Tài liệu giảng dạy Sử dụng vắc xin cho vật nuôi

 nhau 4 - 5 tuần. Tái chủng 
mỗi 6 tháng. Dê, cừu lớn hơn 1 năm tái chủng 1 lần.
 Bê: Tiêm toàn đàn lúc 2,5 tháng tuổi: 2 mũi cách nhau 4 - 5 tuần. Tái chủng 
6 tháng 1 lần.
Vùng có nguy cơ nhiễm bệnh Lở Mồm Long Móng cao:
- Tiêm phòng lần đầu cho gia súc sinh ra từ mẹ không tiêm phòng:
 Tiêm toàn đàn từ 14 ngày tuổi: Tiêm 2 mũi cách nhau 4 - 5 tuần.
 Tái chủng:
o Mỗi 4 tháng một lần cho lợn và bò
o Mỗi 6 tháng một lần cho dê, cừu.
- Tiêm phòng lần đầu cho gia súc sinh ra từ mẹ đã tiêm phòng:
 Tiêm toàn đàn từ 2 tháng tuổi: Tiêm 2 mũi cách nhau 4 - 5 tuần.
 Tái chủng:
o Mỗi 4 tháng một lần cho lợn và bò.
o Mỗi 6 tháng một lần cho dê, cừu
Chống chỉ định: Không có.
Chú ý:
- Chỉ tiêm phòng cho gia súc khỏe mạnh. Thao tác cẩn thận đối với gia súc mang 
thai.
- Bảo quản vắc-xin trong điều kiện vô trùng thông thường, khi đã mở nắp lọ, vắc-
xin chỉ được sử dụng trong vòng 36 giờ với điều kiện phải được bảo quản ở nhiệt 
độ từ 2°C - 8°C và không được đâm kim vào nút cao su nhiều lần.
Phản ứng tại chỗ:
Sau khi tiêm phòng có thể phù nhẹ ở chỗ tiêm hoặc có thể kèm sốt nhẹ trong một 
thời gian ngắn. Rất hiếm khi xảy ra trường hợp quá mẫn vì tính chất tinh khiết của 
vắc-xin.
Bảo quản: ở nhiệt độ từ 20C đến 80C trong bóng râm, không được làm đông lạnh
Trình bày: Chai 20, 50, 100, 200, 300ml
3. Sử dụng vaccine phòng bệnh cho gia cầm
3.1. Vaccine Lasota, Newcastle
Văc xin Newcastle chủng F (hệ II) nhược độc đông khô
Đặc tính: Là vaccine nhược độc, đông khô, sản xuất từ virus Newcastle chủng F
nuôi cây ở xoang niệu phôi trứng gà.
- Vaccine an toàn, không gây phản ứng phụ ngay cả khi dùng cho gà con mới
12
nở. Miễn dịch kéo dài được 1 tháng.
Chỉ định: Dùng gây miễn dịch chủ động phòng bệnh Newcastle chủng F. Thành
phần:
- Mỗi liều vaccine chứa ít nhất 106 EIDso virus Newcastle chủng F.
- Chất bổ trợ: sữa không kem.
Cách sử dụng: Nhỏ mắt hoặc nhỏ mũi.
+ Vaccine được pha bằng nước sinh lý vô trùng đã làm lạnh với liều lương sao
cho một con gà con 2 giọt chứa 1 liều vaccine.
+ Lắc tan đều, dùng ống hút nhỏ cho mỗi gà 2 giọt vào mắt hoặc mũi.
Chú ý: Sau khi pha, chai vaccine phải được giữ trong nước đá, tránh ánh sáng mặt
trời và dùng hết trong vòng 2-3 giờ. Chai
vaccine dùng xong phải ngâm vào chất sát trùng hay luộc sôi trưđc khi bỏ đi.
Dạng trình bày: Đóng chai 100 liều.
Bảo quản: Để vaccine ở nhiệt độ từ 2 – 8°c. Không để vaccine vào ngăn đông.
Nhà sản xuất và phân phối: Công ty Thuốc Thú y Trung ương (NAVETCO)
* Văc xin Newcastle chủng Lasota nhược độc đông khô.
Độc tính: Là vaccine nhược độc, đông khô, sản xuât từ virus Niucatxơn chủng
Lasota, nuôi cấy ở xoang niệu phôi trứng gà.
-Vaccine chủng Lasota tạo miễn dịch mạnh và dài hơn chủng F.
Chỉ định: Dùng gây miễn dịch chủ động phòng bệnh Newcastle cho gà khỏe
mạnh từ 2 tuần tuổi trở lên sau khi sử dụng Vaccine Newcastle chủng F ít nhất 14
ngày.
Thành phần: Mỗi liều vaccine chứa ít nhất 106 EIDso virus Newcastle chủng
Lasota.
-Chất bổ trỢ: sữa khồng kem.
Cách sử dạng:
-Đường dùng vaccine: nhỏ mắt hoặc cho uống.
-Phương pháp dùng vaccine:
+ Nhỏ mắt: Pha vaccine bằng nước muối sinh lý vô trùng đã làm lạnh vđi
lượng sao cho đủ 1 con gà 2 giọt chứa 1 liều vaccine. Lắc tan đều, dùng ống hút,
nhỏ mỗi bên mắt 1 giọt.
+ Cho uống: để gà nhìn khát từ 1 - 2 giờ trước khi cho uống. Tùy thuộc vào
tuổi gà, pha vaccine bằng nước sinh lý, nước cất hoặc nước sạch làm lạnh không
chứa chất tẩy hoặc chất sát trùng. Cho gà uống theo chỉ dẫn sau:
13
- Gà 20 - 25 ngày tuổi cho uống 5ml/l liều/con.
- Gà 45 ngày tuổi cho uống 7 - lOml/1 liều/1 con.
- Gà trẽn 45 ngày tuổi uống 12 - 15ml/l liều/1 con.
Chú ý: - Sau khi pha, tránh ánh sáng mặt trời và dùng hết trong vòng 2-3 giờ.
Vaccine có thể gây phản ứng khi dùng cho đàn gà có bệnh hô hấp mãn tính
(CRD).
- Chai vacxín này đùng xong phải ngâm vào chất sát trùng hay luộc sôi trước khi
bỏ đi.
Dạng trình bày: Đóng chai 100 liều.
Bảo quản: Để vaccine ở nhiệt độ 2 - 8°c, không để vaccine vào ngăn đông.
Nhà sản xuất và phân phối: Công ty Thuốc Thú y Trung ương (NAVETCO).
* Vaccine Newcastle chủng M (hệ I) nhược độc đông khô
Đặc tính: Là vaccine nhược độc, đông khô, sản xuất từ virus Newcastle chịu nhiệt
chủng Mukteswar, nuôi cấy ở xoang niệu phôi trứng gà. Vaccine tạo miễn địch
mạnh và bền.
- Chủng virus này có thể gây bệnh cho gà dưới hai tháng tuổi chưa được tiêm
phòng vđi vaccine Newcastle chủng F hoặc Lasota.
Chỉ định: Dùng gây miễn dịch chủ động phòng bệnh Newcastle lần đầu cho gà
khỏe mạnh từ 2 tháng tuổi trở lên hoặc tái chủng cho gà dưới 2 tháng tuổi đã được
chủng bằng các vaccine Newcastle chủng F, Lasota hoặc vaccine Newcastle chịu
nhiệt. Thành' phần: Mỗi liễu vaccine chứa ít nhất 105 EID50 virus Newcastle
chủng Mukteswar.
- Chất bổ trợ: sữa không kem
Cách sử đụng: Tiêm dưới da cổ, mặt trong đùi hoặc bắp thịt ức.
- Phương pháp: Vaccine được pha bằng nước sinh lý lạnh vô trùng sao cho mỗi
liều là 0,5ml. Lắc đều trước khi tiêm.
Chú ý:
- Sau khi pha, chai vaccine phải được giữ trong nước đá, tránh ánh sáng mặt
trời và dùng hết trong vòng 2-3 giò.
- Vaccine có thể gây phản ứng mạnh khi đùng cho đàn gà mang bệnh hô hấp
mãn tính (CRD).
- Đối với đàn gà đang đẻ, tiêm vaccine này có thể dẫn đến giảm sút sản lượng
trứng.
- Chai vaccine này dùng xong phải được ngâm vào chất sát trùng hay luộc sôi trước
khi bỏ đi.
14
Dạng trình bày: Đóng chai 100 liều.
Bảo quản: Để vaccine ở nhiệt độ 2 - 8°c. Không để vaccine vào ngăn đông
3.2. Vaccine Gumboro
Thành phần:
Mỗi liều vắc-xin có chứa:
- Kháng nguyên: Ít nhất 103TCID50 vi-rút nhược độc Gumboro chủng 2512
- Chất bổ trợ đông khô: Sữa tách bơ (Skim milk)
Công dụng: Tạo miễn dịch chủ động phòng ngừa bệnh Gumboro
Liều lượng và cách dùng:
- Hoà tan với nước muối sinh lý hoặc dung dịch pha vắc-xin đông khô
- Cho gà uống hoặc nhỏ mắt, nhỏ mũi
- Nếu đàn gà mẹ chưa tiêm phòng, sử dụng vắc-xin phòng bệnh cho gà con vào lúc
5 - 7 ngày tuổi, sau 2 tuần nhắc
lại lần 2
- Nếu đàn gà mẹ đã tiêm phòng, sử dụng cho gà con lúc đạt 2 tuần tuổi
Bảo quản: 
- Bảo quản từ 2°C - 8°C
- Vắc-xin đã pha sử dụng trong 6 giờ
Hạn sử dụng: ghi trên nhãn lọ
Dạng trình bày:
- Vắc-xin đông khô đóng trong lọ có chân không
- Lọ: 50; 100; 150;200; 500; 1000 liều
- Hộp: 10; 50 lọ
3.3. Vaccine Tụ huyết trùng gia cầm
- Là vacxin vô hoạt được nhũ hóa, chế từ vi khuẩn Pasteureỉla multocida
serotyp A:l. Vacxin có màu trắng sữa đồng nhất.
- Vacxin an toàn, tạo miễn dịch cao và bền khi tiêm phòng cho gia cầm.
Chỉ định: Dùng gây miễn dịch chủ động phòng bệnh tụ huyết trùng cho gà, vịt,
ngan, ngỗng khỏe mạnh.
Thành phần:
- Mỗi lml vacxin chứa ít nhất 10!0 tế bào vi khuẩn Pasteureỉla muliocida serotyp
A
- Tiêm dưới da co hoặc ức của gia cầm vđi liều như sau:
+ Gia cầm từ 25 ngày tới dưđi 2 tháng tuổi, liều 0,5ml/con.
15
+ Gia cầm từ 2 tháng tuổi trở lên, liều lml/con.
- Chú ý\ sử dụng hết vacxin trong ngày.
Dạng trình bày: Vacxin đóng chai: 25ml chứa 25 liều, 50ml chứa 50 liều.
Bảo quản: ở 2 - 8()C. Không để vacxin vào ngăn đông.
3.4. Vaccine dịch tả vịt
Thành phần: mỗi liều vắc-xin có chứa:
- Kháng nguyên: Ít nhất 103TCID50 vi-rút Dịch tå vịt chủng C
- Chất bổ trợ: Sữa tách bơ (Skim milk)
 Chỉ định: sử dụng để phòng bệnh dịch tả cho vit, ngan và ngỗng khỏe mạnh.
Liều dùng và hướng dẫn sử dụng: 
- Hòa tan vắc-xin với dung dịch pha vắc-xin đông khô hoặc nước muối sinh lý.
- Căn cứ vào số liệu ghi trên nhãn để pha vắc-xin, mỗi liều tuơng ứng với 0,5ml.
- Đường dùng: Tiêm dưới da hoặc bắp thịt.
- Liều lượng: Mỗi con 0,5ml.
- Lịch phòng bệnh:
 Đối với vit nuôi thịt thương phẩm:
 + Lần 1 : Sử dụng vắc-xin vào lúc 2 tuần tuổi.
 + Lần 2: Từ 2-3 tuần sau khi tiêm vắc-xin lần 1
 Đối với vịt đẻ trứng:
 + Tiêm vắc-xin 2 lần giống như vịt nuôi thịt.
 + Lần 3: Sử dụng vắc-xin lúc 5 tháng tuổi.
 + Tiêm nhắc lại trước mỗi vụ đẻ kế tiếp
Chú ý:
- Chỉ sử dụng vắc-xin cho vit, ngan và ngỗng khỏe mạnh.
- Không gây stress đối với con vật trước khi sử dụng vắc-xin.
- Bơm tiêm và kim tiêm phải được tiệt trùng truớc và sau khi tiêm (bằng nước đun 
sôi)
 Không đuợc tiệt trùng bơm tiêm và kim tiêm bằng hóa chất sát trùng.
- Nếu tiêm phòng cho nhiều đàn thì sau mỗi đàn nên thay bơm và kim tiêm.
- Vắc-xin đã bật nắp sử dụng trong vòng 2 - 3 giờ ở điều kiện bảo quản từ 2°C -
8°C, tránh ánh sáng chiếu trực tiếp.
 Trình bày:
- Lọ đông khô: 150; 500; 1000 liều
- Hộp: 10; 50; 100 lọ.
16
Bảo quản: từ 2°C - 8°C, tránh ánh
3.5. Vaccine viêm gan vịt
Thành phần:
Mỗi liều vắc-xin có chứa:
- Kháng nguyên: Ít nhất 103,3ELD50 vi-rút Viêm gan vit nhược độc type l.
- Chất bổ trợ: sữa tách bơ (Skim milk)
Chỉ định: Sử dụng đề phòng bệnh Viêm gan cho vịt khỏe mạnh ở mọi lứa tuổi
Liều dùng và huớng dẫn sử dụng:
- Hòa tan vắc-xin với dung dịch pha vắc-xin đông khô hoặc nước muối sinh lý, căn
cứ vào số liều ghi trên nhãn để pha vắc-xin.
- Lịch phòng bệnh:
 Vịt con:
+ Vịt con sinh ra từ mẹ đã tiêm phòng ở vùng có tỷ lệ nhiễm bệnh cao được sử 
dụng vắc-xin vào lúc 7-10 ngày tuổi
+ Vit con sinh ra từ me chưa tiêm phòng đuợc sử dụng ngay sau khi nở
 Vịt giống:
+ Tiêm vắc-xin nhắc lại vào lúc 7 tuần tuổi và trước đẻ 2 tuần
- Đuờng dùng: Vắc-xin đuợc sử dụng theo đường tiêm dưới da, tiêm bắp, nhỏ mắt, 
nhỏ mũi và cho uống
 Tiêm dưới da hoặc tiêm bắp
Mỗi vịt tiêm 1 liều tuơng ứng với 0,1 - 0,3 ml
 Đường cho uống
+ Pha vắc-xin với 3-5 ml dung dịch pha vắc-xin đông khô hoặc nước muối sinh lý, 
lắc tan đều rồi thêm nước sạch không chứa Chlor, ion kim loại nặng hoặc các chất 
sát trùng với lượng nước được tính từ 5 - 15ml cho một con vịt tùy theo lứa tuổi.
+ Trước khi uống vắc-xin, cho vịt ăn bình thường và nhịn khát từ 1 - 2 giờ để bảo 
đảm vit thu nhận hết vắc-xin.
 Đường nhỏ mắt, nhỏ mũi:
+ Mỗi liều tương ứng 0,03 ml.
+ Pha vắc-xin bằng dung dịch pha vắc-xin đông khô hoặc nước muối sinh lý 
(thông thường 34 ml/ 1.000 liều) và sử dụng ống nhỏ giọt chuẩn. Nhỏ 1 giọt vào 
mắt hoặc vào mũi của vịt.
Lưu ý: Người thao tác phải đảm bảo giọt vắc-xin thấm vào mắt hoặc vịt đã hít vào 
17
mūi trước khi thả vịt ra)
Chú ý:
- Chỉ sử dụng vắc-xin cho vịt khỏe mạnh.
- Không gây Stress đối với vịt trước khi sử dụng vắc-xin
- Dụng cụ để pha và chứa vắc-xin phải sạch sẽ, không có chat tẩy uế và chất sát 
trùng.
- Vắc-xin đã bật nắp sử dụng trong vòng 2-3 giờ, tránh ánh sáng trực tiếp.
Trình bày:
- Lọ đông khô: 50; 100; 150; 500; 1000 liều
- Hộp: 10; 50; 100 lọ
Bảo quản: Bảo quản từ 2°C - 8°C, tránh ánh sáng chiếu trực tiếp.
4. Sử dụng vaccine phòng bệnh cho chó, mèo
4.1. Vaccine dại
Thành phần và hàm lượng: 
 Glycoprotein virus Dại ≥1 IU
 Keo phèn (dạng Hydroxide)1,7 mg
 Tá dược vừa đủ 1 liều trong 1 ml
Công dụng: 
Phòng bệnh Dại cho chó, mèo, ngựa, cừu, trâu, bò và các loài chồn.
Cách dùng và liều dùng:
 Tiêm dưới da (trừ ngựa) hoặc tiêm bắp. Liều dùng: 1ml/ con. 
Bảo quản: 
Bảo quản từ 2oC-8oC, không để vắc xin vào ngăn đông đá, tránh ánh sáng mặt trời
trực tiếp.
Hạn sử dụng: 
36 tháng kể từ ngày sản xuất.
4.2. Vaccine phòng 5 bệnh (Biocan DHPPi)
Vaccine vô hoạt phòng bệnh sài sốt , viêm gan, viêm thanh khí quản, 
bệnh Doparvovirus và bệnh Cúm chó.
Thành phần: Trong 1 ml vaccine có chứa:
a)Thành phần D (Đông khô):
Virus febris contagioase canis. Min 103 TCID50 –max 104.5 TCID50
Virus laryngotrachetidis contagiosase canis  min 103.5TCID50 –max 
18
105.5TCID50
Parvo virus enteritidis canis vô hoạt  min 104.5TCID50 –max 105.5TCID50
Virus parainfluenza canis .min 103TCID50 –max 104.2TCID50
Nutrimeptum pro lyophilisatione ad 1ml
b)Nước pha Aqua pro injection1 ml
Chỉ định:
Kích thích tạo miễn dịch chủ động chống lại sài sốt, viêm gan, viêm thanh khí 
quản (viêm phổi), bệnh do parvo virus , cúm chó
Cách dùng:
Liều 1 ml cho mọi lứa tuổi, trọng lượng, giống, có thể bắt đầu dùng vacine cho chó
ở tuần tuổi thứ 6
Cách dùng: Tiêm dưới da tốt nhất là tiêm sâu dưới da sau xương bả vai.
Chai 1 liều
Bảo quản:Bảo quản nơi khô ráo, nhiệt độ 2 – 80C, tránh đông đá.
Xuất sứ: Cộng hòa séc
4.3. Vaccine phòng 7 bệnh (PFIZER)
Phòng 7 bệnh:
• Viêm ruột do Parvovirus.
• Bệnh care.
• Viêm khí - phế quản.
• Viêm gan truyền nhiễm.
• Bệnh ho cũi chó.
• 2 bệnh do Lepto trên chó.
- Cách dùng:
- Dùng xi lanh bơm lọ chứa dung dịch nước vào lọ đông khô, lắc nhẹ để chắc chắn 
viên đông khô được hòa tan hoàn toàn rồi tiêm dưới da cho chó.
Liều dùng: - 1ml/con, bất kể trọng lượng, tuổi, giới, giống chó.
Lịch Phòng:
- Có thể tiêm cho chó sớm nhất vào 08 tuần tuổi, chủng ngừa lần 02 vào 12 tuần 
tuổi.
- Tiêm nhắc lại mỗi năm để duy trì mức độ miễn dịch cao và lâu dài.
 Lọ 1 liều.
Bảo quản:
Bảo quản nhiệt độ 2 - 8°C, tránh ánh sáng mặt trời. Không làm đông đá.
Xuất xứ: Tây Ban Nha.
B. THỰC HÀNH
19
Bài 1: Tiêm phòng vắc xin cho gà
1. Địa điểm: Tại cơ sở chăn nuôi 
2. Dụng cụ: Dụng cụ thú y, nước sinh lý, vắc xin, lọ pha vaccin
3. Cách thức tiến hành: 
 - GV giới thiệu vị trí tiêm vắc xin; pha vắc xin, cách sử dụng bơm kim tiêm, cách
thực hiện thao tác
- Chia nhóm mỗi nhóm 5 - 10 học viên, các nhóm nhận nhiệm vụ được giao, thực
hiện các công việc:
+ Kiểm tra, sát trùng bơm kim tiêm
+ Pha văc xin
+ Thực hiện thao tác
+ Đánh dấu các con đã được tiêm
+ Lưu ý không tiêm vắc xin cho những con ốm, nghi ốm.
+ Vệ sinh dụng cụ thú y sau khi tiêm
- Thời gian thực hiện: 4 giờ
- Kết quả và tiêu chuẩn sản phẩm cần đạt được sau bài thực hành: Tiêm hoặc nhỏ
vắc xin cho gà đúng kỹ thuật, đảm bảo an toàn cho người và vật nuôi.
Bài 2: Tiêm phòng vắc xin cho lợn
1. Địa điểm: Tại cơ sở chăn nuôi 
2. Dụng cụ: Dụng cụ thú y, nước sinh lý, vắc xin, bút dạ
3. Cách thức tiến hành: 
 - GV giới thiệu vị trí tiêm vắc xin; pha vắc xin, cách sử dụng bơm kim tiêm, cách
thực hiện thao tác
- Chia nhóm mỗi nhóm 5 - 10 học viên, các nhóm nhận nhiệm vụ được giao, thực
hiện các công việc:
+ Kiểm tra, sát trùng bơm kim tiêm
+ Pha văc xin
+ Thực hiện thao tác
+ Đánh dấu các con đã được tiêm
+ Lưu ý không tiêm vắc xin cho những con ốm, nghi ốm.
+ Vệ sinh dụng cụ thú y sau khi tiêm
- Thời gian thực hiện: 8 giờ
20
- Kết quả và tiêu chuẩn sản phẩm cần đạt được sau bài thực hành: Tiêm vắc xin
cho lợn đúng kỹ thuật, đảm bảo an toàn cho người và vật nuôi.
Bài 3: Tiêm phòng vắc xin cho trâu, bò
1. Địa điểm: Tại cơ sở chăn nuôi 
2. Dụng cụ: Dụng cụ thú y, nước sinh lý, vắc xin, bút dạ
3. Cách thức tiến hành: 
 - GV giới thiệu vị trí tiêm vắc xin; pha vắc xin, cách sử dụng bơm kim tiêm, cách
thực hiện thao tác
- Chia nhóm mỗi nhóm 5 - 10 học viên, các nhóm nhận nhiệm vụ được giao, thực
hiện các công việc:
+ Kiểm tra, sát trùng bơm kim tiêm
+ Pha văc xin
+ Cố định chắc chắn trâu, bò
+Thực hiện thao tác
+ Đánh dấu các con đã được tiêm
+ Lưu ý không tiêm vắc xin cho những con ốm, nghi ốm.
+ Vệ sinh dụng cụ thú y sau khi tiêm
- Thời gian thực hiện: 4 giờ
- Kết quả và tiêu chuẩn sản phẩm cần đạt được sau bài thực hành: Tiêm vắc xin
cho trâu, bò đúng kỹ thuật, đảm bảo an toàn cho người và vật nuôi.
21
 22