Nhận thức của người dân về tổ công tác xã hội trong bệnh viện (Trường hợp nghiên cứu ở Bệnh viện Đa khoa tỉnh Vĩnh Long và tỉnh Đồng Tháp)

. Mô hình tổ chức của đầu 
mối chuyên trách tại 5 bệnh viện này cũng không 
đồng nhất, nơi trực thuộc Ban giám đốc, nơi thuộc 
phòng Điều dưỡng, nơi thì do Đoàn Thanh niên 
phụ trách. Còn lại phần đông các bệnh viện đang 
lồng ghép hoạt động về CTXH trong từng khoa, 
phòng trực thuộc do đó việc triển khai hoạt động 
chưa được đồng bộ thống nhất dẫn đến việc hoạt 
động chưa mang lại hiệu quả và nhiều trường hợp 
cần trợ giúp lại chưa được tiếp cận [9]. Vì vậy việc 
chưa biết đến hoặc nhầm lẫn giữa hoạt động CTXH 
trong bệnh viện với hoạt động từ thiện ở bệnh viện 
là điều có thể hiểu được.
2.2. Nhận biết, hiểu biết về hoạt động của 
tổ CTXH trong bệnh viện 
Tổ CTXH được thành lập năm 2014 ở BVĐK 
Đồng Tháp và 2016 ở BVĐK Vĩnh Long nhưng 
phần lớn bệnh nhân và người nhà bệnh nhân khi 
đến bệnh viện thăm khám vẫn chưa nhận biết 
hay hiểu biết về nó; phần lớn người được hỏi vẫn 
chưa hiểu rõ về hoạt động của tổ CTXH trong 
bệnh viện; nhận thức của người dân về chức năng, 
nhiệm vụ của NVXH trong bệnh viện vẫn còn rất 
hạn chế; hoạt động sử dụng dịch vụ hỗ trợ từ tổ 
CTXH trong bệnh viện của người dân vẫn còn 
nghiêng về khía cạnh từ thiện điều này cho thấy, 
để hoạt động của tổ CTXH trong bệnh viện hiệu 
quả hơn thì việc thay đổi hoặc đổi mới cách thức 
hoạt động là cần thiết.
Qua kết quả khảo sát ở cả hai bệnh viện về hoạt 
động của tổ CTXH và NVXH trong bệnh viện cho 
thấy, phần lớn bệnh nhân, thân nhân người bệnh nhận 
thức rằng hoạt động CTXH tại bệnh viện bao gồm: 
hoạt động phát cơm miễn phí (56,7%); chỉ dẫn đường 
đến các phòng khám, khoa khám bệnh trong bệnh 
viện (65,3%); thăm khám và cấp phát thuốc cho các 
bệnh nhân ở vùng sâu, vùng xa (48%); hỗ trợ tiền 
cho các bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn không 
thể tự lo liệu được và mua bảo hiểm y tế (41,3%); 
hỗ trợ viện phí những bệnh nhân, thân nhân đang 
gặp phải những vấn đề khó khăn về tài chính trong 
việc chi trả các hoạt động trong điều trị bệnh (48%).
Các cuộc phỏng vấn sâu cũng đưa đến kết quả 
tương đồng, nhiều bệnh nhân và thân nhân người 
bệnh đều nghĩ hoạt động của tổ CTXH trong bệnh 
viện là các hoạt động từ thiện như cấp phát thuốc 
miễn phí, hỗ trợ tiền cho người nghèo,..
“Theo tôi nghĩ hoạt động của tổ CTXH trong 
bệnh viện này là hỗ trợ tiền cho những người bệnh 
quá khó khăn không đủ điều kiện để chi trả viện 
phí” (bệnh nhân nam 56 tuổi - BVĐK Vĩnh Long).
 “Mặc dù tôi không biết về mô hình CTXH 
nhưng tôi nghĩ đó là hoạt động cấp phát thuốc 
miễn phí cho người bệnh nhân nghèo, hỗ trợ họ 
thêm một phần tiền nào đó để họ có thể giải quyết 
cái khó khăn trước mắt của mình” (bệnh nhân 
nam - 29 tuổi - BVĐK Vĩnh Long).
Biểu đồ 1. Nhận thức về các hoạt động tổ CTXH 
trong bệnh viện
Kết quả trên cho thấy, nhiều người bệnh nhân, 
thân nhân người bệnh vẫn chưa hiểu hết, hiểu đầy 
đủ về hoạt động của tổ CTXH trong bệnh viện, họ 
thường nghĩ và đánh đồng hoạt động CTXH với 
các hoạt động từ thiện diễn ra ở bệnh viện. Các hoạt 
động như hỗ trợ tâm lý, xoa dịu nỗi đau ở khía cạnh 
tâm hồn, tạo dựng mối quan hệ hài hòa giữa bệnh 
nhân và thầy thuốc thường ít người nghĩ đến. Các 
hoạt động như vận động, kết nối các nguồn lực, 
dịch vụ để hỗ trợ bệnh nhân của tổ CTXH trong 
bệnh viện đa phần người bệnh và thân nhân của 
bệnh nhân hầu như không biết đến. Điều này đưa 
đến một nghi vấn: liệu có phải nhận thức của bệnh 
nhân và thân nhân người bệnh về hoạt động của 
tổ CTXH còn rất hạn chế hay do tổ CTXH trong 
bệnh viện hiện nay còn mang tính hình thức, hoạt 
động chưa hiệu quả, chưa làm hết vai trò, nhiệm 
vụ nên người dân chưa biết đến? Đây có thể là một 
gợi ý cho các nghiên cứu tiếp theo.
2.3. Kỳ vọng về vai trò và nhiệm vụ của 
NVXH trong bệnh viện
Hoạt động CTXH trong bệnh viện có vai trò 
quan trọng trong xây dựng mối quan hệ hài hoà 
giữa người bệnh với người thân, giữa người bệnh 
44
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑOÀNG THAÙP Taïp chí Khoa hoïc soá 37 (04-2019)
với thầy thuốc, giữa thân nhân người bệnh với thầy 
thuốc. Bên cạnh đó, CXTH trong bệnh viện góp 
phần thay đổi nhận thức và thúc đẩy hành vi tích 
cực; ngăn ngừa, giảm thiểu những ảnh hưởng tiêu 
cực đến các mối quan hệ và tạo điều kiện thuận 
lợi cho việc hoạt động khám chữa bệnh, nâng cao 
hiệu quả điều trị. Nhân viên CXTH trong bệnh 
viện giúp cho mọi người bệnh được khám, điều 
trị bệnh khi họ gặp phải các vấn đề khó khăn về 
tâm lý - xã hội.
Đề án “Phát triển nghề hội trong ngành Y tế 
giai đoạn 2011-2020 nêu rõ vai trò của NVXH là 
đánh giá tình trạng tâm lý - xã hội của bệnh nhân 
và các thành viên trong gia đình. Trên cơ sở kết 
quả đánh giá, NVXH xác định vấn đề khó khăn 
về tâm lý - xã hội mà bệnh nhân đang gặp phải, 
nguyên nhân và những ảnh hưởng của nó đến việc 
tuân thủ phác đồ điều trị của bệnh nhân; đồng thời 
xác định xem những thành viên nào trong gia đình 
bệnh nhân sẽ ảnh hưởng tiêu cực hay tích cực đến 
tâm lý của bệnh nhân...; NVXH xác định các nguồn 
lực cần thiết phải vận động hỗ trợ cho bệnh nhân; 
xác định mục tiêu, phương thức cần phải áp dụng 
để thảo luận lập kế hoạch, tổ chức thực hiện kế 
hoạch trợ giúp bệnh nhân và các thành viên trong 
gia đình trong các giai đoạn tiếp theo khi bệnh nhân 
và thành viên trong gia đình sống sót cùng với tình 
trạng bệnh, biến chuyển của bệnh [10].
Tuy nhiên sự hiểu biết về vai trò và nhiệm 
vụ của NVXH trong bệnh viện ở thân nhân và 
người thân của bệnh nhân vẫn còn khá hạn chế, 
đa phần là họ kỳ vọng NVXH ở bệnh viện thực 
hiện tốt, mang tính chuyên nghiệp hơn trong việc 
giúp bệnh nhân nhận được sự chăm sóc từ các tình 
nguyện viên trong thời gian bệnh nhân phải nhập 
viện điều trị mà không có hoặc chưa tìm được thân 
nhân (54%); NVXH bệnh viện giúp bệnh nhân tìm 
kiếm thân nhân chăm sóc trong thời gian điều trị 
bệnh (60%); đánh giá trạng thái tâm lý bệnh nhân 
(63,3%), và giúp bệnh nhân thích ứng với tình trạng 
bệnh và đối phó với tình trạng bệnh diễn ra (64,7%); 
những người còn lại chưa có câu trả lời vì đa phần 
họ chưa biết hoặc chưa hiểu biết gì về tổ CTXH 
trong bệnh viện. Kết quả so sánh cho thấy không 
có sự chênh lệch lớn giữa hai bệnh viện trong các 
phương án trả lời.
 Biểu đồ 2. Kỳ vọng về vai trò, nhiệm vụ của NVXH 
trong bệnh viện
Thiết nghĩ nếu NVXH trong bệnh viện thực 
hiện được vai trò, nhiệm vụ như kỳ vọng trên của 
bệnh nhân và thân nhân bệnh nhân sẽ tạo nên một 
bước ngoặc lớn trong hiệu quả chăm sóc, góp phần 
giúp người thầy thuốc tạo được thiện cảm hơn bệnh 
nhân, giải tỏa được căng thẳng trong công việc và 
người bệnh nhân cũng hiểu rõ hơn về tiến trình điều 
trị, nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động trong 
chăm sóc sức khỏe người dân. Hoạt động CTXH 
ở bệnh viện sẽ giúp cho mối quan hệ giữa nhân 
viên y tế và người bệnh, thân nhân người bệnh tốt 
hơn. Đây là một bước phát triển mới trong công 
tác chăm sóc và phục vụ người bệnh.
2.4. Hoạt động sử dụng dịch vụ hỗ trợ từ 
tổ CTXH trong bệnh viện
Để làm rõ hoạt động sử dụng dịch vụ hỗ trợ 
từ tổ CTXH trong bệnh viện của người dân tại 
bệnh viện, nhóm tác giả đã tiến hành tìm hiểu bệnh 
nhân, thân nhân đã được nhận hỗ trợ những gì từ 
các NVXH ở bệnh viện. 
Kết quả khảo sát cho thấy các dịch vụ mà bệnh 
nhân và thân nhân bệnh nhân nhận được chủ yếu 
chỉ dừng lại ở hoạt động hướng dẫn, chỉ đường đến 
các phòng khoa khám bệnh trong bệnh viện, cụ thể 
như ở BVĐK Đồng Tháp là 69,3%; BVĐK Vĩnh 
Long 61,3%, không có sự khác nhau nhiều về giới 
tính trong các phương án trả lời.
Kết quả phỏng vấn sâu cũng cho thấy đa phần 
bệnh nhân chỉ nhận được sự hỗ trợ khi làm thủ tục, 
hướng dẫn bệnh nhân đến các khoa, phòng khám 
và điều trị bệnh còn các mảng còn lại như tư vấn, 
kết nối các nguồn lực; động viên về tinh thần,
người dân vẫn chưa được sử dụng, không nhận 
được sự giúp đỡ của NVXH. Bệnh nhân chưa tiếp 
xúc và chưa có sự hiểu biết đầy đủ về những thông 
45
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑOÀNG THAÙP Taïp chí Khoa hoïc soá 37 (04-2019)
tin hay cách tiếp cận hoạt động CTXH trong bệnh 
viện. Chỉ có một số ít bệnh nhân, thân nhân thỉnh 
thoảng nghe nói hoặc tiếp cận CTXH bệnh viện 
các câu trả lời thường nhận được là:
“Gia đình tôi cũng còn nhiều khó khăn về 
tiền điều trị bệnh bởi vì tôi không có bảo hiểm y 
tế. Nhưng từ khi nhập viện cho đến nay đã hơn 
20 ngày rồi mà gia đình cũng không được gặp 
hay nhận được sự trợ giúp nào từ NVXH” (Bệnh 
nhân nữ 77 tuổi - BVĐK Đồng Tháp);
“Tôi cũng mắc phải mãn tính phải điều trị 
lâu năm, tôi nằm viện ở đây cũng lâu rồi mà chưa 
bao giờ được nghe nói gì về CTXH ở bệnh viện” 
(Bệnh nhân nam 61 tuổi - BVĐK Đồng Tháp);
“Hiện nay do bệnh nhân cũng chưa hiểu 
được trong bệnh viện có CTXH nên cũng không 
liên hệ tới khi có việc cần giúp đỡ” (Bệnh nhân 
nam 57 tuổi - BVĐK Vĩnh Long);
“Tôi cũng không biết ai là NVXH tại bệnh 
viện, nhưng thỉnh thoảng cũng có nghe nói các 
hoạt động xã hội tại bệnh viện, các hoạt động hỗ 
trợ bệnh nhân nghèo” (Bệnh nhân nam 35 tuổi - 
BVĐK Đồng Tháp);
Hay là “Cô thì không biết ai là NVXH tại 
bệnh viện nhưng mà thỉnh thoảng cô cũng có 
nghe nói là có giúp đỡ cho người nghèo cô thấy 
việc làm đó hay cần phát huy hơn để giúp đỡ bà 
con nghèo hơn” (Bệnh nhân nữ 57 tuổi - BVĐK 
Vĩnh Long).
Điều này cho thấy mô hình CTXH hiện nay 
trong các bệnh viện vẫn chưa phát huy hết được 
vai trò, chức năng, nhiệm vụ của mình, vẫn còn 
mang tính hình thức và kiêm nhiệm cao nên đa 
phần người dân vẫn chưa tiếp cận được với các 
dịch vụ hỗ trợ. Vì vậy, thiết nghĩ để nâng cao nhận 
thức của người dân về tổ CTXH trong bệnh viện, 
trước tiên cần nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ 
CTXH từ khâu quản lý đến năng lực của NVXH 
cũng chất lượng của các dịch vụ hỗ trợ. Chính 
từ đó sẽ làm cơ sở để người dân biết đến và hiểu 
hơn về CTXH trong bệnh viện. Tuy nhiên để làm 
được điều này đòi hỏi sự cố gắng từ nhiều phía 
như thể chế chính sách, ngành y tế và hơn hết là 
từ những người làm nghề CTXH.
3. Kết luận 
CTXH bệnh viện trong việc chăm sóc và hỗ 
trợ cho bệnh nhân nếu phát huy hiệu quả sẽ góp 
phần thay đổi nhận thức và thúc đẩy hành vi tích 
cực, ngăn ngừa, giảm thiểu những tác động tiêu cực 
ảnh hưởng tới mối quan hệ, tạo điều kiện thuận lợi 
và nâng cao hiệu quả trong hoạt động khám, chữa 
bệnh cho người dân. Với những lời thăm hỏi ân 
cần, những thông tin tham vấn hữu ích, với khả 
năng kết nối các cá nhân và tổ chức xã hội mạnh 
mẽ thì NVXH sẽ giúp người bệnh giảm bớt cảm 
xúc tiêu cực như căng thẳng, lo âu, sợ hãi, khủng 
hoảng, cảm giác đau đớn; không bị rơi vào cảm 
giác bị bỏ rơi về cả vật chất và tinh thần hay cảm 
xúc bị xa lánh. Đây là một công việc nhỏ nhưng 
mang lại hiệu quả lớn bởi khi được tạo điều kiện, 
hỗ trợ bệnh nhân sẽ có được sự lạc quan, thích ứng, 
đối phó tốt với tình trạng bệnh tật. 
Qua kết quả khảo sát cho thấy vẫn còn một 
bộ phận người dân chưa biết đến tổ CTXH trong 
bệnh viện; chưa hiểu rõ về vai trò và nhiệm vụ của 
NVXH để được nhận sự hỗ trợ khi cần thiết. Mặc dù 
tổ CTXH được thành lập năm 2014 ở BVĐK Đồng 
Tháp và 2016 ở BVĐK Vĩnh Long nhưng phần lớn 
bệnh nhân và người nhà bệnh nhân khi đến bệnh 
viện thăm khám vẫn chưa nhận biết hay hiểu biết 
về nó, phần lớn người được hỏi vẫn chưa hiểu rõ 
về hoạt động của tổ CTXH trong bệnh viện, nhận 
thức của người dân về chức năng, nhiệm vụ của 
NVXH trong bệnh viện vẫn còn rất hạn chế và số 
người đưa ra các kỳ vọng về chức năng, nhiệm vụ 
của tổ CTXH chưa cao, hoạt động sử dụng dịch vụ 
hỗ trợ từ tổ CTXH trong bệnh viện của người dân 
vẫn còn nghiêng về khía cạnh từ thiện, Điều này 
cho thấy, để hoạt động của tổ CTXH trong bệnh 
viện hiệu quả hơn thì việc thay đổi hoặc đổi mới 
cách thức hoạt động là cần thiết.
Lời cám ơn: Bài viết được hỗ trợ bởi đề 
tài nghiên cứu khoa học của sinh viên mã số 
SPD2017.02.09 của Trường Đại học Đồng Tháp./.
46
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑOÀNG THAÙP Taïp chí Khoa hoïc soá 37 (04-2019)
Tài liệu tham khảo
[1]. BVĐK Đồng Tháp (2017), Báo cáo 6 tháng tình hình hoạt động của Tổ CTXH Bệnh viện.
[2]. BVĐK Vĩnh Long (2017), Báo cáo 6 tháng tình hình hoạt động của Tổ CTXH Bệnh viện.
[3]. Bộ Y tế (2012), Báo cáo kết quả nghiên cứu đánh giá thực trạng và nhu cầu phát triển nghề 
CTXH trong ngành Y tế.
[4]. Bộ Y tế, Kỷ yếu Hội thảo phát triển nghề CTXH trong ngành Y tế.
[5]. Bộ Y tế (2012), Đề án giảm quá tải bệnh viện giai đoạn 2012- 2020, tháng 7/2012.
[6]. Bộ trưởng Bộ Y tế (2011), Đề án Phát triển nghề CTXH trong ngành Y tế giai đoạn 2011- 2020.
[7]. Bộ Y tế (2011), Quyết định số: 2514/QĐ-BYT ngày 15/7/2011 của Bộ Y tế về việc phê duyệt 
Đề án “Phát triển nghề hội trong ngành Y tế giai đoạn 2011-2020”. 
[8]. Bộ Y tế (2015), Thông tư số: 43/TT-BYT ngày 26/11/2015 của Bộ Y Tế về “Quy định nhiệm 
vụ và hình thức tổ chức thực hiện nhiệm vụ CTXH của bệnh viện”.
[9]. Khoa CTXH, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố 
Hồ Chí Minh, (2016), Kỷ yếu Hội thảo khoa học CTXH trong bệnh viện - Những vấn đề lý luận và thực 
tiễn thực hành, NXB Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh.
[10]. Nguyễn Quốc Giang (2016), “CTXH bệnh viện - những thách thức trở ngại để trở thành dịch 
vụ CTXH chuyên nghiệp”, Hội thảo CTXH trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, Đại học Đà Lạt.
[11]. Đỗ Hạnh Nga (2016), “Hệ thống khung pháp lý - Cơ sở cho sự phát triển nghề CTXH trong 
ngành Y tế”, Kỷ yếu Hội thảo Khoa học CTXH trong bệnh viện - Những vấn đề lý luận và thực tiễn thực 
hành, ISBN:978-604-73-4701-8, tr. 13-23, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học 
Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh.
[12]. Trần Đình Tuấn (2015), “CTXH trong bệnh viện”, Hội thảo về CTXH trong bệnh viện, Nha Trang.
[13]. Trung tâm Nghiên cứu - Tư vấn CTXH & Phát triển cộng đồng (SDRC) (2012), Dự án Nâng 
cao năng lực cho nhân viên CTXH cơ sở ở Thành phố Hồ Chí Minh, khoa CTXH, Trường Đại học 
Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, 
vn/?ArticleId=ac1e19c5-de80-49e0-a9b4-a3b2c1aa43d.
PEOPLE’S AWARENESS ON SOCIAL WORK TEAM IN HOSPITAL
(A case study in General Hospitals in Vinh Long and Dong Thap province)
Summary
The survey was conducted in March 2018 and the quantitative data were collected from a 
questionnaire and in-depth interview with some typical participants. The results showed that although 
the social work team was established in 2014 in Dong Thap General Hospital and 2016 in Vinh Long 
General Hospital, the majority of patients and their family members visiting the hospital knew nothing 
or little about it; most respondents did not understand well about its working in the hospital; people's 
awareness of social workers’ functions and duties in hospitals was very limited; its services were mostly 
charitable; etc. Accordingly, for improvement it is necessary to transform or renew its working methods.
Keywords: Awareness, people, social work, social work in hospitals.
Ngày nhận bài: 08/02/2019; Ngày nhận lại: 01/04/2019; Ngày duyệt đăng: 09/4/2019.