Chủ nghĩa Mác-Lênin - Giá trị trường tồn và sức sống thời đại

át triển tự do của mỗi ngƣời là điều kiện cho sự phát triển tự 
21
 C. Mác và Ph. Ăngghen, Toàn tập, tập 23, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.22. 
Phần I. Chủ nghĩa Mác - Lênin - Giá trị trường tồn và sức sống thời đại 
|20 
do của tất cả mọi ngƣời" và "con ngƣời từ vƣơng quốc của tất yếu sang vƣơng quốc của 
tự do", là "mục đích tự thân" của sự phát triển và tiến bộ xã hội”22, làm mục tiêu cuối 
cùng: “Chủ nghĩa Mác có một ý nghĩa triết học; nó là một triết học: một “chủ nghĩa 
nhân bản”, chủ yếu nó là triết học về sự giải phóng và của tự do”23. Chủ nghĩa Mác - 
Lênin là một hệ thống lý luận có sự thống nhất giữa tính mở, tính phát triển của hệ 
thống lý luận và tính ổn định của lập trƣờng duy vật biện chứng, ý nghĩa phƣơng pháp 
luận của nó; luôn hƣớng về thực tiễn - xã hội và lịch sử, hƣớng về thời đại, về tƣơng 
lai, chứ tuyệt nhiên không phải là thứ lý luận kinh viện, khép kín, ngƣng đọng và bất 
biến. Theo đà phát triển không ngừng của thực tiễn và khoa học, chủ nghĩa Mác - Lênin 
phải luôn luôn đƣợc bổ sung, phát triển, hoàn thiện không ngừng. Ph. Ăngghen đã viết: 
“Toàn bộ quan điểm của Mác không phải là một học thuyết, mà là một phƣơng pháp, 
nó không đƣa ra những giáo điều có sẵn, mà là những điểm xuất phát cho việc nghiên 
cứu thêm và phƣơng pháp cho sự nghiên cứu này”24. V. Lênin cũng khẳng định: 
“Chúng ta không hề coi lý luận của Mác nhƣ là một cái gì đã xong xuôi hẳn và bất khả 
xâm phạm; trái lại chúng ta tin rằng lý luận đó chỉ đặt nền móng cho môn khoa học mà 
những ngƣời xã hội chủ nghĩa cần phải phát triển hơn nữa về mọi mặt, nếu nhƣ họ 
không muốn trở thành lạc hậu đối với cuộc sống. Chúng tôi nghĩ rằng những ngƣời xã 
hội chủ nghĩa ở Nga đặc biệt cần phải tự mình phát triển hơn nữa lý luận của Mác, vì lý 
luận này chỉ đề ra những nguyên lý chỉ đạo chung, còn việc áp dụng những nguyên lý 
ấy thì, xét riêng từng nơi”25. 
Chủ nghĩa Mác - Lênin - đƣợc xác lập bởi những thiên tài sáng tạo, những nhà 
bác học có tri thức bách khoa; là một kho tàng tri thức đồ sộ và phong phú, bao trùm 
một lĩnh vực hết sức rộng hơn và phong phú; chứa đựng những quan điểm, tƣ tƣởng, lý 
luận có tính chất vƣợt thời đại. Đó là các nguyên lý, quy luật của phép biện chứng duy 
vật, của lý luận nhận thức mácxít, của học thuyết về hình thái kinh tế - xã hội, học 
thuyết giá trị thặng dƣ, học thuyết về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân; về sự 
phát triển mạnh mẽ của lực lƣợng sản xuất và năng suất lao động; về sự phát triển 
mạnh mẽ của khoa học, kỹ thuật, khoa học trở thành lực lƣợng sản xuất trực tiếp; về 
mối quan hệ giữa con ngƣời với tự nhiên, phát triển bền vững; những tƣ tƣởng khoa 
22
 C. Mác và Ph. Ăngghen (1995), Toàn tập, tập 26, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.168. 
23
 Michel Vadée (1996), C. Mác - nhà tư tưởng của cái có thể, tập II, Viện Thông tin Khoa học xã 
hội, Hà Nội, tr.336. 
24
 C. Mác - Ph. Ăngghen (1981), Tuyển tập, tập 6, Nxb Sự thật, Hà Nội, tr.808. 
25
 V.I. Lênin (2005), Toàn tập, tập 4, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.232. 
“100 năm Chủ tịch Hồ Chí Minh đến với chủ nghĩa Mác - Lênin” (1920 - 2020) 
21| 
học về nhà nƣớc, cách mạng xã hội, về chủ nghĩa xã hội; về vấn đề dân chủ; về con 
ngƣời, giải phóng và phát triển toàn diện con ngƣời; về vấn đề dân tộc, tôn giáo; về 
quốc tế hóa, toàn cầu hóa 
Là ngƣời có nhiều năm nghiên cứu về chủ nghĩa Mác - Lênin, học giả ngƣời Bỉ 
Phrăng-xoa U-ta cho rằng: “Chủ nghĩa Mác - Lênin vẫn không ngừng đƣợc đổi mới và 
phát triển. Những quan điểm cho rằng học thuyết này đã trở nên lỗi thời, không còn 
phù hợp với xu thế thời đại là hoàn toàn sai lầm. Việc các thế lực bài bác chủ nghĩa 
Mác - Lênin chỉ càng chứng tỏ tính đúng đắn, tính khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin 
và cứ mỗi lần phải đấu tranh chống lại các trào lƣu tƣ tƣởng đối lập thì chủ nghĩa Mác - 
Lênin lại một lần nữa tỏ rõ sức sống mãnh liệt của mình”26. TS. Nguyễn Đình Bắc viết: 
“Chủ nghĩa Mác - Lênin tồn tại qua thế kỷ XIX, thế kỷ XX và nay đã, đang lại bƣớc 
vào thế kỷ XXI, vƣợt qua bao nhiêu phong ba, bão táp của thời cuộc nhƣng nó vẫn 
đứng vững và tỏa sáng, chứng tỏ sức sống và sự thiên biến vạn hóa của nó rất kỳ diệu, 
dựa trên sự thống nhất giữa kiên định và vận dụng sáng tạo”27. 
2.2.2. Chủ nghĩa Mác - Lênin là cơ sở thế giới quan và phương pháp luận khoa học 
cung cấp cho loài người và nhất là cho giai cấp công nhân “những công cụ nhận 
thức vĩ đại"để "giải thích thế giới” và "cải tạo thế giới" [18; tr.22] 
Nhân loại đang bƣớc vào thập niên thứ 3 của thế kỷ XXI, đang sống trong điều 
kiện có nhiều cái rất khác, với những biến động vô cùng sâu sắc trên mọi lĩnh vực của 
đời sống xã hội so với thời mà V.I. Lênin và nhất là C. Mác và Ph. Ăngghen, đã sống 
và sáng tạo: Lực lƣợng sản xuất và năng suất lao động phát triển mạnh mẽ; khoa học và 
công nghệ có những bƣớc tiến nhảy vọt; nền kinh tế tri thức đã ra đời và đang vận hành 
khá hiệu quả ở nhiều nƣớc phát triển; quá trình quốc tế hoá, toàn cầu hóa đang diễn ra 
sâu sắc, vấn đề an ninh tài chính, an ninh năng lƣợng, an ninh lƣơng thực, an ninh 
nguồn nƣớc, biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh, ô nhiễm môi trƣờng,... có nhiều diễn 
biến phức tạp; sự trì trệ dẫn đến khủng hoảng rồi sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở Liên 
Xô và tất cả các nƣớc Đông Âu, cục diện thế giới có nhiều đổi thay Thế giới và Việt 
Nam đã có nhiều đổi thay, nhiều vấn đề đặt ra nhƣ trên, nhƣng tựu chung, khái quát lại, 
vấn đề độc lập dân tộc, phát triển xã hội và đảm bảo quyền con ngƣời vẫn là những vấn 
26
 Báo Quân đội nhân dân, “Càng bị bài bác, chủ nghĩa Mác - Lênin càng chứng tỏ sức sống mãnh 
liệt”, thứ 2, ngày 18/8/2014, số 19168, tr.7-8, http:// www.qdnd.vn) 
27
 TS. Nguyễn Đình Bắc, “Đảng Cộng sản Việt Nam với sự kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin trong 
giai đoạn cách mạng mới”, nguồn: https://www. nxbctqg.org.vn. 
Phần I. Chủ nghĩa Mác - Lênin - Giá trị trường tồn và sức sống thời đại 
|22 
đề lớn, trung tâm, chủ đạo, mang tính thời sự. Hiện nay, dựa vào những sự biến đổi đó, 
có nhiều quan điểm phủ nhận cho rằng chủ nghĩa Mác - Lênin đã lạc hậu, lỗi thời, 
không phù hợp trong bối cảnh mới. Đứng trên quan điểm khách quan mà xét có một số 
luận điểm cụ thể của C. Mác, Ph. Ăngghen, V.I. Lênin không còn phù hợp, đã bị thực 
tiễn lịch sử vƣợt qua, song những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, trong 
bản chất khoa học và cách mạng của nó, vẫn giữ nguyên giá trị. Trong bối cảnh ấy, chủ 
nghĩa Mác - Lênin tiếp tục cung cấp nhiều bài học quý, có giá trị giúp chúng ta nhận 
thức và giải quyết đúng đắn nhiều vấn đề, đặc biệt là những vấn đề lớn, trung tâm, chủ 
đạo, mang tính thời sự của thế giới đƣơng đại đang đặt ra. Ngày nay, chủ nghĩa Mác - 
Lênin vẫn đóng vai trò là học thuyết duy nhất chân chính nhất, cách mạng nhất, triệt 
để, hoàn bị nhất về giải phóng con ngƣời, phản ánh đƣợc khát vọng của thời đại là hòa 
bình, hợp tác, hữu nghị, độc lập dân tộc và phát triển xã hội. Điều đó chứng tỏ ý nghĩa, 
giá trị lịch sử và sức sống thời đại, trƣờng tồn chủ nghĩa Mác - Lênin. Hoàn cảnh lịch 
sử - cụ thể luôn luôn thay đổi, song những quy luật phát triển cơ bản, phổ biến của 
lịch sử loài ngƣời mà chủ nghĩa Mác - Lênin nêu lên là không thay đổi, có giá trị bền 
vững, lâu dài. 
Có một thực tế là trong khi có những ngƣời xuyên tạc, phủ nhận chủ nghĩa Mác 
thì cũng tại các nƣớc tƣ bản phát triển, nhiều học giả tƣ sản nhƣ Giắccơ Đêriđa, Tery 
Igơletơn, Diđiê Êribông,... vẫn thừa nhận chủ nghĩa Mác, đề cao C. Mác, kêu gọi nhân 
loại hãy “trở về với Mác”, “nhân loại không thể thiếu Mác”, “không có tƣơng lai nếu 
không có Mác, nếu không có các di sản của Mác”28, kêu gọi: “chúng ta hãy đọc ông (di 
sản của Mác) nhƣ đọc một nhà triết học vĩ đại”29. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã 
coi chủ nghĩa Mác - Lênin là “Chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mạng 
nhất”, là “cái cẩm nang thần kỳ”, “mặt trời chói lọi” soi sáng con đƣờng cách mạng 
Việt Nam. Trả lời phỏng vấn báo Nhân đạo (L'Humanite') vào ngày 15-7-1969, Ngƣời 
khẳng định: "Về phần chúng tôi, chính là do cố gắng vận dụng những lời dạy của 
Lênin, nhƣng vận dụng một cách sáng tạo, phù hợp với thực tế Việt Nam ngày nay, mà 
chúng tôi đã chiến đấu và giành đƣợc những thắng lợi to lớn nhƣ đồng chí đã biết. 
Chúng tôi giành đƣợc thắng lợi đó là do nhiều nhân tố, nhƣng cần phải nhấn mạnh rằng 
- mà không chỉ nhân dịp kỷ niệm lần thứ 100 ngày sinh Lênin - chúng tôi giành đƣợc 
những thắng lợi đó trƣớc hết nhờ cái vũ khí không gì thay thế đƣợc là chủ nghĩa Mác - 
Lênin"30. 
28
 Giắccơ Đêriđa (1984), Những bóng ma của Mác, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.16. 
29
 Giắccơ Đêriđa (1984), Những bóng ma của Mác, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.78. 
30
 Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 15, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.589-590. 
“100 năm Chủ tịch Hồ Chí Minh đến với chủ nghĩa Mác - Lênin” (1920 - 2020) 
23| 
2.2.3. Chủ nghĩa Mác - Lênin - góp phần mở ra một thời đại mới trong lịch sử loài 
người; phản ánh khát vọng loài người, cổ vũ các dân tộc đấu tranh vì mục tiêu cao cả 
Chủ nghĩa Mác - Lênin ra đời giữa thế kỷ XIX đánh dấu bằng sự ra đời tác phẩm 
Tuyên ngôn của Đảng cộng sản (2/1848), không ngừng đƣợc bổ sung, phát triển, hoàn 
thiện. Từ khi ra đời cho đến 69 năm sau với sự thành công của Cách mạng tháng Mƣời 
Nga (năm 1917) - do Lênin và Đảng Xã hội - Dân chủ Nga lãnh đạo, chủ nghĩa Mác - 
Lênin từ lý luận khoa học trở thành hiện thực, góp phần mở ra một thời đại mới trong 
lịch sử loài ngƣời. Cách mạng tháng 10 Nga vĩ đại, mang nhiều ý nghĩa: 1) Tạo ra một 
bƣớc ngoặt phát triển, căn bản, về chất trong lịch sử loài ngƣời; lần đầu tiên trên diễn 
đàn lịch sử nhân loại xuất hiện một hình thái kinh tế - xã hội mới; đƣa nhân dân lao 
động lên nắm quyền lãnh đạo; đƣa thế giới bƣớc vào thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã 
hội. 2) Chứng minh tính đúng đắn, sáng tạo của chủ nghĩa Mác - Lênin; vai trò cách 
mạng to lớn và sứ mệnh lịch sử vẻ vang của giai cấp công nhân, chính đảng của nó trong 
thời đại mới. 3) Đem lại niềm tin, sự cổ vũ lớn lao cho giai cấp công nhân và nhân dân 
lao động; cho các dân tộc thuộc địa, nửa thuộc địa và phụ thuộc trên toàn thế giới 
Sau Cách mạng tháng Mƣời Nga, các Đảng cộng sản trên thế giới đƣợc thành lập 
ngày càng đông đảo; sự ra đời của Quốc tế cộng sản (Quốc tế III) do Lênin sáng lập 
(3/1919), tạo động lực mới cho phong trào cộng sản và công nhân quốc tế; chủ nghĩa 
xã hội từng bƣớc phát triển mạnh mẽ hình thành hệ thống trên thế giới, trở thành trụ cột 
của thế giới trong đấu tranh chống chiến tranh, bảo vệ hòa bình, độc lập dân tộc, tiến 
bộ, phát triển trên thế giới. Sự sụp đổ của các nƣớc xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và 
Đông Âu, phần nào làm ảnh hƣởng đến sự phát triển, nhƣng không làm thay đổi bản 
chất khoa học và cách mạng chủ nghĩa Mác - Lênin; xu thế phát triển khách quan của 
thời đại. Những thành tựu không thể phủ nhận đƣợc của hệ thống chủ nghĩa xã hội trên 
thế giới; của công cuộc cải cách, đổi mới của các nƣớc xã hội chủ nghĩa trên thế giới 
hiện nay; vai trò tích cực của những nhân tố vật chất đƣợc tạo ra trong suốt chiều dài 
của tiến trình phát triển phong trào cộng sản và công nhân quốc tế - các Đảng cộng sản 
trên thế giới hiện nay trong đấu tranh bảo vệ độc lập dân tộc, kiến tạo hòa bình và thúc 
đẩy phát triển chứng tỏ giá trị trƣờng tồn và sức sống thời đại của Chủ nghĩa Mác - 
Lênin. Ngày nay, với hệ giá trị lý luận và thực tiễn phong phú đƣợc tạo ra trong suốt 
tiến trình phát triển, chủ nghĩa Mác - Lênin đang góp phần quan trọng vào việc thực 
hiện mục tiêu khát vọng cao cả của loài ngƣời, của các dân tộc vì hòa bình, độc lập dân 
tộc, dân chủ, tiến bộ, phát triển. 
Phần I. Chủ nghĩa Mác - Lênin - Giá trị trường tồn và sức sống thời đại 
|24 
III. KẾT LUẬN 
Nhƣ vậy, giá trị trƣờng tồn và sức sống thời đại của chủ nghĩa Mác - Lênin đƣợc 
tập trung thể hiện: Chủ nghĩa Mác - Lênin tạo ra cuộc cách mạng trong lĩnh vực triết 
học, tìm ra quy luật vận động chung nhất của tự nhiên, xã hội, tƣ duy; tìm ra quy luật 
sản xuất giá trị thặng dƣ - quy luật vận động cơ bản chủ nghĩa tƣ bản; phát hiện ra quy 
luật thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân; là kho tàng tri thức đồ sộ và 
phong phú, học thuyết khoa học và cách mạng, triệt để và hoàn bị, nhân văn và sáng 
tạo; cơ sở thế giới quan và phƣơng pháp luận khoa học, cung cấp cho loài ngƣời và 
nhất là cho giai cấp công nhân “những công cụ nhận thức vĩ đại” để “giải thích thế 
giới” và “cải tạo thế giới”, góp phần mở ra một thời đại mới trong lịch sử loài ngƣời; 
phản ánh khát vọng loài ngƣời, cổ vũ các dân tộc đấu tranh vì mục tiêu cao cả. Chủ 
nghĩa Mác - Lênin thực sự là sự kết tinh, hội tụ, thăng hoa, tỏa sáng tinh hoa trí tuệ, tƣ 
tƣởng, văn hóa, khoa học và thực tiễn thời đại. Qua thực tiễn gần 2 thế kỷ giá trị trƣờng 
tồn và sức sống thời đại của chủ nghĩa Mác - Lênin đã chứng minh. Trong bài viết tác 
giả nghiên cứu, tìm hiểu, luận giải những cơ sở, nội dung để khẳng định giá trị trƣờng 
tồn và sức sống thời đại của chủ nghĩa Mác - Lênin. Qua đó, làm rõ đóng góp quan trọng, 
nhiều mặt của chủ nghĩa Mác - Lênin trong tiến trình lịch sử cách mạng nhân loại; góp 
phần vào việc củng cố niềm tin, bảo vệ nền tảng tƣ tƣởng của Đảng Cộng sản Việt Nam. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2017), Giáo trình Những nguyên lý cơ bản của Chủ 
nghĩa Mác - Lênin), Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội. 
2. Báo Quân đội nhân dân, “Càng bị bài bác, chủ nghĩa Mác - Lênin càng chứng 
tỏ sức sống mãnh liệt”, thứ 2, ngày 18/8/2014, số 191 68, tr.7-8.  
qdnd.vn 
3. C. Mác và Ph. Ăngghen (2002), Toàn tập, tập 1, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 
4. C. Mác và Ph. Ăngghen (1995), Toàn tập, tập 1, tập 3; tập 19; tập 23; tập 26, 
Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 
5. C. Mác và Ph. Ăngghen (1999), Toàn tập, tập 3; tập 21, Nxb Chính trị quốc gia, 
Hà Nội. 
6. C. Mác và Ph. Ăngghen (2004), Toàn tập, tập 4; tập 25, phần I, Nxb Chính trị 
quốc gia, Hà Nội. 
7. C. Mác và Ph. Ăngghen (2000), Toàn tập, tập 42, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 
“100 năm Chủ tịch Hồ Chí Minh đến với chủ nghĩa Mác - Lênin” (1920 - 2020) 
25| 
8. C. Mác và Ph. Ăngghen (1995), Toàn tập, tập 4, Nxb Chính trị quốc gia - Sự 
thật, Hà Nội. 
9. C. Mác - Ph. Ăngghen (1981), Tuyển tập, tập 6, Nxb Sự thật, Hà Nội. 
10. Giắccơ Đêriđa (1994), Những bóng ma của Mác, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 
11. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 15, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 
12. V.I. Lênin (1980), Toàn tập, tập 23, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva. 
13. V.I. Lênin (1981), Toàn tập, tập 23, tập 26, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva. 
14. V.I Lênin (2005), Toàn tập, tập 4, tập 23, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 
15. TS. Nguyễn Đình Bắc, “Đảng Cộng sản Việt Nam với sự kiên định chủ nghĩa 
Mác - Lênin trong giai đoạn cách mạng mới”, nguồn: https://www. nxbctqg.org.vn 
16. Michel Vadée (1996), C. Mác - nhà tư tưởng của cái có thể, tập II, Viện 
Thông tin Khoa học xã hội, Hà Nội.