Đổi mới kiểm tra đánh giá học phần những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin theo hướng phát triển năng lực cho sinh viên trường Đại học Sư phạm Hà Nội

Nhà trường cũng đã lấy phiếu đánh giá giảng viên của sinh viên sau mỗi kỳ học. Tuy 
nhiên, các tiêu chí đánh giá cũng chưa cụ thể. Hơn nữa, sinh viên đánh giá cũng chưa thực 
sự khách quan về chất lượng giảng dạy của giảng viên vì tâm lý e sợ hoặc yêu ghét mà 
đánh giá theo chủ quan của mình. 
2.2. Quy trình kiểm tra đánh giá theo định hướng năng lực học phần Những 
nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin cho sinh viên trường Đại học Sư 
phạm Hà Nội hiện nay 
Hiện nay, trường Đại học Sư phạm Hà Nội đã có quy trình kiểm tra đánh giá đối với 
học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin. Tuy nhiên, quy trình này 
chưa thật sự hiệu quả trong việc phát triển năng lực cho sinh viên. Trong phạm vi bài viết, 
tác giả đề xuất một số điểm đổi mới trong quy trình kiểm tra đánh giá học phần Những 
nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin của trường Đại học Sư phạm hiện nay nhằm 
phát triển năng lực cho sinh viên. Tác giả đặc biệt nhấn mạnh trong việc đưa ra các minh 
họa cụ thể, sinh động về các dạng bài tập, câu hỏi cũng như cách thức thực hiện kiểm tra 
đánh giá theo định hướng năng lực. 
2.2.1. Xác định mục đích đánh giá 
Học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin là một trong những học 
phần bắt buộc đối với sinh viên của tất cả các trường đại học. Đây là học phần sẽ trang bị 
cho sinh viên thế giới quan khoa học và phương pháp luận đúng đắn. Đó là những kiến 
thức mang tính khái quát hóa, trừu tượng hóa cao. Khi học học phần này đòi hỏi sinh viên 
không chỉ hiểu kiến thức một cách đơn thuần mà còn phải biết vận dụng những lý thuyết 
đó trong việc hình thành thế giới quan và phương pháp luận cho mình. Vì vậy, khi kiểm tra 
đánh giá học phần phải xác định mục đích đánh giá là vì người học, đánh giá năng lực của 
người học và đánh giá quá trình giáo dục. 
2.2.2. Xác định các tiêu chí đánh giá 
Về kiến thức: Đánh giá mức độ hiểu biết của sinh viên về những kiến thức lý luận cơ 
bản của chủ nghĩa Mác – Lênin như: Triết học Mác – Lênin, Kinh tế chính trị Mác – Lênin 
và Chủ nghĩa xã hội khoa học. 
110 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI 
Về kỹ năng: Trên cơ sở lý luận cơ bản nhất về chủ nghĩa Mác từng bước xác lập thế 
giới quan, nhân sinh quan và phương pháp luận chung nhất để tiếp cận các khoa học 
chuyên ngành được đào tạo. 
Về thái độ: Trên cơ sở hiểu biết về học thuyết Mác, từng bước tiếp cận với Tư tưởng 
Hồ Chí Minh và Đường lối cách mạng của Đảng, xây dựng niềm tin vào sự lãnh đạo của 
Đảng, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho sinh viên. 
Về năng lực: phát triển năng lực tự học, năng lực tự giải quyết vấn đề và sáng tạo, 
năng lực thẩm mỹ, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác. 
2.2.3. Công cụ đánh giá 
Hiện nay, công cụ kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực rất đa dạng, 
phong phú. Để kiểm tra đánh giá kết quả học tập của sinh viên, giảng viên có thể sử dụng 
rất nhiều các công cụ khác nhau: bài tập, dự án, đề thi, câu hỏi, tình huống,. Mỗi công cụ 
kiểm tra đánh giá có những ưu, nhược điểm riêng. Trong quá trình kiểm tra đánh giá, giảng 
viên cần sử dụng phối hợp và linh hoạt các công cụ trên. Giảng viên có thể sử dụng các 
dạng bài tập với các mức độ yêu cầu nâng cao dần như: các bài tập dạng tái hiện kiến thức, 
các bài tập vận dụng, bài tập tình huống giải quyết vấn đề thực tiễn, Đề thi, bài tập, câu 
hỏi theo định hướng là những đề thi mở, không chỉ đánh giá, kiểm tra về kiến thức mà chú 
trọng vào phát triển các năng lực cho sinh viên như: năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo, 
năng lực hợp tác, năng lực tự học,. 
- Câu hỏi, bài tập vận dụng lý thuyết gắn với thực tiễn: Đây là dạng câu hỏi/ bài tập 
qua nhìn, hoặc nghe để nhận ra kiến thức,kĩ năng đã học qua 1 bối cảnh, tình tiết, hoặc 
hoàn cảnh, điều kiện Thông qua đó, học sinh có thể nhận ra, mô tả, trình bày lại kiến 
thức, kĩ năng có liên quan mà các em được học. 
Loại câu hỏi/ bài tập này hướng tới năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sử dụng công 
nghệ thông tin và truyền thông (xác định được thông tin cần thiết để thực hiện nhiệm vụ 
học tập; biết tìm hiểu, sắp xếp các thông tin liên quan để xác định kiến thức, kỹ năng đã 
học trong một bối cảnh cụ thể). 
Ví dụ 1: “Con đường của sự phát triển không diễn ra theo đường xoáy ốc”. Bằng kiến 
thức đã học em hãy giải thích nhận định trên. 
Phân tích: Khuynh hướng của sự phát triển diễn ra theo đường xoáy ốc vì sự phát triển 
không phải lúc nào cũng diễn ra theo một đường thẳng tắp mà có những bước quanh co 
phức tạp, thậm chí có những bước thụt lùi tạm thời, nhưng khuynh hướng chung là sự phát 
triển. Phát triển không đồng nhất với vận động mà đó là sự biến đổi tăng lên hay giảm đi 
đơn thuần về lượng hay sự biến đổi về chất theo hướng ngày càng hoàn thiện của sự vật ở 
những trình độ ngày càng cao hơn. 
TẠP CHÍ KHOA HỌC SỐ 21/2018 111 
Ví dụ 2: “Bộ óc người là cơ quan vật chất của ý thức”. Em hãy làm sáng tỏ nhận 
định trên. 
Phân tích: Từ nhận định trên, sinh viên phải xem lại kiến thức của phạm trù ý thức, và 
mối quan hệ giữa vật chất và ý thức. Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức là mối quan hệ 
biện chứng.Từ đó cho thấy, mối quan hệ giữa vật chất và ý thức không chỉ là mối quan hệ 
cơ bản trong triết học mà là mối quan hệ trong cuộc sống của con người. 
Câu hỏi/ bài tập thông hiểu gắn liền thực tiễn 
Mô tả: những câu hỏi/ bài tập này, có khả năng kiểm tra đánh giá được mức độ hiểu ý 
nghĩa và giải thích, chứng minh được ý nghĩa của các nội dung đã học. Điều đó có thể 
đựơc thực hiện bằng việc chuyển thông tin từ dạng này sang dạng khác, bằng cách giải 
thích thông tin (giải thích hoặc tóm tắt); khả năng diễn giải, suy diễn, liên hệ, khái quát, 
khả năng đưa ra nhận định, phán quyết của bản thân và dự báo xu hướng tương lai trong 
một bối cảnh hiện thực nào đó. 
Ví dụ 1: Hãy chứng minh: trong mối quan hệ biện chứng giữa vật chất với ý thức, cơ 
sở hạ tầng với kiến trúc thượng tầng, lực lượng sản xuất quyết định quan hệ sản xuất 
trong đó vật chất quyết định ý thức, cơ sở hạ tầng quyết định kiến trúc thượng tầng, lực 
lượng sản xuất quyết định quan hệ sản xuất 
Phân tích: Từ câu hỏi trên các em không chỉ hiểu được khái niệm vật chất - ý thức, cơ 
sở hạ tầng - kiến trúc thượng tầng, quan hệ sản xuất - lực lượng sản xuất, mối quan hệ biện 
chứng giữa chúng mà còn phải lý giải tại sao vật chất, cơ sở hạ tầng, lực lượng sản xuất có 
vai trò là yếu tố quyết định chi phối yếu tố còn lại. 
Câu hỏi/bài tập vận dụng, thực hành 
Mô tả: Loại câu hỏi/ bài tập này, kiểm tra đánh giả khả năng vận dụng nhữnggì đã học 
vào thực tế; hoặc định hướng HS vận dụng/ thực hành kiến thức, kĩ năng, thái độ đã học để 
giải quyết một nhiệm vụ thực tiễn. Đó có thể là tình huống tương tự nhưng không hoàn 
toàn giống như tình huống đã gặp trên lớp. Hay một vấn đề mới, hoặc không quen thuộc 
chưa từng được học, trải nghiệm trước đây, nhưng có thể giải quyết bằng các kĩ năng và 
kiến thức đã được học ở mức độ tương đương. 
Những câu hỏi/bài tập này thường hướng tới năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư 
duy phê phán, năng lực quản lý, năng lực trách nhiệm, năng lực sử dụng công nghệ thông 
tin và truyền thông, năng lực sáng tạo, năng lực ngôn ngữ. 
Ví dụ 1: Phân tích mối quan hệ biện chứng giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản 
xuất. Vận dụng mối quan hệ đó vào công cuộc xây dựng Chủ nghĩa xã hội của nước ta 
hiện nay. 
112 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI 
Ví dụ 2: Phân tích mối quan hệ biện chứng giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản 
xuất. Vận dụng mối quan hệ đó vào công cộng xây dựng chủ nghĩa xã hội của nước ta 
hiện nay. 
Ví dụ 3: Em hiểu thế nào là nguyên tắc tính toàn diện trong ý nghĩa phương pháp luận 
của nguyên lý về sự phát triển. Vận dụng nguyên tắc đó vào công cuộc đổi mới giáo dục 
của nước ta hiện nay. 
Kiểm tra đánh giá chất lượng dạy của giảng viên sẽ được thực hiện bằng nhiều cách 
khác nhau. Sinh viên có thể đánh giá chất lượng dạy của giảng viên qua phiếu tham dò, qua 
phản hồi trực tiếp đối với giảng viên Phiếu thăm dò có thể do Phòng khảo thí chất lượng 
của trường xây dựng hoặc chính bản thân giảng viên cung cấp. Thông qua đó, giảng viên 
có thể biết mức độ sinh viên lĩnh hội và vận dụng kiến thức đến đâu. Đồng thời, giảng viên 
cũng có thể điều chỉnh phương pháp dạy học của mình cho phù hợp với từng đối tượng 
sinh viên. 
2.2.4. Cách thức thực hiện kiểm tra, đánh giá theo định hướng năng lực 
Kiểm tra đánh giá kết quả học tập của sinh viên phải thực hiện cả hai phần: đánh giá 
năng lực tự học ở nhà và năng lực học trên lớp. Việc biên soạn câu hỏi, bài tập có thể được 
thực hiện theo chủ đề, theo thiết kế ma trận, 
Ví dụ minh họa thiết kế câu hỏi, bài tập theo chủ đề trong học phần Những nguyên lý 
cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin. 
Chủ đề: Quy luật từ những sự thay đổi về lượng thành những sự thay đổi về chất và 
ngược lại 
Bước 1: Chuẩn kiến thức, kĩ năng, thái độ 
Về kiến thức, học xong bài này sinh viên cần: Hiểu được lượng là gì, chất là gì; Hiểu 
được mối quan hệ biện chứng giữa lượng - chất 
Về kỹ năng, sinh viên biết: Tôn trọng hiện thực khách quan, có thế giới quan khoa học 
đúng đắn; Biết vận dụng quy luật lượng - chất vào hoạt động học tập của bản thân. 
Về thái độ, sinh viên có thái độ tích cực hơn khi phát hiện ra quy luật từ những sự thay 
đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất và ngược lại. Từ đó muốn thay đổi về chất, muốn 
bản thân có một bước tiến vượt bậc về chất thì sinh viên phải tích lũy dần về lượng và thực 
hiện bước nhảy để tạo ra sự chuyển biến về chất. 
Bước 2: Xác định những năng lực có thể đánh giá 
Năng lực nhận thức, đánh giá từ những sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất. 
Năng lực nhận biết con đường của sự phát triển của sự vật hiện tượng đó là: tích lũy 
đủ về lượng để tạo ra những biến đổi về chất. 
Bước 3: Xây dựng bảng mô tả các mức độ yêu cầu cần đạt 
Quy trình Bảng mô tả các mức độ yêu cầu cần đạt cho chủ đề: quy luật từ sự thay đổi 
về lượng thành sự thay đổi về chất và ngược lại. 
TẠP CHÍ KHOA HỌC SỐ 21/2018 113 
Nội dung 
Nhận biết 
(Mô tả yêu cầu 
cần đạt) 
Thông hiểu 
(Mô tả yêu cầu 
cần đạt) 
Vận dụng thấp 
(Mô tả yêu 
cần đạt) 
Vận dụng cao 
(Mô tả yêu cầu 
cần đạt) 
Nêu được khái 
niệm lượng, chất 
Nhớ và trình bày 
lại được khái niệm 
lượng, chất 
Trình bày được 
mối quan hệ 
lượng - chất 
 Từ một trường hợp 
cụ thể nêu được 
lượng chất đến cá 
nhân. Trên cơ sở 
đó trình bày được 
các mối quan hệ 
lượng – chất. 
Nêu được sự vận 
dụng quan hệ 
lượng - chất 
 Vận dụng mối 
quan hệ lượng - 
chất để vận dụng 
cụ thể vào việc 
học tập của sinh 
viên 
Biết giải thích 
ảnh hưởng của sự 
thay đổi về lượng 
dẫn đến sự thay 
đổi về chất. 
 Có cách giải thích 
ảnh hưởng quy 
luật từ những sự 
thay đổi về lượng 
dẫn đến sự thay 
đổi về chất trong 
việc học tập của cá 
nhân. 
Có ý thức tìm 
hiểu mối quan hệ 
lượng - chất trong 
thực tiễn đời sống 
của sinh viên. 
 Có ý thức tìm 
hiểu mối quan hệ 
từ những sự thay 
đổi về lượng 
thành những sự 
thay đổi về chất 
và ngược lại. Từ 
đó thúc đẩy sinh 
viên học tập tích 
lũy đủ về lượng 
dẫn đến sự thay 
đổi về chất trong 
kết quả học tập 
của sinh viên. 
114 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI 
Bước 4: Biên soạn một số câu hỏi, bài tập kiểm tra đánh giá theo các mức độ đã mô tả 
Bài tập 1: (Câu hỏi nhận biết) 
Em hãy cho biết, sự biến đổi từ mầm non lên đại học của chính sinh viên có phải là sự 
biến đổi về chất hay không? Phải vì, lớp học mầm non là cơ sở cho tiểu học, tiểu học là cơ 
sở cho trung học cơ sở, trung học cơ sở là nền tảng cho trung học phổ thông, trung học phổ 
thông lại là nền tảng cho Đại học, Cao đẳng. 
Bài tập 2: (Câu hỏi thông hiểu) 
Học sinh A, suốt 3 năm Trung học Phổ thông, em học sinh đã cố gắng học tập, 
rèn luyện để chuẩn bị cho thi Đại học. Tuy nhiên đến kì thì, bạn A lại hoang mang, hoảng 
sợ không dám thực hiện kì thi. Như vậy, em hãy cho biết bạn A có thể trở thành sinh 
viên không? 
Bài tập 3: (Câu hỏi bài tập vận dụng bậc thấp) 
Từ sự thay đổi về lượng thành những thay đổi về chất và ngược lại, tuy nhiên, chất 
mới ra đời tạo nên lượng mới cao hơn, hoàn thiện hơn.Vận dụng quy luật đó vào chính bản 
thân sinh viên. (xem trình độ nhận thức của cấp 3 và đại học có gì khác nhau không?) 
Khi thực hiện câu hỏi, bài tập này, giảng viên có thể sử dụng các phương pháp như: 
thảo luận nhóm, động não để phát triển các năng lực hợp tác, năng lực tư duy, năng lực 
giải quyết vấn đề thực tiễn. 
3. KẾT LUẬN 
Đổi mới kiểm tra đánh giá học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - 
Lênin theo định hướng phát triển năng lực cho sinh viên trường Đại học Sư phạm Hà Nội 
hiện nay là vấn đề hết sức cần thiết. Nó không chỉ làm thay đổi chất lượng nghiên cứu, học 
tập môn học này, mà còn tác động mạnh mẽ đến việc đổi mới kiểm tra trong các học phần 
khác, góp phần đổi mới kiểm tra đánh giá toàn diện trong giáo dục đại học, từ đó nâng cao 
chất lượng giáo dục của trường Đại học Sư phạm Hà Nội. 
Đổi mới kiểm tra đánh giá sẽ là động lực thúc đẩy các quá trình khác như đổi mới 
phương pháp dạy học, đổi mới cách thức tổ chức hoạt động dạy học, đổi mới quản lý 
Đây là “mắt xích” quan trọng trong định hướng đổi mới căn bản, toàn diện chương trình, 
sách giáo khoa phổ thông sau 2015 của Bộ Giáo dục và Đào tạo. 
TẠP CHÍ KHOA HỌC SỐ 21/2018 115 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Ban Chấp hành Trung ương, Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 về đổi mới căn bản, 
toàn diện giáo dục và đào tạo. 
2. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2006), Giáo trình Triết học Mác - Lênin, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà 
Nội. 
3. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2014), Dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả học tập theo định 
hướng phát triển năng lực cho học sinh, (Tài liệu tập huấn). 
4. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2015), Giáo trình Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - 
Lênin, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 
5. Trần Kiều (1995), “Đổi mới đánh giá đòi hỏi bức thiết của đổi mới phương pháp dạy học”, 
Tạp chí Nghiên cứu Giáo dục, số 11/1995. 
6. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện đại hội lần thứ IX, Nxb Chính trị Quốc gia, 
Hà Nội. 
CHANGING THE ASSESSMENT OF TERM - THE BASIC 
PRINCIPLES OF MARXISM- TOWARDS CAPACITY 
DEVELOPMENT FOR THE STUDENTS OF HANOI NATIONAL 
UNIVERSITY OF EDUCATION 
Abstract: Assessment is an intergral part of the teaching process. Innovative testing will 
be the driving force behind other processes such as innovation in teaching methods, 
innovation in teaching, management innovation Assessment is always a key part of the 
educational process at all levels. At the university level requires actively explore, 
creativily. Thus, the renewal of assessment in the direction of subjects and the study of the 
basic principles of Marxism – Leninism in particular have both theoretical and practical 
significance. 
Keywords: Assessment, the assessment towards capacity development, the basic 
principles of Marxism, Hanoi National University of Education.