Tài liệu Lễ tân ngoại giao

 m t b a c ơm là th i im u ái trong cu c s ng. M i khách d  ti c là 
nh im c a xã giao, th  hi n s  tôn tr ng c a ch   i v i khách,  ng th i là bi u hi n 
tt nh t c a m i quan h  thân thi n, hòa h p gi a các bên. Th  nh ng, theo cách nói c a 
Philippe Bouvard: “Không có gì mâu thu n h ơn nghi th c này trong cu c s ng c ng  ng 
– nghi th c k t h p gi a nh ng iu tinh t  nh t v  xã h i, v n hóa v i vi c th a mãn b n 
nng s ơ ng nh t” 
  v t qua các ngh ch lý này, nhi u thông l  ã hình thành b o  m r ng “b n 
nng s ơ ng” ph i ph c v  m c tiêu ang theo ui. Nói tóm l i, b a c ơm t o iu ki n 
cho vi c giao ti p gi a khách m i và hi u c ý ngh a c a b a c ơm, c nhuinf nh n 
nh  m t s  ki n trong cu c s ng c ng  ng. V  m t này, các thông l  trên c coi nh  
lu t l  và n u nó c tuân th  thì m c tiêu b a c ơm s   t c. 
 Mt b a c ơm tr a, c ơm t i, m t y n ti c mang nhi u ý ngh a. B ng s  hi n di n 
ca mình, m i th c khách bày t  s  quan tâm c a mình i v i lý do c a s  ki n, ch ng 
t s  quý m n, tôn tr ng c a mình i v i ch  ti c. M t khác, khi thi t ãi công khai 
ông ng i, ó c ng chính là m t c  ch  quy n l c, m t bi u hi n uy quy n c a ch  ti c. 
Nh n l i m i h ng th  s  th t ãi chính là th a nh n quy n l c ó. 
 Quan khách n d  m t b a ti c th nh so n và long tr ng, không ch  nhân d p 
ngày l  l n, nh , mà còn là d p  th  giãn. Trong các cu c th ơ ng l ng c ng th ng, 
vi c t m ngh   áp ng nhu c u n u ng th ng là r t có l i cho vi c ti p t c theo ui 
mt s  th a hi p khó kh n. M t b a n luôn là bi u hi n c a tình b ng h u thân thi t, 
ho c s  hi u bi t l n nhau ang c ki m tìm, vì v y ng i ta luôn quan tâm, th m chí 
rt chu áo t i vi c t  ch c b a ti c. iu này có th  ph c t p h ơn khi b a ti c c th c 
hin trong b i c nh c ng th ng. Vì v y, ti c chiêu ãi là công c  và th ng xuyên là 
ph ơ ng ti n duy nh t c s  d ng  làm p lòng khách, h n ch  s  c ng th ng. 
 92 
 3.3.2. Ti c  ng trong ngo i giao 
 3.3.2.1. Hình th c/Phân lo i 
 Ti c ng trong ngo i giao bao g m các hình th c ch  yu sau: 
 - Ti c cocktail 
 - Ti c r u vang/ sâm panh 
 - Buffet dinner 
 Trong ó buffet dinner là hình th c long tr ng nh t 
 3.3.2.2. c im 
 Ti c ng trong ngo i giao có các c im c ơ b n sau: 
 - Không s p x p ch  ng i. Trong bu i ti c, khách n bàn g p th c n và ng 
ho c di chuy n trong phòng trong lúc n. Tuy nhiên n u c n có th  sp x p m t bàn VIP 
dành cho ch  ti c và khách chính, t  phía bên tay ph i c a phòng. Trong phòng ti c 
cng có th  sp x p 1 s  bàn tròn  khách  th c n và ng nói chuy n xung quanh. 
 93 
 - S lng khách: th ng là nhi u. Tùy vào tính ch t b a ti c mà s  lng khách 
có th  là vài ch c, vài tr m, th m chí c  nghìn khách. 
 - Th i l ng/th i gian: m t bu i ti c ng th ng di n ra trong kho ng t  1 n 1 
ti ng r i. Ti c ng có th  t ch c bu i tr a ho c bu i t i, trong ó ti c bu i t i th ng 
tr ng th  hơn. 
 c bi t, v i ti c ng, khách chính bao gi  cng n mu n và v  sm hơn so v i 
các khách khác.(Khách chính th ng n khi bu i ti c b t u c kho ng 5-10 phút, và 
th ng ch  tham d  kho ng 30 phút là v .Khách chính v  ri các khách khác m i c 
v.) 
 - Lý do: có nhi u lý do  t ch c ti c ng, trong ó ph  bi n là : 
 + Nhân d p oàn c p cao sang th m n c s  ti 
 + Qu c khánh 
 + Các ngày l  ln c a 2 n c: thi t l p quan h  ngo i giao, ký k t 1 hi p nh 
quan tr ng, i s  sang ti p qu n, i s  v nc 
 - a im: ti c ng có th  t ch c trong i s  quán ho c bên ngoài i s  quán 
(khách s n, nhà hàng), tùy vào l ng khách, iu ki n s  quán  
 - Th c ơ n: th c ơ n trong ti c ng r t a d ng, tùy thu c vào nhi u y u t  (tính 
ch t, khách m i, phong t c ). Tuy nhiên c n l u ý nh ng v n  sau: 
 + Không có các món n l ng (nh  súp), các món ph i dùng dao c t, các món có 
ln x ơ ng. N u mu n b  trí các món này c n có ng i/bàn ph c v  riêng. 
 + a s  là các món ngu i. 
 +  ung c bày  mt bàn riêng. 
 - Các th c ph c v : c im n i tr i trong ti c ng là khách t  ph c v  (t  ly 
a, d a, t  gp  n). Bên c nh ó v n có b  trí m t s  ng i  ph c v   ung ho c 
ph c v mt s  món nóng. 
 - Mt s  l u ý d i v i ti c  ng: 
 + Quy lu t ch n món: Buffet là ti c t  ch n v i nhi u  n khác nhau c  t 
trên bàn theo hàng dãy. B n có th  ch n nh ng món b n thích nh ng nên theo quy lu t t  
món khai v   n món tráng mi ng, t  m n t i ng t, t  món khô r i m i  n món n c, 
 94 
món ngu i tr c r i món nóng sau, nh ng cái hay c a ti c  ng là b n không b  ép hay 
ph i n t t c  các món nh  th . T t nh t b n nên dành m t chút th i gian xem qua bàn 
ti c  có th  l a ch n nh ng món b n thích. 
 + Chu n b  d ng c : b n có th  ch n dao, n a hay thìa, còn ph  thu c vào món b n 
ch n. B n chú ý m t tay c m  a th c n, m t tay c m d ng c   tránh làm r ơi dao n a. 
 + Trong khi ch n th c n b n không nên chen l n, không nên ng tr c m t món 
quá lâu   nh ng ch  cho ng ơi khác ch n, trong khi g p th c n ph i dùng d ng c  
gp riêng không c dùng thìa n a c a mình. Khi n b n không nên phát ra ti ng  ng 
quá to, n nh  nh , l n l t t ng món, không nên ng m thìa hay d a. Khi n xong b n hãy 
gác dao n a chéo theo hình ch  X lên a có ngh a là b n ã n xong  ph c v   n thu 
dn. Sau ó b n có th  ch n món khác theo ý thích. 
 + M t iu t i k  trong ti c buffet ó là b n không nên  th a th c n trên a, 
nh  v y s  b  coi là lãng phí, b n hãy l y  l ng dùng thôi. 
 + M t l u ý nh  là n u b n v n còn th y lúng túng trong khi n u ng thì hãy quan 
sát ng i khác r i “ b t ch c” theo. Cách này có th  khi n b n n ch m h ơn b n bè 
nh ng ch  s  an toàn l i r t cao. Ho c n u g p khó kh n gì b n có th  nh  ph c v  giúp 
, h  s  luôn s n lòng ph c v  b n. 
 3.3.2.3. ón/ti n khách trong ti c  ng 
 Nh  ã nói  trên, m t iu c n l u ý trong ti c ng là khách chính luôn n 
mu n và v  sm h ơn các khách khác. T  ó d n n m t s  quy t c ón/ti n khách trong 
ti c ng nh  sau: 
 - ón khách: 
 + Khách t  i th ng n phòng ti c (Có th  b trí ng i ón t  ngoài c ng  ch  
dn ng cho khách). 
 + Ch  ti c d n khách chính vào phòng ti c. 
 - Ti n khách: 
 + Ch  ti c ti n khách chính ra kh i phòng ti c 
 + Sau khi khách chính v , các khách khác có th  ra v  (khách l  t ra v . Tùy tính 
ch t ti c và i t ng, ch  ti c có th  chào h i m t s  khách) 
 95 
 3.3.3. Ti c ng i 
 3.3.3.1. Cách ng i 
 - Khách ng i vào bàn ti c ph i m b o cho không m t ch m vào ng vuông 
góc v i c nh bàn. L ng không t a vào gh  mà ch  ch m vào l ng gh . Chân không cho i 
ra hai bên, không b t chéo lên nhau  không ch m ph i chân c a ng i bên c nh mà co 
li quanh gh  ca mình; 
 3.3.3.2. Cách s  d ng kh n n 
 - Kh n n b ng v i c tr i trên u g i, không gi t kh n n vào c , không nhét 
kh n n vào ch  h gi a hai cúc áo. Kh n n b ng gi y  trên bàn c nh a th c n 
trong su t b a ti c. Kh n n dùng  lau mi ng gi a lúc n và u ng  m kh i dính vào 
mi ng ly, c c. Không dùng kh n n  lay d a và b   n. Sau khi n xong x p m t cách 
t do và  trên bàn phía bên trái c nh d a th c n; 
 3.3.3.3. Cách s  d ng d ng c  n 
 Các nguyên t c chung 
 - Ly d ng c  n theo nguyên t c b t u b ng d ng c  xa nh t và k t thúc b ng 
cái g n nh t; 
 - Không dùng d ng c  n  khua múa, ch  tr . Ph i s  dng d ng c  n úng 
mc ích, ch c n ng nh  dao  ct th c n, thìa  n súp, canh và c m tay phài, d a 
dùng  xiên th c n và  a th c n lên mi ng, không dùng dao  xiên th c n  a lên 
mi ng, thìa  n súp, canh, không húp t  bát; 
 - Th c n l y t  bát, a chung ph i dùng dao, d a chung  ly, sau ó không 
c ch m vào a c a mình và t l i bát, a chung; 
 - Khi u ng cà phê ho c trà ph i b  thìa ra kh i c c, ly, tách; 
 - Khi không s  dng dao thì gác nó lên thành d a, l i dao quay vào phía trong, 
chuy n d a lên tay ph i  xúc th c n. Không bao gi  c  a dao lên mi ng; 
 - Khi nhai th c n thì t  nh  mi dao và d a lên thành a n; 
 - Nu t m d ng n (  nói chuy n ch ng h n) thì gác chéo dao d a trong lòng a, 
chuôi dao h ng v  phía ph i, chôi d a h ng v  phía trái; 
 - Khi ã n xong ho c không mu n n ti p ch  th c n còn l i trên a c a mình 
thì t dao d a song song v i nhau, chu i v  phía ph i c a a  ng i ph c v  bi t và 
dn i; 
 96 
 - n theo ki u Pháp: D a c m  tay trái, r ng d a h ng lên trên, tay c m dao ph i 
ct th c n và g t th c n vào d a a vào mi ng. C m ba ngón tay ph i c m thìa  a vào 
mi ng theo chi u nh n; 
 - n theo ki u Anh: Dao c m tay ph i, d a c m tay trái, r ng d a h ng xu ng 
phía d i  ly th c n b ng cách xiên th c n vào d a a lên mi ng. Dùng ba ngón tay 
ph i c m thìa  a lên mi ng theo chi u tròn; 
 3.3.3.4. Cách n 
 - Hai tay n u không dùng  ct th c n thì có th  t trên mép bàn, không bao gi  
t khu u tay lên m t bàn; 
 - Bánh m  và bánh s ng bò không c t b ng dao ho c b  vn ra cho vào a súp, 
mà ch  có th  cm c  lát c n n t ng mi ng ho c ph t b ơ lên ó và c n t ng mi ng; 
 - Không dùng tay xé ho c c m th c n; 
 - Không g m x ơ ng ho c nhai th c n phát ra ti ng kêu. Khi nhai th c n c n 
ng m mi ng l i và không v a nói v a nhai th c n; 
 - Khi ang n l  ánh r ơi  dùng n ho c ánh v  ly, c c thì không cúi xu ng 
nh t,  ng i ph c v  bàn t  lo d n và h  s  a cho b n b   dùng m i; 
 - Khi c n l y th c n ho c  gì ó nh  gia v , v.v mà chúng l i  quá xa mình 
thì không nên ng d y nhoài ng i ra  ly mà có th  nh  ng i thu n ti n h ơn chuy n 
giúp cho. C n t  nh  hơn khi ng i khác ang g p th c n ho c ang  a th c n vào 
mi ng thì không nh  ho c h i iu gì; 
 - n u ng ph i t  nhiên nh ng không gây n ào; 
 - Trong b a ti c khi nói chuy n v i ng i bên trái thì không quay h n l ng l i 
ng i bên ph i, n u c n ch  quay u; 
 - Khi dùng thìa n súp ho c canh ch  nên múc v ơi thìa, không ho h n c  thìa vào 
mi ng; 
 - Khi n ti c ch  nên n th c n ã có trong th c ơ n và l y th c n v a , không 
ly nhi u quá  n sao cho v a h t. Không  th a th c n quá nhi u trên a làm cho 
ch  ti c ngh  r ng món n không ngon, b  khách chê; 
 97 
 - Không nên xin thêm th c n, n u c n thi t thì ch  nên xin thêm th c n món 
chính, không yêu c u thêm pho mát, món tráng mi ng; 
 - Nu mun t  ch i món n nào ó thì ch  cn nói: “C m ơn, tôi n  ri” mà 
không c n gi i thích “Món ó tanh”, “Món ó ghê ghê” “Tôi không a món ó”; 
 - Trong khi n ti c không nên phê phán món n, bình lu n v  nh ng ng i xung 
quanh; 
 - Không theo dõi vi c ng i khác n bao nhiêu; 
 - Khi n không b i tung d a, bát th c n lên; 
 - Nhai th c n nh  nhàng, không nghi n r ng, nh n m t, nhai nu t ng u nghi n, 
nhai nh m nhoàm ho c tóp tép. Khi nhai c n ng m mi ng l i  tránh gây ra ti ng ng 
và tránh ng i khác nhìn th y th c n trong mi ng. Không v a nhai v a nói; 
 - Không g m x ơ ng, li m bát, thìa, d a 
 - Không n mi ng quá to có th  gây ngh n, ói ho c ho v ng th c n. 
 - Vi c nh n x ơ ng c ng ph i nh  nhàng, không dùng tay l y x ơ ng t  trong 
mi ng ra mà dùng l i y nh  xơ ng ra, l y thìa ho c d a h ng l y và  nh  nhàng bên 
cnh mép a, sao cho không r ơi vào lòng a và c ng không r ơi xu ng kh n bàn; 
 - Nu súp, canh quá nóng c n i cho ngu i b t r i n, không th i phù phù, không 
húp s p so t; 
 - Khi mu n n thêm súp c   nguyên thìa trong a, ng i ph c v  s mang thêm 
súp cho; 
 - Không u ng r u say; 
 - Ch  ti c không n xong tr c khách. N u có khách mu n n thêm chút ít thì ch  
ti c c ng c n l ch s  ly thêm chút th c n  cùng n v i khách; 
 - Khi n xong mu n x a r ng c ng ph i l ch s , không qu t t m xoèn xo t, th i 
phù phù gi a các k  rng. Nên dùng kh n mùi xoa ho c bàn tay che mi ng khi x a r ng; 
 - Khi mãn ti c ch  ti c ng lên tr c, m i ng i cùng ng lên và cúi u chào 
ch  ti c; 
 - Nam giúp n  kéo gh  ng lên, r i kh i bàn c n y gh  vào ch  c; 
 98 
 - ã ng d y thì không n c , u ng c  ch  còn l i trong c c, a; 
 - Khi ra v  ng i có ch c v  th p h ơn ra v  sau, t t c  i khách chính ra v  tr c 
ri m i l n l t ra v  không chen l n, xô y nhau; 
 - Khi ra v  cn c m ơn và chào ch  ti c. 
 99 
 DANH M ỤC TÀI LI ỆU THAM KH ẢO 
 Tài li ệu Ti ếng Vi ệt 
 1. B Ngo i giao, Tài li u h ưng d n v  công tác l  tân ngo i giao , Hà N i. 
 2. Công ưc Viên v  quan h  ngo i giao c kí k t ngày 18 tháng 04 n m 1961t i 
 Vienna. 
 3. Võ Anh Tu n (2001), L tân Ngo i giao th c hành , Nhà xu t b n Chính tr  qu c 
 gia – s th t, Hà N i. 
 4. Hc vi n Ngo i giao (2012), Tài li u h c t p Nghi p v  ngo i giao (dành cho cán 
 b, công ch c m i ưc tuy n d ng vào Ngành Ngo i giao, Hà N i. 
Tài li ệu Ti ếng Anh 
 5. Berridge G. (2002), Diplomacy: Theory and Practic,. Palgrave Macmillan, New 
 York. 
 6. French, M.M. (2010), United States Protocol: the guide to official diplomatic 
 etiquette, Rowman & Littlefield, Maryland, USA. 
 7. John, R.W. (1974), Diplomatic Ceremonial and Protocol , London, Macmillan. 
 8. Protocol Department Ministry of Foreign Affairs (2013), Protocol guide for 
 Diplomatic Missions and Consular Posts, Den Haag. 
 9. Ralph G.F. (2004), Diplomatic handbook: Eighth Ed , Martinus Nijhoff 
 publishers, Leiden. 
 10. Richard M. Sand, Pauline Innis and Mary Jane McCaffree (2013), The Complete 
 Expanded and Updated Handbook of Diplomatic, Official, and Social Usage , Devon 
 Pub Co, Devon. 
 11. Ray S. Leki (2005), Protocol for the Modern Diplomat, Transition Center 
 Foreign Service Institute U.S. Department of State Washington. 
 100 
101