Đánh giá hệ thống tuyến du lịch ở Quảng Nam phục vụ quản lí và phát triển du lịch bằng phương pháp định lượng

mục 2.1.1, tác giả tiến hành khảo sát, đánh giá
từng tuyến du lịch để đánh giá, cho điểm một cách chi tiết.
2.1.4. Đánh giá tổng hợp và phân loại tuyến du lịch
Trên cở sở đánh giá thành phần, tiến hành đánh giá tổng hợp điểm trọng số P theo công thức
(1). Tác giả tiến hành phân loại tuyến du lịch trên cơ sở điểm tổng hợp và tỉ lệ điểm phần trăm so
với điểm tối đa như sau:
Bảng 2. Phân loại tuyến du lịch theo điểm và tỉ lệ phần trăm
TT Mức độ đánh giá Số điểm Tỉ lệ phần trăm so vớisố điểm tối đa
1 Mức 1: Rất thuận lợi (Tuyến DL có ý nghĩa QT, QG) 109-135 81 - 100%
2 Mức 2: Thuận lợi (Tuyến DL có ý nghĩa vùng) 82-108 61 – 80%
3 Mức 3: Trung bình (Tuyến DL có ý nghĩa địa phương) 55-81 41 – 60%
4 Mức 4: Ít thuận lợi (Tuyến DL tiềm năng) 28-54 21-40%
5 Mức 5: không thuận lợi (Tuyến DL ít tiềm năng) 0-27 0-20%
2.2. Khái quát về địa bàn và các tuyến được đánh giá
Quảng Nam gắn với thương hiệu “Một điểm đến hai di sản thế giới”. Hai di sản văn hóa thế
giới Mỹ Sơn, Hội An và khu dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm được xem là tổ hợp – tam
giác tài nguyên du lịch độc đáo - đặc sắc với các giá trị văn hóa - tự nhiên - lịch sử đặc biệt nhất
Việt Nam. Ngoài ra, vùng đất này còn có hàng ngàn di tích lịch sử văn hóa, làng nghề là sản phẩm
của quá trình giao lưu - tiếp biến - trầm tích - lắng đọng với đại diện cho nhiều luồng văn hóa khác
nhau như Hòa Bình, Đông Sơn, Sa Huỳnh, Đại Việt, Trung Hoa, Nhật Bản, Ấn Độ, Phương Tây,..
Những giá trị tự nhiên, sinh thái độc đáo với đường bờ biển dài - đẹp - đặc sắc, có những cảnh
quan địa hình biển - đảo - núi rừng - sông ngòi liền kề - kết nối trong một không gian mang tính
thống nhất – đa dạng rất cao [8].
Quảng Nam có thể là điểm tiếp nhận, trung chuyển và phân phối khách đi các khu vực khác.
Từ Quảng Nam đi lên Tây Nguyên qua đường Hồ Chí Minh, quốc lộ (QL) 14. Đi các tỉnh phía Bắc
167
Trần Văn Anh
và phía Nam qua QL 1A, đường sắt Bắc – Nam. Đi CHDCNDLào, Thái Lan, Campuchia, Mianma
qua cửa khẩu Bờ Y, Lao Bảo, Đắk Ốc, hoặc sân bay Đà Nẵng. Từ Quảng Nam có thể đi khu vực
và quốc tế qua sân bay và các cảng biển ở Đà Nẵng và Quảng Nam. Nằm trên Con đường di sản
miền Trung, hành lang Kinh tế - văn hóa – du lịch Đông Dương thuận lợi cho việc thu hút khách
du lịch đến tham quan, nghỉ dưỡng [8].
Bảng 3. Các tuyến du lịch quốc tế (QT), liên vùng (LV),
nội tỉnh (NT) và chuyên đề (CĐ) ở tỉnh Quảng Nam
TT Mã số Hướng tuyến
I Tuyến tổng hợp
1 QT-QN01 Tuyến du lịch từ các nước đến sân bay/cảng biển Đà Nẵng đi Hội An, Núi Thành(sau đó vào Bình Định, Nha Trang và ngược lại).
2 QT-QN02 Tuyến du lịch từ các nước đến sân bay/cảng biển Đà Nẵng đi Hội An, Cù LaoChàm, Mỹ Sơn.
3 QT-QN03
Tuyến du lịch từ các nước đến sân bay/cảng biển Đà Nẵng đi Hội An lên đường Hồ
Chí Minh (sau đó kết nối với Tây Nguyên, Lào, Thái Lan qua cửa khẩu Bờ Y hoặc
ngược lại).
4 QT-QN04
Tuyến tuyến du lịch Con đường di sản miền Trung từ các nước đến sân bay Đà
Nẵng/hoặc Nội Bài đi Thành Nhà Hồ - Thanh Hóa đến Hội An, Mỹ Sơn – Quảng
Nam hoặc ngược lại.
5 QT-QN05
Tuyến du lịch trên hành lang du lịch Đông – Tây, Đông Dương từ các nước đến sân
bay/cảng biển Đà Nẵng đi Hội An, Huế qua cửa khẩu Lao Bảo đi Lào, Thái Lan
hoặc ngược lại.
6 LV-QN01 Từ Quảng Nam đi các tỉnh vùng Bắc Trung bộ và ĐBSH, TDMNPB và ngược lại.
7 LV-QN02 Từ Quảng Nam đi các tỉnh vùng Nam Trung bộ, ĐNB, ĐBSCL và ngược lại.
8 LV-QN03 Từ Quảng Nam với các Tây Nguyên, Đông Nam bộ và ngược lại.
9 NT-QN01 Tuyến du lịch Hội An/Tam Kỳ lên Trà My và ngược lại.
10 NT-QN02 Tuyến du lịch Hội An theo đường Thanh Niên ven biển đi Tam Kỳ, Núi Thành vàngược lại.
11 NT-QN03 Tuyến du lịch Tam Kỳ - Hội An – Cù Lao Chàm và ngược lại.
12 NT-QN04 Tuyến Tam Kỳ - Biển rạng - Ban Than – tượng đài Núi Thành và ngược lại.
13 NT-QN05 Tuyến du lịch Tam Kỳ/Hội An lên Đông Giang, Tây Giang, Nam Giang, PhướcSơn.
14 NT-QN06 Tuyến du lịch Tam Kỳ/Hội An lên Hòn Kẻm – Đá Dừng.
II Tuyến chuyên đề
15 CĐ-QN01 Tuyến du lịch văn hóa di sản từ Đà Nẵng/Hội An đi Mỹ Sơn và ngược lại.
16 CĐ-QN02 Tuyến du lịch biển từ Đà Nẵng/Hội An đi Cù Lao Chàm, Tam Thanh, Biển Rạngvà ngược lại.
17 CĐ-QN03A Tuyến du lịch làng nghề, làng quê, làng văn hóa (đi Zara,..)
18 CĐ-QN03B Tuyến du lịch làng nghề, làng quê, làng cổ (đi Lộc Yên,..)
19 CĐ-QN04 Tuyến du lịch sông nước từ Hội An đi Hòn Kẻm – Đá Dừng.
20 CĐ-QN05 Tuyến du lịch sông nước từ Hội An đi Tam Kỳ Núi Thành.
21 CĐ-QN06 Tuyến du lịch văn hóa Văn hóa Chăm pa.
22 CĐ-QN07A Tuyến du lịch di tích lịch sử cách mạng (đi Nước Oa).
23 CĐ-QN07B Tuyến du lịch di tích lịch sử cách mạng (đi TĐ Núi Thành).
Hội An là trung tâm phân phối khách du lịch chính của tỉnh Quảng Nam. Ở đây có cơ sở
vật chất, cơ sở hạ tầng, các dịch vụ du lịch đồng bộ, hiện đại, chất lượng cao. Từ Hội An các tuyến
du lịch đi về phía Tây, phía Nam, kết nối với Đà Nẵng cũng như kết nối với các cảng biển, sân bay,
168
Đánh giá hệ thống tuyến du lịch ở Quảng Nam phục vụ quản lí và phát triển du lịch...
cửa khẩu quốc tế, các vùng khác tạo thành một hệ thống các tuyến du lịch đa dạng và hấp dẫn.
Trên cơ sở hệ thống giao thông, hệ thống cơ sở vật chất kĩ thuật, dịch vụ và phân bố các
điểm du lịch, tác giả đã tiến hành xác định, lựa chọn để đưa vào đánh giá 23 tuyến du lịch, trong
đó có 14 tuyến du lịch tổng hợp và 9 tuyến du lịch chuyên đề thể hiện tại Bảng 3.
2.3. Kết quả đánh giá
Trên cơ sở các quy trình và hệ thống tiêu chí ở mục 2.1 và các tuyến được lựa chọn ở Bảng
3, tác giả đã tiến hành khảo sát thực tế 23 tuyến du lịch, các cửa khẩu, cảng biển, sân bay quốc tế
để đánh giá theo từng tiêu chí cụ thể. Kết quả đánh giá được thể hiện trong Bảng 4 và Biểu đồ 1.
Bảng 4. Đánh giá tổng hợp các tuyến du lịch ở Quảng Nam
TT Mã sốtuyến HD CSHT CSVC DV MĐKT Điểm Phân loại Xếp hạng
I Tuyến tổng hợp
1 QT-QN01 12 14 15 13 14 120 RTL QG,QT
2 QT-QN02 15 12 15 13 15 127 RTL QG,QT
3 QT-QN03 13 10 15 13 11 109 RTL QG,QT
4 QT-QN04 15 14 15 15 14 131 RTL QG,QT
5 QT-QN05 13 14 14 14 11 117 RTL QG,QT
6 LV-QN01 11 10 14 13 14 108 TL Liên vùng
7 LV-QN02 9 10 15 14 13 102 TL Liên vùng
8 LV-QN03 9 10 12 9 7 82 TL Liên vùng
9 NT-QN01 7 9 7 5 2 55 TB Nội tỉnh
10 NT-QN02 6 7 4 4 1 42 KTL Tiềm năng
11 NT-QN03 9 8 11 9 9 81 TB Nội tỉnh
12 NT-QN04 7 8 5 7 4 57 TB Nội tỉnh
13 NT-QN05 10 7 9 9 6 74 TB Nội tỉnh
14 NT-QN06 8 7 2 4 6 56 TB Nội tỉnh
II Tuyến chuyên đề
15 CĐ-QN01 12 9 14 14 14 110 RTL QG,QT
16 CĐ-QN02 7 9 14 8 1 63 TB Nội tỉnh
17 CĐ-QN03A 8 7 14 7 3 65 TB Nội tỉnh
18 CĐ-QN03B 8 7 14 8 3 66 TB Nội tỉnh
19 CĐ-QN04 8 5 14 7 3 61 TB Nội tỉnh
20 CĐ-QN05 3 6 14 3 0 38 KTL Tiềm năng
21 CĐ-QN06 14 12 14 11 9 109 RTL QG,QT
22 CĐ-QN07A 8 7 14 7 3 65 TB Nội tỉnh
23 CĐ-QN07B 8 7 14 8 3 66 TB Nội tỉnh
Ghi chú: RTL: rất thuận lợi; TL: thuận lợi; TB: trung bình, KTL: kém thuận lợi
Qua phân tích kết quả đánh giá tại Bảng 4 và Biểu đồ 1 cho thấy, điểm tổng giữa các tuyến
du lịch có sự phân hóa rất rõ rệt. Các tuyến du lịch được phân loại, xếp hạng như sau:
a. Tuyến du lịch rất thuận lợi (có ý nghĩa quốc gia (QG), quốc tế(QT))
Kết quả đánh giá có 7 tuyến du lịch được xác định ở mức độ Rất thuận lợi cho phát triển du
lịch, trong đó có 5 tuyến tổng hợp và 2 tuyến chuyên đề. Các tuyến du lịch có mức điểm cao nhất
như QT-QN01, QT-QN02, QT-QN04. Các tuyến này, các tiêu chí đều đạt mức điểm rất cao. Các
tuyến còn lại có mức điểm thấp hơn như tuyến QT-QN03, QT-QN05, và CĐ-QN01, CĐ-QN06.
169
Trần Văn Anh
Trong thời gian tới cần tập trung cải thiện độ hấp dẫn, CSHT, dịch vụ (QT-QN01); CSHT, dịch vụ
(QT-QN02, QT-QN03); độ hấp dẫn, mức độ khai thác (QT-QN05); CSHT, mức độ khai thác, dịch
vụ, độ hấp dẫn (CĐ-QN01); dịch vụ, CSHT và mức độ khai thác (CĐ-QN06). Nhìn chung, các
tuyến có tài nguyên du lịch hấp dẫn với hệ thống các di sản, di tích lịch sử, các lễ hội, các bãi biển;
có cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kĩ thuật, dịch vụ rất tốt tạo điều kiện để thu hút khách du lịch.
Biểu đồ 1. Mức điểm đánh giá theo tiêu chí các tuyến du lịch
b. Tuyến du lịch thuận lợi (có ý nghĩa liên vùng, vùng)
Có 3 tuyến du lịch đạt mức điểm Thuận lợi cho phát triển du lịch (vùng, liên vùng) gồm
LV-QN01 (108 điểm), LV-QN02 (102 điểm), LV-QN03 (82 điểm). Nhìn chung, các tuyến này đạt
mức điểm tương đối cao nhưng cần cải thiện các tiêu chí như độ hấp dẫn, CSHT, mức độ khai thác.
Tuyến LV-QN03 cần đặc biệt chú ý cải thiện dịch vụ trên toàn tuyến.
c. Tuyến du lịch Trung bình (có ý nghía địa phương, nội tỉnh)
Có 11 tuyến du lịch Trung bình (nội tỉnh) gồm NT-QN01, NT-QN02, NT-QN03, NT-QN04,
NT-QN05, NT-QN06, trong đó, tuyến NT-QN02 đạt mức điểm tuyến du lịch Tiềm năng. Nhìn
chung, các tuyến này cần cải thiện tất cả các tiêu chí, trong đó cần cải thiện múc độ khai thác, độ
hấp dẫn, dịch vụ du lịch.
d. Tuyến du lịch tiềm năng
Có 2 tuyến du lịch ở dạng tiềm năng gồm NT-QN02, CĐ-QN05. Các tuyến này gần như
chưa được khai thác do thiếu CSHT, CSVCKT, dịch vụ, độ hấp dẫn không cao nên mức độ khai
thác gần như không có. Do, đó cần cải thiện tất cả các tiêu chí để có thể đưa vào khai thác trong
thời gian tới.
170
Đánh giá hệ thống tuyến du lịch ở Quảng Nam phục vụ quản lí và phát triển du lịch...
Trong các tuyến trên, có 14 tuyến du lịch tổng hơp (6 tuyến QG, QT, 3 tuyến liên vùng, 5
tuyến nội tỉnh và 1 tuyến tiềm năng) và có 9 tuyến du lịch chuyên đề.
2.3.1. Giải pháp phát triển các tuyến du lịch
a. Tuyến du lịch liên vùng, QG, QT
Các tuyến du lịch vùng, quốc gia và quốc tế đóng vai trò chính, trung tâm, kênh dẫn khách
trong quá trình phát triển du lịch Quảng Nam, cầu nối giữa du lịch Quảng Nam và cả nước cũng
như quốc tế.
- Cần phải làm mới sản phẩm đối với điểm du lịch này để cải thiện độ hấp dẫn. Xây dựng cơ
cấu sản phẩm phải đa dạng nhưng khác biệt tạo sự bất ngờ, ngạc nhiên và ấn tượng cho du khách.
- Đầu tư cơ sở vật, cơ sở hạ tầng hoàn thiện, đồng bộ, chất lượng cao. Phát triển hệ thống
dịch vụ du lịch cao cấp trên toàn tuyến để tăng mức độ khai thác.
- Cần có sự quản lí, điều phối của cơ quan quản lí và các địa phương trong xây dựng và phát
triển sản phẩm du lịch, các yếu tố trung gian trên những tuyến này nhằm hạn chế đến mức thấp
nhất sự trùng lặp về sản phẩm và dịch vụ.
- Xây dựng thương hiệu, tăng cường xúc tiến, quảng bá thu hút khách để nâng cao hiệu quả
khai thác.
b. Tuyến du lịch địa phương
- Kết nối các điểm du lịch có ý nghĩa địa phương với các điểm du lịch có ý nghĩa quốc gia
và quốc tế. Xây dựng tuyến nội tỉnh thành bộ phận nối dài, gia tăng sản phẩm cho tuyến du lịch có
ý nghĩa quốc gia và quốc tế để tăng mức độ khai thác.
- Đầu tư hoàn thiện cơ sở vật chất, hạ tầng trên toàn tuyến nhất là hệ thống đường kết nối
đến các điểm du lịch, hệ thống phương tiên giao thông (xe buýt) có chất lượng tốt.
- Đầu tư phát triển các điểm du lịch trên tuyến tạo sự đa dạng các sản phẩm du lịch.
- Phát triển các dịch vụ cơ bản trên toàn tuyến và tại các điểm du lịch để đáp ứng nhu cầu
của du khách.
- Tăng cường công tác quảng bá cho các điểm du lịch trên tuyến.
c. Các tuyến du lịch chuyên đề
Tuyến du lịch chuyên đề đóng vai trò giữ chân khách du lịch lưu trú lâu hơn, cũng như khai
thác tốt hơn các điểm du lịch chuyên đề ở Quảng Nam.
- Cần khai thác các di sản văn hóa hình thành tuyến du lịch di sản, khai thác làng nghề, làng
văn hóa hình thành tuyến du lịch cộng đồng có đặc trưng riêng để tăng độ hấp dẫn.
- Phát triển các dịch vụ cơ bản tại các điểm du lịch để phục vụ khách như lưu trú, ăn uống,
vận chuyển nội bộ, hàng lưu niệm tại các làng nghề, làng quê, làng văn hóa.
- Cần đầu tư nạo vét các tuyến sông (Trường Giang), xây dựng hệ thống bến thuyền, đường
kết nối với điểm du lịch, hệ thống phương tiện tàu thuyền.
- Các tuyến này kết nối chặt chẽ, trở thành một bộ phận của các tuyến du lịch quốc gia, quốc
tế trên địa bàn.
- Tăng cường công tác quảng bá cho các tuyến chuyên đề để du khách có thể có đầy đủ
thông tin.
d. Các tuyến du lịch tiềm năng
Đối với tuyến này cần đầu tư bảo tồn tài nguyên, phát triển hệ thống cơ sở vật chất, hạ tầng,
171
Trần Văn Anh
hệ thống các dịch vụ. Đặc biệt là đầu tư phát triển hệ thống giao thông kết nối với các điểm du
lịch. Bên cạnh đó, đầu tư phát triển các điểm du lịch trên tuyến để đưa vào khai thác phục vụ du
khách trong tương lai.
3. Kết luận
- Bộ công cụ đã đánh giá tương đối toàn diện hiện trạng các yếu tố cấu thành và ảnh hưởng
đến sự vận hành của của một tuyến du lịch từ cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kĩ thuật, mức độ khai
thác, sức hấp dẫn của tài nguyên cũng như hệ thông các dịch vụ lịch trên toàn tuyến.
- Quảng Nam là địa phương có tiềm năng du lịch rất lớn. Đây cũng là nơi có nhiều tuyến
giao thông – du lịch quan trọng đi qua. Hệ thống tuyến du lịch ở Quảng Nam tương đối đa dạng,
nhiều tuyến du lịch có ý nghĩa quốc gia, quốc tế, nhiều tuyến du lịch chuyên đề rất độc đáo. Qua
đánh giá đã phân loại, xếp hạng các tuyến du lịch theo các mức độ khác nhau làm căn cứ để phân
cấp quản lí góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế - xã hội – môi trường.
- Việc vận dụng bộ tiêu chí này vào các địa bàn tương tự hoặc các địa bàn khác có thể chỉ
điều chỉnh những chỉ tiêu định lượng trong từng tiêu chí cho phù hợp với đối tượng cụ thể.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Trần Văn Anh, 2014. “Đánh giá tuyến du lịch trên đường Hồ Chí Minh đoạn qua Quảng Nam
bằng phương pháp thang điểm tổng hợp”. Tạp chí khoa học, Đại học Quảng Nam, số 4, tr.1-10.
[2] Nguyễn Thế Chinh, 1995. Cơ sở khoa học của việc xác định các tuyến du lịch Nghệ An. Luận
án PTS Địa lí kinh tế - chính trị, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
[3] Hồ Công Dũng, 1996. Cơ sở khoa học cho việc xây dựng các tuyến điểm du lịch vùng Trung
Bộ. Luận án PTS Địa lí kinh tế - chính trị, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
[4] Phạm Trung Lương, 1995. Cơ sở khoa học cho việc xác định các tuyến, điểm du lịch. Viện
Nghiên cứu Phát triển Du lịch, Hà Nội, Đề tài cấp Bộ.
[5] Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam, 2006. Luật du lịch. NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
[6] Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam, 2012, 2013, 2014. Báo cáo tổng kết hoạt động
Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
[7] Phạm Lê Thảo, 2006. Tổ chức lãnh thổ du lịch Hòa Bình trên quan điểm phát triển bền vững.
Luận án TS, Chuyên ngành Địa lí học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
[8] Tỉnh ủy Quảng Nam, 2001. Quảng Nam – thế và lực mới trong thế kỉ XXI. Nxb Lao động.
[9] Viện nghiên cứu phát triển Du lịch, 2004. Nghiên cứu xây dựng các tiêu chí khu, tuyến, điểm
du lịch ở Việt Nam. Đề tài khoa học cấp Bộ.
ABSTRACT
A quantitative evaluation of the tourism route system
in Quang Nam Province
In this article, the author assembled a toolkit that includes a a procedure, criteria,
coefficients and quantitative scales that will make it possible to evaluate, classify and rank tourism
routes to improve tourism activity management. Using this toolkit, the author assessed the tourism
routes of Quang Nam and verified the reliability and scientific and practical value of his procedure
and criteria.
Keywords: "Route evaluation", "Route ranking", "Quang Nam route", “Route criteria"
172