Biện pháp quản lí hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở các trường Trung học Phổ thông thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước

ng trung học chuyên 
nghiệp dạy nghề về trường hướng nghiệp cho HS. 
+ Vận động các nghệ nhân tham gia giảng dạy hướng 
nghiệp các ngành nghề truyền thống của địa phương và 
của đất nước. 
+ Cử GV và CBQL đi tham quan, học tập ở một số 
trường làm tốt hoạt động hướng nghiệp. 
+ Xây dựng đội ngũ cộng tác viên gồm cha mẹ HS, 
cựu HS đã ra trường và thành đạt. 
+ Có chế độ bồi dưỡng Ban Hướng nghiệp và những 
người tham gia HĐGDHN thích hợp. 
2.2.5. Tăng cường công tác phối hợp giữa nhà trường 
với gia đình và xã hội trong hoạt động giáo dục hướng 
nghiệp cho học sinh trung học phổ thông 
- Mục đích và ý nghĩa của biện pháp: Tăng nguồn 
kinh phí cho HĐGDHN, đảm bảo cơ sở vật chất, điều 
kiện, phương tiện, trang thiết bị cho HĐGDHN; sắp xếp 
đảm bảo thời gian cho HĐGDHN; huy động nguồn tài 
chính cho các hoạt động tham quan học tập tại các cơ sở 
sản xuất. 
- Nội dung và cách thực hiện biện pháp: 
+ Xây dựng kế hoạch tăng cường đầu tư về cơ sở vật 
chất, trang thiết bị phục vụ GDHN. Nhà trường cần có 
kế hoạch đầu tư thích ứng về cơ sở vật chất, tài chính, 
trang thiết bị cho GDHN. Cụ thể là nhà trường cần có 
phòng tư vấn nghề với trang thiết bị cần thiết để phòng 
hoạt động được. Phòng có thể thông tin về thế giới nghề 
nghiệp, về thị trường lao động, về xu hướng phát triển 
của nền KT-XH của địa phương và đất nước. Phòng có 
thể cung cấp các thông tin về hệ thống đào tạo, các yêu 
cầu khác nhau của nghề, tư vấn được cho phụ huynh và 
HS những băn khoăn, thắc mắc về nghề nghiệp. Trong 
phòng trang bị các tranh ảnh, sách báo, tư liệu về các 
nghề, tranh ảnh và tiểu sử những người đã thành đạt về 
nghề nghiệp của mình, tranh ảnh về các vùng kinh tế của 
cả nước Ngoài ra, phòng cũng là nơi trưng bày các sản 
phẩm đặc biệt của địa phương hoặc do HS của trường 
thực hiện. 
+ Nhà trường cũng cần xây dựng kinh phí và phương 
tiện hỗ trợ cho những buổi giao lưu, hội thảo, tham quan 
với chủ đề hướng nghiệp. Các hoạt động có thể diễn ra 
tại trường tùy theo chủ đề. 
Tuy nhiên, tình hình kinh phí dành cho giáo dục còn 
eo hẹp, ngay cả trang thiết bị phục vụ cho hoạt động 
giảng dạy ở các trường THPT chưa đáp ứng yêu cầu của 
hoạt động giảng dạy nên cơ sở vật chất và trang thiết bị 
cho hoạt động hướng nghiệp sẽ còn gặp nhiều khó khăn. 
Để HĐGDHN có thể tiến hành được, trước hết, phải tổ 
chức cho được phòng hướng nghiệp và tư vấn hướng 
nghiệp. Tùy theo điều kiện từng trường mà quy mô 
phòng khác nhau, nhưng tối thiểu cần có phòng để giới 
thiệu, tuyên truyền, GDHN cho HS, nhằm thông tin nghề 
nghiệp, về thị trường lao động ở địa phương và cả nước, 
về hệ thống trường đào tạo, về yêu cầu của các nghề đối 
với những người đang có nhu cầu chọn nghề 
+ Nơi trao đổi giữa cá nhân và tập thể HS để tìm hiểu 
hứng thú, khuynh hướng, nguyện vọng cũng như tâm tư, 
băn khoăn, thắc mắc của HS khi chọn nghề. 
+ Xây dựng cơ chế phối hợp thực hiện GDHN giữa 
các trường THPT với trung tâm giáo dục kĩ thuật tổng 
hợp - hướng nghiệp, với các cơ sở đào tạo và doanh 
nghiệp của địa phương. 
+ Xây dựng chính sách, chế độ cho các HĐGDHN. 
Hạn chế rất lớn về GV, các trường không có GV chuyên 
trách về GDHN, phần lớn là GV kiêm nhiệm. Đề nghị có 
GV chuyên trách, được hưởng đầy đủ các chế độ, chính 
sách. 
+ Củng cố, thiết lập lại hệ thống tổ chức HĐGDHN. 
Đẩy mạnh xã hội hóa HĐGDHN. Nhà nước có chương 
trình cụ thể để phát triển giáo dục nghề nghiệp, phải chú 
trọng quy hoạch, xây dựng trường, chế độ chính sách, có 
Ban chỉ đạo PLHS và Ban tư vấn hướng nghiệp từ trung 
ương đến các địa phương. 
+ Ủy ban nhân dân thành phố chỉ đạo các đơn vị 
doanh nghiệp tham gia hướng nghiệp, tạo hành lang pháp 
lí để các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp gần với các trung 
tâm giáo dục thường xuyên, các trường THPT trong việc 
hướng nghiệp HS phổ thông. Ủy ban nhân dân thành phố 
có chế độ và thường xuyên bổ sung chế độ ưu đãi cho 
HS tham gia học nghề, vận động xã hội xây dựng quỹ hỗ 
trợ để hỗ trợ người học nghề, hỗ trợ trường đào tạo nghề. 
+ Các cấp, các ngành cần quán triệt sâu sắc về quan 
điểm, mục tiêu, nội dung, giải pháp đổi mới căn bản, toàn 
diện GD-ĐT trên tinh thần Nghị quyết 8 Ban Chấp hành 
Trung ương Khóa XI, tiếp tục đổi mới cơ chế, chính sách 
đối với lĩnh vực GDHN trong xu thế hiện nay. Nguồn lực 
bao gồm tài chính, con người và các trang thiết bị phục 
vụ là hết sức cần thiết để thực hiện HĐGDHN thành 
công. Do vậy, các trường THPT phải trang bị đủ điều 
kiện cơ bản trên để tổ chức HĐGDHN, đòi hỏi chính 
quyền TP. Đồng Xoài và xã hội phải có sự đầu tư thông 
qua cơ chế của nhà nước và nguồn đóng góp của xã hội 
bằng con đường xã hội hóa. 
+ Xây dựng chính sách ưu đãi cho GV hướng nghiệp: 
GV dạy GDHN phải có định mức cụ thể về số tiết dạy, 
phải định mức giờ dạy của họ giữa tiết lí thuyết và tiết 
thực hành, giữa tiết lí thuyết và tiết hướng dẫn HS tham 
quan thực tế các cơ sở sản xuất, các trường CĐ, ĐH, 
VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2019, tr 67-73 
72 
TCCN... Các tiết thực tế nên quy đổi hợp lí nhằm giúp 
đỡ, hỗ trợ cho GV về tinh thần vật chất để GV an tâm, 
thực hiện tốt nhiệm vụ GDHN. Đối với HS: tạo điều kiện 
để các em tham gia tích cực vào các giờ chính khóa 
hướng nghiệp, các buổi hướng nghiệp, tham quan các cơ 
sở sản xuất tại địa phương, các cơ sở giáo dục phải có kế 
hoạch kiểm tra, đánh giá động viên kịp thời đối với HS 
tham gia GDHN tích cực. Nhân gương điển hình đối với 
các em tiêu biểu trong HĐGDHN. 
+ Các lực lượng như các cơ sở sản xuất, đơn vị kinh 
doanh, ngoài sự cộng tác thân thiện phi lợi nhuận thì còn 
có thể là mối quan hệ tương hỗ, họ có thể giúp nhà trường 
về phương diện hỗ trợ kĩ thuật, công nghệ, tài chính, cho 
HS thực tập, tham quan đó chính là những hình ảnh 
sinh động về môi trường nghề nghiệp mà HS sẽ là một 
chủ thể trong tương lai. Với các đơn vị bạn cùng hoạt 
động trong ngành Giáo dục nhưng ở cấp độ khác như các 
trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp và 
dạy nghề thì sự hỗ trợ là rất đáng quý vì đó là cơ hội để 
HS của trường có thể giao lưu, tìm hiểu học hỏi về hướng 
tương lai của mình. Nhà trường có thể có những hoạt 
động chung kết hợp với chủ đề hướng nghiệp giúp cho 
hoạt động giáo dục của nhà trường phong phú hơn. 
+ Vận động lực lượng mạnh thường quân, các lực 
lượng ban ngành, đoàn thể hỗ trợ nhà trường tổ chức các 
buổi tư vấn hướng nghiệp có mời các chuyên gia tư vấn, 
tổ chức các ngày hội tư vấn hướng nghiệp - tuyển sinh, 
cho HS tham quan hướng nghiệp và mỗi lực lượng sẽ là 
nơi đỡ đầu trong đào tạo và sử dụng nguồn lực lao động 
về sau. 
+ Nhà trường cần có sự kết hợp chặt chẽ hơn với Ban 
đại diện cha mẹ HS, đưa hoạt động định hướng nghề 
nghiệp trở thành một công tác thường xuyên của Ban đại 
diện cha mẹ HS. 
2.2.6. Đẩy mạnh công tác bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản 
lí, giáo viên phụ trách hoạt động giáo dục hướng nghiệp 
- Mục đích và ý nghĩa của biện pháp: Để đáp ứng nhu 
cầu ngày càng cao về GDHN trong thời gian tới, cần phải 
có một đội ngũ CBQL, GV phụ trách HĐGDHN có 
phẩm chất đạo đức tốt, có trình độ chuyên môn sâu, có 
năng lực sư phạm về dạy nghề và hướng nghiệp, đặc biệt 
có tay nghề thực hành giỏi. Đội ngũ CBQL, GV phụ 
trách HĐGDHN là phương tiện cần thiết và là nhu cầu 
thiết yếu cho HĐGDHN ở các trường THPT. 
- Nội dung và cách thực hiện biện pháp: 
+ Trước mắt, để có GV tham gia HĐGDHN ở các 
trường THPT TP. Đồng Xoài, Sở GD-ĐT và các trường 
THPT cần tận dụng hết đội ngũ GV chủ nhiệm sẵn có 
cùng với GV kĩ thuật, dạy nghề tại trường tham gia các 
lớp đào tạo ngắn hạn GV hướng nghiệp nhằm đáp ứng 
nhu cầu thực tế ở các trường THPT. Tiếp đó, phải thường 
xuyên bồi dưỡng đội ngũ này để họ năng cao tay nghề, 
thực hiện tốt hơn vai trò của mình trong HĐGDHN. 
+ Tổ chức công tác tập huấn, bồi dưỡng cho GV tham 
gia HĐGDHN ở các trường THPT; phát huy, tạo điều 
kiện cho GV dạy môn Kĩ thuật công nghiệp, Kĩ thuật 
nông nghiệp tham gia HĐGDHN và dạy nghề phổ thông 
cho HS ngay tại trường. Hợp đồng với GV ở các trường 
trung cấp chuyên nghiệp và dạy nghề về dạy hướng 
nghiệp cho HS. Vận động các nghệ nhân tham gia giảng 
dạy hướng nghiệp các ngành nghề truyền thống của địa 
phương và đất nước. Cử GV và cán bộ quản lí đi tham 
quan, học tập ở một số trường làm tốt công tác hướng 
nghiệp. Xây dựng đội ngũ cộng tác viên gồm phụ huynh 
HS, cựu HS đã ra trường và thành đạt. Thành lập và có 
chế độ bồi dưỡng Tổ hướng nghiệp và những người tham 
gia HĐGDHN thích hợp. 
+ Đẩy mạnh kiểm tra, đánh giá kết quả HĐGDHN 
tại nhà trường. Đánh giá GV luôn phải đảm bảo tính 
khách quan, chính xác, công bằng, kết quả đánh giá 
chung được coi là tiêu chí để đánh giá thi đua của tổ 
nhóm chuyên môn. 
+ Lập kế hoạch kiểm tra định kì và kiểm tra chuyên 
đề GDHN; Tổ tư vấn hướng nghiệp phải lập được kế 
hoạch kiểm tra định kì và kiểm tra chuyên đề của GDHN, 
qua mỗi lần kiểm tra đều có đánh giá và rút kinh nghiệm 
để xây dựng ý thức tự kiểm tra của GV và HS. 
+ Các báo cáo về GDHN cần đi sâu vào những đánh 
giá tồn tại chủ quan và khách quan, tìm hiểu nguyên 
nhân, từ đó, tìm ra những giải pháp phù hợp cho kế hoạch 
thời gian tiếp theo. 
+ Nhà trường cần xây dựng các tiêu chí đánh giá GV 
trong GDHN; đánh giá hiệu quả hoạt động của từng cá 
nhân là việc làm rất khó và rất tế nhị của nhà trường. Hiệu 
quả của GDHN cũng giống như hiệu quả của hoạt động 
giáo dục khác, nó không thể thực hiện ngay tức thời mà 
phải sau một thời gian dài, khi HS đã ra trường, thậm chí 
khi đã trưởng thành, thành đạt trong công tác. Vì vậy, để 
đánh giá hiệu quả công tác của GV thực hiện GDHN, ta 
cần căn cứ vào các mức độ hoạt động của từng cá nhân. 
+ Có thể xây dựng chuẩn đánh giá của nhà trường 
thông qua các tiêu chí: Tiến độ thực hiện, ngày giờ công, 
nền nếp giảng dạy, nền nếp sinh hoạt chuyên môn, sự 
tham gia hoạt động do thầy cô tổ chức (Hoạt động này 
có thể thực hiện bằng phiếu thăm dò ý kiến) 
VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2019, tr 67-73 
73 
2.2.7. Đảm bảo các điều kiện về cơ sở vật chất, trang 
thiết bị phục vụ cho hoạt động giáo dục hướng nghiệp 
trong nhà trường trung học phổ thông 
- Mục đích và ý nghĩa của biện pháp: tạo điều kiện 
thuận lợi cho công tác giáo dục hướng nghiệp của GV và 
là điều kiện quan trọng trong việc quản lí của người HT. 
- Nội dung và cách thực hiện biện pháp: 
+ Kết hợp việc sử dụng thiết bị với việc thực hiện nội 
dung và phương pháp dạy học. Xét về nội dung và thực 
hiện các phương pháp dạy học HĐGDHN thì thiết bị dạy 
học đóng vai trò rất tích cực. Nếu có thiết bị dạy học tốt, 
chúng ta sẽ truyền tải nội dung từ người dạy tới người 
học tốt, giúp người học chủ động khai thác nội dung dưới 
sự hướng dẫn có phương pháp của người dạy. Đứng trên 
một góc độ nào đó thì thiết bị là một bộ phận không thể 
thiếu được của nội dung và phương pháp HĐGDHN. 
+ Cải tiến phương tiện dạy học phù hợp với mục tiêu, 
nội dung, phương pháp. Hiện nay, các trường phổ thông 
và ngành giáo dục đang đứng trước một thách thức mới, 
đó là phải đào tạo những con người thích ứng với công 
việc, cuộc sống trong nền KT-XH thay đổi liên tục. 
Trong hoàn cảnh đó, mục tiêu, nội dung, phương pháp 
dạy học HĐGDHN cũng từng bước được đổi mới, điều 
đó đỏi hỏi phương tiện thiết bị cũng phải cải tiến, thì mới 
phát huy được tác dụng. 
+ Hình thành thế giới thông tin về nghề nghiệp, về thị 
trường lao động ở địa phương và cả nước, về hệ thống 
trường đào tạo, về yêu cầu của nghề đối với những người 
đang có nhu cầu về nghề nhằm tăng cường hiệu quả sử 
dụng nó trong quá trình dạy học HĐGDHN. Trong đó 
gồm có nhiều thiết bị đó là: tranh ảnh, báo chí, tài liệu 
giới thiệu các ngành nghề; tư liệu tranh ảnh giới thiệu các 
trường đào tạo công nhân kĩ thuật... 
+ Đảm bảo và tận dụng tối đa các điều kiện phục vụ 
cho việc sử dụng phương tiện dạy học như điện nước, 
không khí, ánh sáng, an toàn, độ che tối... đáp ứng theo 
yêu cầu của mỗi môn nghề. Điều này đòi hỏi phải có sự 
thống nhất giữa mục đích lao động nghề nghiệp - đối 
tượng lao động - công cụ lao động - điều kiện lao động 
và việc sử dụng phương tiện dạy học. 
+ Bảo đảm sự liên hệ lẫn nhau giữa GV, HS và 
phương tiện dạy học. Việc liên hệ này góp phần làm phát 
triển hoạt động tư duy độc lập của HS, là một hệ thống 
hoạt động có liên quan với nhau, tức là toàn bộ quá trình 
nhận thức và hành động nhằm đạt mục đích đề ra. 
+ Xây dựng phòng học chuyên môn đảm bảo tiêu 
chuẩn, xây dựng cảnh quan môi trường phục vụ hoạt 
động dạy học nghề phổ thông. Ngoài ra, hàng năm, 
nhà trường cần phát động và tổ chức thi làm đồ dùng 
dạy học để bổ sung thiết bị dạy học cho các môn nghề, 
thông qua đó phát huy tính chủ động và khả năng sáng 
tạo của từng GV. 
+ Cuối cùng, cần chú ý làm tốt công tác bồi dưỡng và 
đào tạo đội ngũ GV, cán bộ chuyên trách thiết bị để họ 
có thể làm chủ trong khai thác và sử dụng phương tiện 
phục vụ cho HĐGDHN. 
3. Kết luận 
HĐGDHN trong nhà trường phổ thông có ý nghĩa rất 
quan trọng đối với việc định hướng nghề nghiệp cho HS. 
Các biện pháp trên tác động đồng bộ đến các yếu tố cấu 
trúc của GDHN THPT nhằm làm cho hoạt động này thực 
sự được tổ chức một cách khoa học, có hệ thống và đồng 
bộ hơn. Các biện pháp đề xuất trên đây nếu được triển 
khai thực hiện một cách nhịp nhàng, đồng bộ, khả dĩ sẽ 
tạo được bước chuyển biến quan trọng, có tính đột phá 
đối với việc tăng cường quản lí HĐGDHN cho HS các 
trường THPT TP. Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước, đáp ứng 
yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. 
Tài liệu tham khảo 
[1] Ban Chấp hành Trung ương (2013). Nghị quyết số 
29-NQ/TW ngày 04/11/2013 về đổi mới căn bản, 
toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công 
nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị 
trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập 
quốc tế. 
[2] Bộ GD-ĐT (2018). Chương trình giáo dục phổ 
thông - Chương trình tổng thể. 
[3] Bộ GD-ĐT (2013). Tổ chức tư vấn hướng nghiệp và 
tư vấn tuyển sinh cho nhóm, lớp học sinh cấp trung 
học phổ thông. NXB Đại học Quốc gia Hà Nội. 
[4] Bộ GDĐT (2014). Văn bản số 3119/BGD&ĐT-
GDCN về hướng dẫn phối hợp để thực hiện giáo dục 
hướng nghiệp, đào tạo kĩ năng nghề nghiệp cho học 
sinh phổ thông. 
[5] Phùng Đình Mẫn (chủ biên) - Phan Minh Tiến - 
Trương Thanh Thủy (2006). Thiết kế bài dạy học và 
kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động giáo dục 
hướng nghiệp ở trường trung học phổ thông. NXB 
Giáo dục. 
[6] Nguyễn Thị Túy Phượng (2018). Thực trạng quản 
lí hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh tại 
các trường trung học phổ thông huyện Hóc Môn, 
Thành phố Hồ Chí Minh. Tạp chí Giáo dục, số 439, 
tr 1-6. 
[7] Nguyễn Thị Ánh Tuyết (2017). Một số biện pháp 
nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác 
quản lí giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trung 
học phổ thông dân tộc nội trú khu vực Tây Bắc. Tạp 
chí Giáo dục, số đặc biệt tháng 6, tr 47-51; 43.