Bài giảng Kỹ năng lãnh đạo - Chương 5: Trí thông minh, trí tuệ cảm xúc và năng lực lãnh đạo

chung và có thể được đánh giá bằng cách sử 
dụng những bài kiểm tra chuẩn về khả năng trí óc. (IQ)
 Một số biểu hiện của người lãnh đạo có trí thông minh phân tích 
cao
 Học tập rất nhanh,
 Học tốt ở trường,
 Có thể nhìn thấy những mối liên kết giữa các vấn đề,
 Có khả năng đưa ra những suy luận, giả thiết và kết luận chính xác dù chỉ dựa vào 
những thông tin mới, lạ.
  
 Trí thông minh phân tích quan trọng thế nào đối với nhà lãnh đạo?
Olivia Manning – 12 tuổi - ở Liverpool
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo8
 Chỉ số IQ là 162 trong khi mức IQ 
trung bình trên thế giới chỉ là 100. 
 Không những thế, chỉ số IQ của
Olivia còn cao hơn cả Einstein và
Stephen Hawking đến hai điểm, 
đưa Olivia lọt vào nhóm 1% những
người thông minh nhất thế giới.
Kim Ung-Yong,
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo9
IQ 210, được Kỷ lục
Guinness công nhận là
người có IQ cao nhất
thế giới. Năm lên 4 
ông đã có thể nói được
4 thứ tiếng. Và cũng
năm 4 tuổi ông đã
được học dự thính đại
học.
Sir Andrew Wiles
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo10
IQ 170, người chứng minh được vấn đề toán nan
giải nhất thế giới, “định lý cuối cùng của
Fermat”.
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo11
 Trí thông minh phân tích cao luôn là một tài sản quý của người lãnh đạo.
 Khi khoảng cách về trí thông minh phân tích giữa người lãnh đạo và người phục 
tùng quá lớn thì giao tiếp giữa họ giảm đi, có thể trở thành vật cản khiến khó hiểu 
nhau.
 Mối tương quan giữa trí thông minh phân tích và sự thành công trong lãnh đạo 
không nhiều như chúng ta vẫn nghĩ.
 Những tình huống quen thuộc hoặc ít thay đổi, hoặc những tình huống cần có kiến 
thức chuyên sâu thì trí thông minh thực tiễn đóng vai trò quan trọng hơn trí thông 
minh phân tích. 
 Những tình huống căng thẳng người lãnh đạo có trí thông minh phân tích cao 
nhưng ít kinh nghiệm thường hiệu quả lãnh đạo thấp hơn những người lãnh đạo 
kém thông minh hơn nhưng có kinh nghiệm.
Trí thông minh thực tiễn
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo12
 Khái niệm
 Trí thông minh thực tiễn chỉ khả năng biết cách thích ứng, định hướng hoặc 
chọn lựa những tình huống mới để đáp ứng nhanh nhu cầu. Chỉ khả năng biết 
một việc nào đó nên được làm như thế nào và cách để thực hiện chúng.
 Đối với nhà lãnh đạo
 Trí thông minh thực tiễn là rất quan trọng, giải thích cho khả năng của nhà 
lãnh đạo biết làm gì và làm thế nào khi đối mặt với những tình huống lãnh đạo 
cụ thể.
Một số điểm lưu ý trí thông minh thực tiễn
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo13
 Trí thông minh thực tiễn có liên quan nhiều đến kiến thức và 
kinh nghiệm hơn trí thông minh phân tích.
 Trí thông minh thực tiễn dường như mang tính khoanh vùng.
 Nhà lãnh đạo có trí thông minh thực tiễn cao có khả năng bù 
đắp cho trí thông minh phân tích thấp của họ.
 Trong những tình huống mới, lạ trí thông minh phân tích hữu 
ích và quan trọng hơn nhiều so với trí thông minh thực tiễn.
Trí thông minh sáng tạo
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo14
 Khái niệm
 Trí thông minh sáng tạo là khả năng tạo ra những sản phẩm vừa mới
lại vừa lạ. Sáng tạo những sản phẩm và quy trình mới và hữu ích.
Các thành tố cấu thành trí thông minh sáng tạo
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo15
Khả năng tổng
hợp
Giúp người lãnh đạo nhìn nhận sự việc theo cách mới, hoặc nhận ra
được mối liên hệ mới giữa những khái niệm hoặc những vấn đề có
vẻ không liên quan gì với nhau.
Trí thông minh 
phân tích
Giúp người lãnh đạo đánh giá được tính hiệu quả của những giải
pháp có thể có để giải quyết vấn đề
Trí thông minh 
thực tiễn
Những giải pháp mới thường dựa trên những kiến thức, kinh nghiệm
có liên quan.
Cách tư duy Con người thích điều chỉnh, bổ sung vào những gì vốn đã tồn tại
hoặc bắt đầu lại hoàn toàn mới với những giải pháp mới.
Các đặc điểm tính
cách
Tính thận trọng thấp, tính sẵn sàng trải nghiệm cao và tính tiên
phong đều có liên quan đến khả năng sáng tạo
Động lực bên
trong
Thường có xu hướng đưa ra nhiều giải pháp sáng tạo hơn khi vấn đề
cần giải quyết tỏ ra thú vị đối với họ.
Yếu tố bên ngoài Áp lực về thời gian, nhóm ổn định, mối quan hệ trong nhóm lỏng
lẻo có thể dẫn đến khả năng sáng tạo cao. 
Một số nhận định từ các kết quả nghiên cứu về
trí thông minh
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo16
 Trí thông minh phân tích
 Hầu hết những nhà lãnh đạo đều sở hữu trí thông minh phân tích cao hơn những
người khác.
 Những nhà lãnh đạo thông minh thường là những nhà lãnh đạo giỏi hơn.
 Những nhà lành đạo thông minh hơn thường học hỏi tốt hơn từ những kinh
nghiệm của mình.
 Trí thông minh thực tiễn
 Cực kỳ quan trọng đối với lãnh đạo.
 Nhà lãnh đạo có trí thông minh thực tiễn cao thường giải quyết vấn đề hiệu quả
hơn trong những tình huống căng thẳng.
 Thành phần dễ thay đổi nhất
 Trí thông minh sáng tạo
 Đặc biệt quan trọng đối với doanh nghiệp.
 Giúp có những ý tưởng mới để cải thiện tình hình.
 Điều quan trọng của người lãnh đạo là phải biết làm thế nào để kích thích và điều
khiển năng lực sáng tạo của người khác.
Trí thông minh – Kinh nghiệm – Sự căng thẳng
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo17
Hiệu quả
Của lãnh 
đạo
Trí thông minh
Sự căng 
thẳng
Kinh 
nghiệm
Là tính hiệu quả toàn diện 
của một người trong các 
hoạt động được điều khiển 
bởi những suy nghĩ.
Những mẫu hành vi quen thuộc, 
những kiến thức đã học và tích 
lũy được, những kỹ năng cần có 
trong việc giải quyết vấn đề một 
cách hiệu quả
Kết quả của những xung đột, sự 
lo lắng về kết quả công việc và 
đánh giá thành tích, làm xáo trộn 
cảm xúc, làm giảm mức độ tập 
trung khi giải quyết vấn đề
Các tình huống
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo18
TT KINH NGHIỆM TRÍ THÔNG MINH SỰ CĂNG THẲNG DỰ DOÁN 
HIỆU QUẢ
1 Nhiều Thấp Cao Cao
2 Nhiều Thấp Không cao Thấp
3 Thấp Cao Cao Thấp
4 Thấp Cao Không cao Cao
Một số dự đoán
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo19
 Dự đoán thứ nhất
 Những nhà lãnh đạo dày dạn kinh nghiệm nhưng trí thông minh thấp thì vẫn có
khả năng tác động đến nhóm với hiệu quả cao trong những tình huống căng thẳng
cao.
 Kinh nghiệm của nhà lãnh đạo có thể trở thành rào cản đối với thành tích của
nhóm trong những tình huống căng thẳng thấp.
 Dự đoán thứ hai
 Nhà lãnh đạo có kinh nghiệm cao, có xu hướng cố chấp, áp dụng sai những giải
pháp cũ cho các vấn đề mới mặc dù những vấn đề mới này cần các giải pháp mới
sáng tạo hơn.
 Kinh nghiệm rất có ích trong những tình huống căng thẳng nhưng
lại trở thành vật cản của nhóm trong tình huống không căng thẳng.
Phát triển trí tuê ̣ của một nhà lãnh đạo
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo20
Tư duy độc lập
Tư tưởng cởi mơƱ
Tư duy hê Ʋ thống
Ưu thế cá nhân
Tư duy độc lập
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo21
 Tư duy độc lập
 Nghi vấn các giả định và cách giải thích,
 Làm sáng tỏ các dữ liệu, sự kiện theo niềm tin, ý tưởng, tư duy của
người đó,
 Không theo quy tắc, thủ tục, cách phân hạng đã được người khác
xác định trước.
Rèn luyện tư duy độc lập
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo22
 Hoài nghi khoa học, hoài nghi chân lý, tìm ra cách nhìn nhận, 
đánh giá mới về một sự vật, hiện tượng cũ hay quyết tâm đẩy
lùi thêm giới hạn của sự chưa hiểu biết.
 Thường xuyên đặt ra các câu hỏi nghi vấn các vấn đề mặc dù 
nó đa ̃ trở nên quen thuộc.
 Không bao giờ mặc nhiên công nhận!
Tư tưởng cởi mở
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo23
 Tư tưởng cởi mở
 Phá vỡ các giới hạn tinh thần,
 Thoát khỏi sự phụ thuộc những khuôn khổ tư duy đã được chấp nhận.
 Tư tưởng cởi mở và người lãnh đạo
 Vượt ra khỏi những giới hạn đã được hình thành từ kinh nghiệm để 
tiếp nhận cái mới,
 Thích nghi nhanh với sự thay đổi.
 Phát triển tư tưởng cởi mở
 Khuyến khích tính hiếu kỳ, 
 Hành động như những người bắt đầu,
 Thơ ca, học tập 
Tư duy hê ̣ thống
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo24
 Hệ thống
 Hệ thống là một nhóm các cấu phần độc lập, có quan hệ, có tương tác
với nhau, tạo nên một toàn thể phức tạp và thống nhất.
 Tư duy hê ̣ thống
 Phương pháp tư duy hướng đến mở rộng tầm nhìn để nhận ra sự cộng
hưởng của hệ thống như một khối thống nhất và để tăng cường hoặc
thay đổi toàn bộ khuôn khổ hệ thống, nhận thức được nguyên nhân sâu
xa ẩn dưới bề nổi của những hiện tượng riêng rẽ.
Ưu thế cá nhân
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo25
 Ưu thê ́ cá nhân
 Những giá trị đặc thù của cá nhân được hình thành nhằm tạo ra sự 
thuận lợi cho việc lãnh đạo.
 Các yếu tố của ưu thê ́ cá nhân trong lãnh đạo
 Tầm nhìn cá nhân,
 Khả năng đối mặt với sự thật,
 Khả năng sáng tạo để giảm khoảng cách giữa sự thật và tầm nhìn.
TRÍ TUỆ CẢM XÚC
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo26
• IQ (Intelligence Quotient) giúp cho bạn làm việc tốt – Tuyển cho ̣n!
• EQ (Emotional Quotient) giúp bạn có thể thăng tiến nhanh – Đề ba ̣t!
Cảm xúc
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo27
 Hãy nêu các trạng thái cảm xúc của mình?
 Cảm xúc là gì?
 Cảm xúc là thứ mà tất cả mọi người đều biết nhưng không thể định
nghĩa được. 
 Về ngữ nghĩa, cảm xúc có thể được coi là sự trải nghiệm bằng cảm giác. 
Bạn chỉ cảm nhận được cảm xúc chứ không nghĩ ra nó. 
Các loại cảm xúc
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo28
CẢM 
XÚC
TÍCH CỰC
• Sự thích thú
• Sự ngạc nhiên
• Tình yêu thương
• Sự thư thái
• 
TIÊU CỰC
• Nỗi sọ hãi
• Buồn bực
• Hô ̃ thẹn
• Chán ghét
• Sự giận dữ
•
 Cảm xúc tiêu cực
o Cảm xúc có thể đánh lạc hướng chú ý của
bạn khỏi những vấn đề chính yếu.
o Cảm xúc có thể làm hỏng một mối quan
hệ.
o Cảm xúc có thể khiến bạn bị lợi dụng. 
o 
 Cảm xúc tích cực
o Có thể chuyển từ quan hệ đối đầu sang 
hợp tác,
o Có tác động tích cực trong cải thiện quan
hệ
o Cảm xúc tích cực hạn chế nguy cơ bị kẻ
khác lợi dụng
o 
Trí tuệ cảm xúc ?
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo29
 Trí tuệ cảm xúc là một tập hợp các năng lực trí tuệ mà giúp con người nhận
ra cảm giác của riêng mình và của người khác.
 Trí tuệ cảm xúc là khả năng nhận dạng cảm xúc, hiểu được ý nghĩa của
chúng và nhận ra tác động của chúng đối với những người xung quanh. Trí
tuệ cảm xúc bao hàm cả việc nhận thức người khác. 
 Khả năng giám sát cảm giác và xúc cảm của một người nào đó và những
người khác, phân biệt giữa họ và sử dụng thông tin này để dẫn dắt suy nghĩ
và hành động của người đó.
 Trí tuệ cảm xúc là khả năng quản trị hiệu quả chính bản thân và các mối
quan hệ của con người.
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo30
MÔ HÌNH KHẢ NĂNG
Mayer, Solovey và
Caruso
MÔ HÌNH KẾT HỢP
Goleman Bar- On
Cảm nhận xúc cảm Tự nhận biết
Nhận biết cảm xúc
Tự đánh giá chính xác cảm xúc
Tự tin
Nội tâm
Tự trọng
Tự nhận biết cảm xúc
Quyết đoán
Độc lập
Phát triển toàn diện
Điều khiển cảm xúc Tự điều chỉnh
Tự kiểm soát
Đáng tin cậy
Có lương tâm
Khả năng thích ứng
Đổi mới
Khả năng thích ứng
Kiểm tra thực tế
Linh hoạt
Giải quyết vấn đề
Sử dụng cảm xúc Động lực
Muốn đạt thành tích
Trách nhiệm
Sáng kiến
Lạc quan
Kiểm soát căng thẳng
Chịu đựng căng thẳng
Kiểm soát xung đột
Các mô hình về trí tuệ cảm xúc
Các mô hình về trí tuệ cảm xúc
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo31
MÔ HÌNH KHẢ NĂNG
Mayer, Solovey và
Caruso
MÔ HÌNH KẾT HỢP
Goleman Bar- On
Hiểu cảm xúc Thông cảm
Hiểu người khác
Phát triển người khác
Không kiểm tra quá gắt gao
Đa dạng
Với người khác
Thông cảm
Trách nhiệm xã hội
Mối quan hệ giữa các cá
nhân với nhau
Các kỹ năng xã hội
Ảnh hưởng
Giao tiếp
Kiểm soát xung đột
Lãnh đạo
Xúc tiến sự thay đổi
Xây dựng mối ràng buộc
Cộng tác/Hợp tác
Năng lực nhóm
Tâm trạng chung
Lạc quan
Hạnh phúc
Hàm ý từ nghiên cứu EQ
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo32
 Người có EQ cao có khả năng
 Liên kết suy nghĩ và cảm giác của bản thân và người khác,
 Liên kết suy nghĩ và cảm giác với hành động,
 Làm chủ được các trạng thái cảm xúc của bản thân,
 
 Đây được xem là những yếu tố quan trọng quyết định sự
thành công của người lãnh đạo.
 Có thể rèn luyện để nâng cao EQ!
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo33
Terence Tao, 37 tuổi, IQ 230, có thể làm
phép tính đơn giản năm 2 tuổi, giáo sư trẻ
nhất của Đại học Los Angeles, năm 24 tuổi.
Christopher Hirata, 30 tuổi, IQ 225, làm việc với
NASA về các dự án đổ bộ sao Hỏa năm 16 tuổi.
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo34
Judit Polgar, 36 tuổi, IQ 170, được cha dùng làm
“thử nghiệm” nhằm chứng minh trẻ em có thể đạt
được kết quả vượt bậc nếu được đào tạo chuyên từ
nhỏ. Cô đã trở thành đại kiện tướng cờ trẻ nhất thế
giới, năm 15 tuổi, đánh bại Bobby Fischer.
4/24/2013 4:05 PMChương 4 – Trí thông minh , trí tuệ cảm xúc và lãnh đạo35
Định nghĩa Các nét đặc trưng
Tự ý thức
Khả năng nhận diện và hiểu ra các thứ tâm 
trạng, cảm xúc, và động cơ hành động của 
bạn, cũng như các tác động chúng có đối với 
những người khác
Tự tin
Tự đánh giá đúng đắn về bản thân
Biết dùng óc hài hước mà tự phê bình bản thân
Tự chủ
Khả năng kiểm soát hoặc tái định hướng tính 
khí và các xung động tiêu cực, có hại
Giữ được tính cách trọn vẹn nơi bản thân; đáng tin 
cậy
Thoải mái trước những gì nhập nhằng, mơ hồ.
Cởi mở đón nhận sự thay đổi
Động lực
thúc đẩy
Lòng say mê dành cho công việc vì những lý 
do vượt trên tiền tài hay danh vọng
Khả năng theo đuổi mục tiêu với nhiệt huyết 
và lòng kiên trì
Động lực mạnh mẽ nhắm đến thành tựu
Lạc quan, cả khi gặp thất bại
Tận tụy với tổ chức
Thấu cảm
Khả năng nắm bắt rõ tâm tư tình cảm của 
những người khác
Kỹ năng trong việc đối xử với những người 
khác theo các phản ứng cảm xúc của họ
Tinh thông việc huấn luyện và giữ chân người tài
Có cảm thức nhạy bén về sự khác biệt giữa các 
nền văn hóa
Có khả năng làm việc tốt với khách hàng cả cũ lẫn 
mới
Kỹ năng
xã hội
Sự thành thục về khả năng làm chủ và xây 
dựng hệ thống các mối quan hệ
Khả năng tìm được tiếng nói chung và tạo ra 
tình trạng đồng thuận
Đi đầu cách có hiệu quả trong các bước thay đổi
Có khả năng thuyết phục
Tinh thông việc xây dựng và dẫn dắt đội ngũ