6 Kiểu chiếu sáng chụp chân dung

6 kiểu chiếu sáng chụp chân dung 
Nắm vững từng mô hình chiếu sáng và thực hành thuần thục, bạn có thể xử lý mọi 
khuôn mặt trong chụp ảnh chân dung. 
6 kiểu chụp chân dung thông dụng. (Ảnh: Digitalphotographyschool). 
Trong các phong cách chụp chân dung cổ điển, người chụp luôn phải lưu tâm và học cách điều 
khiển những yếu tố có thể làm nổi bật chân dung của người chụp như tỷ lệ ánh sáng, kiểu chiếu 
sáng, phần khuôn mặt chụp và góc nhìn. Chỉ sau khi thấu hiểu và thực hành thuần thục các kiến 
thức cơ bản này, bạn mới nên nghĩ đến chuyện phá cách. Bài viết dưới đây trình bày về các kiểu 
chiếu sáng, nó là gì, tại sao nó lại quan trọng và sử dụng nó trong chụp ảnh chân dung như thế 
nào. 
Kiểu, hay mô hình chiếu sáng về cơ bản cách xử lý vùng sáng và vùng tối như thế nào trên 
khuôn mặt để hình thành những hình dạng khác nhau. Hình dạng, nói một cách đơn giản, chính 
là phần bóng đổ (phần tối) trên khuôn mặt. Thông thường có 4 kiểu chiếu sáng thông dụng trong 
chân dung, đó là chiếu sáng riêng phần (split lighting), chiếu sáng tạo khuyên (loop lighting), 
chiếu sáng kiểu Rembrandt (Rembrandt lighting) và chiếu sáng tạo cánh bướm (butterfly 
lighting). 
Ngoài 4 kiểu chiếu sáng này còn có thêm kiểu chiếu vùng sáng rộng (broad lighting) hoặc vùng 
sáng hẹp (short lighting) có thể kết hợp để sử dụng với 4 loại chiếu sáng trên. 
1. Chiếu sáng riêng phần 
Chiếu sáng riêng phần sẽ chia mặt thành hai phần bằng nhau (Ảnh: Digitalphotographyschool). 
Chiếu sáng riêng phần đúng như tên gọi của nó, sẽ chia mặt thành hai phần bằng nhau, theo đó, 
một phần được chiếu sáng, phần còn lại ở vùng tối. Kiểu chiếu sáng này thường nhằm tạo những 
hình ảnh mang chất nghệ thuật nên thường áp dụng cho chụp chân dung của nhạc sỹ hoặc nghệ 
sỹ. Tuy nhiên, kiểu chiếu sáng này có xu hướng nam tính nên thường được dùng cho chụp nam 
giới hơn mà nữ giới, dù rằng đây cũng không phải là nguyên tăc bất di bất dịch. 
 Để thực hiện kiểu chiếu sáng riêng phần, bạn chỉ cần đặt nguồn sáng ở góc 90 độ phía bên phải 
hoặc trái của nhân vật, hoặc có thể hơi lùi về phía sau nhân vật một chút, tùy thuộc vào từng 
khuôn mặt của mỗi người. Hãy kiểm tra xem ánh sáng sẽ rơi trên khuôn mặt như thế nào để từ 
đó điều chỉnh. 
Để có thể có được kiểu chiếu sáng riêng phần thực thụ, lưu ý con mắt ở vùng tối của khuôn mặt 
vẫn phải được bắt sáng. Đối với những khuôn mặt mà ánh sáng bị rơi cả trên phần má thì có thể 
khuôn mặt này không phải là lý tưởng cho kiểu chiếu riêng phần. 
Tất cả các kiểu chiếu sáng đều có thể chụp với bất kỳ phần nào của khuôn mặt (chụp trực diện 
với cả 2 tai, chụp ba phần tư khuôn mặt). Chỉ cần lưu ý rằng nguồn sáng phải điều chỉnh theo 
khuôn mặt để luôn đảm bảo được mẫu chiếu sáng riêng phần. Nếu không chỉnh được nguồn 
sáng, bạn có thể điều chỉnh hướng quay đầu của đối tượng. 
2. Chiếu sáng tạo khuyên (Loop Lighting) 
Kiểu chiếu sáng tạo khuyên là kiểu chụp mà vùng bóng đổ của mũi lên trên mặt thành hình như 
chiếc khuyên hắt lên phía má bên kia. 
Kiểu chiếu sáng tạo khuyên là kiểu chụp mà vùng bóng đổ của mũi lên trên mặt thành hình như 
chiếc khuyên hắt lên phía má bên kia. Để tạo vùng khuyên, nguồn sáng phải đặt phía trên mắt 
một chút và ở góc khoảng 30 – 45 độ so với máy ảnh (tất nhiên, người chụp luôn xem xét góc 
này tùy khuôn mặt từng người). 
Hãy nhìn bức ảnh và chú ý vùng bóng đổ nhỏ ngay dưới mũi, không được chạm vào vùng gò má. 
Hãy giữ cho vùng bóng của mũi nhỏ vừa đủ và hơi hướng xuống dưới miệng, nhưng lưu ý đừng 
để nguồn sáng ở cao quá sẽ đẩy bóng đổ chạm vào miệng. Đây là kiểu chiếu sáng thông dụng 
nhất vì nó dễ tôn khuôn mặt hầu hết mọi người. 
Hình này mô tả cách thực hiện kiểu chiếu sáng này ở bức chân dung đôi, theo đó phông nền đen 
thể hiện khung cảnh nền phía sau. Mặt trời phía sau cao hơn thân cây nhưng họ vẫn đứng hoàn 
toàn trong bóng râm. Tấm phản chiếu có thể để phía ngoài nắng hoặc trong bóng nhưng nó phải 
nhận đủ sáng để phản chiếu. Thông thường với kiểu chiếu sáng tạo khuyên này thì tấm phản 
chiếu thường ở góc 30-45 độ so với máy ảnh. Lưu ý, với kiểu này, ngay cả tấm phản sáng cũng 
phải được đặt ở vị trí phía trên mắt một chút để cho phần bóng của mũi đổ xuống khoảng góc 
của miệng. Có nhiều người hay đặt tấm phản chiếu dưới thấp hơn và hất lên khiến cho vùng 
bóng đổ của mũi quay lên trên, tuy nhiên kiểu chiếu sáng hất này sẽ không làm tôn được khuôn 
mặt của đối tượng. 
3. Kiểu chiếu sáng Rembrandt 
Kiểu này lấy theo maaix chiếu sáng của danh họa Rebrandt. (Ảnh: Digitalphotographyschool). 
Gọi là kiểu chiếu sáng Rembrandt vì kiểu chiếu này lấy theo mẫu chiếu sáng của danh họa 
Rembrandt, như trong bức chân dung tự họa của ông ở trên đây. Kiểu chiếu Rembrandt được đặc 
trưng bởi phần tam giác vùng sáng trên má. Không như kiểu chiếu sáng tạo khuyên với vùng 
bóng của mũi và má không chạm nhau, ở kiểu Rembrandt, hai vùng bóng này giao thoa nhau tạo 
nên một tam giác ánh sáng nhỏ trên má vùng tối. Để tạo được kiểu chiếu sáng Rembrandt đúng 
cách, phải đảm bảo rằng mắt ở vùng tối của khuôn mặt vẫn phải bắt sáng, nếu không mắt đó sẽ 
vô hồn và đối tượng không có được ánh nhìn sống động. Kiểu chiếu sáng Rembrandt cũng nặng 
chất nghệ sỹ, tạo tâm trạng hơi thiên trầm hơn nên cần dùng nó một cách thận trọng. 
Để tạo được kiểu chiếu sáng Rembrandt, nhân vật phải hơi quay nghiêng xa phía nguồn sáng. 
Nguồn sáng phải ở phía trên đầu để cho bóng từ mũi đổ xuống tới tận má. Không phải ai cũng 
phù hợp với kiểu chụp Rembrandt. Đối với những người có sống mũi hoặc gò má cao, chụp kiểu 
này sẽ rất phù hợp. Nhưng nếu người có mũi nhỏ hoặc sống mũi tẹt thì khó có thể đạt được hiệu 
ứng này. Nếu bạn sử dụng nguồn sáng từ cửa sổ và cửa sổ lại rộng xuống sát mặt sàn, hãy lấy cái 
gò đó che che bớt phần đáy cửa sổ để tránh làm loãng sáng. 
4. Chiếu sáng tạo cánh bướm 
Kiểu chụp này được tạo bằng việc đặt nguồn sáng chính ở phía trên và sau máy ảnh với người 
chụp đứng phía dưới. (Ảnh: Digitalphotographyschool). 
Kiểu chiếu sáng tạo cánh bướm được đặt tên do hình bóng đổ dưới mũi có hình dạng như cánh 
bướm, Kiểu chụp này được tạo bằng việc đặt nguồn sáng chính ở phía trên và ở sau máy ảnh với 
người chụp đứng phía dưới. Kiểu này thường được sử dụng cho chụp ảnh kiểu huyền bí với bóng 
đổ cả mũi, má và cằm. Nó có thể cũng phù hợp với các đối tượng lớn tuổi do không quá nhấn 
mạnh vào nếp nhăn như là kiểu chụp với ánh sáng bên. 
Kiểu chiếu sáng tạo cánh bướm được thực hiện bằng cách đặt nguồn sáng trực tiếp phía sau máy 
ảnh, ở trên tầm mắt hoặc đầu của nhân vật. Đôi khi người chụp có thể bổ sung thêm một tấm 
phản chiếu ngay dưới cằm, thậm chí có thể cho chính đối tượng cầm để bỏ bớt bóng đổ. Kiểu 
chiếu sáng này sẽ làm tôn khuôn mặt những người có xương gò má cao và khuôn mặt nhỏ. Với 
những người mặt tròn và rộng sẽ hợp với kiểu chiếu sáng tạo khuyên hoặc riêng phần hơn vì kiểu 
đó giúp làm nhỏ khuôn mặt lại. Kiểu chiếu sáng này nếu dùng ánh sáng tự nhiên từ cửa sổ sẽ khó 
thực hiện hơn là có hẳn một nguồn sáng mạnh như dưới ánh mặt trời hoặc đèn hắt khi muốn tạo 
bóng rõ rệt hơn ở dưới mũi. 
5. Kiểu chiếu vùng sáng rộng 
Bất kỳ kiểu mẫu chiếu sáng nào cũng có thể áp dụng kèm kiểu chiếu sáng vùng sáng rộng hoặc 
hẹp. (Ảnh: Digitalphotographyschool). 
Chiếu vùng sáng rộng không hẳn là một kiểu mẫu mà mang hơi hướng phong cách hơn. Bất kỳ 
các kiểu mẫu chiếu sáng nào ở trên cũng có thể áp dụng kèm kiểu chiếu vùng sáng rộng hoặc 
hẹp. 
Chiếu vùng sáng rộng là khi khuôn mặt đối tượng hơi quay khỏi vị trí trung tâm, và phần của 
khuôn mặt quay về phía máy ảnh được chiếu sáng sẽ lớn hơn phần trong vùng tối. Kiểu chiếu 
sáng này này tạo một vùng sáng lớn trên khuôn mặt, làm cho khuôn mặt của đối tượng trông 
rộng hơn hoặc to hơn, có thể sử dụng để chụp những người có khuôn mặt nhỏ. Do hầu hết mọi 
người muốn gầy đi thay vì béo lên nên kiểu này không phù hợp với những người béo hoặc có 
mặt tròn. Kiểu chụp vùng sáng lớn đôi khi được dùng cho phong cách chân dung thuần sáng 
("high key"). 
Để tạo kiểu chụp vùng sáng lớn, khuôn mặt đối tượng phải hơi quay nghiêng so với nguồn sáng. 
Lưu ý rằng vùng khuôn mặt quay về phía máy ảnh được chiếu sáng phải gần hơn vùng tối. 
6. Kiểu chiếu vùng sáng hẹp 
Phần lớn khuôn mặt quay ra phía máy ảnh sẽ ở trong tối. (Ảnh: Digitalphotographyschool). 
Chiếu vùng sáng hẹp ngược với chiếu vùng sáng rộng. Theo đó phần lớn phần khuôn mặt quay 
ra phía máy ảnh sẽ ở trong vùng tối. Kiểu chụp này thường được dùng cho phong cách chân 
dung thuần tối ("low key"). Do phần lớn khuôn mặt ở trong bóng tối, kiểu chụp này tạo cho đối 
tượng độ sâu 3 chiều như một bức tượng, có thể làm khuôn mặt nhỏ lại và tôn được hầu hết các 
mẫu mặt thông dụng. 
Trong kiểu chiếu vùng sáng hẹp, khuôn mặt được quay về phía nguồn sáng. Lưu ý phần được 
chiếu sáng phải xa máy ảnh hơn phần vùng tối. Điều chỉnh nguồn sáng sao cho bóng đổ rơi trên 
phần lớn khuôn mặt. 
Kết hợp 
Khi đã nhận biết cách thức từng kiểu chiếu sáng khác nhau, người chụp cần học cách thực hành 
thuần thục. Bằng việc thực hành, người chụp sẽ biết kiểu chiếu sáng nào sẽ phù hợp với kiểu 
chân dung nào hoặc khuôn mặt nào nhất. 
Với các kiểu chiếu sáng. tất nhiên sẽ dễ dàng hơn nhiều nếu bạn có thể di chuyển nguồn sáng. 
Nhưng với những hoàn cảnh phải chụp với ánh sáng tự nhiên như với cửa sổ hoặc mặt trời thì lại 
không phải là điều dễ dàng. Vì thế hãy chọn cách điều chỉnh góc của mặt đối tượng để thay đổi 
cách thức ánh sáng chiếu lên chúng, hoặc đổi vị trí chụp ảnh nếu cần thiết. 
Lưu ý đối với mỗi kiểu chiếu sáng, nên thực hành cả kiểu chụp vùng sáng rộng và vùng sáng hẹp 
nếu có điều kiện. Hãy thử thực hành trước với các nguồn sáng đơn giản như đèn bàn, cửa sổ để 
xem ánh sáng rơi trên khuôn mặt thế nào thay vì vội dùng đèn flash. Mặc dù là nguồn sáng 
mạnh, dễ tạo bóng nhưng thực hành với đèn flash khó hơn nhiều do bạn không biết nó sẽ ảnh 
hưởng đến khuôn mặt như thế nào cho đến khi ảnh được chụp.