Bài giảng Kiểm toán doanh nghiệp thương mại - Bài 5: Kế toán trong các doanh nghiệp sản xuất nông, lâm nghiệp - Đoàn Thị Trúc Quỳnh

v1.0014106230
1
BÀI 5
KẾ TOÁN TRONG CÁC 
DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT NÔNG, 
LÂM NGHIỆP
Giảng viên: ThS. Đoàn Thị Trúc Quỳnh
v1.0014106230
2
MỤC TIÊU BÀI HỌC
• Phân tích được đặc thù riêng có trong doanh nghiệp
kinh doanh sản xuất nông, lâm nghiệp và ảnh hưởng
đến công tác kế toán như thế nào.
• Phân loại chính xác các khoản mục chi phí trong doanh
nghiệp sản xuất nông, lâm nghiệp.
• Liệt kê được cách xác định giá thành sản phẩm và xác
định kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp sản
xuất nông, lâm nghiệp.
• Trình bày được cách hạch toán các nghiệp vụ kế toán cơ bản trong doanh nghiệp
sản xuất nông, lâm nghiệp.
v1.0014106230
3
CÁC KIẾN THỨC CẦN CÓ 
Để hiểu rõ bài này, yêu cầu người học cần có các kiến
thức cơ bản liên quan đến các môn học sau:
• Kế toán tài chính 1;
• Kế toán tài chính 2.
v1.0014106230
4
• Đọc giáo trình Kế toán tài chính;
• Đọc Chế độ kế toán, Chuẩn mực kế toán do Bộ Tài
chính ban hành;
• Thảo luận với giáo viên và các sinh viên khác về
những vấn đề chưa nắm rõ;
• Trả lời các câu hỏi ôn tập ở cuối bài.
HƯỚNG DẪN HỌC 
v1.0014106230
5
CẤU TRÚC NỘI DUNG
5.1. Đặc điểm hoạt động sản xuất nông, lâm nghiệp
5.2. Đặc điểm vận dụng chế độ kế toán trong doanh nghiệp
sản xuất nông, lâm nghiệp
5.3. Kế toán chi phí sản xuất và xác định kết quả kinh doanh
trong các doanh nghiệp sản xuất nông, lâm nghiệp
v1.0014106230
6
5.1. ĐẶC ĐIỂM HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT NÔNG, LÂM NGHIỆP
• Nông nghiệp là ngành sản xuất vật chất cơ bản của xã hội, tạo ra các loại lương
thực, thực phẩm để đáp ứng nhu cầu sản xuất và tiêu dùng.
• Lâm nghiệp là ngành sản xuất vật chất độc lập có chức năng xây dựng rừng, quản lý
bảo vệ rừng, khai thác chế biến lâm sản và phát huy chức năng phòng hộ của rừng.
a. Khái niệm
v1.0014106230
7
• Theo lĩnh vực:
 Trồng trọt;
 Chăn nuôi;
 Chế biến;
 Các hoạt động khác.
• Theo quyền sở hữu:
 Tư nhân;
 Tập thể;
 Nhà nước.
• Theo tính chất
 Nông nghiệp thuần nông;
 Nông nghiệp chuyên sâu.
• Theo mô hình tổ chức theo các loại hình doanh nghiệp mà Luật Doanh nghiệp đã
quy định.
b. Phân loại 
5.1. ĐẶC ĐIỂM HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT NÔNG, LÂM NGHIỆP (tiếp theo)
v1.0014106230
8
• Về tài sản cố định: Quyền sử dụng đất, cây trồng lâu năm, gia súc làm việc, gia súc
nuôi để lấy sản phẩm. Trong đó, ruộng đất là tư liệu sản xuất chủ yếu và đặc biệt
không thể thay thế được trong sản xuất nông nghiệp.
• Về nguyên vật liệu: Đối tượng sản xuất là những cơ thể sống, có quy luật sinh
trưởng và phát triển riêng. Ví dụ: Thóc giống, hạt giống, phân bón, thức ăn
gia súc ,
• Về sản phẩm: Có khả năng tái sản xuất tự nhiên. Một số sản phẩm của kỳ trước lại
trở thành nguyên vật liệu của kỳ sau. Sản phẩm đa dạng về chủng loại, có sản phẩm
chính, phụ,..
• Các chi phí sản xuất phát sinh không đều đặn mà thường tập trung vào một khoảng
thời gian nhất định, gắn liền với quy luật sinh trưởng và phát triển của các
cơ thể sống.
• Điều kiện sản xuất phụ thuộc rất lớn về điều kiện tự nhiên, mang tính thời vụ cao.
• Lợi nhuận mang lại không cao, không ổn định.
c. Đặc điểm chung trong ngành nông, lâm nghiệp
5.1. ĐẶC ĐIỂM HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT NÔNG, LÂM NGHIỆP (tiếp theo)
v1.0014106230
9
• Đặc điểm trong ngành trồng trọt:
 Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Hạt giống, phân bón,..
 Chi phí nhân công trực tiếp: Tiền lương, các khoản trích theo lương của công
nhân sản xuất.
 Chi phí sản xuất chung: Tiền lương nhân viên quản lý đội, cán bộ kỹ thuật, khấu
hao tài sản cố định,..
 Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành: Từng loại cây, từng
nhóm cây.
 Với cây ngắn ngày: Xác định giá trị sản phẩm phụ sau đó tính tổng giá thành sản
phẩm chính. Riêng với cây trồng 1 lần thu hoạch nhiều lần thì chi phí gieo trồng
sẽ được tập hợp và phân bổ đều qua các kỳ.
 Với cây lâu năm: Coi cây lâu năm như tài sản cố định, vì vậy toàn bộ chi phí ban
đầu từ lúc gieo trồng đến khi có thể thu hoạch được tương ứng với quá trình đầu
tư xây dựng cơ bản.
c. Đặc điểm chung trong ngành nông, lâm nghiệp (tiếp theo)
5.1. ĐẶC ĐIỂM HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT NÔNG, LÂM NGHIỆP (tiếp theo)
v1.0014106230
10
• Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Chi phí mua con giống, thức ăn gia súc,
• Chi phí nhân công trực tiếp: Tiền lương, các khoản trích theo lương của công nhân
sản xuất.
• Chi phí sản xuất chung: Lương nhân viên kỹ thuật, quản lý đội, khấu hao tài sản
cố định,..
d. Đặc điểm ngành trồng trọt
5.1. ĐẶC ĐIỂM HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT NÔNG, LÂM NGHIỆP (tiếp theo)
v1.0014106230
11
• Hoạt động sản xuất nông nghiệp rất đa dạng nên cần chi tiết hóa theo ngành sản
xuất, theo từng loại cây trồng hoặc theo từng loại súc vật nuôi để theo dõi nhằm
tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành chính xác.
• Hoạt động sản xuất nông nghiệp mang tính thời vụ, phụ thuộc vào quy luật sinh
trưởng của cơ thể sống nên thời điểm tính giá thành sản phẩm thường theo chu
kỳ, theo thời vụ hoặc vào cuối năm.
• Đối với doanh nghiệp vừa sản xuất nông nghiệp vừa tham gia chế biến sẽ tạo ra
nhiều sản phẩm ở nhiều giai đoạn khác nhau, quá trình luân chuyển nội bộ phức
tạp nên cần xác định rõ thời điểm, tiêu chuẩn tính giá thành. Đồng thời, cần có
phương pháp đánh giá và hạch toán sản phẩm tiêu thụ nội bộ thích hợp.
• Phương pháp tính giá thành:
 Hệ số;
 Tỷ lệ.
5.2. ĐẶC ĐIỂM VẬN DỤNG CHẾ ĐỘ KẾ TOÁN TRONG CÁC DOANH NGHIỆP SẢN 
XUẤT NÔNG, LÂM NGHIỆP
v1.0014106230
12
GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG BÀI
• Câu 1: Do đặc tính của cây chè là thu hoạch quanh năm nên thông thường đến cuối
năm trước khi lên các báo cáo tài chính thì doanh nghiệp tiến hành xác định giá
thành thực tế của sản phẩm.
• Câu 2: Do đến cuối năm mới tính giá thành nên với các lần thu hoạch trong năm kế
toán sẽ ghi theo giá tạm tính hoặc giá kế hoạch.
• Câu 3: Đây là mô hình doanh nghiệp vừa tham gia hoạt động trồng trọt, vừa tham
gia hoạt động chế biến nên lá chè vừa là sản phẩm của quá trình trồng trọt sẽ là
nguyên vật liệu của quá trình chế biến. Đây chính là quá trình tiêu thụ nội bộ.
v1.0014106230
13
5.3. KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG
DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT NÔNG, LÂM NGHIỆP
5.3.1. Tài khoản 
sử dụng
5.3.2. Phương pháp
kế toán
v1.0014106230
14
Tài 
khoản 
sử dụng
Nhóm các TK tập hợp chi phí: TK 621, 622, 
627, 632, 641, 642,..
Nhóm các TK tập hợp doanh thu: TK 511, 
515, 512,
Nhóm các TK hàng tồn kho: TK 151, 152, 
153, 154, 155,
Nhóm các TK thanh toán: TK 131, 331,
Nhóm các TK khác: TK 211, 214,..
5.3.1. TÀI KHOẢN SỬ DỤNG
v1.0014106230
15
5.3.2. PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN
• NV1: Khi thu mua nguyên vật liệu.
• NV2: Xuất kho nguyên vật liệu dùng trực tiếp để sản xuất sản phẩm.
• NV3: Tính ra lương phải trả công nhân trực tiếp sản xuất.
• NV4: Tính ra các khoản tiền phụ cấp, ăn ca phải trả công nhân trực tiếp sản xuất
Có TK 111, 112, 331,Nợ TK 151, 152, 621,: Giá mua + chi 
phí thu mua.
Nợ TK 133
Có TK 152Nợ TK 621
Có TK 334Nợ TK 622
Có TK 334Nợ TK 622
v1.0014106230
16
5.3.2. PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN
• NV5: Trích các khoản lương
• NV6: Tập hợp chi phí sản xuất chung.
• NV7: Kết chuyển chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ.
Có TK 621, 622, 627Nợ TK 154
Có TK 152, 153: Nếu xuất nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ từ kho
Có TK 334, 338: Nếu tính ra lương, các khoản trích theo lương 
Có TK 214: Nếu trích khấu hao tài sản cố định
Có TK 142, 242: Nếu phân bổ chi phí trả trước
Có TK 335: Nếu tính ra chi phí phải trả
Có TK 111, 112, 331: Nếu phát sinh dịch vụ mua ngoài
Nợ TK 
627
Nợ TK 
133
Có TK 338: Trích 34,5%Nợ TK 622: Trích 24%
Nợ TK 334: Trích 10,5%
v1.0014106230
17
• NV8: Phản ánh giá trị sản phẩm phụ (nuôi ong để thụ phấn thì mật ong là sản
phẩm phụ).
• NV9: Phản ánh giá thành sản phẩm hoàn thành.
• NV10: Tập hợp chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp.
Có TK 152, 153: Nếu xuất nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ từ kho
Có TK 334, 338: Nếu tính ra lương, các khoản trích theo lương 
Có TK 214: Nếu trích khấu hao tài sản cố định
Có TK 142, 242: Nếu phân bổ chi phí trả trước
Có TK 335: Nếu tính ra chi phí phải trả
Có TK 111, 112, 331: Nếu phát sinh dịch vụ mua ngoài
Nợ TK 641, 642
Nợ TK 133
Có TK 154Nợ TK 155, 157, 632
Có TK 154 Nợ TK 111, 112, 152, 621
5.3.2. PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN (tiếp theo)
v1.0014106230
18
5.3.2. PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN (tiếp theo)
• NV11: Khi tiêu thụ sản phẩm.
 Phản ánh giá vốn:
 Phản ánh doanh thu:
• NV12: Các nghiệp vụ kết chuyển để xác định kết quả kinh doanh: Tương tự như
doanh nghiệp sản xuất công nghiệp thông thường.
Có TK 154, 155, 157Nợ TK 632
Có TK 511
Có TK 3331
Nợ TK 111, 112, 131
v1.0014106230
19
TÓM LƯỢC CUỐI BÀI
Bài học trên đã đề cập đến các nội dung chính như sau:
• Đặc điểm riêng có trong hoạt động sản xuất nông, lâm nghiệp;
• Các khoản mục chi phí trong doanh nghiệp sản xuất nông, lâm
nghiệp;
• Cách xác định doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh
trong doanh nghiệp sản xuất nông, lâm nghiệp;
• Chế độ kế toán để ghi nhận các nghiệp vụ tại doanh nghiệp sản
xuất nông, lâm nghiệp nghiệp.