Quản lý phát triển mô hình giáo dục kỹ năng sống phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh của các trường Trung học Cơ sở, quận Đống Đa, thủ đô Hà Nội

dục, giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội 
phải có chương trình, nội dung phù hợp với yêu cầu 
đổi mới và trở thành hoạt động bắt buộc đối với các 
trường học nói chung và các trường THCS nói riêng 
nhằm đạt được các mục tiêu cụ thể sau:
Giúp học sinh ý thức được hoạt động giáo dục 
KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội là hoạt động 
thiết thực đáp ứng tốt nhu cầu của bản thân học sinh 
và nhu cầu của xã hội. Từ đó học sinh rèn luyện kỹ 
năng, trang bị cho bản thân thông qua nhận thức, 
hành vi, hành động, việc làm đối phó với những hậu 
quả do các tệ nạn xã hội gây ra, từ đó xây dựng kế 
hoạch hành động nhằm phòng tránh các tệ nạn xã 
hội gây ra với môi trường sống hiện tại và tương lai.
Giúp các lực lượng giáo dục KNS phòng tránh 
các tệ nạn xã hội hiểu rõ vì sao cần phải thực hiện 
giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho 
học sinh THCS.
3.2 Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch giáo 
dục kỹ năng sống phòng tránh các tệ nạn xã hội 
một cách chi tiết phù hợp với đặc điểm tâm sinh 
lý học sinh và điều kiện thực tế của các trường 
THCS 
Việc xây dựng kế hoạch nhằm hoạch định 
phương hướng hoạt động giáo dục KNS phòng 
tránh các tệ nạn xã hội một cách chi tiết phù hợp 
với đặc điểm tâm sinh lý học sinh và điều kiện thực 
tế của các trường THCS, đồng thời xác định các kết 
quả cần đạt được trong tương lai của hoạt động.
Việc kế hoạch hóa quá trình quản lý hoạt động 
giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho 
học sinh THCS sẽ giúp cho Hiệu trưởng định hướng 
mọi hoạt động trong nhà trường, dự kiến các mục 
tiêu chiến lược và những mục tiêu cụ thể cần đạt 
được, dự kiến huy động các nguồn lực để thực hiện 
các mục tiêu và dự kiến tình huống sẽ gặp phải 
trong quá trình thực hiện kế hoạch giáo dục KNS 
phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh.
Thành lập Ban chỉ đạo các hoạt động giáo dục 
KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội; phân công 
nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên trong ban chỉ 
đạo; kiểm tra đánh giá hoạt động giáo dục KNS 
phòng tránh các tệ nạn xã hội.
Chỉ đạo xây dựng kế hoạch tổng thể giáo dục 
KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội trong nhà 
trường; căn cứ kế hoạch tổng thể, từng bộ phận, cá 
nhân được phân công nhiệm vụ xây dựng kế hoạch 
phần việc mình được giao phụ trách cụ thể, chi tiết; 
Ban chỉ đạo duyệt kế hoạch, theo dõi việc thực hiện 
kế hoạch của các lực lượng giáo dục KNS phòng 
tránh các tệ nạn xã hội trong nhà trường.
3.3 Biện pháp 3: Củng cố tổ chức bộ máy 
nhân sự, bồi dưỡng nâng cao năng lực giáo dục 
KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho các lực 
lượng giáo dục trong trường THCS 
Hiệu trưởng nhà trường nghiên cứu văn bản, ban 
hành quy định bộ máy nhân sự của nhà trường tham 
gia hoạt động giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn 
xã hội cho học sinh THCS; có kế hoạch bồi dưỡng 
thường xuyên để các lực lượng giáo dục tham gia 
hoạt động giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn 
xã hội trong nhà trường có năng lực, có trình độ 
chuyên môn nghiệp vụ phù hợp, có phương pháp tổ 
chức giáo dục KNS ứng phó với phòng tránh các tệ 
nạn xã hội cho học sinh THCS nhằm đạt hiệu quả 
cao nhất.
 Công tác tập huấn, bồi dưỡng kiến thức về phòng 
tránh các tệ nạn xã hội cho cán bộ quản lý, giáo 
viên, nhân viên đã được các Phòng GD&ĐT quan 
tâm, đã ban hành văn bản hướng dẫn các trường 
THCS tổ chức thực hiện. Tuy nhiên công tác tập 
huấn mới chỉ mang tính triển khai văn bản, chỉ đạo 
thực hiện nhiệm vụ, chưa đi vào chiều sâu, chưa 
tổ chức thường xuyên, liên tục, nội dung chưa đa 
dạng, chưa thực hiện bồi dưỡng với các lực lượng 
tham gia giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã 
hội khác trong nhà trường; tài liệu để các lực lượng 
tham gia giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã 
hội chưa phong phú. 
Vì vậy để nâng cao chất lượng giáo dục KNS 
phòng tránh các tệ nạn xã hộ cho học sinh THCS, 
Hiệu trưởng cần làm tốt công tác bồi dưỡng thường 
xuyên cho đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên 
nhằm nâng cao năng lực giáo dục KNS phòng tránh 
các tệ nạn xã hội cho các lực lượng tham gia giáo 
dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội trong nhà 
trường bằng các hình thức sau: Trang bị cho các lực 
lượng giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội 
về nội dung, phương pháp, về kỹ thuật dạy học tích 
cực, để CBQL, GV, CNV có đủ năng lực giáo 
dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học 
sinh THCS.
Đối với Bí thư Đoàn thanh niên: người chỉ huy 
cao nhất của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh chịu 
trách nhiệm toàn diện về chất lượng công tác của tổ 
chức Đoàn trước Hiệu trưởng, Hiệu trưởng cần tạo 
điều kiện cho Bí thư Đoàn thanh niên hoàn thiện về 
mọi mặt, khẳng định phẩm chất đạo đức, trình độ 
hiểu biết về các tệ nạn xã hộitừ đó tham gia vào 
lực lượng giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã 
Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KHOA HỌC, GIÁO DỤC VÀ CÔNG NGHỆ
121Số 24 - Tháng 12 năm 2018
hội cho học sinh THCS.
Đối với nhân viên trong nhà trường: cần tạo điều 
kiện để bộ phận này tham dự các khóa tập huấn giáo 
dục KNS nói chung và KNS phòng tránh các tệ nạn 
xã hội nói riêng, đồng thời xây dựng quy chế làm 
việc, phân công nhiệm vụ để họ tham gia giáo dục 
KNS cho học sinh THCS đạt hiệu quả.
3.4 Biện pháp 4: Đẩy mạnh công tác chỉ đạo 
đa dạng hóa hình thức tổ chức hoạt động giáo 
dục kỹ năng sống phòng tránh các tệ nạn xã hội 
cho học sinh THCS
Tạo sự hấp dẫn, thu hút học sinh tham gia các 
hoạt động giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã 
hội, qua đó học sinh được trau dồi, rèn các KNS, 
thái độ, hành vi, biết vận dụng, ứng xử các tình 
huống, các điều kiện môi trường và phòng tránh 
các tệ nạn xã hội, từ đó hình thành nhân cách, thái 
độ, hành vi cho các em học sinh THCS, giúp các 
em biết cách tự bảo vệ mình trước sự cám dỗ của 
các tệ nạn xã hội (nghiện hút, cờ bạc, đề đóm, rượu 
chè), tuyên truyền cho mọi người cùng thực hiện.
Nghiên cứu văn bản hướng dẫn, các tài liệu tham 
khảo để lựa chọn nội dung, cách thức tổ chức giáo 
dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh 
THCS phù hợp với đặc điểm tâm lý, lứa tuổi các 
em, đáp ửng yêu cầu đổi mới trong giáo dục.
Chỉ đạo các lực lượng giáo dục KNS phòng tránh 
các tệ nạn xã hội đa dạng hóa hình thức, phương 
pháp tổ chức để phù hợp với nội dung yêu cầu, tạo 
cơ hội trải nghiệm, thực hành, vận dụng, tạo hứng 
thú cho các em học sinh.
3.5 Biện pháp 5: Tăng cường kiểm tra, đánh 
giá các hoạt động giáo dục kỹ năng sống phòng 
tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh THCS một 
cách thường xuyên 
Kiểm tra, đánh giá là biện pháp giúp nhà trường 
nắm được thông tin phản hồi từ đối tượng quản lý, 
nắm được diễn biến công việc, so sánh hiệu quả 
thực tế với mục tiêu đề ra, từ đó có những biện pháp 
quản lý phù hợp đối với hoạt động giáo dục KNS 
phòng tránh các tệ nạn xã hội.
Thông qua kiểm tra đánh giá để khen thưởng các 
tập thể, cá nhân tiêu biểu, nhân rộng điển hình; khen 
thưởng kịp thời để động viên, khích lệ phong trào. 
Đối với những tập thể, cá nhân thực hiện chưa tốt 
có nhắc nhở, phê bình, rút kinh nghiệm để thực hiện 
công tác giáo dục hoạt động giáo dục KNS phòng 
tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh THCS hiệu quả 
hơn.
Xây dựng tiêu chí đánh giá công tác giáo dục 
KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội trong trường 
học. Xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá, phát 
động, đưa tiêu chí giáo dục phòng tránh các tệ nạn 
xã hội cho học sinh THCS vào nội dung các đợt thi 
đua trong năm học.
Tổng kết, khen thưởng CBQL, GV, NV có thành 
tích; nhắc nhở, phê bình hoặc sử dụng hình thức 
xử phạt cao hơn khi CBQL, GV, NV không thực 
hiện tốt hoạt động giáo dục KNS nói chung và 
hoạt động giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã 
hội nói riêng cho học sinh. Qua kết quả khảo sát, 
nghiên cứu thực trạng cho thấy trong các năm qua, 
các trường THCS chưa thực hiện tốt việc kiểm tra, 
đánh giá, rút kinh nghiệm hoạt động giáo dục KNS 
phòng tránh các tệ nạn xã hội nói riêng cho học sinh 
THCS. 
Để quản lý tốt công tác giáo dục KNS phòng 
tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh THCS, nhà 
trường mà đặc biệt là Hiệu trưởng cần quan tâm tới 
công tác kiểm tra đánh giá; phải thay đổi cách kiểm 
tra đánh giá cho phù hợp với nội dung, hình thức tổ 
chức giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội.
3.6 Biện pháp 6: Xây dựng các điều kiện cơ 
sở vật chất và tăng cường ứng dụng công nghệ 
thông tin đảm bảo phục vụ giáo dục kỹ năng 
sống phòng tránh các tệ nạn xã hội trong các 
trường THCS 
Tạo môi trường sư phạm khang trang, sạch đẹp; 
khai thác phù hợp sân chơi, bãi tập, các phòng chức 
năng, có đủ thiết bị phục vụ tốt cho hoạt động dạy - 
học giáo dục KNS nói chung và hoạt động giáo dục 
KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội nói riêng. Đầu tư 
kinh phí mua sắm cơ sở vật chất nói chung và thiết 
bị dạy học nói riêng, cải tạo cảnh quan nhà trường; 
mua sắm phương tiện thiết bị phục vụ hoạt động 
dạy học, sinh hoạt tập thể và tổ chức hoạt động giáo 
dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hộcho học sinh 
THCS trong nhà trường.
Làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục, tranh thủ 
sự ủng hộ về cơ sở vật chất, tinh thần của các cá 
nhân, tổ chức, các doanh nghiệp, các nhà hảo tâm 
để có được cơ sở vật chất đáp ứng yêu cầu tổ chức 
các hoạt động giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn 
xã hội cho học sinh THCS.
Hiệu trưởng căn cứ nguồn kinh phí ngân sách 
nhà nước cấp; nguồn thu học phí của nhà trường 
lập kế hoạch đầu tư, mua sắm thiết bị phục vụ cho 
hoạt động giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã 
hội nói riêng.
Tăng cường công tác xã hội hóa giáo dục bằng 
cách huy động nguồn lực từ các cá nhân, doanh 
nghiệp, các nhà hảo tâm để cải tạo cảnh quan nhà 
trường an toàn, sạch, đẹp đáp ứng yêu cầu dạy học 
và giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội nói 
riêng cho học sinh THCS.
3.7 Biện pháp 7: Phối hợp chặt chẽ các lực 
lượng giáo dục, gia đình, nhà trường và xã hội 
trong việc giáo dục kỹ năng sống phòng tránh 
các tệ nạn xã hội cho học sinh trung học cơ sở 
Tạo sự thống nhất cao giữa các lực lượng giáo 
Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KHOA HỌC, GIÁO DỤC VÀ CÔNG NGHỆ
122 Số 24 - Tháng 12 năm 2018
dục trong và ngoài nhà trường trong các hoạt động 
giáo dục, từ đó phát huy sức mạnh tổng hợp, khai 
thác tiềm năng to lớn của các lực lượng xã hội trong 
quản lý giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội 
cho học sinh THCS trở thành người công dân có 
ích cho xã hội. 
Qua thực tiễn chúng ta thấy vấn đề khó khăn 
nhất của quản lý giáo dục KNS phòng tránh các tệ 
nạn xã hội cho học sinh THCS là phối hợp giữa gia 
đình, nhà trường và xã hội. Sự tác động của các lực 
lượng giáo dục ngoài nhà trường chưa hiệu quả đặc 
biệt là sự giáo dục của gia đình. Chính vì vậy đây 
là giải pháp rất hữu hiệu, góp phần to lớn trong quá 
trình giáo dục và việc phát triển nhận thức, thái độ, 
nhân cách và hành vi cho học sinh. 
Tạo sự đồng thuận giữa các lực lượng giáo dục 
trong và ngoài nhà trường để tạo sức mạnh tổng thể 
trong việc nâng cao hiệu quả giáo dục KNS phòng 
tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh THCS.
Phối hợp với các tổ chức, các đoàn thể, các 
cơ quan chức năng xây dựng kế hoạch, nội dung, 
chương trình giáo dục và quy định các lực lượng 
tham gia giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã 
hội cho học sinh THCS. Chú trọng vai trò gia đình 
trong công tác giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn 
xã hội. Giáo dục gia đình đem lại hiệu quả tích cực 
cho giáo dục nhân cách nhất là về nhận thức, lối 
sống, giao tiếp, hành vi, ứng xử 
Thành lập Ban tư vấn tâm lý học đường trong 
trường học gồm: Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng phụ 
trách hoạt động đoàn thể, Giáo viên tâm lý giáo dục, 
Bí thư Đoàn, Đại diện GVCN, nhân viên Y tế để 
hướng dẫn, chia sẻ với học sinh, chia sẻ với GVCN 
lớp, làm cầu nối để tổ chức giao lưu giữa các lớp, 
các tổ chức trong và ngoài nhà trường để tăng 
cường, đa dạng nội dung, hình thức giáo dục KNS 
phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh THCS.
Nhà trường chủ động tham mưu với Lãnh đạo 
địa phương, phối hợp với các đoàn thể, cơ quan tạo 
điều kiện thuận lợi nhất cho việc giáo dục học sinh 
đặc biệt giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã 
hội cho học sinh THCS trong nhà trường.
Để đánh giá về tính cần thiết và tính khả thi của 
các biện pháp đề xuất nêu trên, tác giả tiến hành 
khảo nghiệm bằng phương pháp xây dựng mẫu 
phiếu trưng cầu ý kiến, lựa chọn khách thể điều tra, 
lấy ý kiến khảo sát và xử lý kết quả. Các biện pháp 
đề xuất đã được khảo sát, phân tích, đánh giá kỹ 
lưỡng. Kết quả bước đầu cho thấy các biện pháp 
được đề xuất đều cần thiết và có tính khả thi phù 
hợp với điều kiện thực tế của các nhà trường và xu 
hướng phát triển của giáo dục hiện nay.
4.Kết luận 
Hoạt động giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn 
xã hội và quản lý giáo dục KNS phòng tránh các tệ 
nạn xã hội cho học sinh THCS ở các trường THCS 
quận Đống Đa, thủ đô Hà Nội nhằm hình thành 
và phát triển nhận thức, thái độ và hành vi cho các 
em học sinh THCS, giúp các em thấy được những 
nguyên nhân và hậu quả của các tệ nạn xã hội gây 
nên để từ đó các em hình thành thái độ và hành 
vi của chính mình trong phòng tránh các tệ nạn xã 
hội, đồng thời có ý thức tuyên truyền cho mọi người 
cùng thực hiện, hướng tới một cuộc sống tốt đẹp, 
một xã hội văn minh, đáp ứng mục tiêu giáo dục 
toàn diện trong giai đoạn hiện nay.
Giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội 
cho học sinh THCS đang được các nhà trường quan 
tâm, tuy nhiên không chỉ lý thuyết xuông mà phải 
thực chất bởi kết quả của giáo dục KNS phòng tránh 
các tệ nạn xã hội là hình thành nhận thức, thái độ, 
hành vi của học sinh THCS trong nhà trường và 
ngoài xã hội vì vậy phải có sự phối hợp đồng bộ 
giữa các lực lượng giáo dục trong nhà trường và xã 
hội có như vậy thì các kỹ năng sống mà học sinh 
THCS có được mới bền vững. Từ những kết quả 
nghiên cứu thu được tác giả đã đề xuất 7 biện pháp 
quản lý giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội 
cho học sinh THCS ở các trường THCS trong giai 
đoạn hiện nay. 
Kết quả khảo nghiệm lấy ý kiến đánh giá của 
CBQL và GV cho thấy các biện pháp quản lý giáo 
dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh 
THCS được đề xuất đều có tính cần thiết và có tính 
khả thi cao, phù hợp với thực tiễn của các trường 
THCS của quận Đống Đa, thủ đô Hà Nội.
Tài liệu tham khảo
Nguyễn Thanh Bình, (2011), Giáo trình chuyên 
đề giáo dục kỹ năng sống, NXB. Đại học Sư 
Phạm, Hà Nội.
Nguyễn Lê Đắc, (1997), Cơ sở tâm lý của 
công tác giáo dục học sinh ngoài giờ lên 
lớp (NGLL) trên địa bàn dân cư, Luận án 
PTSKH.
Nguyễn Dục Quang, (Chủ biên, 2006), 
HĐGDNGLL, Tài liệu bồi dưỡng GV-Bộ 
GD&ĐT. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2014), 
Thông tư số 04/2014/TT-BGDĐT ngày 
28/02/2014 về việc ban hành quy định về 
quản lý giáo dục kỹ năng sống và hoạt động 
giáo dục ngoài giờ chính khóa.
Bộ Giáo dục và Đào tạo, (2015), Công văn số 
463/BGDĐT-GDTX ngày 28/01/2015 về 
việc Hướng dẫn triển khai giáo dục kỹ năng 
sống tại các cơ sở giáo dục mầm non, giáo 
dục phổ thông và giáo dục thường xuyên.