Xây dựng văn hóa chất lượng trong trường đại học

hành viên (từ người học đến 
cán bộ quản lý), mọi tổ chức (từ các phòng 
ban đến các tổ chức đoàn thể) đều biết công 
việc của mình thế nào là có chất lượng và 
đều làm theo yêu cầu chất lượng.” 
Theo TS Tạ Thị Thu Hiền: “Khái niệm 
văn hóa chất lượng được nhiều người hiểu 
là sự tham gia rộng rãi của người học và 
người dạy trong các hoạt động có liên quan 
đến chất lượng. Văn hóa chất lượng cũng 
bao hàm các quy trình và công cụ đảm bảo 
chất lượng nhằm xây dựng hệ thống quản lý 
chất lượng mang nét đặc trưng riêng của tổ 
chức. Quan điểm văn hóa chất lượng là sự 
đồng thuận áp dụng chất lượng vào toàn bộ 
các hoạt động của đơn vị nhằm tạo ra văn 
hóa riêng của đơn vị” 
Như vậy, có thể hiểu Văn hóa chất 
lượng là ý thức, nhận thức, trách nhiệm của 
tất cả mọi người trong tổ chức về chất lượng 
phù hợp với chiến lược và mục tiêu chung 
khi làm việc tại tổ chức đó. 
Những đặc điểm chính của văn hóa 
chất lượng: 
- Văn hóa chất lượng gắn cá nhân và 
tập thể; 
- Vai trò của người lãnh đạo trong 
việc xây dựng và phát triển văn hóa chất 
lượng trong nhà trường là rất quan trọng; 
- Văn hóa chất lượng là một hệ thống 
văn hóa của tổ chức, là một tiểu văn hóa 
trong văn hóa tổ chức, góp thêm 
- Tất cả mọi thành viên, tổ chức đều 
biết, hiểu những yêu cầu về chất lượng đối 
với công việc; 
09/2019 KỶ YẾU HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC & GIÁO DỤC TRƯỜNG ĐH KIẾN TRÚC ĐÀ NẴNG 
16 
Văn hóa 
chất 
lượng
Môi 
trường 
học thuật
Môi 
trường xã 
hội
Môi 
trường 
nhân văn
Môi 
trường 
văn hóa
Môi 
trường tự 
nhiên
- Tự giác làm để đáp ứng những yêu 
cầu chất lượng; 
- Văn hóa chất lượng hướng đến việc 
đảm bảo chất lượng và cải tiến chất lượng; 
- Văn hóa chất lượng hướng đến sự 
hài lòng của những bên liên quan. 
- Văn hóa chất lượng và cơ cấu đảm 
bảo chất lượng bên trong có mối quan hệ 
hữu cơ, tương tác qua lại, phụ thuộc lẫn 
nhau. Cơ cấu đảm bảo chất lượng bên trong 
sẽ không tạo ra hiệu quả bền vững nếu 
không có văn hóa chất lượng. Khi có sự kết 
hợp với văn hóa chất lượng thì các quy trình 
làm việc, hệ thống khen thưởng và xử lý kỷ 
luật nhất định sẽ tạo ra nề nếp, hiệu quả 
mong đợi và nhiều giá trị chung mà mọi 
người trong nhà trường đều mong đợi. 
3. Mô hình văn hóa chất lượng 
Hiện nay có rất nhiều mô hình Văn hóa 
chất lượng khác nhau áp dụng trong trường 
đại học. Có thể kể đến loại hình văn hóa 
chất lượng của Hiệp hội các trường đại học 
châu Âu năm 2016, Harvey và Stensaker 
(2008), Lanarès (2009), Ehlers (2009). 
Trong đó, mô hình văn hóa chất lượng của 
Lê Đức Ngọc (2011) hàm chứa tất cả các 
hoạt động đảm bảo chất lượng cần thiết thực 
hiện bám theo các tiêu chuẩn chất lượng của 
Bộ giáo dục và Đào tạo AUN và ABET. Mô 
hình VHCL này bao gồm 05 môi trường 
theo sơ đồ như sau: 
Hình 1. 05 thành phần môi trường của chất lượng 
3.1. Môi trường học thuật 
Môi trường học thuật là môi trường 
trong đó diễn ra hoạt động học thuật, bao 
gồm: các hoạt động nghiên cứu, trao đổi học 
thuật. Để có được những giá trị này, cơ sở 
giáo dục đại học phải có quyền tự chủ cao, 
tự quyết định các hoạt động học thuật. 
Nội dung chính của môi trường học 
thuật gồm: 
- Xây dựng chiến lược, kế hoạch và 
đầu tư thích đáng cho các hoạt động học 
thuật phù hợp với sứ mạng, nguồn lực và 
định hướng phát triển của CSGD ĐH; 
KỶ YẾU HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC & GIÁO DỤC TRƯỜNG ĐH KIẾN TRÚC ĐÀ NẴNG 09/2019 
 17 
- Thực hiện quyền tự chủ và trách 
nhiệm xã hội với hoạt động học thuật; 
- Các thông tin về đào tạo và nghiên 
cứu thường xuyên được cập nhật trên trang 
web, đảm bảo nhu cầu được thông tin đầy 
đủ và kịp thời của người học và các bên liên 
quan; 
- Khuyến khích hoạt động hợp tác, 
chia sẻ học thuật trong đào tạo và nghiên 
cứu khoa học tại mỗi đơn vị, giữa các đơn vị 
với với nhau và với các cơ sở bên ngoài cơ 
sở giáo dục; 
- Thực hiện liên tục bồi dưỡng, phát 
triển học thuật cho các thành viên của 
CSGD ĐH; 
- Thực hiện hoạt động truyền bá học 
thuật theo những quan điểm giáo dục tiên 
tiến và phù hợp với thời đại một cách chất 
lượng và hiệu quả cao. 
3.2. Môi trường xã hội 
Môi trường xã hội là môi trường trong 
đó xác lập các mối quan hệ xã hội, bao gồm: 
tổ chức và những luật lệ, thể chế, quy định, 
cam kết, định hướng cho các hoạt động và 
hành vi của CSGD ĐH và các thành viên 
của nó theo quy định, tạo nên sức mạnh tập 
thể và bổ sung nguồn lực cho sự phát triển 
để không ngừng nâng cao chất lượng của cơ 
sở giáo dục đại học đó. 
Nội dung chính của môi trường xã hội 
gồm: 
- Xây dựng tầm nhìn, sứ mạng và mục 
tiêu phù hợp với nguồn lực và vị thế của cơ 
sở giáo dục đại học; 
- Thiết lập cơ cấu tổ chức và phân 
định rõ ràng chức năng, nhiệm vụ, trách 
nhiệm và quyền hạn của các đơn vị chức 
năng trong cơ sở giáo dục đại học; 
- Các thành viên trong nhà trường 
hiểu biết đầy đủ trách nhiệm và quyền hạn 
của mình, có ý thức tận tụy, nỗ lực hoàn 
thành nhiệm vụ được giao đúng kế hoạch và 
có chất lượng; 
- Hệ thống văn bản để tổ chức, quản 
lý nhà trường được cập nhật, được quy trình 
hóa và có các hướng dẫn thực hiện cần 
thiền, đăng tải đầy đủ trên trang web của 
nhà trường. 
- Xác lập cơ chế điều hành, phối hợp 
hoạt động và đánh giá hiệu quả của các đơn 
vị chức năng trong CSGD ĐH. 
3.3. Môi trường nhân văn 
Môi trường nhân văn là môi trường 
trong đó quyền và nghĩa vụ của các thành 
viên và các bên liên quan của cơ sở giáo dục 
đại học được xác lập tường minh và tuân thủ 
thực hiện đem lại nguồn lực để không 
ngừng nâng cao chất lượng hoạt động của 
cơ sở giáo dục đại học đó. 
Nội dung chính của môi trường nhân 
văn gồm: 
- Thực hiện các quyền dân chủ toàn 
diện đối với đội ngũ cán bộ, giảng viên, 
nhân viên và người học; 
- Thực hiện đầy đủ các quyền lợi cơ 
bản theo chế độ chính sách của nhà nước 
cho đội ngũ cán bộ, giảng viên, nhân viên và 
người học; 
- Xây dựng cơ chế, chính sách và biện 
pháp để cán bộ, giảng viên, nhân viên và 
người học thực hiện đầy đủ, chất lượng và 
hiệu quả trách nhiệm đối với cơ sở giáo dục 
đại học và xã hội. 
- Tinh thần đoàn kết, tương thân 
tương ái trong tập thể, giữa các tập thể và 
với xã hội, cộng đồng được nhà trường và 
mỗi tập thể, cá nhân quan tâm, không có 
hiện tượng bè phái, gây mất đoàn kết nội bộ. 
09/2019 KỶ YẾU HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC & GIÁO DỤC TRƯỜNG ĐH KIẾN TRÚC ĐÀ NẴNG 
18 
3.4. Môi trường văn hóa 
Môi trường văn hóa là môi trường 
trong đó xác lập hệ thống các chuẩn mực, 
giá trị văn hóa, niềm tin, quy tắc ứng xử 
được xem là tốt đẹp và được các thành viên 
trong cơ sở giáo dục đại học đồng thuận và 
thực hiện tạo nên sức mạnh cho các hoạt 
động có chất lượng và không ngừng nâng 
cao chất lượng của cơ sở giáo dục đại học 
đó. 
Nội dung chính của môi trường văn 
hóa gồm: 
- Xây dựng các quy tắc ứng xử tôn 
trọng, hợp tác, hỗ trợ lẫn nhau giữa các 
thành viên vì sự nghiệp và danh tiếng của cơ 
sở giáo dục đại học; 
- Thực hiện đạo đức, lối sống lành 
mạnh, lưu giữ và phát huy truyền thống tốt 
đẹp của CSGD ĐH kết hợp với bản sắc văn 
hóa dân tộc; 
- Thực hiện các hoạt động giao lưu, 
hợp tác, hội nhập với cộng đồng trong và 
ngoài nước. 
3.5. Môi trường tự nhiên 
Môi trường tự nhiên là môi trường 
cảnh quan, cơ sở vật chất góp phần đảm bảo 
và nâng cao chất lượng các hoạt động của 
cơ sở giáo dục đại học đó. 
Nội dung chính của môi trường tự 
nhiên gồm: 
- Kiến trúc, cảnh quan cơ sở giáo dục 
đại học xanh, sạch, đẹp, hài hòa, hợp lý; 
- Cơ sở vật chất và tài chính đảm bảo: 
giảng đường, lớp học, trang thiết bị dạy, 
học, thực hành, thực tập và nghiên cứu khoa 
học đầy đủ về số lượng và chất lượng; 
- Thư viện đảm bảo phục vụ tốt cho 
hoạt động dạy, học và nghiên cứu khoa học; 
- Ký túc xá và các điều kiện sinh hoạt 
tốt đảm bảo cho học viên nội trú; 
- Đảm bảo an ninh trật tự, đời sống 
văn hóa, nghệ thuật và điều kiện hoạt động 
thể dục thể thao cho các thành viên của cơ 
sở giáo dục đại học. 
4. Các bước triển khai xây dựng và phát 
triển văn hóa chất lượng trong trường đại 
học 
4.1. Xác lập chuẩn chất lượng 
- Căn cứ vào sứ mạng, mục tiêu và 
trên cơ sở tham khảo yêu cầu của các bên 
liên quan, nhà trường xây dựng các chuẩn 
chất lượng (chuẩn đầu ra, chuẩn giảng viên), 
bộ công cụ đánh giá (đánh giá giảng viên, 
đánh giá môn học, đánh giá dịch vụ), nội 
quy, quy chế. Những chuẩn mực chất lượng, 
công cụ đánh giá, nội quy phải được sự 
đồng thuận của những bên liên quan và 
được cụ thể hóa thành nhiệm vụ của mỗi 
thành viên, tổ chức. 
4.2. Phổ biến, tuyên truyền 
- Những chủ trương, chính sách về 
đảm bảo chất lượng của nhà trường (sau khi 
đã thống nhất) cần phổ biến và tuyên truyền 
một cách sâu rộng, cụ thể đến mọi thành 
viên và tổ chức của nhà trường, bằng nhiều 
hình thức (website, bảng tin, họp). 
- Nhiều trường chỉ dừng mức độ phổ 
biến, tuyên truyền ở cấp độ cán bộ quản lý 
(trường, phòng, khoa). 
4.3. Triển khai thực hiện 
- Triển khai thực hiện các hoạt động 
đảm bảo chất lượng đến toàn thể cán bộ, 
giảng viên, nhân viên, và người học; cần 
triển khai đồng bộ giữa các đơn vị, tổ chức, 
đoàn thể, cá nhân. 
- Để triển khai thực hiện văn hóa chất 
lượng trong nhà trường có hiệu quả, cán bộ 
cốt cán phải làm gương và công việc phải 
được duy trì thường xuyên, liên tục. 
4.4. Kiểm tra, đánh giá 
KỶ YẾU HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC & GIÁO DỤC TRƯỜNG ĐH KIẾN TRÚC ĐÀ NẴNG 09/2019 
 19 
- Kiểm tra, đánh giá cần tuân thủ 
nguyên tắc là giúp cá nhân, tổ chức nhận ra 
ưu điểm, tồn tại, từ đó có biện pháp kịp thời 
và phù hợp để phát huy ưu điểm, khắc phục 
tồn tại, tiếp tục hành động để đạt kết quả cao 
hơn. 
- Kiểm tra, đánh giá chỉ có hiệu quả 
khi giúp người thực hiện biết những tồn tại; 
cần động viên, khuyến khích mọi người có ý 
thức trách nhiệm để làm tốt hơn chứ không 
phải là xứ lý kỷ luật, trừng phạt. 
4.5. Công khai thông tin 
- Một trong những yêu cầu của đảm 
bảo chất lượng là công khai thông tin. 
- Nhà trường cần quy định rõ phạm vi, 
mức độ và cá nhân/tổ chức chịu trách nhiệm 
về những thông tin công khai. 
- Thông tin công khai cần được cập 
nhật định kỳ; cần cân nhắc đối tượng được 
công khai thông tin. 
4.6. Điều chỉnh, bổ sung 
- Các tiêu chuẩn chất lượng, bộ công 
cụ đánh giá, quy định chỉ có giá trị trong 
khoảng thời gian nhất định. 
- Trong quá trình triển khai thực hiện 
cần định kỳ rà soát để có cơ sở điều chỉnh, 
bổ sung để hoàn thiện. 
- Việc điều chỉnh, bổ sung cần phải có 
ý kiến của các cá nhân, tổ chức liên quan và 
được thống nhất trong toàn trường. 
5. Trách nhiệm của các thành viên trong 
xây dựng VHCL tại trường đại học 
5.1. Lãnh đạo 
- Lãnh đạo đóng vai trò trọng yếu 
trong việc thúc đẩy và đầu tư cho lộ trình 
triển khai văn hóa chất lượng. 
- Đưa ra kế hoạch chiến lược xây 
dựng văn hóa chất lượng; 
- Thiết lập mạng lưới đảm bảo chất 
lượng trong; 
- Phân cấp trách nhiệm cho các đơn 
vị, bộ phận; 
- Đầu tư và điều phối các nguồn lực 
phù hợp để triển khai lộ trình VHCL; 
- Thiết lập hệ thống thông tin để trao 
đổi với cán bộ quản lý các cấp và giám sát 
lộ trình triển khai VHCL; sử dụng các kết 
quả giám sát và đánh giá lộ trình VHCL vào 
quá trình ra các quyết định liên quan; 
- Là đầu mối để cung cấp các thông 
tin và khai thác các nguồn tài trợ, ủng hộ 
của các đối tác bên ngoài. 
5.2. Cán bộ quản lý 
- Nhiệm vụ của cán bộ quản lý các 
cấp là triển khai các hoạt động theo đúng lộ 
trình, đảm bảo các bộ máy và nguồn nhân 
lực của mình cùng tham gia thực hiện các 
hoạt động theo chuẩn mực để đạt chất lượng 
cam kết 
- Tuyên truyền trong mạng lưới, tới tất 
cả cán bộ nhân viên, người học để hiểu và 
nắm chắc được chiến lược của đơn vị và 
chiến lược của trường, thấm nhuần về vai 
trò của từng bộ phận và từng cá nhân trong 
lộ trình xây dựng và phát triển văn hóa chất 
lượng; 
- Điều phối và giám sát để mọi hoạt 
động hướng tới đạt được chất lượng cam 
kết, đảm bảo tất cả các nguồn nhân lực trong 
đơn vị mình quản lý phát huy hết năng lực 
và được cung cấp đủ các điều kiện để có thể 
phát huy năng lực tối đa; 
- Huy động mọi nguồn nhân lực vào 
quá trình tham gia ra các quyết định liên 
quan. 
5.3. Cán bộ, giảng viên và nhân viên 
- Cán bộ, giảng viên và nhân viên là 
những người tham gia chính trong lộ trình 
xây dựng và phát triển văn hóa chất lượng. 
09/2019 KỶ YẾU HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC & GIÁO DỤC TRƯỜNG ĐH KIẾN TRÚC ĐÀ NẴNG 
20 
- Từng thành viên được phân cấp 
trách nhiệm rõ ràng; 
- Tạo dựng được nhận thức về trách 
nhiệm cá nhân và trách nhiệm chung trong 
trường; 
- Được đào tạo, bồi dưỡng để phát 
triển năng lực chuyên môn và động cơ làm 
việc đúng đắn; 
- Vai trò giới được quan tâm, đặc biệt 
là nữ trong công tác quản lý; 
- Chế độ thưởng phạt về tài chính và 
tinh thần được thực hiện minh bạch. 
5.4. Người học 
- Người học có trách nhiệm và quyền 
được tham gia vào lộ trình xây dựng và phát 
triển văn hóa chất lượng của trường; 
- Hình thức và mức độ tham gia của 
người học phụ thuộc vào đặc thù của từng 
trường/ khoa/chương trình; 
- Ở mức độ tối thiểu là đóng góp ý 
kiến và trả lời phiếu khảo sát đánh giá việc 
giảng dạy và đào tạo trong trường, tham gia 
vào quá trình ra các quyết định liên quan. 
5.5. Các đối tác bên ngoài 
- Các đối tác bên ngoài bao gồm: các 
nhà tuyển dụng, các doanh nghiệp, các tổ 
chức xã hội, tổ chức chính trị, các cơ quan 
nhà nước, cộng đồng xã hội và đặc biệt là 
cựu sinh viên; 
- Sự tham gia của các nguồn lực này 
tạo thêm sức mạnh và cũng để xã hội biết 
đến nền tảng văn hóa chất lượng và thương 
hiệu của trường. 
6. Lời kết 
Xây dựng văn hóa chất lượng có ý 
nghĩa quan trọng đối với công tác đảm bảo 
chất lượng giáo dục đặc biệt là xây dựng hệ 
thống đảm bảo chất lượng bên trong. Xây 
dựng và phát triển VHCL là tạo ra những 
giá trị và những đặc điểm, ưu thế riêng và 
làm lan tỏa khái niệm chất lượng và những 
tác dụng của nó để tác động vào việc thực 
hiện công việc của các cá nhân, tập thể. Xây 
dựng và phát triển VHCL giúp tạo dựng và 
gìn giữ giá trị cốt lỗi của trường Đại học, tạo 
nên thương hiệu và uy tín của trường đại 
học. Phát triển VHCL là một quá trình dài 
lâu. cần thiết phải xây dựng duy trì liên tục 
trong suốt quá trình phát triển của trường 
đại học. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
[1]. PGS.TS Lê Văn Hảo (2015), Xây dựng 
bộ tiêu chí và khung phát triển văn hóa 
chất lượng trường đại học, Tạp chí 
Khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội, tập 
31, số 2. 
[2]. Lê Đức Ngọc, Trịnh Thị Vũ Lê, 
Nguyễn Thị Ngọc Xuân (2011), Bàn về 
mô hình văn hóa chất lượng cơ sở giáo 
dục đại học, Tạp chí Quản lí Giáo dục, 
(34). 
[3]. Đỗ Đình Thái (2015), Văn hóa chất 
lượng trong trường đại học: các mô 
hình và loại hình, Tạp chính khoa học 
Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí 
Minh, số 8 (74). 
[4]. ThS Nguyễn Thị Ngọc Xuân (2015), 
Tổng thuật một số nghiên cứu về văn 
hóa chất lượng trường đại học, Tạp chí 
giáo dục số 370