Khái quát về tiền kỹ thuật số do ngân hàng trung ương một số quốc gia phát hành và khuyến nghị về việc tiếp cận tiền kỹ thuật số tại Việt Nam

ơng đứng ra phát hành 
tiền kỹ thuật số theo các nhóm:
5  Diễm Ngọc, “Hợp tác để phát triển tiền điện tử của 
các Ngân hàng trung ương trên toàn cầu?”, https://
tapchitaichinh.vn/tai-chinh-quoc-te/hop-tac-de-
phat-trien-tien-dien-tu-cua-cac-ngan-hang-trung-
uong-tren-toan-cau-332544.html
HÀ THẾ VIỆT – NGUYỄN XUÂN HOÀNG
81Số Chuyên đề 01 - 2021 Khoa học Kiểm sát
Nhóm thứ nhất, các nước đã tiến hành phát 
hành thử nghiệm tiền kỹ thuật số của Ngân 
hàng trung ương trong cộng đồng. Hiện nay, 
một số quốc gia đã tiến hành phát hành thử 
nghiệm CBDC trên thực tế bao gồm Trung Quốc 
và Campuchia.
- Trung Quốc là một quốc gia có nền kinh 
tế lớn của thế giới với tổng thu nhập GDP theo 
thống kê tăng từ 5.6% lên 18.2% trong năm 2020, 
đứng thứ hai thế giới.6 Tháng 5/2020, Đồng 
nhân dân tệ điện tử của Trung Quốc chính thức 
được đưa vào thử nghiệm, theo đó Ngân hàng 
nhân dân Trung Quốc (People’s Bank of China) 
cho biết họ đang trong giai đoạn tiến hành thử 
nghiệm hệ thống thanh toán bằng đồng nhân 
dân tệ điện tử trên thực tế tại 4 thành phố: Thâm 
Quyến, Thành Đô, Tô Châu và Bảo Định.7 Hiện 
nay, chính quyền Trung Quốc đã công bố dự 
thảo luật8 để đưa đồng nhân dân tệ điện tử thành 
tiền tệ hợp pháp và trong tương lai, chính quyền 
Trung Quốc dự định sẽ thí điểm hệ thống này tại 
các địa điểm tổ chức Thế vận hội mùa đông Bắc 
Kinh vào năm 2022.9
- Tại Campuchia, vào tháng 7/2019, Ngân 
hàng trung ương Campuchia đã bắt đầu triển khai 
thí điểm dự án Bakong.10 Đến ngày 28/10/2020, 
Ngân hàng trung ương Campuchia chính thức 
xác nhận phát hành phiên bản kỹ thuật số của 
tiền fiat với tên gọi Bakong.11 Dự án Bakong đã 
có sự hỗ trợ của nhiều ngân hàng quốc gia và dự 
kiến những ngân hàng khác cũng sẽ sớm tham 
gia vào việc phát hành CBDC.12
Nhóm thứ hai, các nước đang nghiên cứu tiền 
kỹ thuật số của Ngân hàng trung ương. Mặc dù 
tới tháng 5/2020, CBDC mới lần đầu tiên xuất 
6  https://www.imf.org/en/Publications/CR/Issues/2021/ 
01/06/Peoples-Republic-of-China-2020-Article-IV-
Consultation-Press-Release-Staff-Report-and-49992.
7  https://tapchitaichinh.vn/tai-chinh-quoc-te/nhan-
dan-te-dien-tu-cua-trung-quoc-van-hanh-nhu-the-
nao-322522.html.
8  https://thitruongtaichinhtiente.vn/trung-quoc-luat-
hoa-luu-thong-dong-nhan-dan-te-ki-thuat-so-31365.
html.
9  https://diendantaichinh.enternews.vn/nhan-dan-te-
dien-tu-du-kien-duoc-thu-nghiem-tai-the-van-hoi-
mua-dong-bac-kinh-2022-n30110.html.
10  https://genk.vn/campuchia-chinh-thuc-phat-hanh-
dong-tien-ao-quoc-gia-20201030155128683.chn.
11  https://www.supercryptonews.com/vi/campuchia-
ra-mat-tien-te-ky-thuat-so-nen-tang-blockchain/ .
12  https://genk.vn/campuchia-chinh-thuc-phat-hanh-
dong-tien-ao-quoc-gia-20201030155128683.chn.
hiện chính thức bởi Trung Quốc phát hành13 
nhưng trước đó, ý tưởng nghiên cứu CBDC đã 
được một số quốc gia nghiên cứu. Hiện nay, trên 
thế giới đã có nhiều quốc gia tiến hành nghiên 
cứu CBDC, điển hình như: Nhật Bản, Anh, Hoa 
kỳ, Hàn Quốc, Thái Lan, Pháp, Nga...14,15,16,17 
Trong đó, có thể tìm hiểu một số quốc gia điển 
hình sau đây:
- Nhật Bản có quy mô nền kinh tế đứng hạng 
3 trên thế giới theo GDP danh nghĩa18. Bên cạnh 
đó, Nhật Bản là một nước công nghiệp phát triển 
với trình độ khoa học công nghệ cao, có bình 
quân mức sống, tiêu chuẩn sinh hoạt và chỉ số 
phát triển con người (HDI) đạt vào loại rất cao, 
xếp hạng 19 toàn cầu (2020).19 Tháng 10/2020, 
Ngân hàng trung ương Nhật Bản (Bank of 
Japan – BOJ) cho biết, trước đó BOJ đã thành lập 
đội ngũ nghiên cứu các đặc tính của CBDC và họ 
sẽ bắt đầu thử nghiệm vào tháng 4/202120 theo 
từng giai đoạn cụ thể để đảm bảo việc phát hành 
không mang lại rủi ro đối với nền tài chính – tiền 
tệ của Nhật Bản;
- Hoa Kỳ ngày nay là một quốc gia công 
nghiệp phát triển với kỹ nghệ tiên tiến với GDP 
danh nghĩa lớn nhất thế giới trong năm 2020.21 
Hoa Kỳ luôn là một trong những nước đi tiên 
phong trong mọi lĩnh vực đời sống để giành 
ưu thế của mình đối với lĩnh vực đó; tuy nhiên, 
đối với CBDC, ngay từ đầu Hoa Kỳ vẫn luôn 
13  https://tapchitaichinh.vn/tai-chinh-quoc-te/nhan-
dan-te-dien-tu-cua-trung-quoc-van-hanh-nhu-the-
nao-322522.html.
14  https://tinnhanhchungkhoan.vn/cac-ngan-
hang-trung-uong-toan-cau-dang-thuc-day-viec-thu-
nghiem-cac-loai-tien-ky-thuat-so-post265230.html.
15  https://ictnews.vietnamnet.vn/cuoc-song-so/thai- 
l a n - s e - p h a t - h a n h - t i e n - k y - t h u a t - s o - t r o n g -
quy-1-2022-280926.html.
16  https://www.ledgerinsights.com/banque-de-france-
wholesale-cbdc-non-bank-usage-digital-euro/.
17  https://coinmoi.com/ngan-hang-trung-uong-nga-
cho-biet-cbdc-se-xoa-bo-nhu-cau-ve-tien-dien-tu/.
18  https://brandirectory.com/rankings/nation-brands/
table.
19  
development-index-ranking.
20  
bao-hiem/2020-10-12/ngan-hang-trung-uong-nhat-
ban-thu-nghiem-dong-tien-ky-thuat-so-vao-tai-
khoa-2021-93295.aspx.
21  https://brandirectory.com/rankings/nation-brands/ 
table.
KHÁI QUÁT VỀ TIỀN KỸ THUẬT SỐ DO NGÂN HÀNG... 
82 Khoa học Kiểm sát Số Chuyên đề 01 - 2021
tỏ ra thận trọng với ý tưởng phát hành. Hiện 
nay, Ngân hàng trung ương Hoa Kỳ đã hợp 
tác với các nhà nghiên cứu tại Viện Công nghệ 
Massachusetts để xây dựng cơ sở phiên bản kỹ 
thuật số của đồng USD do Ngân hàng trung 
ương Hoa Kỳ phát hành.22
Nhóm thứ ba, các quốc gia chưa tiến hành 
nghiên cứu tiền kỹ thuật số của Ngân hàng trung 
ương. Mặc dù, hiện nay có rất nhiều công trình 
nghiên cứu về CBDC và có quốc gia đã tiến hành 
thử nghiệm trên thực tế, nhưng vẫn có một vài 
quốc gia chưa tiến hành những hoạt động thể 
hiện việc nghiên cứu chính thức từ cơ quan có 
thẩm quyền của quốc gia, điển hình như:
- Singapore là một quốc gia có quy mô 
nền kinh tế tính theo GDP danh nghĩa của 
Singapore xếp thứ 27 thế giới vào năm 202023. 
Hiện nay, Ngân hàng trung ương Singapore 
chưa tiến hành nghiên cứu phát hành tiền kỹ 
thuật số của quốc gia vì vấn đề này vẫn còn hết 
sức mới mẻ và đang được Ngân hàng trung 
ương Singapore xem xét, thảo thuận24;
- Đức được biết đến là một quốc gia có lịch 
sử văn hóa đa dạng, quy tụ nhiều nhân vật vĩ 
đại có tầm ảnh hưởng ở nhiều lĩnh vực, đặc 
biệt là về phát minh khoa học – công nghệ. 
Mặc dù có truyền thống nghiên cứu và phát 
minh khoa học – công nghệ từ lâu đời, nhưng 
đối với CBDC, Chính phủ Đức vẫn đang xem 
xét, thảo luận. Tháng 01/2020, người đứng đầu 
Ngân hàng trung ương Đức, Jens Weidmann 
cho rằng, hiện tại Đức không nên phát hành 
đồng tiền kỹ thuật số do Ngân hàng trung 
ương phát hành trong khi vẫn chưa đưa ra 
được giải pháp giải quyết những rủi ro tiềm 
tàng của đồng tiền này.25
Như vậy, có thể thấy đa số các quốc gia trên 
thế giới đã và đang nghiên cứu tiền kỹ thuật số 
do Ngân hàng trung ương phát hành, chỉ một số 
quốc gia vẫn còn thể hiện thái độ thận trọng đối 
22  https://www.coindesk.com/the-federal-reserve-is-
experimenting-with-a-digital-dollar?fbclid=IwAR3L
MyOsCdBvn8ZHLB0kaB1OYX3iK5IJMFtZMGr2jB1
DvQctWoaF5F3uhCg.
23  https://brandirectory.com/rankings/nation-brands/
table.
24  https://www.ledgerinsights.com/monetary-authority-
of-singapore-multi-currency-blockchain-payments-
experiment-jp-morgan-tech/.
25  Tân Tân, “Chủ tịch NHTW Đức chưa muốn sử dụng 
đồng tiền kĩ thuật số CBDC”, https://blogtienao.com/
chu-tich-nhtw-duc-chua-muon-su-dung-dong-tien-
ki-thuat-so-cbdc/.
với CBDC. Sự phát triển theo xu hướng CBDC 
của tiền kỹ thuật số góp phần thúc đẩy quá trình 
chuyển đổi sang một xã hội không dùng tiền mặt 
trên thế giới. Bên cạnh đó, có một số quan điểm 
cho rằng, với tốc độ phát triển như hiện nay của 
tiền kỹ thuật số nói chung, CBDC nói riêng thì 
nhu cầu sử dụng về máy ATM, POS/ EFTPOS/
EDC trong tương lai cũng sẽ bị đặt câu hỏi về 
sự tồn tại của nó và toàn bộ cơ sở tài chính, công 
nghệ và pháp lý cũng sẽ trải qua những thay đổi 
lớn. Nhằm phù hợp với xu hướng phát triển của 
tiền kỹ thuật số, Việt Nam nên thực hiện nghiên 
cứu, phát hành thử nghiệm CBDC để kiểm tra 
khả năng phù hợp với thực tế, phù hợp với các 
chính sách và quy định của pháp luật. Từ đó làm 
cơ sở tiến đến việc phát hành CBDC và xây dựng 
khung pháp lý.
5. Một số khuyến nghị cho Việt Nam trong 
việc hình thành và phát triển về tiền kỹ thuật số
Một là, tiền kỹ thuật số là xu thế tất yếu của 
thế giới trong thời kỳ bùng nổ khoa học công 
nghệ.
Dưới góc độ quản lý Nhà nước, Chính phủ, 
Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan chức năng 
cần nhìn nhận vấn đề về tiền kỹ thuật số một 
cách bao quát nhất. Cũng giống như trước đây, 
việc bùng nổ của công nghệ thông tin, giao thông 
thuận tiện, giao thương ngày càng nhiều đã 
đặt ra vấn đề về toàn cầu hóa, và thực tế toàn cầu 
hóa cũng đã là xu thế tất yếu mà chính mọi cá 
nhân, mọi quốc gia trên thế giới đã và đang trải 
qua. Với việc khoa học công nghệ trên thế giới 
ngày càng phát triển như hiện nay thì việc lưu 
hành loại tiền kỹ thuật số cũng sẽ là một xu thế 
tất yếu xảy ra. Do vậy, Nhà nước và mọi người 
dân trong xã hội cần nhận thức về việc phát triển 
tiền kỹ thuật số là một xu thế của thế giới và cần 
nhận thức rằng, chúng ta cần chuẩn bị yếu tố gì 
để bắt kịp xu thế này.
Hai là, Nhà nước ta cần đầu tư nghiên cứu về 
tiền kỹ thuật số để có thể tạo lập ra một loại tiền 
kỹ thuật số phù hợp với đời sống kinh tế, xã hội 
của nước ta, tạo điều kiện tốt cho lưu thông hàng 
hóa, trao đổi tài sản, cất trữ tài sản. Việc đầu tư 
này là đầu tư vào nghiên cứu về mặt kỹ thuật, về 
việc xây dựng và tạo ra đồng tiền kỹ thuật số với 
những tác dụng, tính năng nhất định của nó. Tuy 
nhiên, cùng với đó, Nhà nước cũng cần tạo dựng 
được mối liên hệ nhất định giữa tiền kỹ thuật số 
do Nhà nước phát hành và đồng tiền hiện hành 
để bảo đảm ổn định cho nền kinh tế khi triển 
khai hai loại hình tiền tệ khác nhau.
Ba là, cần phải xây dựng chính sách phát 
triển tiền kỹ thuật số, chính sách pháp luật về 
quản lý tiền kỹ thuật số.
HÀ THẾ VIỆT – NGUYỄN XUÂN HOÀNG
83Số Chuyên đề 01 - 2021 Khoa học Kiểm sát
Về thượng tầng, Nhà nước cần phải đưa ra 
chính sách phát triển tiền kỹ thuật số cho phù 
hợp với xu thế của thế giới. Chính sách ở đây là 
những bước đi thích hợp từ việc tiếp cận, triển 
khai, xây dựng loại tiền kỹ thuật số đáp ứng 
nhu cầu của xã hội. 
Về mặt pháp luật, cần phải có chính sách 
pháp luật theo lộ trình từng bước đi, cụ thể như 
phải định danh, định nghĩa, ghi nhận được 
trong pháp luật về tiền kỹ thuật số; ghi nhận 
tiền kỹ thuật số là loại tài sản mới, có những 
đặc điểm riêng biệt; xây dựng các chính sách 
tài chính liên quan đến tiền kỹ thuật số như 
chính sách thuế, chính sách lưu thông tiền kỹ 
thuật số; xây dựng được chính sách kiểm soát 
các giao dịch bằng tiền kỹ thuật số.
Bốn là, nâng cao trình độ khoa học kỹ 
thuật, nâng cao trình độ quản lý sử dụng công 
nghệ thông tin trong quản lý, trong các hoạt 
động dịch vụ ngân hàng, dịch vụ thanh toán 
trong đời sống xã hội.
Năm là, cần có sự đầu tư vào cơ sở hạ tầng để 
ứng dụng tốt khoa học công nghệ, tạo điều kiện 
thuận lợi cho việc lưu thông, thanh toán, quản lý 
các giao dịch có sử dụng tiền kỹ thuật số. 
Sáu là, cần phát triển cơ sở hạ tầng ngành 
tài chính ngân hàng để có thể phát hành, lưu 
thông, cất trữ, thanh toán bằng tiền kỹ thuật 
số một cách thuận tiện và đảm bảo nhất. Tạo 
ra sự lưu thông liên kết thuận lợi giữa Ngân 
hàng Nhà nước và các ngân hàng khác trong 
quá trình vận hành, quản lý tiền kỹ thuật số.
Bảy là, nâng cao trình độ dân trí để mọi 
người có khả năng tiếp cận đối với khoa học 
kỹ thuật, sử dụng tốt các công nghệ hiện đại, 
hiểu biết rõ ràng về lĩnh vực tiền kỹ thuật số thì 
mới có thể tham gia sử dụng, vận hành trong 
đời sống xã hội.
Những khuyến nghị trên đây mang tính 
bao quát nhằm giúp Ngân hàng Nhà nước Việt 
Nam có thể có những điều kiện thuận lợi nhất 
tiếp cận về tiền kỹ thuật số, xây dựng và đưa 
ra cho xã hội một loại tiền kỹ thuật số, đảm 
bảo đây là một loại tiền tệ có thể lưu thông vận 
hành tốt trong xã hội cũng như đảm bảo được 
vai trò quản lý loại tiền này dưới góc độ tài 
chính và pháp luật./.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Diễm Ngọc, “Hợp tác để phát triển tiền điện tử 
của các Ngân hàng trung ương trên toàn cầu?”, https://tap-
chitaichinh.vn/tai-chinh-quoc-te/hop-tac-de-phat-trien-
tien-dien-tu-cua-cac-ngan-hang-trung-uong-tren-toan-
cau-332544.html;
2. Shobhit Seth, “Central Bank Digital Currency 
(CBDC)” , https://www.investopedia.com/terms/c/central-
bank-digital-currency-cbdc.asp;
3 https://jis.gov.jm/boj-prepares-for-central-bank-dig-
ital-currency/.
4. Tân Tân, “Chủ tịch NHTW Đức chưa muốn sử 
dụng đồng tiền kĩ thuật số CBDC”, https://blogtienao.
com/chu-tich-nhtw-duc-chua-muon-su-dung-dong-tien-
ki-thuat-so-cbdc/;
5. “Vào năm 2012, Ngân hàng Trung ương châu 
Âu – European Central Bank (ECB) – định nghĩa: “Tiền 
ảo (Virtual money) là một loại tiền kỹ thuật số (Digital 
money) không được điều chỉnh bởi ngân hàng trung 
ương; được ban hành và kiểm soát bởi nhà phát triển 
và được sử dụng và chấp nhận giữa các thành viên của 
cộng đồng ảo nhất định” – TS. Nguyễn Minh Oanh – Xây 
dựng và hoàn thiện khung pháp lý về Tiền ảo – NXB Tư 
pháp, trang 13.
6. https://brandirectory.com/rankings/nation-
brands/table;
7. https://www.coindesk.com/the-federal-reserve-
is-experimenting-with-a-digital-dollar?fbclid=IwAR3LM
yOsCdBvn8ZHLB0kaB1OYX3iK5IJMFtZMGr2jB1DvQct-
WoaF5F3uhCg;
8. https://coinmoi.com/ngan-hang-trung-uong-
nga-cho-biet-cbdc-se-xoa-bo-nhu-cau-ve-tien-dien-tu/;
9. https://diendantaichinh.enternews.vn/nhan-
dan-te-dien-tu-du-kien-duoc-thu-nghiem-tai-the-van-hoi-
mua-dong-bac-kinh-2022-n30110.html;
10. https://genk.vn/campuchia-chinh-thuc-phat-
hanh-dong-tien-ao-quoc-gia-20201030155128683.chn,
11. 
development-index-ranking;
12. https://ictnews.vietnamnet.vn/cuoc-song-
so/thai-lan-se-phat-hanh-tien-ky-thuat-so-trong-
quy-1-2022-280926.html.
13. https://www.imf.org/en/Publications/CR/Is-
sues/2021/01/06/Peoples-Republic-of-China-2020-Ar-
ticle-IV-Consultation-Press-Release-Staff-Report-
and-49992;
14. https://www.ledgerinsights.com/banque-de-
france-wholesale-cbdc-non-bank-usage-digital-euro/;
15. https://www.ledgerinsights.com/monetary-
authority-of-singapore-multi-currency-blockchain-pay-
ments-experiment-jp-morgan-tech/;
16. https://tapchitaichinh.vn/tai-chinh-quoc-te/
nhan-dan-te-dien-tu-cua-trung-quoc-van-hanh-nhu-the-
nao-322522.html;
17. https://thitruongtaichinhtiente.vn/trung-quoc-
luat-hoa-luu-thong-dong-nhan-dan-te-ki-thuat-so-31365.
html;
18. 
tien-te-bao-hiem/2020-10-12/ngan-hang-trung-uong-
nhat-ban-thu-nghiem-dong-tien-ky-thuat-so-vao-tai-
khoa-2021-93295.aspx;
19. https://tinnhanhchungkhoan.vn/cac-ngan-hang-
trung-uong-toan-cau-dang-thuc-day-viec-thu-nghiem-
cac-loai-tien-ky-thuat-so-post265230.html;
20. https://www.supercryptonews.com/vi/campu-
chia-ra-mat-tien-te-ky-thuat-so-nen-tang-blockchain/ .