Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị tại các doanh nghiệp sản xuất và chế biến chè trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên

 mua về chưa đầy đủ. 
+ Môi trường DN: 
Theo kết quả tính toán ở bảng cho ta thấy, yếu tố thuộc về môi trường DN như văn 
hóa công sở (có bình quân ý kiến 2,78, độ lệch chuẩn 0,887), áp lực làm việc của nhân viên kế 
toán (có bình quân ý kiến 2,93, độ lệch chuẩn 0,732) đều được đánh giá đạt mức bình thường. 
Các yếu tố còn lại cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý, cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán, chính sách 
đãi ngộ hợp lý, hệ thống kiểm soát hoạt động hiệu quả được đánh giá ở mức yếu. 
Bảng 4. Bảng thực trạng Môi trường DN trong DN SX&CB Chè Thái Nguyên 
N 
Giá trị 
nhỏ nhất 
Giá trị 
lớn nhất 
Trung bình 
ý kiến 
Độ lệch 
chuẩn 
Đánh giá 
Văn hóa công sở (MT1) 99 1 5 2,78 ,887 
Bình 
thường 
Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý (MT2) 99 1 4 1,97 ,597 Yếu 
Cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán (MT3) 99 1 4 2,03 ,839 Yếu 
Chính sách đãi ngộ hợp lý (MT4) 99 2 4 2,23 ,470 Yếu 
Hệ thống kiểm soát nội bộ hoạt động 
hiệu quả (MT5) 
99 1 4 2,42 ,701 Yếu 
Áp lực công việc của nhân viên kế toán 
(MT6) 
99 1 4 2,93 ,732 
Bình 
thường 
(Nguồn: Tổng hợp tính toán từ phiếu điều tra) 
n trÞ - Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tr¹ng ë ViÖt Nam 
 226 
+ Chuyên gia tư vấn: 
Kết quả tính toán ở bảng cho thấy, các yếu tố chuyên gia bên trong DN về HTTT 
KTQT và CNTT đa phần đều chưa có, đạt mức kém. Chuyên gia bên trong DN về CNTT còn 
chưa có đạt mức yếu. Các DN phần lớn mới chỉ tham khảo ý kiến từ các chuyên gia CNTT 
bên ngoài DN. 
Bảng 5. Bảng thực trạng chuyên gia tư vấn trong DN SX&CB Chè Thái Nguyên 
N 
Giá trị 
nhỏ nhất 
Giá trị 
lớn nhất 
Trung bình 
ý kiến 
Độ lệch 
chuẩn 
Đánh giá 
Chuyên gia bên trong DN về HTTT 
KTQT (TV1) 
99 1 5 1,85 ,896 Yếu 
Chuyên gia bên trong DN về CNTT 
(TV2) 
99 1 5 1,73 ,806 Rất yếu 
Chuyên gia bên ngoài DN về HTTT 
KTQT (TV3) 
99 1 5 1,77 ,831 Rất yếu 
Chuyên gia bên ngoài DN về CNTT 
(TV4) 
99 2 4 2,82 ,541 
Bình 
thường 
 (Nguồn: Tổng hợp tính toán từ phiếu điều tra) 
+ Văn bản pháp quy: 
Về nguồn văn bản pháp quy, nhìn chung các DN SX&CB Chè đều nghiên cứu các văn 
bản pháp quy về bộ luật liên quan đến lĩnh vực hoạt động, Chế độ, Chuẩn mực kế toán, Thông 
tư hướng dẫn sửa đổi bổ sung chính sách KTQT. Các yếu tố trên đều đạt ở mức trung bình. 
Bảng 6. Bảng thực trạng NQT trong DN SX&CB Chè Thái Nguyên 
N 
Giá trị 
nhỏ nhất 
Giá trị 
lớn nhất 
Trung bình 
ý kiến 
Độ lệch 
chuẩn 
Đánh giá 
Các bộ luật liên quan (VB1) 99 2 4 2,95 ,522 Bình thường 
Chế độ, chuẩn mực kế toán (VB2) 99 2 4 2,86 ,589 Bình thường 
Thông tư hướng dẫn sửa đổi, bổ sung 
chính sách kế toán quản trị (VB3) 
99 2 4 2,88 ,558 Bình thường 
(Nguồn: Tổng hợp tính toán từ phiếu điều tra) 
+ Nguồn lực tài chính: 
Qua kết quả tính toán cho thấy quy mô nguồn vốn DN, khả năng huy động và sử dụng 
vốn, năng lực quản lý tài chính của DN chỉ đạt ở mức độ bình thường. 
Bảng 7. Bảng thực trạng NQT trong DN SX&CB Chè Thái Nguyên 
N 
Giá trị 
nhỏ nhất 
Giá trị 
lớn nhất 
Giá trị 
trung bình 
Độ lệch 
chuẩn 
Đánh giá 
Quy mô nguồn vốn của doanh nghiệp 
(TC1) 
99 2 4 2,94 ,793 Bình thường 
Khả năng huy động và sử dụng vốn (TC2) 99 2 4 2,75 ,896 Bình thường 
Năng lực quản lý tài chính (TC3) 99 2 4 2,97 ,931 Bình thường 
 (Nguồn: Tổng hợp tính toán từ phiếu điều tra) 
Như vậy, theo kết quả khảo sát trong 7 nhóm yếu tố ảnh hưởng đến HTTT KTQT tại 
các DN SX&CB Chè trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, thì những yếu tố ảnh hưởng ở mức yếu 
trở xuống bao gồm: 
n trÞ - Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tr¹ng ë ViÖt Nam 
 227 
(1) Nhóm yếu tố về nhân lực kế toán: Nhân viên kế toán được đào tạo về KTQT 
(NL1); Nhân viên kế toán có độ am hiểu về HTTT KTQT (NL2); Nhân viên kế toán được 
phân công công việc phù hợp với trình độ chuyên môn (NL7). 
(2) Nhóm yếu tố về công nghệ thông tin: Thiết bị công nghệ phù hợp với nhu cầu sử 
dụng (CNTT1); Phần mềm đáp ứng nhu cầu sử dụng (CNTT2); Phần mềm hoạt động ổn định 
(CNTT3); Hệ thống mạng được thiết lập phù hợp với nhu cầu sử dụng (CNTT4); Hệ thống 
mạng hoạt động ổn định (CNTT5); Thiết bị lưu trữ an toàn và bảo mật (CNTT6) 
(3) Nhóm yếu tố về môi trường DN: Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý (MT2); Cơ cấu tổ 
chức bộ máy kế toán (MT3); Chính sách đãi ngộ hợp lý (MT4); Hệ thống kiểm soát nội bộ 
hoạt động hiệu quả (MT5). 
(4) Nhóm yếu tố về chuyên gia tư vấn: Chuyên gia bên trong DN về HTTT KTQT 
(TV1); Chuyên gia bên trong DN về CNTT (TV2); Chuyên gia bên ngoài DN về HTTT 
KTQT (TV3). 
4. Kết luận và kiến nghị giải pháp 
Như vậy, để tăng hiệu quả hoạt động của HTTT KTQT tại các DN SX&CB Chè trên 
địa bàn tỉnh Thái Nguyên, trước hết các DN SX&CB Chè cần khắc phục những hạn chế vốn 
có: 
Thứ nhất: Tăng cường tuyển dụng, đào tạo nguồn nhân lực đặc biệt là đội ngũ kế toán 
có am hiểu về KTQT và HTTT KTQT. DN cần có kế hoạch cụ thể, trong việc đào tạo nhân 
viên và có đánh giá kết quả, hiệu quả của công tác đào tạo. Ngoài ra, cần sắp xếp công việc 
phù hợp với trình độ chuyên môn của mỗi cá nhân người lao động, tránh bố trí chồng chéo 
công việc một người làm quá nhiều trong khi những người khác lại không có việc. 
- Thiết lập quy chế làm việc hiệu quả 
Để thiết lập được quy chế làm việc hiệu quả, DN cần kết hợp giữa những quy định đặt 
ra người lao động phải thực hiện và những chế độ đãi ngộ hợp lý cho người lao động. 
- Phân công công việc rõ ràng 
Do hạn chế về số lượng lao động trong công tác chuyên môn tại các DN SX&CB Chè 
Thái Nguyên nên công việc các kế toán làm thường chồng chéo, công việc phát sinh đột xuất, 
gây ra hiệu suất công việc chưa cao, hiệu quả thông tin còn thấp. Chính vì vậy, cần có sự phân 
công công việc rõ ràng trong công tác KTTC lẫn KTQT và có chế tài cụ thể cho phần công 
việc được giao. 
Thứ hai: Hoàn thiện hệ thống công nghệ thông tin 
HTTT KTQT có thể hoạt động hiệu quả và cung cấp thông tin một cách nhanh chóng, 
nhằm đáp ứng nhu cầu của NQT, việc lựa chọn đầu tư trang thiết bị kỹ thuật trong xử lý, phân 
tích và cung cấp thông tin là cần thiết. Kinh nghiệm hoàn thiện HTTT kế toán tại một số nước 
trên thế giới như Pháp, Mỹ, đã cho thấy công nghệ là yếu tố quan trọng then chốt, để có 
HTTT kế toán hiện đại. Áp dụng công nghệ bao gồm đồng bộ các yếu tố như: Phần mềm, 
phần cứng, hệ thống mạng nội bộ để truyền dẫn thông tin, đào tạo con người vận hành hệ 
thống, 
- Đầu tư về hệ thống phần mềm thích hợp 
n trÞ - Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tr¹ng ë ViÖt Nam 
 228 
Hiện nay, các DN SX&CB Chè Thái Nguyên chỉ sử dụng phần mềm kế toán, để phản 
ánh các nghiệp vụ kinh tế phát sinh hàng ngày và lập báo cáo tài chính, những thông tin từ 
phía các bộ phận phòng ban khác được truyền tải chủ yếu thông qua các bản cứng số liệu trên 
giấy tờ, để công tác KTQT được hoàn thiện một cách toàn diện DN cần phải đầu tư hệ thống 
phần mềm thích hợp phục vụ công tác KTQT. Tùy theo điều kiện cụ thể của từng DN, việc 
ứng dụng phần mềm dựa vào khả năng đầu tư và đặc điểm nghiệp vụ kinh tế phát sinh của 
mỗi DN. 
+ Đối với DN SX&CB Chè có quy mô vừa hay DN SX&CB Chè có các nghiệp vụ kinh 
tế phát sinh nhiều 
Thường xuyên, lượng thông tin cần cung cấp cho NQT nhiều và đòi hỏi phải tập hợp 
thông tin thường xuyên từ các bộ phận phòng ban, thì những DN này nên đầu tư phần mềm 
quản lý tích hợp bao gồm nhiều phần mềm con như hệ thống hoạch định nguồn lực ERP. Đầu 
tư hệ thống phần mềm này, đảm bảo các nguồn thông tin trong đơn vị được tận dụng và khai 
thác tối đa. Ngoài ra, phần mềm này cho phép các bộ phận trong DN có tính liên kết với nhau 
nhờ một hệ thống xuyên suốt, từ đó cung cấp thông tin trong đơn vị sẽ đạt hiệu quả cao hơn. 
Để ứng dụng phần mềm ERP, DN tùy theo điều kiện của mình có thể lựa chọn một vài 
phần mềm hoặc modul tương ứng với quy mô của DN mình nhưng phải đảm bảo đầy đủ các 
phân hệ cơ bản như: Phân hệ tài chính - kế toán; Phân hệ lập kế hoạch và kiểm soát sản xuất; 
Phân hệ quản trị kho hàng; Phân hệ quản trị nhà cung cấp, khách hàng. Tùy theo các nhà cung 
cấp phần mềm khác nhau thì tên gọi của các phân hệ này cũng có thể thay đổi, tuy nhiên các 
chức năng cơ bản của nó là không khác nhau. 
Khi sử dụng hệ thống phần mềm này cho phép các cơ sở dữ liệu được quản lý tập trung 
và chia sẻ thông tin. Các tổ chức dữ liệu này, đảm bảo việc thu thập và lưu trữ dữ liệu được tập 
trung không bị trùng lặp và phù hợp với đặc thù của DN SX&CB Chè đó là: Địa điểm sản xuất 
xa, bộ phận sản xuất có thể bố trí nhân viên hạch toán ban đầu thu thập các thông tin cần thiết, 
gửi các báo cáo và yêu cầu về vật tư, máy móc thiết bị về DN một cách thuận lợi. Ngoài ra, sử 
dụng phần mềm này có thuận lợi vì nó có khả năng hoạch định các nguồn lực của DN. Chẳng 
hạn như, khi nhận thấy nhu cầu về các sản phẩm Chè sử dụng cho chế biến trong kỳ không đảm 
bảo về mặt số lượng, nó tự động tạo ra kế hoạch yêu cầu bổ sung nguồn nguyên liệu cho giai 
đoạn chế biến. Từ đó, ERP sẽ tự động tính toán các yếu tố cần thiết như vật tư, lao động, máy 
móc thiết bị cần huy động để thực hiện kế hoạch bổ sung này, 
+ Đối với DN có quy mô nhỏ hay DN có các nghiệp vụ kinh tế phát sinh ít: 
DN nên thuê thiết kế phần mềm kế toán phù hợp với đặc thù nghiệp vụ, nhằm phục vụ 
công tác KTTC kết hợp với việc thiết kế những báo cáo quản trị theo nhu cầu thông tin NQT. 
Đối với những DN này phần mềm có thể không tích hợp rộng với mọi phòng ban trong DN, 
nhưng cũng nên tích hợp với một vài phòng ban thường xuyên phát sinh nghiệp vụ như bộ 
phận sản xuất và bộ phận bán hàng. 
- Đầu tư về hệ thống phần cứng, trang thiết bị 
Để có thể tương thích với phần mềm tích hợp thì hệ thống máy tính trong đơn vị phải 
được đầu tư một cách đồng bộ. Theo đó, toàn bộ các phân hệ kế toán trong đơn vị và kế toán 
trưởng được thực hiện trên các máy tính riêng lẻ có kết nối với máy chủ, để chia sẻ các dữ liệu 
với nhau theo thẩm quyền đã được đăng ký và phân quyền của kế toán trưởng. Ngoài ra, các 
n trÞ - Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tr¹ng ë ViÖt Nam 
 229 
phân hệ nghiệp vụ khác (modul) cũng phải được kết nối với máy chủ cùng với HTTT kế toán, 
nhằm tạo ra một HTTT KTQT kế toán được cấu tạo theo kiểu mạng LAN-mạng nội bộ của DN. 
[Hình 3]. 
Hình 3. Mô hình tổ chức kết nối hệ thống phần cứng trong DN 
 (Nguồn: Theo nghiên cứu và đề xuất của nhóm tác giả) 
Đối với các máy chủ được thực hiện kết nối mạng Internet để đảm bảo khả năng chia 
sẻ thông tin, tạo điều kiện HTTT KTQT có thể được truy cập từ các thiết bị khác như điện 
thoại thông minh, từ đó giúp cho NQT các cấp trong đơn vị có thể thực hiện theo dõi thông 
tin từ hệ thống không nhất thiết phải ở ngay trong DN. DN SX&CB Chè cũng cần có chiến 
lược trong dành nguồn kinh phí cho đầu tư đào tạo các nhân viên trong đơn vị, để có thể sử 
dụng phương tiện kỹ thuật trong nhập dữ liệu và xử lý thông tin một cách có hiệu quả. 
Thứ ba: Thiết lập một môi trường làm việc hiệu quả, một văn hóa DN vững mạnh 
Theo kết quả điều tra hiện tại KTQT vẫn chưa được ứng dụng tại các DN SX&CB 
Chè một cách rộng rãi, công việc kế toán chủ yếu thực hiện mục tiêu KTTC. Chính vì thế, mô 
hình KTQT tại các DN này chưa thể hiện được tổng quát về vai trò, chức năng, hoạt động của 
KTQT trong DN. Trên thực tế, các DN SX&CB Chè trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên đều là 
những DN có quy mô vừa và nhỏ, bị hạn chế cả về nguồn vốn và số lượng cũng như chất 
lượng lao động, nên việc thiết kế một mô hình KTQT phù hợp với quy mô và đặc điểm DN là 
hết sức cần thiết. 
Khi xem xét giữa ưu và nhược điểm của 3 mô hình KTQT đã được nhắc đến ở phần lý 
luận và dựa trên kết quả khảo sát về đặc điểm của các DN chế biến Chè trên địa bàn tỉnh Thái 
Nguyên 100% đều là các DN thuộc quy mô nhỏ và vừa. Chính vì vậy, nếu tổ chức bộ máy 
KTQT theo kiểu độc lập để HTTT KTQT phát huy những thế mạnh của mình là tự do xây dựng 
hệ thống TK, chứng từ, sổ sách phù hợp với hệ thống báo cáo của mình, thì các DN chưa thể 
làm điều này trong điều kiện quy mô DN như hiện nay. Vì thế, việc sử dụng mô hình kết hợp 
giữa KTQT và KTTC sẽ dễ dàng hơn cho DN. Tuy nhiên, mô hình kết hợp này cần có sự tách 
n trÞ - Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tr¹ng ë ViÖt Nam 
 230 
biệt, phân công rõ ràng về nhiệm vụ, phạm vi cung cấp thông tin cũng như mối quan hệ giữa 
KTQT và KTTC, giữa bộ phận kế toán tổng hợp và bộ phận kế toán chi tiết để tránh chồng 
chéo, chậm trễ trong việc thu thập, xử lý và cung cấp thông tin (Hình 4). 
Hình 4. Mô hình tổ chức bộ máy KTQT tại các DN SX&CB Chè 
trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên 
 (Nguồn: Từ nghiên cứu, tổng hợp của tác giả) 
DN SX&CB Chè trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên 100% đều là DN nhỏ và vừa, nên các 
DN SX&CB Chè không đủ điều kiện để thiết lập hệ thống kế toán phân cấp. Chính vì vậy, 
DN không cần thiết phải xây dựng đầy đủ các nội dung KTQT mà nên tập trung vào xây dựng 
những nội dung cần thiết theo nhu cầu thường xuyên của NQT, để cung cấp thông tin thực 
hiện, thông tin dự toán, thông tin kiểm soát và thông tin chứng minh quyết định quản trị, bộ 
phận KTQT chỉ cần tổ chức thành một cấp duy nhất. 
Kế toán trong DN SX&CB Chè vừa thực hiện yêu cầu công việc KTTC vừa thực 
hiện các nhiệm vụ của KTQT được phân công. Do cùng phối hợp thông tin giữa hai loại 
KTQT và KTTC, nên công tác cung cấp thông tin của HTTT KTQT tương đối linh hoạt. 
Mỗi nhân viên kế toán chịu trách nhiệm thực hiện phần hành KTTC cụ thể và thực 
hiện công việc KTQT thuộc phần hành mình quản lý. 
------------------------------- 
Tài liệu tham khảo 
1. Bộ Tài chính (2006), Thông tư số 53/2006/TT-BTC về hướng dẫn áp dụng KTQT trong DN, Hà Nội. 
2. Nguyễn Bích Liên (2012), Xác định và kiểm soát các yếu tố ảnh hưởng chất lượng thông tin kế toán trong môi 
trường ứng dụng hệ thống hoạch định nguồn lực DN (ERP) tại các DN Việt Nam, Luận án Tiến sĩ Kinh tế, Đại 
học Kinh tế TP.HCM. 
Hệ thống báo cáo kế 
toán tài chính 
Báo cáo quản trị 
Nhóm soạn thảo 
thông tin định 
hướng, kết quả, 
thông tin 
biến động 
Nhóm soạn thảo 
thông tin chứng 
minh quyết định 
quản trị 
BỘ PHẬN KẾ TOÁN 
KTTC KTQT 
n trÞ - Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tr¹ng ë ViÖt Nam 
 231 
3. UBND tỉnh Thái Nguyên (2017), Kết quả sơ bộ tổng điều tra kinh tế năm 2017 tỉnh Thái Nguyên, 
nam-2017-tinh-thai-nguyen-20.html, ngày 25/12/2017. 
4. Archibald, J.A. (5/1975), “Computer Science education for majors of other disciplines”, AFIPS '75 
Proceedings of the May 19-22, 1975, national computer conference and exposition, pp.903–906. 
5. Claudio Wanderley, John Cullen (2013), “Manament Accounting Change: A Review”, BASE - Revista de 
Administração e Contabilidade da Unisinos, 10(4), pp. 294-307, outubro/dezembro 2013. 
6. Dam Bich Ha, Dam Gia Manh & Doan Van Anh (2018), “The System of Management Accounting Information 
to Support Decision Making in Business”, Accounting and Finance Research, Vol. 7, No. 1; 2018, ISSN 1927-
5986, E-ISSN 1927-5994. 
7. Denning, Peter (1989), “Computing as a discipline”, Magazine Communications of the ACM, Volume 32 Issue 1, Jan. 
1989, pp. 9-23. 
-------------------------------