Bài giảng Kỹ năng lãnh đạo - Chương 2: Tiếp cận người lãnh đạo thông qua đặc điểm, hành vi và các mối liên hệ

Chương 2
TIẾP CẬN NGƯỜI LÃNH ĐẠO THÔNG QUA 
ĐẶC ĐIỂM, HÀNH VI VÀ CÁC MỐI LIÊN HỆ
4/24/2013 4:03 PM 1Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
Mục tiêu
Nhận diện các đặc trưng cá nhân và các đặc điểm 
liên quan đến lãnh đạo có hiệu quả.
Nhận thức được sự đối lập giữa hành vi lãnh đạo 
độc đoán và dân chủ cũng như tác động của mỗi 
cách thức.
Biết được sự khác biệt giữa phong cách lãnh đạo 
định hướng con người và định hướng công việc.
Hiểu được thuyết lãnh đạo cá nhân và cách tăng 
cường mối quan hệ giữa lãnh đạo và người phục 
tùng.
4/24/2013 4:03 PM 2Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
Nội dung
Làm rõ chân dung, đặc điểm của người lãnh 
đạo thông qua nhiều cách tiếp cận khác nhau:
Thuyết 
vĩ nhân
Thuyết 
hành vi
(các Trường
ĐH Mỹ)
Thuyết 
Cá nhân
Đặc điểm cá nhân Hành vi Các quan hệ
4/24/2013 4:03 PM 3Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
Tượng đài Vị Anh hùng nào đây?
4/24/2013 4:03 PM 4Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
Tượng đài Vị Anh hùng nào đây?
4/24/2013 4:03 PM 5Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
TIẾP CẬN LÃNH ĐẠO DỰA VÀO ĐẶC ĐIỂM 
(Thuyết Vĩ nhân)
Đặc trưng của thuyết “Vĩ nhân”
 Một số người sinh ra vốn đã có sẵn 
những đặc điểm của nhà lãnh đạo – 
Lãnh đạo là do bẩm sinh!
 Người Lãnh đạo có những điểm khác 
biệt so với người bình thường.
4/24/2013 4:03 PM 6Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
TIẾP CẬN LÃNH ĐẠO DỰA VÀO ĐẶC ĐIỂM 
(Thuyết Vĩ nhân) 
Câu hỏi: Theo bạn, những đặc điểm nổi bật và 
khác biệt của người lãnh đạo so với người bình 
thường?
 Tướng mạo?
 Trí tuệ?
 Các đặc điểm khác?
Ưu điểm và hạn chế của thuyêt vĩ nhân
 Bước đầu làm rõ một số đặc điểm cá nhân của một 
người lãnh đạo hiệu quả.
 Không giải thích được sự thành công của người lãnh 
đạo trong nhiều bối cảnh khác nhau.
4/24/2013 4:03 PM 7Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
Sự phát triển của cách tiếp cận đặc điểm
Thuyết 
vĩ nhân
Thuyết 
vĩ nhân + 
KH tâm lý
Kết quả 
NC của
Stogdhill
Tư tưởng chủ yếu:
• “Một số người sinh ra 
đã có sẵn những đặc 
điểm của người lãnh đạo”
• Nghiên cứu một số đặc 
điểm của cá nhân tạo nên 
sự thành công của người 
lãnh đạo.
Tiếp tục phát triển theo 
hướng của thuyết vĩ nhân, 
kết hợp với nghiên cứu KH
• Bổ sung các đặc điểm;
• Phân loại các đặc điểm
- Cá nhân;
- Sinh lý;
- Khả năng;
- Xã hội...
Tiếp tục phát triển 
theo hướng của 
thuyết vĩ nhân, kết 
hợp với nghiên cứu cá 
nhân
• Bổ sung các đặc 
điểm;
• Sự tác động của 
các đặc điểm cá 
nhân tùy thuộc 
hoàn cảnh của tổ 
chức mới mang lại 
thành công.
4/24/2013 4:03 PM 8Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
Kết quả chính của tiếp cận đặc điểm
Nghiên cứu và 
tổng hợp một 
số đặc điểm cá 
nhân để làm 
cho người lãnh 
đạo đạt hiệu 
quả cao, tuy 
nhiên cần kết 
hợp với những 
yếu tố khác.
Đặc điểm cá 
nhân
Đặc điểm xã 
hội
Đặc điểm liên 
quan đến công 
việc
4/24/2013 4:03 PM 9Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
Những đặc điểm cá nhân và đức tính của 
người lãnh đạo theo thuyết đặc điểm cần 
lưu ý
Tự tin
• Tự tin là gì?
• Tại sao tự tin lại cần thiết ở người lãnh đạo?
• Làm thế nào để rèn luyện đức tính tự tin?
Trung thực và chính trực
• Tính trung thực và chính trực tạo nên niềm tin giữa nhà 
lãnh đạo và người phục tùng.
• Rèn luyện tính chính trực như thế nào?
Nghị lực
• Nghị lực là gì?
• Tại sao nghị lực lại quan trọng đối với người lãnh đạo?
• Làm thế nào để trở thành người có nghị lực cao?
4/24/2013 4:03 PM 10Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
Làm thế nào để trở thành nguười chính 
trực?
Đưa ra và thực hiện các cam kết đối với bản 
thân
 Không có cách nào giúp bạn nâng cao tính chính trực 
của mình nhanh bằng cách đưa ra và thực hiện cam 
kết với bản thân
Có chuẩn mực đạo đức
 Nếu bạn muốn trở thành mẫu nguời chính trực hay 
nguời có tính cách đồng nhất,bạn phải có giá trị cốt 
lõi. Vì vậy bạn cần có một tâm điểm xuất phát.
Tâm hồn rộng mở
4/24/2013 4:03 PM 11Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
TIẾP CẬN HÀNH VI
Tiếp cận đặc điểm
Đặc điểm hay
đức tính 
Cá nhân
Khó bắt chước, 
khó rèn luyện
Tiếp cận hành vi 
Hành vi phù hợp
(phong cách LĐ)
Có thể học tập và
rèn luyện
4/24/2013 4:03 PM 12Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
Phong cách lãnh đạo
Các khái niệm
 Phong cách lãnh đạo là cách thức làm việc của nhà 
lãnh đạo.
 Phong cách lãnh đạo của một cá nhân là dạng hành 
vi của người đó thể hiện các nỗ lực ảnh hưởng tới 
hoạt động của những người khác theo nhận thức của 
đối tượng.
 Phong cách lãnh đạo là hệ thống các dấu hiệu đặc 
trưng của hoạt và động quản lý của nhà lãnh đạo, 
được quy định bởi các đặc điểm cá nhân của họ và 
môi trường làm việc.
4/24/2013 4:03 PM 13Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
Phong cách lãnh đạo độc đoán và phong 
cách lãnh đạo dân chủ (University Iowa)
4/24/2013 4:03 PM 14Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
ĐỘC ĐOÁN DÂN CHỦTỰ DO
 Bản chất và đặc trưng của mỗi phong cách?
 Ưu điểm và hạn chế của mỗi phong cách ?
 Mỗi phong cách sử dụng có hiệu quả và kém hiệu 
quả trong điều kiện nào?
 Bạn có phải là người thiên về phong cách nào?
Phong cách lãnh 
đạo
Thích người lãnh 
đạo
Không khí trong 
nhóm
Năng suất
Độc đoán Ít
Gây hấn, phụ 
thuộc và định 
hướng cá nhân
Cao: khi có mặt 
người lãnh đạo và 
ngược lại
Dân chủ Nhiều
Thân thiện, định 
hướng nhóm và 
định hướng nhiệm 
vụ
Cao và ít bị ảnh 
hưởng bởi sự có 
mặt người LĐ
Tự do Ít 
Thân thiện, định 
hướng nhóm
Thấp (Người lãnh 
đạo vắng mặt 
thường xuyên)
4/24/2013 4:03 PM 15Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
Làm thế nào để rèn luyện phong cách dân 
chủ?
Giao tiếp hai chiều.
Thiết lập mục tiêu.
Ra quyết định.
Kiểm soát.
Khen thưởng.
4/24/2013 4:03 PM 16Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
Phong cách quan tâm và phong cách cấu 
trúc khởi xướng (University Ohio)
QUAN TÂM CẤU TRÚC 
KHỞI XƯỚNG
Chỉ mức độ nhà LĐ 
quan tâm đến cấp 
dưới, tôn trọng ý 
kiến và tình cảm 
của họ và thiết lập 
sự tin cậy lẫn 
nhau.
Chỉ mức độ nhà LĐ 
định hướng vào 
công việc và giám 
sát hoạt động của 
nhân viên nhằm 
đạt được mục tiêu.
4/24/2013 4:03 PM 17Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
Sự kết hợp các phong cách quan tâm và 
khởi xướng
Công việc: ít
Con người: nhiều
S3
Công việc: nhiều
Con người: nhiều
S2
Công việc: ít
Con người: ít
S4
Công việc: nhiều
Con người: ít
S1
Quan tâm tới công việc
Quan 
tâm 
tới 
con 
người 
Người lãnh đạo hai kiểu hành vi ở nhiều mức độ khác nhau. 
Sự kết hợp khéo léo sẽ mang lại hiệu quả lãnh đạo cao!
4/24/2013 4:03 PM 18Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
Phong cách định hướng vào nhân viên và 
định hướng vào công việc
(University Michigan)
Định hướng 
vào nhân viên
Định hướng 
công việc
• Quan tâm, lắng nghe;
• Cho phép tham gia vào việc 
ra quyết định;
• Thân thiện và dễ gần gũi;
• Giúp đỡ và hỗ trợ;
• Mức độ ủng hộ và hợp tác 
của nhân viên
• Hoạch định trước;
• Quyết định cách thức công việc 
được thực hiện;
• Giao nhiệm vụ cho các thành viên;
• Đưa ra các mong đợi rõ ràng;
• Chú trọng vào thời hạn và kết 
quả; 
• Thúc đẩy việc đạt đến thành tựu.
4/24/2013 4:03 PM 19Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
Lưới quản trị (University Texas)
9 (1 - 9) Quản trị câu lạc bộ (9 - 9) Quản trị nhóm
8
Quan tâm đến nhu cầu con người 
để thỏa mãn các mối quan hệ 
nhằm tạo không khí thân thiện, 
thoải mái.
(Công việc được hoàn tất do sự cam kết 
của mọi người với sự phụ thuộc lẫn nhau 
thông qua ràng buộc chung về mục tiêu của 
tổ chức dựa trên sự tin tưởng và tôn trọng 
lẫn nhau)
7
6 (5 - 5) Quản trị trung dung
5
(Mức độ thành tích tổ chức thỏa đáng có 
được nhờ sự cân bằng công việc với tinh 
thần nhân viên)
4
3
2 (1,- 1) Quản trị nghèo nàn
(9 - 1) Quản trị chú trọng nhiệm 
vụ
1
Sử dụng tối thiểu nỗ lực để thực 
hiện công việc là thích hợp để duy 
trì các thành viên tổ chức
Tính hữu hiệu đạt được từ việc sắp 
xếp các điều kiện làm việc theo tiêu 
thức ít cản trở đến con người
1 2 3 4 5 6 7 8 9
 Mức độ định hướng kết quả
Mức 
độ 
định 
hướng 
con 
người
4/24/2013 4:03 PM 20Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
Thuyết lãnh đạo CAO - CAO
Đặc trưng
 Một người lãnh đạo có thể kết hợp phong cách lãnh 
đạo “định hướng công việc” và “định hướng con 
người” tùy từng tình huống một cách hài hòa, phù 
hợp với bối cảnh để đạt hiệu quả lãnh đạo cao.
4/24/2013 4:03 PM 21Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
Lãnh đạo cá nhân
Bộ đôi
 Giả định tồn tại mối 
quan hệ giữa đạo với 
mỗi cá nhân;
 Có thể phát triển một 
mối quan hệ giữa nhà 
lãnh đạo với từng cá 
nhân phục tùng;
 Lãnh đạo là một chuỗi 
những đôi quan hệ.
4/24/2013 4:03 PM 22Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
Sự tiến triển của thuyết “Lãnh đạo cá 
nhân”
4/24/2013 4:03 PM 23Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
1. Bộ đôi liên kết dọc
3. Hình thành sự 
cộng tác
4. Hệ thống mạng 
lưới
2. Tương tác giữa 
Lãnh đạo – Thành 
viên
Hình thành các môi liên kết dọc
Bản chất
 Mô hình liên kết 
dọc nhấn mạnh 
rằng: Mỗi bộ đôi 
trong quan hệ 
Nhà lãnh đạo – 
Người phục tùng 
có tầm quan 
trọng khác nhau.
4/24/2013 4:03 PM 24Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
Mối quan hệ chất lượng 
cao: 
-Sự tin tưởng, tôn trọng cao. 
Nhận thức về nghĩa vụ, bổn 
phận tốt và rõ ràng.
- Có quan hệ thân mật, trợ 
lý cho lãnh đạo.
- Sự chủ động trong công 
việc cao.
- Có ảnh hưởng và nỗ lực 
công tác cao 
TRONG NHÓM
Mối quan hệ chất lượng 
thấp: 
-Sự tin tưởng, tôn trọng! 
Nhận thức về nghĩa vụ, bổn 
phận!
- Ít thân mật, không ủng hộ 
ở nhiều mức độ khác nhau.
- Thụ động trong công việc.
- Ít có ảnh hưởng
NGOÀI NHÓM
Hành vi lãnh đạo hướng tới sự đối đầu giữa 
thành viên trong nhóm và ngoài nhóm
TRONG NHÓM NGOÀI NHÓM
Thảo luận về mục tiêu, để cho nhân viên 
có sự tự do trong việc giải quyết công việc 
để đạt mục tiêu.
Đưa cho nhân viên sự hướng dẫn cụ thể 
cách làm để đạt mục tiêu.
Lắng nghe những ý kiến và đề nghị 
của nhân viên
Chỉ ra những lợi ích trong những lời 
dẫn giải và đề nghị của nhân viên.
Coi sự mắc lỗi như là cơ hội để học 
tập.
Chỉ trích, phạt nhân viên khi mắc lỗi.
Giao cho nhân viên những công việc 
thú vị, có thể cho phép nhân viên tự 
chọn công việc.
Phân công những công việc thường 
lệ và những giám sát nhân viên kỹ 
lưỡng.
Thỉnh thoảng chiều theo ý nhân 
viên.
Thường buộc chấp nhận quan điểm 
của lãnh đạo.
Ca ngợi sự hoàn thành công việc. Tập trung vào những thành tích yếu 
kém.
4/24/2013 4:03 PM 25Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
Phát triển sự trao đổi LÃNH ĐẠO – THÀNH 
VIÊN
Nhà lãnh đạo phát triển sự trao đổi trong quan 
hệ Lãnh đạo – Thành viên.
Khuynh hướng chung:
 Hình thành những mối quan hệ tương tác trong nhóm 
với các cá nhân có: tính cách tương tự với lãnh đạo; 
tương đồng về hoàn cảnh, sở thích, nguyên tắc; với 
những người thể hiện trình độ năng lực cao, say mê 
công việc
 Quan hệ chất lượng cao sẽ dẫn đến thành tích và sự 
thỏa mãn của nhân viên tốt hơn
4/24/2013 4:03 PM 26Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
Câu hỏi 
Sự khác biệt giữa thuyết đặc điểm cá nhân và 
thuyết hành vi về lãnh đạo?
Sử dụng phong cách độc đoán và phong cách dân 
chủ như thế nào để đạt hiệu quả cao?
Bạn thích làm việc với người lãnh đạo theo kiểu 
“quan tâm” hay “cấu trúc”? Tại sao?
Bạn có đồng ý với việc người lãnh đạo nên phát 
triển những mối quan hệ riêng rẽ với từng cá nhân 
người phục tùng? Hãy giải thích những ưu điểm và 
hạn chế của phương pháp này.
4/24/2013 4:03 PM 27Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
Câu hỏi nghiên cứu:
 Năng lực lãnh đạo có được là do bẩm sinh hay nỗ lực? 
 Những đặc điểm cá nhân hoặc tố chất cần thiết phải 
có đối với người lãnh đạo?
 Có thể rèn luyện để có các tố chất đó được không?
Cách tiếp cận
 Phần lớn các thuyết vĩ nhân đều xuất phát từ việc 
nghiên cứu và tìm hiểu những nhà lãnh đạo đã đạt 
đến thành công, từ đó rút ra những đặc trưng cá 
nhân của họ và khái quát thành chân dung của nhà 
lãnh đạo. 
TIẾP CẬN LÃNH ĐẠO DỰA VÀO ĐẶC ĐIỂM 
(Thuyết Vĩ nhân)
4/24/2013 4:03 PM 28Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
4/24/2013 4:03 PM 29Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
4/24/2013 4:03 PM 30Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
4/24/2013 4:03 PM 31Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
4/24/2013 4:03 PM 32Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
4/24/2013 4:03 PM 33Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
4/24/2013 4:03 PM 34Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ
4/24/2013 4:03 PM 35Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ