Đảng Cộng sản Việt Nam vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về công nghiệp hóa trong bối cảnh cách mạng công nghệ 4.0

 rộng khắp về kinh tế, xã hội và 
mạng công nghiệp lần thư hai, trên cơ sơ kế thừa môi trường ở tất cả các cấp độ: toàn cầu, khu vực và 
những thành tựu khoa học đã đạt được, diễn ra rộng trong từng quốc gia.
hơn so với cuộc cách mạng lần thứ nhất, tuy nhiên 
trung tâm của nó vẫn nằm tại châu Âu và Bắc Mỹ, 2.2. Quan điểm của Đảng về công nghiêp hóa 
nơi có những tiền đề và cơ sở kỹ thuật phát triển trong bối cảnh cách mạng công nghê 4.0
mạnh mẽ. Khi đất nước ta đang đẩy mạnh công nghiêp 
 Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba hoa, hiên đai hoa và hội nhập quốc tế sâu rộng, cuộc 
được bắt đầu vào cuối những năm 60 của thế kỷ XX cách mạng công nghiệp 4.0 đang tạo ra thời cơ mới 
với sự xuất hiện của ngành điện tử và công nghệ cho Việt Nam hội nhập sâu rộng hơn và hiệu quả 
thông tin. Cuộc cách mạng này vẫn còn tiếp diễn và hơn vào nền kinh tế thế giới, là cơ hội để Việt Nam 
chưa xác định được thời điểm kết thúc. Đây là cuộc tiến thẳng vào lĩnh vực công nghệ mới, tranh thủ 
cách mạng gắn với quá trình toàn cầu hóa sâu rộng, các thành tựu khoa hoc công nghê tiên tiến để đẩy 
ảnh hưởng đến hầu hết mọi quốc gia trên thế giới. nhanh hơn tiến trình công nghiêp hoa, hiên đai hoa 
Với lượng hàng hóa khổng lồ, nhu cầu về nguyên đất nước và thu hẹp khoảng cách phát triển. Trươc 
vật liệu và tiêu thụ sản phẩm diễn ra mạnh mẽ, kh- nhưng tac đông manh me cua cuôc cach mang công 
iến sự gắn bó, hợp tác, ràng buộc giữa các quốc gia, nghê 4.0 đoi hoi Đang ta phai đê ra nhưng chu 
các thực thể ngày càng chặt chẽ. trương, đương lôi phu hơp đê thuc đẩy kinh tê – xa 
 Cách mạng công nghiệp lần thứ tư ra đời hôi phat triên.
trên cơ sở nền tảng của cuộc cách mạng công ng- Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI diễn ra 
hiệp lần thứ ba, trọng tâm là các phát minh, phát trong bối cảnh quốc tế và trong nước có rất nhiều 
kiến và sự kết hợp của ba “đại xu hướng”: vật lý, số khó khăn, thách thức, nhất là do ảnh hưởng của cuộc 
hóa và sinh học, hay là sự kết hợp của ba thê giới: khủng hoảng tài chính, suy thoái kinh tế toàn cầu, 
thế giới vật chất, thế giới ảo (thế giới số) và thế giới trong điều kiện của thế giới và khu vực có nhiều biến 
sinh vật. So với các cuộc cách mạng công nghiệp động, với sự xuất hiện nhiều nhân tố mới, trong đó 
trước đây, cuộc cách mạng công nghiệp lân thứ tư nổi bật là xu thế toàn cầu hóa và sự phát triển kinh 
đang phát triển với tốc độ cấp số nhân. Đặc trưng tế tri thức. Những nhân tố đó đã có tác động nhiều 
của cuộc cách mạng công nghiệp này là sự hợp nhất mặt (cả tích cực và tiêu cực) đến quá trình công 
về mặt công nghệ, nhờ đó xóa bỏ ranh giới giữa các nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta. Nghị quyết Đại 
lĩnh vực vật lý, kỹ thuật số và sinh học, đem lại sự hội Đảng toàn quốc lần thứ XI dự báo, toàn cầu hóa 
kết hợp giữa hệ thống ảo và thực thể. và cách mạng khoa học - công nghệ phát triển mạnh 
 Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư mẽ, thúc đẩy quá trình hình thành xã hội thông tin 
gắn liền với thuật ngữ “Công nghiệp 4.0”, lần đầu và kinh tế tri thức. Bởi vậy, một trong những nhiệm 
tiên được đưa ra tại Hội chợ Công nghệ Ha-nô-vơ vụ chủ yếu được nêu ra trong Nghị quyết Đại hội 
(Hannover) ở Cộng hòa Liên bang Đức năm 2011. Đảng lần thứ XI là “Chú trọng phát hiện, bồi dưỡng, 
Khái niệm cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư phát huy nhân tài; đào tạo nhân lực cho phát triển 
(FIR) lần đầu tiên được đề cập đến trong bản “Kế kinh tế tri thức. Phát triển giáo dục là quốc sách 
hoạch hành động chiến lược công nghệ cao” được hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục Việt 
Chính phủ Đức thông qua vào năm 2012. Đây là một Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ 
chương trình hỗ trợ của Chính phủ Liên bang Đức hóa và hội nhập quốc tế” [1, tr.130-131].
hợp tác với giới nghiên cứu và các hiệp hội công Như vậy, Đảng ta đã đưa ra đường lối có căn 
nghiệp hàng đầu của Đức nhằm cải thiện quy trình cứ lý luận và thực tế vững chắc để tranh thủ thời cơ 
quản lý và sản xuất trong các ngành chế tạo thông phát triển nước ta thành một nước công nghiệp hiện 
Khoa học & Công nghệ - Số 18/Tháng 6 - 2018 Journal of Science and Technology 115
ISSN 2354-0575
đại với nền tảng là kinh tế tri thức. Thứ hai, tiếp tục khẳng định công nghiệp 
 Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức 
ta luôn đưa ra những đường lối, chủ trương nhằm là con đường tất yếu. Báo cáo chính trị tại Đại hội 
thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện XII khẳng định: “Tiếp tục đổi mới mô hình tăng 
đại hóa, đặc biệt trong bối cảnh phát triển kinh tế trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế; đẩy mạnh công ng-
tri thức, Đảng ta coi đó là một trong những tiêu chí hiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế 
thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, tri thức; hoàn thiện thể chế, phát triển kinh tế thị 
công bằng, văn minh. Tuy nhiên trong từng thời kỳ, trường định hướng xã hội chủ nghĩa” [2, tr.22]. Báo 
nhận thức của Đảng về vấn đề này cũng có những cáo còn nêu rõ: “Đây là chủ trương lớn, quan trọng 
khác biệt và được điều chỉnh cho phù hợp với từng được nêu ra từ Đại hội XI của Đảng. Trong thời gian 
giai đoạn. Trên cơ sở tổng kết những kinh nghiệm tới cần tiếp tục đẩy mạnh quá trình này theo hướng 
và bài học thực tiễn của các kỳ đại hội trước, Đại kết hợp có hiệu quả phát triển chiều rộng với chiều 
hội Đảng lần thứ XII (năm 2016) đã cụ thể hóa, sâu, nâng cao chất lượng tăng trưởng và sức cạnh 
bổ sung phát triển và làm sáng tỏ thêm một số nội tranh trên cơ sở nâng cao năng suất lao động, ứng 
dung. Thể hiện ở những điểm sau: dụng tiến bộ khoa học - công nghệ, đổi mới và sáng 
 Thứ nhất, thực hiện đổi mới mô hình tăng tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phát huy 
trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế. Nếu mô hình tăng lợi thế so sánh và chủ động hội nhập quốc tế” [2, 
trưởng kinh tế ở nước ta trước đây chủ yếu theo tr.22]. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát 
chiều rộng thì đến nay đã bước đầu có sự chuyển triển kinh tế tri thức là phải hướng mạnh vào phát 
biến theo chiều sâu. Văn kiện Đại hội XII đã đưa ra triển các ngành công nghệ cao, công nghệ sạch, tra-
định hướng đổi mới mô mình tăng trưởng kinh tế nh thủ những cơ hội “đi tắt, đón đầu” để hình thành 
“trong thời gian tới kết hợp có hiệu quả phát triển nên những mũi nhọn phát triển theo trình độ tiên 
chiều rộng với chiều sâu, chú trọng phát triển chiều tiến của khoa học - công nghệ thế giới. Công ng-
sâu, nâng cao chất lượng tăng trưởng và sức cạnh hiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri 
tranh trên cơ sở nâng cao năng suất lao động, ứng thức sẽ phát huy được lợi thế để kết hợp sức mạnh 
dụng tiến bộ khoa học - công nghệ, đổi mới và sáng sáng tạo của dân tộc với sức mạnh thời đại khai thác 
tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phát huy những ưu thế về vốn, công nghệ, thị trường của khu 
lợi thế so sánh và chủ động hội nhập quốc tế, phát vực và thế giới để phát huy tiềm năng về tài nguyên 
triển nhanh và bền vững” [2, tr.87]. thiên nhiên và nguồn lao động dồi dào của nước ta 
 Để phát huy những đóng góp tích cực của để thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế. Xét về 
khoa học - công nghệ cho phát triển kinh tế - xã hội, lâu dài, lợi thế về lao động chưa qua đào tạo và tài 
Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XII đã đưa ra phương nguyên thiên nhiên sẽ ngày càng cạn kiệt, bởi vậy, 
hướng: “Đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng khoa học cần phát huy lợi thế nguồn nhân lực chất lượng cao 
và đổi mới sáng tạo để nâng cao năng suất lao động, và nhân tài để cạnh tranh và chiếm lĩnh những ngành 
thúc đẩy nghiên cứu và triển khai” [2, tr.88]. Như có giá trị gia tăng cao trong chuỗi giá trị toàn cầu.
vậy, Văn kiện của Đại hội XII đặc biệt chú trọng vai Kế thừa và phát huy những thành tựu, bài 
trò của khoa học - công nghệ, coi khoa học - công học học kinh nghiệm của 30 năm đổi mới, nhất là 5 
nghệ là quốc sách hàng đầu, là động lực quan trọng năm gần đây, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc 
nhất trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa lần thứ XII của Đảng đã nêu ra phương hướng phát 
gắn với phát triển kinh tế tri thức: “Phát triển mạnh triển đất nước trong 5 năm (2016 - 2020). “Đẩy 
mẽ khoa học và công nghệ, làm cho khoa học và mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phấn đấu sớm 
công nghệ thực sự là quốc sách hàng đầu, là động đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo 
lực quan trọng nhất để phát triển lực lượng sản xuất hướng hiện đại” [2, tr.89] với chủ trương “công ng-
hiện đại, kinh tế tri thức, nâng cao năng suất, chất hiệp hóa, hiện đại hóa trong giai đoạn tới là tiếp tục 
lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế” thực hiện mô hình công nghiệp hóa, hiện đại hóa 
[2, tr.120]. Văn kiện Đại hội XII xây dựng lộ trình trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường định 
phấn đấu: Đến năm 2020, khoa học và công nghệ hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế gắn với 
Việt Nam đạt trình độ phát triển của nhóm các nước phát triển kinh tế tri thức, lấy khoa học, công nghệ, 
dẫn đầu ASEAN; đến năm 2030, có một số lĩnh vực tri thức và nguồn nhân lực chất lượng cao làm động 
đạt trình độ tiên tiến trên thế giới. Văn kiện còn nêu lực chủ yếu; huy động và phân bổ có hiệu quả mọi 
định hướng cơ cấu lại nền kinh tế, phát huy sức nguồn lực phát triển” [2. tr.90].
mạnh tổng hợp của các giai tầng xã hội trong quá Thứ ba, điều chỉnh các chỉ tiêu cụ thể cho 
trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và chủ động hội phù hợp với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại 
nhập quốc tế. hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức.
116 Khoa học & Công nghệ - Số 18/Tháng 6 - 2018 Journal of Science and Technology
 ISSN 2354-0575
 Mục tiêu đến năm 2020 nước ta trở thành cơ cấu lại nền kinh tế tạo ra thế và lực để chủ động 
nước công nghiệp theo hướng hiện đại đã được xác hội nhập kinh tế thế giới. Những điểm mới trong 
định từ Đại hội VIII của Đảng và trên thực tế, 20 tư duy của Đảng về chiến lược công nghiệp hóa, 
năm qua, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đã nỗ hiện đại hóa được nêu ra trong Đại hội Đảng lần 
lực phấn đấu thực hiện mục tiêu này. Quá trình thực thứ XII, một mặt là sự tiếp nối những quan điểm, 
hiện các chỉ tiêu của Đại hội XII đồng nghĩa với tư tưởng nhất quán của Đảng về công nghiệp hóa, 
quá trình chuyển dịch cơ cấu lao động đáp ứng nhu hiện đại hóa trong các kỳ đại hội trước, mặt khác là 
cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển sự bổ sung, phát triển cụ thể hóa hơn để triển khai 
kinh tế tri thức. có hiệu quả những nhiệm vụ cụ thể trong tình hình 
 Thứ tư, tiếp tục thực hiện chiến lược cán bộ. mới. Đại hội lần thứ XII khẳng định quyết tâm của 
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta đã toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta vượt qua khó 
nhiều lần khẳng định, cán bộ là nhân tố quyết định khăn, thách thức... thực hiện thắng lợi mục tiêu cao 
sự thành bại của cách mạng, gắn liền với vận mệnh cả: dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn 
của Đảng, của đất nước và chế độ, là khâu then chốt minh, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.
trong công tác xây dựng Đảng. Cùng với chiến lược 
cán bộ là chiến lược xây dựng và phát triển con Kết luận:
người. Văn kiện Đại hội XII nhấn mạnh: “Xây dựng Tư tưởng của Hồ Chí Minh về công nghiêp 
con người Việt Nam phát triển toàn diện phải trở hoa là một bộ phận hợp thành trong tư tưởng chung 
thành một mục tiêu của chiến lược phát triển” [2, của Người về con đường cách mạng Việt Nam, về 
tr.126]. Đúc kết và xây hệ giá trị văn hóa chuẩn mực chu nghia xa hôi và con đường đi lên chu nghia xa 
của con người Việt Nam thời kỳ công nghiệp hóa, hôi, về nhiệm vụ và nội dung xây dựng xã hội tương 
hiện đại hóa và hội nhập quốc tế; tạo môi trường và lai. Tư tưởng của Người về công nghiêp hoa chiếm 
điều kiện để phát triển về nhân cách, đạo đức, trí tuệ, vị trí quan trọng – công nghiêp hoa nhằm xây dựng 
năng lực sáng tạo, thể chất, tâm hồn, ý thức tuân thủ và phát triển lực lượng sản xuất.Tư tưởng Hồ Chí 
pháp luật. Tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, Minh về nôi dung cua công nghiêp hoa có ý nghĩa 
ý thức tôn trọng pháp luật, mọi người Việt Nam đều lý luận sâu sắc đối với quá trình xây dựng chủ nghĩa 
hiểu biết sâu sắc, tự hào, tôn vinh lịch sử, văn hóa xã hội ở Việt Nam. Hiện nay, sự nghiệp đổi mới của 
dân tộc. Đảng đang bước vào giai đoạn mới, giai đoạn đẩy 
 Như vậy, công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa găn vơi phat 
với phát triển kinh tế tri thức là một trong những triên kinh tê tri thưc, đưa đất nước hội nhập vào nền 
nhiệm vụ trọng tâm trong nhiệm kỳ Đại hội XII của kinh tế thế giới mà vẫn bảo vệ được độc lập, tự chủ, 
Đảng nhằm phấn đấu sớm đưa nước ta trở thành hòa bình và phát triển.
nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Muốn đẩy 
mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa một Lời cảm ơn
cách bền vững và hội nhập quốc tế ngày càng sâu Nghiên cứu này được tài trợ bởi Trung tâm 
rộng không còn con đường nào khác hơn con đường Nghiên cứu Ứng dụng Khoa học và Công nghệ, 
phát triển mạnh kinh tế tri thức, chăm lo phát triển Trường Đại học Sư phạm kỹ thuật Hưng Yên, đề tài 
văn hóa và con người, đổi mới mô hình tăng trưởng, mã số UTEHY.T030.P1718.03.
Tài liệu tham khảo
 [1]. Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, NXB Chính trị quốc 
 gia – Sự thật, Hà Nội, 2011.
 [2]. Đảng Cộng sản Việt nam. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, NXB Chính trị quốc 
 gia, Hà Nội, 2016.
 [3]. Hồ Chí Minh. Toàn tập, tập 4, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011.
 [4]. Hồ Chí Minh. Toàn tập, tập 10, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011.
 [5]. Hồ Chí Minh. Toàn tập, tập 11, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011.
 [6]. Hồ Chí Minh. Toàn tập, tập 12, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011.
 [7]. Hồ Chí Minh. Toàn tập, tập 13, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011.
 [8]. Hồ Chí Minh. Toàn tập, tập 14, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011. 
 [9]. Hồ Chí Minh. Toàn tập, tập 15, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011.
Khoa học & Công nghệ - Số 18/Tháng 6 - 2018 Journal of Science and Technology 117
ISSN 2354-0575
 COMMUSNIST PARTY OF VIET NAM HAS USED HO CHI MINH’S THOUGHT
 ABOUT THE CONTEND OF INDUSTRIALIZATION IN INDUSTRY 4.0
Abstract:
 Specifying the content of industrialization in Vietnam is one of the basic contents of the new regime 
in Ho Chi Minh’s Thought. The article focused on clarifying his viewpoints on the content of socialist 
industrialization in these fields: heavy industry development; light industry development and handicraft; 
building a economic structure easonably; agricultural industrialization; well conducting a technical 
revolution. On this basis, the author has clarified the use of the Communist Party of Vietnam in the promote 
industrialization, mordenization in the current period.
Keywords: industrialization.
118 Khoa học & Công nghệ - Số 18/Tháng 6 - 2018 Journal of Science and Technology