sức cần thiết. Trong đó, cần phải gắn kết giữa quản 
lý nhà nước của chính quyền với quản lý du lịch 
của cộng đồng. Đồng thời, phải liên kết giữa 
người dân, chính quyền với các doanh nghiệp 
trong lĩnh vực du lịch. Có như vậy, việc phát triển 
du lịch mới thực sự bền vững và hiệu quả. 
Thứ năm, phát triển đa dạng các loại hình sản 
phẩm du lịch. 
Để khai thác được hết tiềm năng và lợi thế 
của vùng về phát triển du lịch, địa phương cần chú 
trọng phát triển các sản phẩm du lịch một cách đa 
Chuyên mục: Quản trị - Quản lý - TẠP CHÍ KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH SỐ 13 (2020) 
69 
dạng. Chỉ khi có được sản phẩm du lịch thì mới có 
thể hấp dẫn du khách, từ đó tăng nguồn thu cho 
địa phương. Các sản phẩm du lịch cần hướng đến 
như là: Làng văn hóa du lịch; Phát triển sản phẩm 
du lịch văn hóa; đầu tư, tu bổ, tôn tạo các di tích 
lịch sử văn hóa, đưa các di tích lịch sử trở thành 
điểm nhấn trong hoạt động khai thác du lịch; Phát 
triển sản phẩm du lịch, sinh thái gắn với các hoạt 
động khám phá, trải nghiệm... 
5. Kết luận 
Các huyện phía Tây của tỉnh Hà Giang là nơi 
được thiên nhiên ban tặng với nhiều cảnh đẹp 
hùng vĩ, với di sản ruộng bậc thang đã được Bộ 
Văn hóa Thể thao và Du lịch công nhận là di sản 
cấp quốc gia, với văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc 
và vẫn giữ được những nét văn hóa truyền thống 
gần như nguyên vẹn, đây là nơi có tiềm năng to 
lớn để phát triển du lịch cộng đồng. Với điểm 
mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của mình, 
muốn phát triển du lịch cộng đồng, đòi hỏi địa 
phương cũng như tỉnh Hà Giang cần phải có nhiều 
giải pháp đồng bộ để thúc đẩy du lịch phát triển. 
Trong đó, đào tạo bồi dưỡng nguồn nhân lực, xây 
dựng đa dạng hóa các sản phẩm du lịch, đẩy mạnh 
hoạt động xúc tiến, quảng bá; liên kết trong phát 
triển du lịch là những giải pháp thiết yếu cần thực 
hiện ngay nhằm phát triển du lịch cộng đồng tại 
khu vực này. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
[1]. Cevet Tosun and Dallen J. Timothy. (2003). Arguments for Community Participation in the Tuorism 
Development Process, The Journal of Tourism studies. 
[2]. Etsuko Okazaki. (2008). Acommunity – Based Tourism model: Its Conception and Use. Journal of 
Sustainable Tourism. 
[3]. Ellis, S. (2011). Community based Tourism in Cambodia: Exploring the Role of Community for 
Successful Implementation in Least Developed Countries. (PhD Thesis), Edith Cowan University, 
Australia. 
[4]. Phạm Trung Lương và cộng sự. (2002). Nghiên cứu xây dựng bảo vệ môi trường du lịch với sự tham 
gia của cộng đồng góp phần phát triển du lịch bền vững trên đảo Cát Bà - Hải Phòng, Bộ Văn hóa Thể 
thao và Du lịch, Hà Nội. 
[5]. Nguyễn Thị Mai. (2013). Phát triển du lịch cộng đồng ở huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk. Luận văn 
thạc sỹ ngành Du lịch học, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Hà Nội. 
[6]. Nguyễn Thị Thu Nhàn. (2010). Phát triển du lịch gắn với cộng đồng dân tộc thiểu số ở Sapa theo 
hướng phát triển bền vững. Luận văn thạc sỹ ngành Du lịch học, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, 
Hà Nội. 
[7]. Nghị quyết số 123-2014-NQ-HĐND ngày 11/7/2014 của Hội đồng nhân dân tỉnh Hà Giang về việc 
thông qua quy hoạch tổng thể du lịch Hoàng Su Phì đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. 
[8]. Nghị quyết số 15 - NQ/HU ngày 26/6/2013 của Ban thường vụ Huyện ủy Hoàng Su Phì về phát triển 
văn hóa gắn với du lịch giai đoạn 2013 – 2020. 
[9]. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. (2005). Luật Du lịch, Hà Nội. 
[10]. Võ Quế (2006), Du lịch cộng đồng - Lý thuyết và Vận dụng (Tập 1), NXB. Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội. 
[11]. Quyết định 49/QĐ-UBND về việc phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch huyện Hoàng Su 
Phì đến năm 2021, định hướng đến năm 2030. 
[12]. Quyết định số 1646/QĐ-UBND ngày 20/8/2014 của UBND tỉnh Hà Giang về việc phê duyệt Quy 
hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh Hà Giang đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. 
[13]. Đỗ Anh Tài và cộng sự. (2019). Nghiên cứu xây dựng các mô hình liên kết trong phát triển du lịch 
cộng đồng nhằm nâng cao thu nhập cho các hộ dân tại các huyện phía tây của tỉnh Hà Giang. Đề tài NCKH 
cấp tỉnh. 
Thông tin tác giả: 
1. Nguyễn Quang Hợp 
- Đơn vị công tác: Trường Đại học Kinh tế & QTKD 
- Địa chỉ email: nguyenquanghop1979@gmail.com 
Ngày nhận bài: 20/06/2020 
Ngày nhận bản sửa: 28/06/2020 
Ngày duyệt đăng: 30/06/2020