Công tác xã hội với trẻ em trong các gia đình sau ly hôn tại huyện Tân Phú Đông, tỉnh Tiền Giang

ết quả khảo 
sát đối với trẻ em trong gia đình sau ly hôn
Còn với câu hỏi hãy đánh giá mức độ bị bạo 
hành của trẻ có đến 70% người nuôi dưỡng, chăm 
sóc cho biết trẻ thường xuyên bị bạo hành bằng các 
hình thức như: bạo hành thể chất đánh vào mông, 
tát vào mặt. Bạo hành tinh thần la rầy, mắng chửi, 
cấm đoán, bỏ bê hay thậm chí bị lạm dụng sức lao 
động gây tác động không nhỏ đến sức khỏe thể 
chất, tinh thần của trẻ. Khi được hỏi “nhìn thấy 
trẻ bị bạo hành anh, chị làm gì”. Có 57,9% người 
63
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑOÀNG THAÙP Taïp chí Khoa hoïc soá 38 (06-2019)
nuôi dưỡng, chăm sóc trẻ cho biết chỉ can ngăn, 
42,1% khác thì không làm gì. Đối với trẻ khi bị bạo 
hành 100% cam chịu. Qua đây cho thấy nạn bạo 
hành trẻ em trong các gia đình sau ly hôn diễn ra 
thầm lặng hàng ngày ít biết, ít chịu sự lên án của 
xã hội, điều này đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến 
đời sống của trẻ. 
Kết quả khảo sát còn cho thấy 50% trẻ trong 
các gia đình sau ly hôn qua khảo sát từng bị bạo 
hành bị ảnh hưởng sức khỏe thể chất, 50% bị ảnh 
hưởng sức khỏe tâm thần, 75% cảm thấy khó khăn 
trong thiết lập mối quan hệ với người khác. Bạo 
lực gia đình làm ảnh hưởng đến sự phát triển nhân 
cách của trẻ. Sự bạo hành có ảnh hưởng xấu không 
chỉ trong thời gian ngắn mà nó để lại di chứng suốt 
cuộc đời cho trẻ. Trước mắt bạo hành là nỗi khiếp 
sợ và căm ghét của trẻ, nhưng đến khi trưởng thành, 
những đứa con, lại có xu hướng lặp lại cách cư xử 
đó với người khác. Vì vậy cần có những giải pháp 
đúng đắn để ngăn chăn tình trạng bạo lực trẻ em 
trong gia đình cha mẹ ly hôn như hiện nay.
Khi không có sự quan tâm đúng mức từ phía 
gia đình và xã hội, với nhận thức chưa đầy đủ của 
trẻ trong các gia đình sau ly hôn, trẻ dễ bị cám dỗ 
với niềm vui ảo như game online, facebook, zalo. 
Có 61% trẻ qua khảo sát chơi facebook, zalo, trong 
đó 41% chơi từ 3 giờ trở lên/ngày. 33% chơi game 
trong đó 16% chơi từ 2 giờ trở lên/ngày, một số 
trường hợp qua khảo sát trẻ nghiện game bỏ học, ít 
vâng lời, tụ tập bạn bè xấu trộm cắp vặt của người 
khác để có tiền mua các trò tiêu khiển từ game. 
Chúng ta không thể phủ nhận lợi ích của mạng 
xã hội, game online, nó giúp chúng ta kết nối dễ 
dàng với thế giới xung quanh, giải trí sau những 
giờ lao động, học tập vất vả, tuy nhiên theo nghiên 
cứu ngoài lợi ích game, mạng xã hội còn làm cho 
cuộc sống con người ít hạnh phúc hơn do làm giả m 
tương tá c giữ a ngườ i vớ i ngườ i, tăng mong muố n 
gây chú ý , xao lã ng mụ c tiêu cá nhân. Nếu quá chú 
tâm và o mạ ng xã hộ i dễ dà ng là m ngườ i ta quên 
đi mụ c tiêu thự c sự củ a cuộ c số ng và có nguy cơ 
trầ m cả m. Cá c nghiên cứ u gầ n đây cho thấ y nhữ ng 
ai sử dụ ng mạ ng xã hộ i cà ng nhiề u thì cà ng cả m 
thấ y tiêu cự c hơn, thậ m chí có thể dẫ n đế n trầ m 
cả m, tâm thần. 
Khủng hoảng do gia đình tan vỡ, thiếu vắng 
sự giáo dục của cha mẹ là nguyên nhân khiến một 
bộ phận trẻ sa ngã, bị dụ dỗ, lôi kéo sử dụng rượu, 
bia, thuốc lá, ma túy. 19% trẻ trả lời đã từng sử dụng 
rượu, bia. Tần suất sử dụng rượu thường xuyên là 
37,5%. Nguyên nhân chủ yếu trẻ em trong các gia 
đình sau ly hôn sử dụng rượu, bia là bị bạn bè rủ 
rê, lôi kéo. Qua đánh giá của người trực tiếp nuôi 
dưỡng trẻ cho biết rượu, bia ảnh hưởng đến sức 
khỏe và kết quả học tập của trẻ. 
Bên cạnh rượu, bia một số trẻ em trong các 
gia đình sau ly hôn còn hút thuốc lá, 3% người 
nuôi dưỡng chăm sóc trẻ trả lời trẻ từng hút thuốc 
sau khi bố mẹ ly hôn, tất cả đều sử dụng thường 
xuyên nguyên nhân do bạn bè rủ rê lôi kéo chiếm 
67%, tạo kích thích đỡ buồn ngủ khi tham gia lao 
động sớm 33%. 
Mặc dù tỷ lệ trẻ em sử dụng ma túy thấp hơn 
nhiều so với tỷ lệ trẻ sử dụng rượu bia, thuốc lá, 
chiếm tỷ lệ 1%. Tuy nhiên về mức ảnh hưởng ma 
túy gây tác động xấu đến nhiều mặt đời sống xã hội 
của trẻ em và gia đình, do nhu cầu cần tiền mua ma 
tuý của người nghiện là rất lớn từ 50.000-200.000 
đồng/ngày. Khi lên cơn nghiện người nghiện ma tuý 
có thể tiêu tốn hết tiền của, tài sản, đồ đạc của gia 
đình vào việc mua ma tuý để thoả mãn cơn nghiện 
của mình, hoặc để có tiền sử dụng ma tuý, nhiều 
người đã trộm cắp, hành nghề mại dâm, hoặc thậm 
chí giết người, cướp của ảnh hưởng đến đạo đức, 
thuần phong mỹ tục, làm tăng chi phí ngăn ngừa, 
khắc phục, giải quyết các hậu quả do ma tuý đem 
lại. Ma túy còn gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe 
của người sử dụng làm người nghiện dễ mắc các 
bệnh tim, mạch, gan, thần kinh vì vậy trở nên gầy 
còm ốm yếu, kém ăn, mất ngủ, thần kinh rối loạn, 
trí nhớ kém, lười lao động, học tập sa sút. Nói về 
nguyên nhân trẻ em trong các gia đình sau ly hôn 
sử dụng ma túy được biết do thiếu sự quan tâm của 
cha mẹ, của những người thân trong gia đình, trẻ 
bị bạn bè rủ rê lôi kéo là nguyên nhân chính dẫn 
đến tình trạng trên. 
Rõ ràng cuộc sống của trẻ bị ảnh hưởng lớn 
sau khi cha mẹ ly hôn, bởi hầu hết sau ly hôn các 
bậc cha mẹ ít quan tâm đến trẻ, đến đời sống tâm lý, 
việc dạy dỗ trẻ. Chính vì vậy trẻ dễ rơi vào các tai, 
tệ nạn trong xã hội gây ảnh hướng xấu đến gia đình, 
cộng đồng, xã hội cũng như chính bản thân các em.
64
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑOÀNG THAÙP Taïp chí Khoa hoïc soá 38 (06-2019)
5. Công tác xã hội với trẻ em trong gia đình 
sau ly hôn
Không giống như các nhóm trẻ khác, trẻ em 
trong các gia đình sau ly hôn thuộc nhiều đối tượng, 
có nhiều hoàn cảnh, nhu cầu cần trợ giúp khác 
nhau, mỗi đối tượng có một khó khăn, một vấn đề 
riêng không có sự thống nhất như các nhóm trẻ có 
hoàn cảnh khó khăn khác, do đó việc xác định, giải 
quyết kịp thời tình trạng khó khăn, tình trạng gia 
tăng trẻ em trong các gia đình sau ly hôn là việc 
làm cần được quan tâm thực hiện bằng những giải 
pháp đúng đắn. Chính vì vậy bài viết đi sâu tìm hiểu 
và ứng dụng các phương pháp công tác xã hội vào 
giải quyết vấn đề của trẻ em trong các gia đình sau 
ly hôn đang gặp phải là một hoạt động mang tính 
khoa học giúp những người đang gặp phải những 
vấn đề khó khăn. Bằng cách khơi dậy những tiềm 
năng, những thế mạnh của bản thân để chính họ có 
thể tự giải quyết vấn đề cho chính mình bằng các 
nguồn lực sẵn có tại cộng đồng. Dưới dây là một 
số phương pháp được ứng dụng để giúp đỡ trẻ em 
trong các gia đình sau ly hôn tại huyện Tân Phú 
Đông, tỉnh Tiền Giang.
5.1. Công tác xã hội tại gia đình
Có đến 46% trẻ em trong gia đình sau ly hôn 
có cuộc sống khó khăn muốn chính quyền địa 
phương quan tâm tạo điều kiện hỗ trợ vốn, nhà ở 
để có cuộc sống tốt hơn, yên tâm lao động, học tập. 
Trên 50% trẻ bị ảnh hưởng và có nhu cầu can thiệp 
phục hồi tâm lý. 2% thường xuyên bị cha dượng, 
mẹ kế bạo hành, trong đó 01 trường hợp bị bạo 
hành hình thức la mắng đánh đập, 01 trường hợp 
bị bạo hành hình thức la mắng không tạo điều kiện 
cho trẻ học tập. Trên cơ sở phối hợp các ngành Lao 
động Thương binh Xã hội, cán bộ Trẻ em, Cộng 
tác viên Công tác xã hội, Hội Liên hiệp Phụ nữ, xã 
Đoàn, Ban quản lý dự án phát triển cộng đồng xã 
Phú Tân, huyện Tân Phú Đông, tỉnh Tiền Giang, 
qua nỗ lực tìm kiếm nguồn lực nhân viên công tác 
xã hội phối hợp các ngành, đoàn thể xã Phú Tân 
tạo điều kiện giúp các hộ Trần Kim Dương, Đặng 
Văn Hiểu, Nguyễn Ngọc Tới, Nguyễn Văn Tâm, 
Trần Thị Mành cùng ngụ ấp Phú Hữu, hộ Võ Thị 
Bắc, Võ Thị Bạch Trúc cùng cư ngụ ấp Bà Từ, hộ 
Nguyễn Thị Giúp ngụ ấp Pháo Đài là người trực 
tiếp nuôi dưỡng trẻ em trong các gia đình sau ly 
hôn có cuộc sống khó khăn mượn vốn không lãi 
suất từ dự án phát triển cộng đồng huyện Tân Phú 
Đông tham gia sản xuất, vươn lên thoát nghèo, có 
điều kiện chăm sóc tốt cho trẻ. 
Bên cạnh đó nhân viên công tác xã hội còn 
phối hợp gia đình, Ủy ban nhân dân xã Phú Đông, 
huyện Tân Phú Đông, tỉnh Tiền Giang, Ủy ban nhân 
dân thị xã Gò Công, tỉnh Tiền Giang can thiệp giúp 
trẻ Nguyễn Thị Như Hương (tên trẻ đã được thay 
đổi), sinh năm 2003 sống với cha sau khi cha mẹ 
ly hôn, bị mẹ kế thường xuyên bạo hành hình thức 
đánh đập, mắng chửi, bỏ bê hoàn thành thủ tục 
pháp lý chuyển hộ khẩu từ thị xã Gò Công đến xã 
Phú Đông sinh sống cùng mẹ ruột và ông bà ngoại 
tránh tình trạng trẻ thường xuyên bị bạo hành ảnh 
hưởng xấu đến sự phát triển của trẻ.
Ngoài ra thông qua các buổi vãng gia, nhân 
viên công tác xã hội còn tư vấn, cung cấp kiến 
thức giúp các bậc cha mẹ, người nuôi dưỡng trẻ 
nhận thức được ảnh hưởng của ly hôn đến cuộc 
sống, sự phát triển tâm lý, sự phát triển bình 
thường đứa trẻ, cung cấp các kiến thức pháp 
luật liên quan đến bảo vệ trẻ em như: luật bảo 
vệ, chăm sóc giáo dục trẻ em, luật phòng chống 
bạo lực gia đình... cung cấp các kiến thức giúp 
trẻ biết kiềm chế cảm xúc tiêu cực trong hoàn 
cảnh khó khăn, tăng khả năng nhận biết, giải 
quyết vấn đề của chính mình.
5.2. Công tác xã hội tại trường học
Đến trường, duy trì học tập, đảm bảo học hành 
việc làm khó khăn đối với nhiều trẻ em trong các 
gia đình sau ly hôn tại huyện Tân Phú Đông, tỉnh 
Tiền Giang bởi sau khi cha mẹ ly hôn, nhiều trẻ rơi 
vào hoàn cảnh có mức sống thấp.
Biểu đồ 3. Thể hiện mức sống của trẻ trong 
các gia đình sau ly hôn tại huyện Tân Phú Đông
65
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑOÀNG THAÙP Taïp chí Khoa hoïc soá 38 (06-2019)
Chính vì thế có 21% trẻ qua khảo sát bỏ học 
tham gia lao động sớm. 46% đi học điều kiện khó 
khăn có nguy cơ bỏ học. Là nhóm trẻ thiệt thòi 
thiếu sự quan tâm của cha mẹ. Trẻ em trong các 
gia đình sau ly hôn ít nhận được sự quan tâm, sự 
chú ý của cộng đồng, xã hội hơn các nhóm trẻ có 
hoàn cảnh đặc biệt khác. Xuất phát từ khó khăn, 
nhu cầu muốn duy trì học tập của trẻ, nhân viên 
công tác xã hội phối hợp các chiến sĩ đội vận 
động quần chúng đồn biên phòng Phú Tân, công 
chức lao động thương binh xã hội, cán bộ trẻ em, 
cộng tác viên công tác xã hội, Mặt trận Tổ quốc 
xã Phú Tân nỗ lực vận động gây quỹ thực hiện 
chương trình “nâng bước em đến trường” qua đó 
vận động, hỗ trợ 500 nghìn đồng trên tháng đối với 
các trẻ Huỳnh Như Ý (2009) gia đình không việc 
làm ổn định có cuộc sống khó khăn cùng mẹ sau 
khi cha mẹ ly hôn, Huỳnh Thị Đoan Thi (2004) 
bệnh tim bẩm sinh không tiền chữa trị, Huỳnh 
Thị Trang Đài (2002), Nguyễn Ngọc Quỳnh Anh 
(2010) và Phạm Thị Quỳnh Nghi (2005) không 
đủ tiền trang trải chi phí học tập sau khi cha mẹ 
ly hôn, hỗ trợ 200 nghìn đồng trên tháng đối với 
trẻ Lê Thị Thu Trâm (2003) sống với cha sau khi 
cha mẹ ly hôn có cuộc sống khó khăn cùng ngụ 
xã Phú Tân, huyện Tân Phú Đông giúp các em có 
điều kiện đến trường, yên tâm học tập (tên các trẻ 
đã được thay đổi). 
Phối hợp gia đình, ủy ban nhân dân xã Tân 
Thạnh làm thủ tục chuyển trường giúp trẻ Nguyễn 
Thị Thủy (tên các trẻ đã được thay đổi), sinh năm 
2013, thường xuyên bị cha dượng bạo hành hình 
thức mắng chửi sau khi nhậu say, không tạo điều 
kiện cho trẻ tham gia học tập chuyển đến nơi ở mới 
tại xã Tân Thạnh, huyện Tân Phú Đông để sinh 
sống và học tập.
Bên cạnh đó, thông qua các buổi tiếp xúc, 
vãng gia, nhân viên công tác xã hội còn tuyên 
truyền, tư vấn, tham vấn giúp phụ huynh, người 
nuôi dưỡng chăm sóc hiểu nhu cầu, khó khăn của 
trẻ từ đó tham gia một cách có hiệu quả vào hoạt 
động cấp dưỡng, chăm sóc, giáo dục, tạo điều kiện 
cho trẻ được học tập phát triển bản thân. Tư vấn 
giải tỏa những suy nghĩ tiêu cực đối với các trường 
hợp trẻ gặp vấn đề về tâm lý như: chán học, sử 
dụng rượu, bia, thuốc lá, nghiện game online, sa 
vào các tệ nạn xã hội khác giúp các em ổn định 
tâm lý, yên tâm học tập.
5.3 Tuyên truyền nâng cao nhận thức 
cộng đồng 
Nhằm góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng 
về tình trạng gia tăng trẻ em trong gia đình sau ly 
hôn, ảnh hưởng của ly hôn đến trẻ, đến xã hội, trên 
cơ sở thảo luận với chính quyền địa phương, các 
bên liên quan, vận động và được sự hỗ trợ về kinh 
phí tuyên tuyền của tổ chức Liên minh Na Uy tại 
Việt Nam nhân viên công tác xã hội phối hợp với 
Ban quản lý dự án phát triển cộng đồng xã Phú Tân 
tổ chức buổi tuyên truyền hình thức thi diễn tiểu 
phẩm, tuyên truyền chủ đề ly hôn và ảnh hưởng 
của ly hôn đối với trẻ và xã hội, 4 tiểu phẩm của 
các đơn vị công đoàn cơ sở, ấp Bà Từ, Pháo Đài, 
Phú Hữu xã Phú Tân đã góp phần giúp nâng cao 
nhận thức về thực trạng ly hôn và ảnh hưởng của 
nó đến trẻ và xã hội.
6. Kết luận
Kết quả nghiên cứu phác hoạ chân thực đời 
sống trẻ em trong các gia đình cha mẹ ly hôn đang 
bị ảnh hưởng lớn bởi sự sa sút kinh tế do quá trình 
ly hôn, thưa kiện, phân chia tài sản giữa cha và 
mẹ, kết quả sự chia ly này đẩy trẻ vào cuộc sống 
khó khăn, lao động sớm, bị bạo hành, học tập sa 
sút, vướng vào các tệ nạn xã hội. Cuộc nghiên 
cứu đã minh chứng giả thuyết cùng với sự tăng 
lên nhanh chóng của tình trạng ly hôn kéo theo 
số trẻ em trong gia đình sau ly hôn cũng tăng lên 
nhanh chóng điều này làm ảnh hưởng không nhỏ 
đến cuộc sống, sự phát triển về tâm lý, việc tiếp 
cận giáo dục, tiếp cận các chính sách, dịch vụ y 
tế - chăm sóc sức khỏe của trẻ, sự phát triển bền 
vững của xã hội. Bài nghiên cứu cũng đi sâu tìm 
hiểu khó khăn, nguồn lực cộng đồng, đề xuất các 
giải pháp can thiệp phù hợp trên cơ sở phát huy 
năng lực cá nhân nguồn lực cộng đồng. Bài nghiên 
cứu còn là nguồn tài liệu giúp những người quan 
tâm tiếp tục tìm ra các giải pháp mới ngăn chặn 
tình trạng gia tăng trẻ em trong các gia đình sau 
ly hôn ở các địa phương khác dựa trên nền tảng 
của một nghiên cứu khoa học./.
66
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑOÀNG THAÙP Taïp chí Khoa hoïc soá 38 (06-2019)
Tài liệu tham khảo
[1]. Nguyễn Thị Minh Hằng (2001), Sự thích nghi tâm lý - xã hội của trẻ em trong các gia đình 
ly hôn, Luận văn Thạc sĩ, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội.
[2]. Nguyễn Thị Minh Hằng (2003), “Một số đặc điểm tâm lý của trẻ em có cha mẹ ly hôn”, Tạp 
chí Tâm lý học, (số 2), tr. 27-31. 
[3]. Nguyễn Duy Khánh (2019), Công tác xã hội với trẻ em trong các gia đình sau ly hôn tại huyện 
Tân Phú Đông, tỉnh Tiền Giang, Trường Đại học Thủ Dầu Một, Bình Dương.
[4]. Nguyễn Thị Liên (2012), Bảo vệ quyền lợi của con khi cha mẹ ly hôn thực tiễn xét xử tại các 
tòa án thuộc tỉnh Thừa Thiên - Huế, Trường Đại học Quốc gia Hà Nội. 
[5]. Bùi Thị Xuân Mai (2010), Giáo trình nhập môn công tác xã hội, NXB Lao động - Xã hội, 
Trường Đại học Lao động - Xã hội.
SOCIAL WORK WITH DIVORCED FAMILY CHILDREN IN 
TAN PHU DONG DISTRICT, TIEN GIANG PROVINCE
Summary
Parental divorce strongly infl uences children’s physio-psychological development and social changes 
and sustainable development. For data collection, hoursehold survey and in-depth interviews, document 
synthesis with SPSS analysis among diveroced families in Tan Phu district, Tien Giang province. The study 
presents the increasing children in these families and analyses its effects on the children’s development 
and society; thereby proposing relevant solutions. 
Keywords: Social work, children, family, divorce.
Ngày nhận bài: 26/02/2019; Ngày nhận lại: 18/4/2019; Ngày duyệt đăng: 14/6/2019.