Bài giảng Kỹ năng lãnh đạo - Chương 1: Bản chất của lãnh đạo - Nguyễn Trường Sơn

Giảng viên: PGS.TS Nguyễn Trường Sơn
CHƯƠNG 1
BẢN CHẤT CỦA LÃNH ĐẠO
NỘI DUNG
 Giúp người học hiểu rõ về bản chất của lãnh đạo, tự 
khám phá những tiềm năng về lãnh đạo của bản thân.
 Sự thay đổi mô hình người lãnh đạo trong thời đại mới.
 Phân biệt lãnh đạo và quản trị.
 Sự phát triển của các lý thuyết lãnh đạo từ trước tới 
nay.
2 24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn
Định nghĩa lãnh đạo
Trong khoảng thời gian 2 phút, bạn hãy 
viết quan niệm của bạn về lãnh đạo!
3 24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn
Một số định nghĩa về lãnh đạo
 Là một quá trình trong đó một đối tượng thuyết phục cấp 
dưới hành động theo như mong muốn.
 Là việc hướng dẫn và điều phối công việc của các thành viên 
trong nhóm.
 Là mối liên hệ giữa các cá nhân trong đó những người khác 
đồng ý làm theo vì họ tự nguyện chứ không phải bị ép buộc.
 Là các hành động tập trung nguồn lực tạo ra các cơ hội như 
mong muốn.
 
24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn4
Định nghĩa lãnh đạo
 Hãy so sánh quan niệm của bạn với một định nghĩa sau 
đây: 
“Lãnh đạo là một quá trình ảnh hưởng đến một nhóm có 
tổ chức nhằm đạt được các mục đích của tổ chức đó”.
 Một số hàm ý cần nghiên cứu
 Lãnh đạo là một quan hệ ảnh hưởng qua lại giữa người lãnh đạo và 
người phục tùng.
 Lãnh đạo vừa mang tính khoa học vừa mang tính nghệ thuật.
 Lãnh đạo đòi hỏi vừa phải có lý trí vừa phải có cảm xúc.
 
5 24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn
Các yếu tố liên quan đến khái niệm lãnh đạo
24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn6
LÃNH ĐẠONgười 
phục 
tùng
Ảnh 
hưởng
Thay đổi
Tương lai 
mong đợi, 
mục đích 
chia xẻ
Trách 
nhiệm cá 
nhân
Khung xem xét khái niệm lãnh đạo
24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn7
Người 
lãnh đạo
Người 
Phục tùng
Tình 
huống
Việc 
lãnh đạo
Bản chất công việc lãnh đạo trong tổ chức
24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn8
Công việc 
lãnh đạo 
Tạo 
tầm 
nhìn
Tạo 
cảm 
hứng
Gây 
ảnh 
hưởng
Bài tập
 Hãy suy nghĩ và viết ra tầm nhìn của tổ chức/doanh 
nghiệp của bạn.
 Hãy suy nghĩ cách để truyền đạt tầm nhìn và tạo cảm 
hứng cho việc thực hiện.
 Hãy suy nghĩ cách thu hút, động viên, tạo áp lực để gây 
ảnh hưởng nhằm thực hiện tầm nhìn.
 Bạn có thể đối phó với những mâu thuẫn, xung đột nào, 
những khủng khoảng nào?... Cách thức giải quyết.
24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn9
Phân biệt Lãnh đạo và Người lãnh đạo
 Lãnh đạo (Lead)
 Người lãnh đạo (Leader)
 House (2004): Nhà lãnh đạo là cá nhân có khả năng gây ảnh hưởng, 
kích thích và khuyến khích người khác đóng góp vào các hoạt động có 
hiệu quả và thành công của tổ chức họ trực thuộc. 
 Theo Maxwell : Nhà lãnh đạo là người có khả năng gây ảnh hưởng.
 Khái quát: « Nhà lãnh đạo là người có khả năng tạo ra tầm nhìn cho 
một tổ chức hay một nhóm và biết sử dụng quyền lực của mình để gây 
ảnh hưởng cho những người đi theo thực hiện tầm nhìn đó ». 
24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn10
Một số lầm tưởng trong cách hiểu về nhà lãnh đạo
 Lầm tưởng 1: Lãnh đạo là một khả năng hiếm có và chỉ có ở 
một vài người.
 Lầm tưởng thứ 2: Những người lãnh đạo phải hoàn hảo.
 Lầm tưởng thứ 3: Một người có chức vụ và vị trí cao nhất là 
người lãnh đạo.
 Lầm tưởng thứ 4: Lãnh đạo hiệu quả dựa trên việc kiểm 
soát, ép buộc
 Lầm tưởng thứ 5: Những người lãnh đạo giỏi được học 
nhiều hơn những người khác.
24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn11
Phân biệt Nhà lãnh đạo và Nhà quản trị
24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn12
24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn13
Thực thi Đổi mới
Duy trì Phát triển
Kiểm soát Truyền cảm hứng 
Tầm nhìn ngắn hạn Tầm nhìn dài hạn
Hỏi như thế nào và khi nào Hỏi như thế nào và tại sao
Chấp nhận nguyên trạng Thách thức
NHÀ QUẢN TRỊ NHÀ LÃNH ĐẠO
24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn14
LĨNH VỰC NHÀ QUẢN TRỊ NHÀ LÃNH ĐẠO
Định hướng Hoạch định, lập ngân sách
Quan tâm đến những vấn đề
căn bản
Tạo viễn cảnh, chiến lược
Quan tâm đến tầm nhận thức và 
tương lai dài hạn
Sắp xếp con 
người
Tổ chức, phân công, điều 
khiển, tạo lập các ranh giới
Tạo lập văn hóa và các giá trị chia sẻ 
Giúp đớ người khác phát triển, Giảm 
các ranh giới
Quan hệ Tập trung vào mục tiêu, nhiệm 
vụ.
Dựa vào quyền lực vị thế
Hành động như ông chủ
Tập trung vào con người- truyền 
cảm hứng và động viên người phục 
tùng Dựa vào quyền lực cá nhân
Hành động như người hướng dẫn, 
động viên và phục vụ
Phẩm chất cá 
nhân
Giữ khoảng cách về cảm xúc
Suy nghĩ chuyên môn, 
Nói,
Tuân thủ
Tổ chức
Liên kết xúc cảm (trái tim) Suy nghĩ 
cởi mở (Quan tâm)
Lắng nghe
Không theo khuôn phép
Hiểu rõ bản thân 
TIÊU CHÍ LÃNH ĐẠO QUẢN TRỊ
Bản chất Thay đổi Ổn định
Tập trung Lãnh đạo con người Quản lý công việc
Có Người đi theo Cấp dưới/Nhân viên
Tìm kiếm Tầm nhìn Mục tiêu
Mức độ cụ thể Định hướng Lên kế hoạch cụ thể
Quyền lực Uy tín cá nhân Quyền lực chuẩn tắc
Tác động đến Trái tim Trí óc
Năng lượng Đam mê Điều khiển
Mức độ năng động Chủ động đi trước Bị động, phòng vệ
Thuyết phục “Bán” ý tưởng “Bảo” người khác làm theo
Phong cách Chuyển đổi tâm lý con người Áp đặt tâm lý con người
Trao đổi Niềm hăng say làm việc Tiền – Công việc
Rủi ro Chấp nhận – tìm kiếm rủi ro Tối thiểu hóa rủi ro
Nguyên tắc Phá bỏ nguyên tắc Lập ra nguyên tắc
Xung đột Sử dụng xung đột Tránh xung đột
Định hướng Đường mới Đường đã có
Đổ lỗi Nhận lỗi về mình Đổ lỗi cho người khác24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn15
Sự chồng chéo giữa lãnh đạo và quản trị
24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn16
Sự lãnh đạo Việc quản trị
Sự thay đổi về mô hình người lãnh đạo
 Đặt vấn đề:
 Bối cảnh thế giới và trong nước có những thay đổi vô cùng to lớn và toàn 
diện. Điều này làm cho mô hình người lãnh đạo truyền thống không còn 
phù hợp nữa. Để đảm bảo sự thành công của tổ chức, theo bạn người lãnh 
đạo cần phải thay đổi như thế nào?
 Yêu cầu:
 Người học phải chuẩn bị nội dung để thuyết trình.
 Thuyết trình: Dùng Slide, thời gian trình bày tối đa 15 phút.
 Tổ chức: đơn vị nhóm.
24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn17
MÔ HÌNH NGƯỜI LÃNH ĐẠO MỚI
 Bối cảnh: Sự thay đổi diễn ra mạnh mẽ, trên diện rộng, tốc 
độ nhanh dẫn đến sự thay đổi về mô hình người lãnh 
đạo.
24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn18
MÔ HÌNH CŨ MÔ HÌNH MỚI
Ổn định Thay đổi và quản trị khủng khoảng
Kiểm soát Trao quyền
Cạnh tranh Cộng tác
Đồng nhất Đa dạng
Trung tâm Hướng đích cao hơn
Anh hùng Khiêm tốn
Từ ổn định đến thay đổi và quản trị khủng khoảng
24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn19
Môi trường ít thay đổi
Môi trường thay đổi 
Duy trì sự ổn định 
trong một thế giới 
thay đổi nhanh 
chóng chắc chắn 
dẫn đến thất bại!Sự ổn định của 
tổ chức là điều 
quan trọng dẫn 
đến thành công! 
Từ kiểm soát đến trao quyền
24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn20
KIỂM SOA ́T
TRAO QUYỀN
Kiểm soát?
Trao quyền?
Tại sao lại phải thay đổi?
Từ cạnh tranh đến cộng tác
 Xu hướng quan trọng đang diễn ra: 
 Hợp tác và làm việc theo nhóm đang thay thế cho cạnh tranh và đấu 
tranh nội bộ. 
24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn21
Từ đồng dạng đến đa dạng
 Cấu trúc chuyên môn hóa dần được thay thế bằng cấu 
trúc đa dạng hóa. 
24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn22
Từ người lãnh đạo là trung tâm đến hướng tới mục 
đích cao hơn
24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn23
Hãy theo tôi!
Hãy hướng tới mục 
tiêu tốt đẹp trong 
tương lai!
Từ Anh hùng tới Khiêm tốn
24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn24
CÁC LÝ THUYẾT LÃNH ĐẠO
Tiếp cận 
diện mạo 
hay đặc 
điểm
Tiếp cận 
hành vi
Tiếp cận 
ngẫu nhiên
Các thuyết 
ảnh hưởng
Các lý 
thuyết 
quan hệ
Các lý 
thuyết mới 
phát sinh
24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn25
Bạn có khả năng lãnh đạo?
 Bài tập trắc nghiệm vui!
24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn26
Cơ hội lãnh đạo
 Bạn có cơ hội 
 Trở thành người lãnh đạo không?
 Ở đâu?
 Trong lĩnh vực nào?
 Khi nào?
 
24/04/2013 4:02 CHPGS.TS Nguyễn Trường Sơn27