Nghiên cứu sử dụng phân bón để nâng cao năng suất, chất lượng nguyên liệu búp cho sản xuất trà matcha tại Phú Thọ

on đưa về phòng. 
như búp và lá non và đạm tham gia vào sự Trộn đều mẫu ở các lần nhắc lại với nhau sau 
tổng hợp axit amin và protein. Xuất phát từ đó đếm tổng số búp trong 50g búp để tính 
thực tế trên chúng tôi tiến hành nghiên cứu trọng lượng búp xô. Mỗi công thức thực hiện 
sử dụng phân bón để nâng cao năng suất, 3 lần. Trọng lượng búp trung bình là trọng 
chất lượng đầu vào cho sản xuất trà Matcha lượng bình quân của 3 lần nhắc. 
tại Phú Thọ. + Mật độ búp (búp/m2): Mỗi công thức thí 
 nghiệm ở mỗi lần nhắc chọn 5 điểm theo dõi 
2. Phương pháp nghiên cứu trên đường chéo góc, dùng khung 25 × 25cm 
 để đếm số búp trong khung, tính trung bình. 
2.1. Vật liệu Mật độ búp là số búp trung bình trong khung 
 Giống chè PH1 tuổi 7. nhân với 16.
 + Tỷ lệ búp mù: Búp mù là những búp 
2.2. Thời gian và địa điểm không có tôm hoặc tôm không rõ, đỉnh sinh 
 - Thời gian: Tháng 6/2019 - 11/2020. trưởng đang ở trạng thái ngủ nghỉ.
 - Địa điểm: Tại HTX chè Cẩm Mỹ, xã Tất Tỷ lệ Tổng số búp mù
Thắng, huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ. = × 100
 búp mù (%) Tổng số búp
2.3. Bố trí thí nghiệm
 Phương pháp xác định: Cân ngẫu nhiên 
 Thí nghiệm được bố trí theo khối ngẫu 
 100g búp chè tươi, đếm tổng số búp, số búp 
nhiên hoàn toàn, nhắc lại 3 lần, diện tích ô 
 có tôm và số búp không có tôm rồi quy ra 
thí nghiệm là 45m2, gồm 10 công thức: CT1: 
 phần trăm số búp mù, theo dõi theo lứa hái: 
120kg N + 40 kg P2O5 + 60kg K2O/ha (theo 
quy trình của Bộ NN&PTNT) là đối chứng + Tỷ lệ búp bánh tẻ: Dùng phương pháp 
cũng là công thức nền; CT2: Nền + 5 tấn bấm bẻ để xác định. Cân 100 búp được khối 
 lượng P, lấy mẫu 3 lần, thực hiện bấm bẻ toàn 
phân gà/ha + 40kg MgSO4/ha; CT3: Nền + 
 bộ số búp của mẫu. Đối với cuộng bẻ ngược 
7 tấn phân gà/ha+ 40kg MgSO4/ha; CT4: 
 từ gốc búp hái lên đỉnh búp, đối với lá bấm 
Nền + 9 tấn phân gà/ha+ 40kg MgSO4/ha; 
 bẻ từ cuộng lá lên đầu lá, phần bấm bẻ có sơ 
CT5: Nền + 5 tấn phân gà/ha + 60kg MgSO4/
ha; CT6: Nền + 7 tấn phân gà/ha + 60kg gỗ gọi là phần bánh tẻ có khối lượng P1.
 P
MgSO4/ha; CT7: Nền + 9 tấn phân gà/ha + Tỷ lệ bánh tẻ (%) = 1 × 100
60kg MgSO4/ha; CT8: Nền + 5 tấn phân gà/ P
ha + 80kg MgSO4/ha; CT9: Nền + 7 tấn phân + Chỉ tiêu về năng suất (kg/ha): Năng 
gà/ha+ 80kg MgSO4/ha; CT10: Nền + 9 tấn suất búp tươi trong mỗi lứa hái, số lứa hái 
phân gà/ha + 80kg MgSO4/ha. Lượng phân trong năm.
bón vô cơ quy đổi ra liều lượng sử dụng của * Chỉ tiêu chất lượng trà Matcha:
phân ure, kaliclorua, super lân. - Phân tích hàm lượng Chlorophyll trong 
2.4. Các chỉ tiêu và phương pháp theo dõi chè bằng phương pháp quang học:
 * Các chỉ tiêu về yếu tố cấu thành năng Cân chính xác 0,25g lá chè cắt thành 
suất và năng suất: từng mảnh nhỏ cho vào cối sứ và thêm vào 
 đó một ít cát thạch anh. Nghiền nhỏ mẫu 
70
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Tập 23, Số 2 (2021): 69-75
trong buồng tối, cho vào 10ml dung dịch Trong đó, X: hàm lượng chất xơ (%); Mss: 
aceton 8% để tráng nhiều lần cối chày sứ. khối lượng mẫu sau sấy (g); Mt: khối lượng 
Đậy nắp ống nghiệm và dùng giấy bạc bọc tro thu được (g).
kín ống nghiệm trong 24 giờ. Sau đó lọc lấy - Phân tích L - theanine bằng phương pháp 
dịch trong và đo hoạt động quang học trên sắc ký lỏng hiệu năng cao HPLC:
máy quang phổ hấp thụ UV-VIS của Perkin + Thiết bị sử dụng: Sử dụng hệ thống thiết 
Elmer ở bước sóng 663,4 nm và 644,8 nm. bị sắc ký lỏng hiệu năng cao HPLC Alliance 
Độ hoạt động quang học của mẫu đo được của hãng Waters-Mỹ. 
phải nhỏ hơn 2,5 - 3. Nếu không nhỏ hơn thì 
phải pha loãng mẫu bằng aceton 80%. Nồng + Hóa chất sử dụng: Chất chuẩn 
độ Chlorophyll a (Ca); Chlorophyll (C) được L-theanine: Cat.No 320-93461, độ tinh khiết 
tính theo các công thức: 98% của hãng Wako (Nhật Bản); Chất tạo 
 dẫn xuất 6-aminoquynolyl-N-hydroxy-
 × ×
 Ca = 12,7 E663 - 2,58 E644 succinimidyl carbamat của hãng Water 
 Cb = 22,9 × E644 - 4,66 × E663 (Mỹ); AccQ - Tag Eluent A concentrate của 
 Nồng độ tổng số Chlorophyll (a+b) = 8,04 hãng Water (Mỹ); Acetonitrile của hãng erck 
E663 + 20,32 E644 (Đức); Chất chuẩn -Epigallocatechin gallate: 
 Trong đó: Ca và Cb là nồng độ Chlorophyll Cat. o E4143, độ tinh khiết 95% của hãng 
a và b tính theo mg/l dung dịch, E là hoạt độ Sigma (Mỹ).
quang học đo được ở các bước sóng tương + Cách tiến hành:
ứng 663,4 nm; 644,8 nm. Giai đoạn chiết tách: Mẫu chè xanh xay 
 - Xác định hàm lượng chất xơ: nhỏ, cân 0,5g bột chè vào bình nón 100 ml. 
 Cân chính xác khoảng 1g mẫu vào cốc thủy Chiết bằng 30 - 40 ml nước cất, siêu âm 30 
 phút ở 80oC. Lọc qua giấy lọc, tráng bình 
phân sau đó thêm 3 ml H2SO4 0,13M, thủy 
phân ở nhiệt độ 90-100oC (sôi lăn tăn) trong bằng nước cất 2 lần × 3 ml. Định mức vừa 
3 phút. Chuyển vào ống ly tâm, ly tâm và bỏ đủ 50ml bằng nước cất. Ly tâm ở tốc độ 
dịch trong. Rửa sạch axit 2 lần bằng nước cất. 5.000 vòng/phút trong 10 phút. Lọc qua 
Chuyển mẫu vào cốc thủy phân, thêm 300ml màng 0,45 µm.
KOH 0,23M, tiếp tục thủy phân trong 30 phút Giai đoạn dẫn xuất với thuốc thử AccQ: 
ở nhiệt độ 90-100oC (sôi lăn tăn) Chuyển Hút 10 µl dịch đã ly tâm vào ống thủy tinh 
mẫu vào ống ly tâm, ly tâm 3.000 vòng/phút, 1ml, thêm 7 μl đệm AccQ.Fluor Borate. Lắc 
bỏ dịch trong, rửa sạch mẫu bằng nước cất. trong 10 giây tiếp theo thêm 2 μl thuốc thử 
Chuyển mẫu vào tủ sấy, sấy khô ở 105oC AccQ.Fluor. Lắc trong 1 giây, để ở nhiệt độ 
trong 4 giờ, cân và xác định khối lượng mẫu phòng trong 1 phút. Đặt vào tủ sấy ở nhiệt độ 
 55oC trong khoảng từ 9-10 phút (không được 
còn lại. Chuyển mẫu sau khi sấy vào lò nung 
 để quá 10 phút). Chuyển vào lọ đựng mẫu 
ở nhiệt độ 550oC đến khi thành tro trắng 
 PLC và bơm vào cột sắc ký của hệ thống 
(khoảng 4h). Để nguội, cân xác định khối 
 HPLC.
lượng tro. Hàm lượng chất xơ thô được xác 
định là phần chênh lệch giữa khối lượng mẫu * Hiệu quả kinh tế: 
sau khi sấy và khối lượng tro thu được. Tổng thu - Tổng chi = Lãi thuần.
 * Xử lý thống kê theo phương pháp phân 
 MM− tích phương sai (ANOVA) bằng phần mềm 
 X =ss t ×100
 IRRISTAT 5.0.
 M ss
 71
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Hoàng Mai Thảo và ctv.
3. Kết quả nghiên cứu và thảo luận
3.1. Ảnh hưởng của các công thức phân bón đến năng suất và các yếu tố cấu thành năng suất
 Bảng 1. Ảnh hưởng của các công thức phân bón đến các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất
 Chỉ tiêu theo dõi
 Công thức
 Khối lượng búp (g) Mật độ búp (búp/m2) Năng suất (kg/ha)
 1 (Đ/c) 1,12a 107,64a 8.346a
 2 1,17a 121,65b 10.587b
 3 1,24a 127,85bc 11.654c
 4 1,25a 130,64c 11.872c
 5 1,18a 122,71b 10.493b
 6 1,25a 128,53bc 11.564c
 7 1,22a 130,06c 11.786c
 8 1,19a 122,18b 10.975b
 9 1,21a 129,65bc 11.694c
 10 1,24a 129,85bc 11.895c
 CV% 6,4 5,7 9,9
 LSD0.05 0,12 7,6 930
Ghi chú: Các chữ cái khác nhau trong cùng một cột thể hiện sự sai khác có ý nghĩa ở độ tin cậy 95%.
 Giống chè PH1 có búp khá to nên khối búp/m2, trong đó các công thức bón phân 
lượng búp lớn. Kết quả nghiên cứu cho thấy 3,4,6,7,9,10 (bổ sung 60-80kg MgSO4 và 
các công thức bón bổ sung thêm phân gà 7-9 tấn phân gà) cho mật độ búp cao nhất 
 2
và phân MgSO4 không ảnh hưởng đến khối đạt 127,71 đến 130,64 búp/m .
lượng búp. Các kết quả thu được không có sự Mật độ búp có mối tương quan chặt với 
sai khác với đối chứng. năng suất do vậy năng suất búp thực thu 
 Mật độ búp ảnh hưởng lớn tới năng của các lứa hái thu được ở các công thức 
suất, theo dõi kết quả cho thấy công thức 3,4,5,6,9,10 cho năng suất cao nhất đạt từ 
phân bón ảnh hưởng tới mật độ búp. Bón 11.654- 11.895 kg/ha.
bổ sung phân gà và MgSO4 làm tăng mật độ 
3.2. Ảnh hưởng của các công thức phân bón đến chất lượng nguyên liệu nguyên liệu sản 
xuất trà Matcha
 Bảng 2. Ảnh hưởng của các công thức phân bón đến chất lượng 
 nguyên liệu sản xuất trà Matcha
 Chỉ tiêu
 Công thức
 Tỷ lệ búp mù (%) Tỷ lệ búp bánh tẻ (%)
 1 (Đ/c) 20,23d 12,67c
 2 17,87b 10,73b
 3 16,34a 10,08b
 4 17,83bc 9,25 a
 5 18,37c 10,75b
 6 16,636 8,58 a
 7 17,15ab 8,74a
 8 18,51c 9,87 ab
 9 17,93bc 9,13 a
 10 16,63a 8,34a
 CV% 6,5 9,9
 LSD0.05 1,12 1,80
Ghi chú: Các chữ cái khác nhau trong cùng một cột thể hiện sự sai khác có ý nghĩa ở độ tin cậy 95%.
72
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Tập 23, Số 2 (2021): 69-75
 Các công thức bón phân ảnh hưởng đến Búp chè ít cuộng, tỷ lệ tôm và lá một cao 
tỷ lệ búp mù xòe, trong đó các công thức bổ có chất lượng nguyên liệu tốt, tỷ lệ bánh tẻ 
sung phân bón MgSO4 và phân gà cho tỷ lệ của búp chè thấp là búp chè non; khi chế biến 
búp mù xòe thấp hơn. Kết quả này tương tự búp chè có hàm lượng xơ thấp thì bột chè sẽ 
như nghiên cứu của Lại Văn Đức (1977) khi mịn hơn. Các công thức bón bổ sung phân gà 
bón 50-70kg MgSO4­/ha cũng cho tỷ lệ búp 7-9 tấn kết hợp với 40-60kg MgSO4 đều cho 
mù xòe giảm. tỷ lệ búp bánh tẻ thấp hơn đối chứng.
 Bảng 3. Ảnh hưởng của các công thức phân bón đến một số chỉ tiêu sinh hóa 
 của nguyên liệu sản xuất trà Matcha
 Chỉ tiêu
 Công thức Hàm lượng Chlorophyll Hàm lượng L - theanine 
 Hàm lượng chất xơ (%)
 (mg/g) (mg/g)
 1 (Đ/c) 38,72 16,42 6,24
 2 41,37 14,97 6,97
 3 42,75 14,64 7,05
 4 42,87 14,14 7,03
 5 41,96 15,07 6,93
 6 42,63 14,34 6,86
 7 42,96 14,29 7,14
 8 41,96 14,96 6,81
 9 41,85 14,25 6,94
 10 42,94 14,46 7,00
 Búp chè có nhiều chất có lợi cho phẩm trà Matcha. Các công thức bón bổ 
sức khỏe con người, chính vì lẽ đó, trà sung phân bón có hàm lượng Chlorophyll 
đã là đồ uống phổ biến nhất trên thế giới từ từ 41,37-42,95 mg/g; không có sự khác 
xưa tới nay. Bên cạnh đó, thành phần hóa biệt lớn giữa các công thức bón phân ở chỉ 
học của búp chè ảnh hưởng và quyết định tiêu này.
đến chất lượng sản phẩm chè nói chung và Hàm lượng chất L-theanine ở các công 
sản phẩm bột chè xanh dạng Matcha nói thức bón phân cao hơn so với đối chứng 
riêng. Do vậy, sau khi xác định tính một số 
 không bón bổ sung phân chuồng và MgSO4. 
thành phần hóa học của búp chè giống chè Kết quả này phù hợp với nghiên cứu của 
ở các công thức phân bón khác nhau để lựa Hà Thị Thanh Đoàn (2009) khi bón bổ sung 
chọn nguyên liệu cho quá trình nghiên cứu. 
 MgSO4 làm tăng lượng chất hòa tan trong 
 Giống chè PH1 có đặc điểm búp to, lá búp chè so với không bón. Các nghiên cứu 
màu xanh đậm nên hàm lượng Chlorophyll của Zhang Wenjing (2000), Tu Lian Jian 
sẽ cao hơn các các giống chè khác. Kết hợp et al. (2006) cho thấy bón phân có thể đẩy 
với việc bón bổ sung phân bón MgSO4 và mạnh sinh trưởng của cây chè, tăng năng 
phân gà nên hàm lượng chlorophyll tăng suất và cải thiện chất lượng nguyên liệu 
cao hơn so với đối chứng chỉ bón phân vô chè búp tươi. Việc bón phân hữu cơ có ảnh 
cơ. Búp chè có hàm lượng cholorophyll cao hưởng tích cực đến các hợp chất hóa học có 
sẽ góp phần làm nâng cao chất lượng sản lợi trong sản phẩm chè.
 73
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Hoàng Mai Thảo và ctv.
3.3. Hiệu quả kinh tế của các công thức phân bón
 Bảng 4. Hiệu quả kinh tế của các công thức phân bón
 Chi phí tăng 
 Năng suất Giá trị sản phẩm Lãi so với 
 Bội thu thêm do sử dụng Lãi thuần 
 Công thức thực thu tăng lên do sử đối chứng 
 (kg/ha) thêm phân bón (đ/ha)
 (kg/ha) dụng phân bón (đ/ha)
 (1.000đ)
 1 (Đ/c) 8346 - - - 31.684.261
 2 10587 2241 4.076 8.515.800 40.195.011 8.510.750
 3 11654 3308 6.276 12.570.400 44.247.411 12.563.150
 4 11872 3526 8.476 13.398.800 45.073.611 13.389.350
 5 10493 2147 4.276 8.158.600 39.837.611 8.153.350
 6 11564 3218 6.476 12.228.400 43.905.211 12.220.950
 7 11786 3440 8.676 13.072.000 44.746.611 13.062.350
 8 10975 2629 4.476 9.990.200 41.669.011 9.984.750
 9 11694 3348 6.676 12.722.400 44.399.011 12.714.750
 10 11895 3549 8.876 13.486.200 45.160.611 13.476.350
 ­Để khuyến cáo được các công thức phân đạt 41,85 - 42,94 mg/g; hàm lượng chất xơ 
bón vào sản xuất phải đánh giá được hiệu quả thấp (14,14 - 14,64%), hiệu quả kinh tế đạt 
kinh tế của việc bổ sung phân bón cho cây 12.220.950- 13.476.350 đồng/ha. 
trồng. Qua việc hạch toán thu chi trong quá 
trình nghiên cứu, chúng tôi đánh giá hiệu quả 
kinh tế của các công thức phân bón như sau: Tài liệu tham khảo
 [1] Hà Thị Thanh Đoàn (2009). Nghiên cứu ảnh 
 Các công thức phân bón cho lãi thuần cao 
 hưởng của MgSO4 đến sinh trưởng, năng suất 
hơn đối chứng từ 8.510.750 - 13.476.350 và chất lượng của hai giống chè Shan Chất Tiền 
đồng/ha. Sử dụng 40-60kg MgSO4 kết hợp và LDP1 tại Phú Thọ. Luận văn thạc sĩ. Đại học 
với 7-9 tấn phân gà trên nền bón 120kg N, Nông Lâm Thái Nguyên, Thái Nguyên.
 [2] Lê Văn Đức (1997). Nghiên cứu ảnh hưởng của 
40kg P2O5, 60kg K2O cho hiệu quả kinh tế 
từ 44.247.411 - 45.160.611 đồng/ha, cao hơn phân bón, đất đai đến hoạt động của bộ lá và 
 năng suất chè Trung du Phú Thọ. Luận án PTS. 
so với chỉ bón phân vô cơ từ 12.563.150 - Khoa học Nông nghiệp, Đại học Nông nghiệp I 
13.476.350 đồng/ha. Hà Nội, Hà Nội.
 [3] Tu Lian Jian, Li Xiufeng, Zhan Quanning, 
 Wu Zhongxing, Lin Xiaoduan, Wu Conghui, 
4. Kết luận Sun Zhonghuan & Chen Xuebo (2006). Effect 
 Bón bổ sung phân MgSO4 và phân gà làm of Utilizing Organic Fertilizer on Oolong Tea 
tăng năng suất và chất lượng chè nguyên Output and Quality. Tea Science and Technology 
 - China, 2006-02.
liệu cho chế biến trà Matcha. Bón MgSO4 
với lượng 60-80 kg/ha kết hợp với bón 7-9 [4] Zhang Wenjin, Yang Ruxin, Chen Chang song 
 & Zhang Yinggen (2000). Effect of fertilizer on 
tấn phân gà trên nền bón 120kg N, 40kg productivity and quality of Tie Guanyin Oolong 
P2O5, 60kg K2O cho năng suất đạt từ 10.493- tea. Fujian Journal of Agricultural Science - 
11.895kg/ha, với hàm lượng Chlorophyll China 2000-3.
74
 TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Tập 23, Số 2 (2021): 69-75
 STUDY ON USE OF FERTILIZERS TO INCREASE YIELD AND QUALITY OF MATERIAL 
 FOR MATCHA TEA PRODUCTION
 Hoang Mai Thao1, Nguyen Thi Cam My1, Nguyen Ngoc Minh Tuan2
 1Faculty of Agro-Forestry and Aquaculture, Hung Vuong University, Phu Tho 
 2Phu Tho Provincial General Hospital, Phu Tho
 Abstract
 n experimental study to evaluate the use of fertilizers to increase yield and quality of material for Matcha 
Atea production was conducted on the 7-year-old PH variety during from June 2019 to November 2020. 
 The experiment consisting different fertilizer treatments: 120kg N ha-1 + 40kg P2O5 ha-1 + 60kg K2O ha-1 (the 
 process of the Ministry of Agriculture and Rural Development) was control treatment - it was also background 
 formula; This background formula was combined with 5, 7, 9 tons/ha chicken manure and 40, 60, 80 kg/ha 
 MgSO4 fertilizer. The experiment was arranged in 3 replicates according to the randomized complete block 
 design. The results showed that application of MgSO4 fertilizer and chicken manure increased yield and quality 
 of material for matcha tea production. At the dose of 60-80kg/ha MgSO4 fertilizer and 7-9 tons/ha chicken 
 manure, the yield obtained 10-11 tons/ha, over 41 mg/g chlorophyll content and a low rate of fiber (about 14%).
 Keywords: Fertilizer, Matcha tea, magie fertilizer, chicken manure.
 75