Nhiệm vụ “Chăm sóc vườn giống cây ăn quả (bưởi da xanh, chôm chôm Java, sầu riêng hạt lép) nhằm tuyển chọn và cung cấp nguồn giống cây ăn quả có chất lượng”

 khi cỏ phát triển mạnh.
- Quét vôi: Thực hiện định kỳ 2 tháng/lần trong những tháng nắng, ráo.
- Phun thuốc: Thực hiện định kỳ 2 lần/tháng, và những thời điểm xuất hiện nhiều sâu, 
bệnh.
- Tỉa cành, tỉa chồi: Thực hiện vào khoảng tháng 2 – 3 hàng năm, và những thời điểm 
cành lá bị sâu bệnh tấn công, sau thu hoạch trái.
- Chống đỡ cây: Thực hiện vào khoảng tháng 9 – 10 năm 2017, năm 2018.
- Tưới thuốc chống thối rễ: Thực hiện vào những thời điểm cây bị ảnh hưởng bởi thời 
tiết mưa nhiều gây thối rễ.
Quá trình chăm sóc cây CCJV thực hiện từ năm 2016 – 2018 đảm bảo khối lượng và 
chất lượng theo yêu cầu đề ra. 
85
KỶ YẾU NHIỆM VỤ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ GIAI ĐOẠN 2016 - 2020
LĨNH VỰC NÔNG NGHIỆP, NÔNG THÔN LĨNH VỰC NÔNG NGHIỆP, NÔNG THÔN
b. Theo dõi tình hình sinh trưởng và phát triển của cây BDX:
Năm 2016:
Tỉ lệ sống đạt 99%, thấp hơn 1% so với yêu cầu đề ra, nguyên nhân là do trong quá 
trình bón phân gặp mưa lớn, đất trở nên sình lầy, cây bị ngập úng gây thối rễ. 
Trong 3 tháng đầu năm, hầu như cây sinh trưởng và phát triển chững lại, gần 90% số 
cây trong vườn bị rụng lá, tỉ lệ lá rụng chiếm khoảng 25% số lá/cây. Nguyên nhân là do cây 
bị động rễ sau khi bón phân và do khí hậu trong tháng 2 khô hanh và lạnh làm cây bị sốc 
nhiệt.
Các giai đoạn sau, cây sinh trưởng và phát triển tương đối ổn định, thể hiện qua các số 
liệu đo được về chiều cao, đường kính tán, đường kính gốc đều tăng so với giai đoạn tháng 
3/2016. 
Năm 2017:
Tỉ lệ sống đạt 98%, thấp hơn 1% so với yêu cầu đề ra, nguyên nhân là do cây bị thối 
rễ xảy ra sau đợt mưa lũ vào cuối năm 2016 và cây bị di dời trong quá trình làm hệ thống 
mương (thuộc dự án Đầu tư cơ sở vật chất cho Trại thực nghiệm giai đoạn 2), tại thời điểm 
di dời gặp thời tiết nắng nóng, đất khô, khó thao tác, cây bị bể bầu và máy xúc làm tróc vỏ 
gốc cây.
 Trong 6 tháng đầu năm, cây sinh trưởng và phát triển chậm, số liệu thu thập về chỉ tiêu 
sinh trưởng đều tăng ít. Nguyên nhân là do cây bị ảnh hưởng bởi đợt mưa lũ xảy ra vào tháng 
12/2016 làm cây bị thối rễ. Mặc dù đã tăng cường chăm sóc: tưới thuốc trị bệnh thối rễ, bón 
phân supe lân để kích thích cây bén rễ mới, phun phân bón qua lá để cung cấp dinh dưỡng 
cho cây nhưng khả năng phục hồi của cây chậm hơn so với năm 2016.
Năm 2018:
Tỉ lệ sống đạt gần 97%, thấp hơn 1% so với yêu cầu đề ra, nguyên nhân cây chết là do 
bị bệnh thối rễ xảy ra vào tháng 1/2018.
Trong 3 tháng đầu năm cây sinh trưởng chậm, cây gần như không tăng chiều cao, ít 
tăng đường kính tán và đường kính gốc. Nguyên nhân là do vào cuối năm 2017, cây bị ảnh 
hưởng nặng bởi đợt mưa lũ, gần 60% cây trong vườn bị thối một phần rễ gây nên hiện tượng 
rụng lá. Sau khi tưới thuốc chống thối rễ Ridomil Gold 68WG, Aliette 800WP với số lượng 
thuốc như sau: 361 cây x 15 gam/cây x 3 lần tưới = 16,245 kg, đồng thời kết hợp bón thêm 
phân super lân và tăng cường phun phân bón hữu cơ sinh học Goldtech G05. Đến giai đoạn 
tháng 6 vườn cây phục hồi khả năng sinh trưởng và phát triển: Cây đâm chồi, lá xanh tươi, 
sức sống tốt.
Qua quá trình theo dõi tình hình sinh trưởng của cây CCJV từ năm 2016 - 2018 cho 
thấy: Cây sinh trưởng tốt vào mùa nắng; cây bị suy kiệt, phát triển kém vào mùa mưa. Kết 
quả có 140 cây sinh trưởng và phát triển tương đối ổn định với chiều cao đạt từ 2,5 m, đường 
kính tán đạt từ 3m trở lên, hình dáng cân đối, thân cành chắc khỏe, cành phân tán nhiều, lá 
xum xuê, xanh tươi, chiếm hơn 45 % so với tổng số cây sinh trưởng tốt.
c. Theo dõi tình hình sâu, bệnh chính gây hại cây CCJV
Bệnh thối rễ gây hại ở mức độ nặng xảy ra vào tháng 1/2017, 1/2018. Nguyên nhân là 
do cây bị ngập úng trong đợt mưa lũ xảy ra vào tháng cuối năm 2016, năm 2017.
Bệnh khô cành gây hại ở mức độ giảm dần từ nặng đến nhẹ xảy ra từ tháng 3 – 9/2017, 
86
KỶ YẾU NHIỆM VỤ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ GIAI ĐOẠN 2016 - 2020
LĨNH VỰC NÔNG NGHIỆP, NÔNG THÔN LĨNH VỰC NÔNG NGHIỆP, NÔNG THÔN
4 – 10/2018, bệnh không gây chết mà làm cho sinh khối cành và lá giảm dần ảnh hưởng 
nặng đến quá trình sinh trưởng của cây.
Ốc tấn công gây hại vườn cây ở mức độ nhẹ xảy ra vào mùa mưa năm 2016, năm 2018. 
Khắc phục ốc xuất hiện vào mùa mưa bằng cách: Tạo độ thông thoáng ở gốc, làm sạch cỏ, 
rắc vôi vòng quanh gốc cây, quét vôi + sun phát đồng lên thân cây, phun thuốc diệt ốc khi 
ốc xuất hiện với mật độ cao.
Các loại sâu bệnh khác: Bọ rùa, rệp sáp, bệnh cháy lá xảy ra không đáng kể.
Qua quá trình theo dõi tình hình sâu, bệnh chính gây hại cây CCJV từ năm 2016 – 2018 
cho thấy: mức độ gây hại của các loại sâu bệnh phổ biến ít hơn so với giai đoạn kiến thiết 
cơ bản, nhưng đối với loại bệnh thối rễ xảy ra vào mùa mưa hàng năm gây hại cây ở mức độ 
nặng, chưa đạt so với yêu cầu đề ra.
d. Theo dõi các yếu tố cấu thành năng suất cây CCJV: 
- Đặc điểm nông học của cây CCJV:
- Cây CCJV bắt đầu ra trái bói vào tháng 5/2015, những năm sau cây ra hoa rải rác vào 
khoảng tháng 4 - tháng 5 và đậu trái sau đó gần 1 tháng. Thời gian từ khi đậu đến bắt đầu thu 
hoạch trái là 4 tháng. Số cây ra hoa năm 2016 và 2017 ít hơn so với năm 2018, nguyên nhân 
là do cây còn nhỏ và bị ảnh hưởng bởi đợt mưa lũ xảy ra vào những tháng cuối năm làm sức 
sống của cây giảm, khả năng phục hồi sức sinh trưởng chậm, cây tích lũy dinh dưỡng chưa 
cao.
- Các yếu tố cấu thành năng suất trái cây CCJV
Hầu hết chôm chôm trồng bằng cây ghép tại Trại thực nghiệm có tỉ lệ hoa lưỡng tính 
cái nhiều, số hoa đực cho hạt phấn trên cây chiếm tỉ lệ ít và một phần hoa đực bị thoái hóa, 
nên tỉ lệ đậu trái không cao.
Hàng năm vào mùa mưa đa số cây trong vườn đều bị thối một phần rễ và phải chống 
chịu với điều kiện khắc nghiệt của thời tiết: mưa dầm, không khí lạnh. Cho nên, khả năng 
phục hồi trạng thái sinh trưởng của cây chậm, thường kéo dài từ 4 - 6 tháng, cây mới đủ sức 
tăng sinh khối chồi, cành, lá. Từ đó, mới hấp thu và tích lũy dinh dưỡng để nuôi cây. Cho 
nên, thời điểm tháng 4, tháng 5 hàng năm tại Trại thực nghiệm không phải là yếu tố thuận 
lợi để cây ra hoa, kết trái.
Cây đang trổ hoa, gặp mưa trái mùa làm cho chất lượng hạt phấn giảm, tỉ lệ đậu trái 
giảm. 
Qua quá trình theo dõi cây CCJV từ năm 2016 – 2018 cho thấy: Hàng năm, cây đều ra 
hoa, kết trái nhưng số cây đậu trái chỉ đạt xấp xỉ ½ so với số cây trổ hoa và trái bị lép nhiều, 
tỉ lệ trái no so với trái lép chiếm ¼ nên năng suất trái không đạt so với yêu cầu đề ra. 
e. Theo dõi chất lượng trái CCJV
Từ các dữ liệu thu thập về chất lượng trái năm 2018, trích lọc được 8 cây có chất lượng 
trái đạt từ 8 điểm trở lên. Từ đó chọn ra những cây có số trái chín đạt hơn 92 trái và năng 
suất đạt trên 3,3 kg/cây/năm đem phân tích các chỉ tiêu hóa lý với. 
Qua quá trình theo dõi mẫu mã và chất lượng trái của cây CCJV cho thấy: Trái có màu 
đỏ hoặc đỏ hơi vàng, hình bầu dục hoặc hình cầu, vị ngọt, chua nhẹ, thịt chắc, ráo, vỏ mỏng, 
tỉ lệ thịt hơn 38%, độ Brix từ 15,4% trở lên, hàm lượng đường từ 11,48 mg trở lên, được 
người tiêu dùng ưa chuộng, đạt yêu cầu đề ra.
87
KỶ YẾU NHIỆM VỤ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ GIAI ĐOẠN 2016 - 2020
LĨNH VỰC NÔNG NGHIỆP, NÔNG THÔN LĨNH VỰC NÔNG NGHIỆP, NÔNG THÔN
Trên cơ sở kết quả đánh giá về các chỉ tiêu sinh trưởng, phát triển, sâu bệnh hại, năng 
suất và chất lượng trái, sơ tuyển được 136 cây CCJV có khả năng sinh trưởng và phát triển 
vượt trội, chống chịu các điều kiện ngoại cảnh bất lợi về thời tiết và sâu bệnh hại, ra hoa, đậu 
trái. Qua đó, chọn 5 cây có chất lượng và năng suất vượt hơn hẳn những cây khác để kiểm 
tra các chỉ tiêu hóa tính.
2.3. Cây sầu riêng hạt lép
a. Chăm sóc:
- Tưới nước: Mùa nắng tưới 4 – 5 lần/tháng, mùa mát tưới 2 – 3 lần/tháng.
- Bón phân: Thực hiện bón 2 đợt chính trong năm: đợt đầu bón vào khoảng tháng 2 – 3, 
đợt sau vào khoảng tháng 6 – 8. Ngoài ra, còn bón bổ sung thêm phân chuồng từ 40 – 50 kg/
cây và phân N-P-K từ 1 – 1,6kg/cây cho những cây bị thiếu dinh dưỡng và những cây đang 
mang trái.
- Làm cỏ: Thực hiện quanh năm khi cỏ phát triển mạnh.
- Quét vôi: Thực hiện định kỳ 2 tháng/lần trong những tháng nắng, ráo.
- Phun thuốc: Thực hiện định kỳ 2 lần/tháng, và những thời điểm xuất hiện nhiều sâu, 
bệnh.
- Tỉa cành, tỉa chồi: Thực hiện vào khoảng tháng 2 – 3 hàng năm, và những thời điểm 
cành lá bị sâu bệnh tấn công, chồi non phát triển từ chồi hoa.
- Chống đỡ cây: Thực hiện vào khoảng tháng 9 – 10 năm 2017, năm 2018.
- Tưới thuốc chống thối rễ: Thực hiện vào những thời điểm cây bị vàng lá, rụng lá do 
thối rễ.
Quá trình chăm sóc cây SRHL thực hiện đảm bảo khối lượng và chất lượng theo yêu 
cầu đề ra. Tuy nhiên, từ tháng 10 – 12 hàng năm, công việc làm cỏ, quét vôi thường bị gián 
đoạn ở một vài thời điểm có mưa nhiều nên chất lượng đạt chưa cao.
b. Theo dõi tình hình sinh trưởng và phát triển của cây SRHL:
Năm 2016:
Trong 3 tháng đầu năm, cây sinh trưởng chậm, các số liệu thu thập được đều tăng ít. 
Nguyên nhân là do cây bị động rễ trong quá trình bón phân kết hợp với khí hậu trong tháng 
2 có hiện tượng khô hanh, gió mạnh và lạnh đã gây hiện tượng rụng lá chiếm gần 90% số 
cây trong vườn, tỉ lệ lá rụng chiếm khoảng 25% số lá/cây. 
Đến giai đoạn tháng 6 vườn cây phục hồi trạng thái sinh trưởng và phát triển: Cây đâm 
chồi, lá xanh tươi, sức sống tốt thể hiện qua số liệu thu thập được đều tăng qua từng giai 
đoạn.
Năm 2017:
Tỉ lệ sống đạt 99%, thấp hơn 1% so với yêu cầu đề ra. Nguyên nhân là do cây bị thối rễ.
Cây sinh trưởng ổn định hơn so với năm 2016 mặc dù cây cũng bị ảnh hưởng bởi đợt 
mưa lũ xảy ra vào tháng 12/2016, thể hiện qua các số liệu thu thập được về các chỉ tiêu sinh 
trưởng đều tăng xấp xỉ nhau qua từng giai đoạn.
Năm 2018:
88
KỶ YẾU NHIỆM VỤ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ GIAI ĐOẠN 2016 - 2020
LĨNH VỰC NÔNG NGHIỆP, NÔNG THÔN LĨNH VỰC NÔNG NGHIỆP, NÔNG THÔN
Tỉ lệ sống đạt 100% so với yêu cầu đề ra.
Trong 6 tháng đầu năm cây sinh trưởng chậm hơn so với 6 tháng cuối năm thể hiện 
qua số liệu thu thập về chiều cao cây tăng 0,3 m, đường kính gốc tăng 0,5 cm thấp hơn so 
với 0,5m và 1,1 cm trong 6 tháng cuối năm. Nguyên nhân là do vào cuối năm 2017, cây bị 
ảnh hưởng nặng bởi mưa lũ làm hơn 32% cây trong vườn bị thối một phần rễ đã gây nên 
hiện tượng rụng lá. Sau khi tưới thuốc chống thối rễ Ridomil Gold 68WG, Aliette 800WP 
với số lượng thuốc như sau: 88 cây x 15 gam/cây x 3 lần tưới = 3,96 kg, đồng thời kết hợp 
bón thêm phân super lân và tăng cường phun phân bón hữu cơ sinh học Goldtech G05. Đến 
tháng 3/2018 cây sinh trưởng và phát triển bình thường.
Tháng 4/2018, vườn cây có 34% cây ra hoa nhưng tỉ lệ đậu trái không cao, chỉ đạt 1% 
so với tổng số cây còn sống của vườn. Phẩm chất trái ngon được người tiêu dùng ưa chuộng. 
Qua quá trình theo dõi tình hình sinh trưởng của cây SRHL cho thấy: Cây sinh trưởng 
và phát triển tương đối tốt từ năm 2016 – 2018. Có 122 cây đạt chiều cao từ 4,4 m, đường 
kính tán đạt từ 2,5 m trở lên, hình dáng cân đối, thân cành chắc khỏe, cành phân tán nhiều, 
lá xum xuê, xanh mướt chiếm hơn 60% so với tổng số cây sinh trưởng tốt. Cây ra hoa và đậu 
trái sớm hơn so với yêu cầu đề ra.
Bệnh vàng lá do nghẹt rễ gây hại cây ở mức độ trung bình, xảy ra vào tháng 01/2017, 
6/2017, nguyên nhân là do cây bị thiếu dinh dưỡng. Sau khi bón bổ sung phân chuồng kết 
hợp với vôi bột và phân hóa học, cây sinh trưởng và phát triển bình thường.
Bệnh thối rễ gây hại cây ở mức độ trung bình, xảy ra vào tháng 12/2016. Bệnh chủ yếu 
gây hại trên những cây được trồng ở khu vực chân dốc có nhiều đất cao lanh. Nguyên nhân 
là do cây bị ngập úng trong đợt mưa lũ xảy ra vào tháng 12/2016. 
Bệnh khô cành gây hại rải rác trong vườn, xảy ra từ tháng 3 – 6/2018. Bệnh chủ yếu 
gây hại ở phần cành phát triển kém và mọc ở hướng bắc của thân. Nguyên nhân là do phần 
rễ hoạt động ở hướng này yếu. 
Sâu đục thân, cành xuất hiện rải rác từ tháng 5 – 7 hàng năm. Đây là thời điểm bướm 
phát triển nhiều.
Ốc tấn công gây hại vườn cây ở mức độ trung bình xảy ra vào mùa mưa cuối năm 2016, 
chiếm 12% số cây trong vườn, số con hiện diện trên cây khoảng 30 con/cây; mùa mưa năm 
2018 ở mức độ nhẹ.
Qua quá trình theo dõi tình hình sâu, bệnh chính gây hại cây SRHL từ năm 2016 – 2018 
cho thấy mức độ sâu bệnh gây hại cây ít hơn so với giai đoạn kiến thiết cơ bản, ít gây ảnh 
hưởng đến chất lượng cây, đạt yêu cầu đề ra. 
Nhìn chung, cây SRHL trồng tại Trại thực nghiệm sinh trưởng và phát triển tốt, hàng 
năm mặc dù gặp nhiều yếu tố bất lợi về thời tiết nhưng cây vẫn sống khỏe, sâu bệnh gây hại 
ít, ra hoa và đậu quả sớm hơn so với dự kiến. 
Qua kết quả đánh giá về các chỉ tiêu sinh trưởng, phát triển, sâu bệnh hại, sơ tuyển được 
122 cây SRHL có khả năng sinh trưởng và phát triển vượt trội, chống chịu các điều kiện 
ngoại cảnh bất lợi về thời tiết và sâu bệnh hại, ra hoa, đậu trái. 
IV. KẾT LUẬN 
Cây BDX trồng tại Trại thực nghiệm sinh trưởng và phát triển tương đối đạt, cây to 
khỏe, cành lá sum xuê, xanh tươi, hình dáng cân đối, sức sống cao, tỉ lệ sống đạt gần 93%. 
89
KỶ YẾU NHIỆM VỤ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ GIAI ĐOẠN 2016 - 2020
LĨNH VỰC NÔNG NGHIỆP, NÔNG THÔN LĨNH VỰC NÔNG NGHIỆP, NÔNG THÔN
Mẫu mã và chất lượng trái được người tiêu dùng ưa chuộng.
Sơ tuyển được 207 cây BDX có khả năng sinh trưởng và phát triển tốt, chống chịu được 
các điều kiện ngoại cảnh bất lợi. Từ đó, tuyển chọn được 8 cây BDX có năng suất và chất 
lượng vượt trội với độ Brix từ 7,7% trở lên, hàm lượng vitamin C từ 476 mg trở lên để tiếp 
tục theo dõi, đăng ký bình tuyển cây đầu dòng trong thời gian tới.
b. Cây CCJV trồng tại Trại thực nghiệm sinh trưởng và phát triển tương đối ổn định 
trong khoảng thời gian từ tháng 5 – 10 hàng năm, đâm chồi, phân cành, ra hoa, đậu trái, 
sức sống cao, tỉ lệ sống đạt gần 97%. Mẫu mã và chất lượng trái được người tiêu dùng ưa 
chuộng. Vào mùa mưa, cây thường bị suy kiệt, sức sống kém, bệnh hại tấn công. Hàng năm, 
Trung tâm đã tốn nhiều công sức để đầu tư chăm sóc cho vườn cây, và cây phải mất một thời 
gian dài để phục hồi trạng thái sinh trưởng và phát triển bình thường nên không thể tích lũy 
kịp thời dinh dưỡng để tạo hoa, nuôi trái theo vụ mùa.
Sơ tuyển được 136 cây CCJV có khả năng sinh trưởng và phát triển tốt, chống chịu 
được các điều kiện ngoại cảnh bất lợi vượt trội so với các cây khác để tiếp tục theo dõi, tuyển 
chọn những cây ưu tú thực hiện bình tuyển và công nhận cây đầu dòng trong những năm tới.
c. Cây SRHL trồng tại Trại thực nghiệm sinh trưởng và phát triển tương đối tốt, cây to 
khỏe, cành lá sum xuê, xanh mướt, hình dáng cân đối, sức sống cao, tỉ lệ sống đạt gần 99%. 
Cây SRHL thích nghi tốt với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng ở Trại thực nghiệm. 
Hàng năm mặc dù gặp nhiều yếu tố bất lợi về thời tiết nhưng cây vẫn sống khỏe, sâu bệnh 
gây hại ít, ra hoa và đậu quả sớm hơn dự kiến.
Sơ tuyển được 122 cây SRHL có khả năng sinh trưởng và phát triển tốt, chống chịu 
được các điều kiện ngoại cảnh bất lợi để tiếp tục theo dõi, tuyển chọn những cây ưu tú thực 
hiện bình tuyển và công nhận cây đầu dòng trong những năm tới