Kinh nghiệm giải quyết chỗ ở cho người lao động tại các khu công nghiệp. Bài học rút ra đối với tỉnh Hưng Yên

ơn 8,4 triệu 
dân, trong đó hơn một nửa là do dân nhập cư, chủ 
yếu từ các vùng nông thôn. Cơ hội làm việc tại các 
khu công nghiệp và với mức lương được kỳ vọng 
cao đã kéo người dân lao động nông nghiệp tới 
Seoul. Những người nhập cư từ nông thôn này đã 
dựng những khu nhà tạm bất hợp pháp tại khắp nơi 
trong thành phố, khắp các ngọn đồi ở Seoul và dọc 
theo các con suối, nơi ở lý tưởng cho những công 
dân có thu nhập thấp thời bấy giờ. 
Tình hình nhà ở trái phép trên đã trở thành 
một vấn đề quan ngại về sức khỏe cho cộng đồng, 
trật tự xã hội và cả bộ mặt của thành phố. Chính 
quyền thành phố đã ra sức ngăn chặn những cư 
dân nhập cư trái phép và đôi khi cấm hoàn toàn, 
thông qua những chính sách trong đó bao gồm cả 
việc phá dỡ và tái định cư cũng như thực hiện các 
đề án nhà ở công cộng. 
Tuy nhiên, phương pháp tiếp cận và những 
nỗ lực đạt được mục đích trên cũng thay đổi theo 
từng thời kỳ. Có thể chia thành ba giai đoạn trong 
vòng hơn hai thập kỷ. Từ năm 1960 đến năm 1967, 
Chính phủ đã dùng mọi cách để xóa bỏ các khu 
nhà ổ chuột và di dời cư dân ra khỏi khu đô thị. 
Sau giai đoạn này, những chính sách cưỡng bức di 
dời cư dân các khu nhà ở trái phép được thực thi 
mạnh mẽ hơn. Từ năm 1967 đến năm 1971 là giai 
đoạn thực hiện chiến dịch lớn xóa bỏ nhà thu nhập 
thấp để mang lại bộ mặt công nghiệp hóa nhanh 
cho Seoul. Từ sau năm 1971, chính sách trở nên 
ISBN 2354-0575 
122 Khoa học & Công Nghệ - Số 12/Tháng 12 – 2016 Journal of Science and Technology 
nhẹ nhàng hơn, với việc chấp nhận các khu nhà ổ 
chuột. Cư dân trong các khu nhà ổ chuột có thể tự 
nâng cấp hoặc xin hỗ trợ và nhà của họ chỉ bị dỡ 
bỏ nếu chưa đạt tiêu chuẩn. Nếu những năm 1960, 
các nhà lãnh đạo thành phố luôn cương quyết phải 
xóa bỏ hoàn toàn nhà ổ chuột bằng mọi cách, thì 
chính quyền thành phố của những năm 1970 đã 
giải quyết vấn đề này trên cơ sở chấp nhận và hỗ 
trợ nâng cấp các khu cư trú loại này [5]. 
3.2. Kinh nghiệm giải quyết chỗ ở cho người lao 
động tại các khu công nghiệp ở một số địa 
phương ở Việt Nam 
3.2.1. Kinh nghiệm của tỉnh Bình Dương 
Tỉnh Bình Dương xác định ưu tiên dành 
quỹ đất cho nhà ở xã hội với vị trí thuận lợi, phù 
hợp với yêu cầu phát triển công nghiệp và đô thị. 
Chương trình phải gắn với vệc xã hội hóa, đặc biệt 
việc phát triển nhà ở phải đa dạng các loại hình để 
đáp ứng nhu cầu của các tầng lớp xã hội; trong đó 
chú trọng phát trển nhà ở cho người lao động và 
người có thu nhập thấp. Tỉnh Bình Dương cũng 
huy động các nguồn lực khác nhau để giải quyết 
vấn đề nhà ở nhất là nhà ở xã hội đảm bảo sự phát 
triển bền vững trong quá trình phát triển công 
nghiệp và phát triển đô thị; trong đó xác định vai 
trò, trách nhiệm của các chủ đầu tư, doanh nghiệp 
nhất là doanh nghiệp nhà nước đối với việc giải 
quyết nhà ở cho người lao động. Bên cạnh đó, 
trong thời gian tới, tỉnh Bình Dương sẽ tiếp tục chỉ 
đạo thông qua cơ chế chính sách thông thoáng hơn 
để các tổ chức, doanh nghiệp nhất là các hộ gia 
đình, cá nhân tham gia xây dựng nhà ở với số 
lượng, chất lượng tốt hơn cho người lao động, tạo 
điều kiện giúp họ ổn định việc làm, gắn bó lâu dài 
tại Bình Dương. 
3.2.2. Kinh nghiệm của tỉnh Đồng Nai 
Để giải quyết vấn đề nhà ở cho người lao 
động tại các khu công nghiệp, tỉnh Đồng Nai thực 
hiện bốn nhóm giải pháp lớn: Một là, đối với nhà ở 
xã hội, các địa phương phải tiến hành khảo sát để 
làm rõ số lượng đối tượng có nhu cầu về nhà ở, 
bao gồm nhu cầu thuê, thuê theo dạng ký túc xá, 
thuê mua (trả góp), mua. Từ số liệu thống kê đó 
mà đề xuất các dự án sẽ triển khai. Khi lên kế 
hoạch xây dựng phải căn cứ mức thu nhập của 
người dân, vị trí thuận lợi trường học, giao thông, 
bệnh viện, chợ...; Hai là, đối với Ban quản lý các 
khu công nghiệp, phải làm việc trực tiếp với người 
lao động để tìm hiểu nhu cầu nhà ở. Xem xét vị trí 
quỹ đất có phù hợp để đầu tư xây dựng nhà ở xã 
hội hay không. Nếu không phù hợp thì có thể xây 
dựng dưới dạng ký túc xá cho người lao động. Đối 
với các khu công nghiệp còn quỹ đất để phát triển 
nhà ở xã hội, đề nghị Ban quản lý các khu công 
nghiệp tiếp tục nghiên cứu, đề xuất vị trí, ranh 
mốc, diện tích quỹ đất tham mưu cho Ủy ban nhân 
dân tỉnh điều chỉnh. Riêng đối với các cụm công 
nghiệp đã được loại bỏ khỏi quy hoạch có thể 
chuyển sang đầu tư xây dựng khu dân cư hoặc nhà 
ở xã hội cho thuê; Ba là, Sở Xây dựng rà soát lại 
toàn bộ các dự án đã hoàn thành, đã bàn giao, đang 
triển khai, tính khả thi cũng như tiến độ xây dựng 
các dự án nhà ở xã hội ở các khu công nghiệp. Nếu 
dự án không khả thi, có thể bán quỹ đất để lấy tiền 
xây dựng ở vị trí thuận lợi hơn, hiệu quả hơn. 
Đồng thời, khuyến khích các hộ gia đình ở gần 
khuc công nghiệp xây dựng nhà trọ cho người lao 
động thuê; Bốn là, Sở Xây dựng, Sở Kế hoạch và 
Đầu tư phải hỗ trợ các doanh nghiệp trong khâu 
làm thủ tục, giấy phép, làm việc với ngân hàng... 
để các doanh nghiệp triển khai, xây dựng dự án 
đúng tiến độ, tránh để các dự án nhà ở xã hội trong 
tình trạng “đắp chiếu” [6]. 
3.2.3. Kinh nghiệm của tỉnh Phú Thọ 
Hiện nay, khoảng trên 60% số người lao 
động đang làm việc trong khu công nghiệp Thụy 
Vân có nhu cầu về nhà ở (chưa kể số đông công 
nhân tại các cụm công nghiệp, các nhà máy trong 
thành phố Việt Trì), hầu hết đang phải thuê trọ 
trong những khu nhà tự xây của nhân dân xung 
quanh, điều kiện chật chội, không đảm bảo yêu cầu 
vệ sinh, không có các công trình dịch vụ công 
cộng và tiện ích xã hội kèm theo. Đời sống của 
người lao động gặp nhiều khó khăn về điều kiện ăn 
ISBN 2354-0575 
Khoa học & Công Nghệ - Số 12/Tháng 12 – 2016 Journal of Science and Technology 123 
ở, vui chơi giải trí, khám chữa bệnh, học hành cho 
con cái. 
Trước yêu cầu bức xúc về nhà ở của người 
lao động tại các nhà máy khu công nghiệp Thụy 
Vân, để đảm bảo phát triển ổn định bền vững của 
các doanh nghiệp, Ủy ban nhân dân tỉnh đã chỉ đạo 
triển khai quy hoạch khu nhà ở, dịch vụ khu công 
nghiệp Thụy Vân với diện tích 20,16 ha bao gồm 
khu nhà ở chung cư, khu trung tâm dịch vụ thương 
mại, bãi đỗ xe, khu nhà ở chia lô, khu vui chơi giải 
trí, trường học, bệnh viện với quy mô tính chất của 
một đô thị, đáp ứng nhu cầu ở cho gần 6.000 người 
lao động. Dự án được giao cho Công ty cổ phần 
sản xuất và thương mại Hà Thành làm chủ đầu tư, 
đã khởi công từ năm 2010 nhưng tiến độ rất chậm 
do thiếu vốn. Mặc dù, dự án đã được Bộ Xây dựng 
phê duyệt vào danh mục các dự án nhà ở cho 
người lao động được ưu đãi vay vốn từ Ngân hàng 
phát triển; tuy nhiên, khi thẩm định dự án, Ngân 
hàng không cho vay với yêu cầu dự án phải có lãi 
nhưng thực tế khả năng thu hồi vốn của dự án 
thấp, kéo dài. Chủ đầu tư cũng đã đặt vấn đề vay 
vốn một số Ngân hàng thương mại, nhưng không 
được. Hiện dự án đang chuyển hướng huy động 
thêm cổ phần, nhưng cũng gặp nhiều khó khăn [3]. 
3.2.4. Kinh nghiệm của tỉnh Lào Cai 
Những năm qua, trong các lần điều chỉnh 
quy hoạch khu công nghiệp Tằng Loỏng, huyện 
Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai luôn đặc biệt quan tâm bố 
trí quỹ đất cho các doanh nghiệp xây dựng nhà ở 
cho người lao động. Trong các cuộc gặp gỡ, đối 
thoại với doanh nghiệp, Ủy ban nhân dân tỉnh luôn 
dành thời lượng đáng kể để lắng nghe tâm tư, 
nguyện vọng của doanh nghiệp và động viên 
doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà ở cho người lao 
động. Đến nay, đã có 6 doanh nghiệp, nhà máy 
hoạt động tại khu công nghiẹp Tằng Loỏng xây 
dựng nhà ở cho người lao động. 
Tuy nhiên, đa phần là các doanh nghiệp đầu 
tư xây dựng nhà ở cho người lao động khu công 
nghiệp Tằng Loỏng có liên quan đến vốn đầu tư 
của Nhà nước, các doanh nghiệp cổ phần, thành 
phần doanh nghiệp tư nhân vẫn chưa có nhiều sự 
quan tâm về vấn đề này. Vì thế, về lâu dài tỉnh cần 
có phương án xây dựng nhà ở xã hội bán trả chậm 
cho người lao động đang làm việc tại khu công 
nghiệp Tằng Loỏng. Sự vào cuộc của tỉnh trong 
lúc này về miễn tiền thuê đất, hỗ trợ vay vốn dài 
hạn đối với doanh nghiệp là cực kỳ quan trọng [3]. 
3.3. Bài học rút ra đối với tỉnh Hưng Yên trong 
việc giải quyết chỗ ở cho người lao động tại các 
Khu công nghiệp 
3.3.1. Tình hình nhà ở cho người lao động ở các 
khu công nghiệp tỉnh Hưng Yên 
Hưng Yên đã thực hiện rà soát bổ sung quy 
hoạch khu nhà ở cho người lao động đối với các 
khu công nghiệp tập trung được phê duyệt, như: 
Phố Nối A có 10 ha, Dệt may Phố Nối 6,5 ha, Cơ 
khí năng lượng Agrimeco Tân Tạo 21ha, Bãi Sậy 
7,0 ha, Yên Mỹ II khoảng 33ha;[1] ngoài ra còn 
một số dự án nhà ở xã hội đã được phê duyệt đầu 
tư như: Dự án nhà ở, dịch vụ khu công nghiệp Phố 
Nối do Công ty Cổ phần Tân Sáng làm chủ đầu tư, 
dự án đầu tư xây dựng nhà ở công nhân – nhà ở xã 
hội do Công ty cổ phần bất động sản và thương 
mại Thăng Long làm chủ đầu tư. Tuy nhiên, việc 
triển khai xây dựng các dự án này còn chậm hoặc 
chưa được triển khai, nên người lao động trong các 
khu công nghiệp vẫn đang phải thuê nhà ở trọ 
trong các khu dân cư xung quanh. Các nhà trọ này 
đều là những dãy nhà cấp 4, do người dân xây 
dựng lên một cách tự phát, điện nước sinh hoạt 
thiếu thốn, không đảm bảo tiện nghi sinh hoạt tối 
thiểu, chật hẹp, không hợp vệ sinh, giá cả và thời 
gian thuê không ổn định, gây rất nhiều khó khăn 
và ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng tái tạo sức 
lao động của người lao động. 
Hiện nay, các khu công nghiệp chủ yếu tập 
trung ở phía Bắc của tỉnh nên số lượng lao động từ 
các huyện khác và lao động từ các tỉnh lân cận về 
làm tăng mạnh; các hộ dân gần khu công nghiệp 
cũng không còn đất để xây dựng nhà trọ để tiếp tục 
cho thuê, do đó người lao động phải đi thuê ở cách xa 
ISBN 2354-0575 
124 Khoa học & Công Nghệ - Số 12/Tháng 12 – 2016 Journal of Science and Technology 
nơi làm việc hoặc phải đi về trong ngày. Đây là một 
bài toán khó đối với chính quyền tỉnh Hưng Yên. 
Do cung không đủ cầu, đã xảy ra tình trạng 
chủ nhà cho thuê ép giá, nếp sống sinh hoạt của 
làng quê thay đổi, tệ nạn xã hội gia tăng, công 
nhân đến thuê nhà không đăng ký tạm trú với 
chính quyền địa phương nơi có khu công nghiệp 
dẫn đến khó kiểm soát. 
Như vậy, nhà ở cho người lao động trong 
các khu công nghiệp đang là vấn đề bức xúc, chưa 
được quan tâm đúng mức. Nếu tình trạng này 
không sớm được cải thiện rất có thể gây nên những 
vẫn đề phức tạp gây mất an ninh trật tự, ảnh hưởng 
đến môi trường đầu tư trên địa bàn tỉnh Hưng Yên. 
3.3.2. Bài học rút ra áp dụng với tỉnh Hưng Yên 
trong việc giải quyết chỗ ở cho người lao động 
tại các khu công nghiệp. 
Để giải quyết vấn đề nhà ở cho người lao 
động tại các khu công nghiệp, Chính phủ đã ban 
hành Nghị quyết số 18/NQ-CP về một số cơ chế, 
chính sách nhằm đẩy mạnh phát triển nhà ở cho 
học sinh, sinh viên, công nhân lao động tại các khu 
công nghiệp; Thủ tướng Chính phủ ban hành 
Quyết định số 66/2009/QĐ-TTg về một số cơ chế, 
chính sách phát triển nhà ở cho công nhân tại các 
khu công nghiệp thuê. Song thực tế việc triển khai 
các quy định, chính sách, chương trình của Nhà 
nước vẫn còn bộc lộ nhiều bất cập, thiếu thống 
nhất, đòi hỏi trách nhiệm cao của các cấp, các 
ngành, chính quyền địa phương, đặc biệt cần có sự 
ủng hộ và vào cuộc của chủ đầu tư và của người 
lao động. 
Đối với tỉnh Hưng Yên, trong thời gian tới 
để giải quyết chỗ ở cho người lao động ở các khu 
công nghiệp cần phải thực hiện một số biện pháp 
sau: 
- Cụ thể hóa hành lang pháp lý được quy 
định trong các văn bản của pháp luật về xây dựng 
và quản lý nhà ở cho công nhân trong các khu 
công nghiệp; 
- Hình thành quỹ đất cho xây dựng và phát 
triển nhà ở cho người lao động tại các khu công 
nghiệp, coi quỹ đất này là một phần trong phát 
triển đô thị, công nghiệp. Quy hoạch khu nhà ở 
cho người lao động cần đáp ứng quy hoạch chung 
của đô thị, nhà ở dành cho công nhân và là một bộ 
phận cấu thành của hệ thống nhà ở đô thị và phải 
gắn với các dự án nhà ở thương mại hoặc các dự 
án khu đô thị mới để đảm bảo tính đồng bộ về cơ 
sở hạ tầng xã hội cho người lao động; 
- Ban hành hệ thống tiêu chuẩn nhà ở tối 
thiểu cho người lao động trong các khu công 
nghiệp, đa dạng hóa các thiết kế đảm bảo phù hợp 
với tiêu chuẩn và đáp ứng nhu cầu và khả năng của 
họ; Bên cạnh đó, cần phải tăng cường giám sát tiêu 
chuẩn được ban hành để người lao động có được 
điều kiện ở tốt hơn. 
- Cần có cơ chế ưu đãi để khuyến khích các 
thành phần kinh tế xây dựng nhà ở cho công nhân 
(ưu đãi về đất đai, ưu đãi về tài chính,); xem xét 
hỗ trợ xây dựng kết cấu hạ tầng bên ngoài khu nhà 
ở hoặc hỗ trợ kinh phí cho chủ đầu tư xây dựng 
nhà ở cho người lao động làm giảm giá nhà cho 
thuê của chủ đầu tư; 
- Tạo điều để người lao động được tiếp cận 
nguồn vốn vay từ ngân hàng chính sách xã hội với 
lãi suất thấp để mua nhà hoặc thuê nhà của các chủ 
đầu tư dự án nhà ở xã hội hoặc dự án nhà ở cho 
người lao động trong các khu công nghiệp; đồng 
thời đơn giản hóa các thủ tục hành chính liên quan 
đến nhà ở cho người lao động như: thẩm định, phê 
duyệt dự án đầu tư xây dựng; thủ tục vay vốn đối 
với chủ đầu tư và người mua, thuê nhà phải thuận 
tiện, nhanh chóng. 
Để các khu công nghiệp tỉnh Hưng Yên 
phát triển bền vững, hấp dẫn các nhà đầu tư, cần 
phải quan tâm phát triển đồng bộ giữa các khu 
công nghiệp, phải đầu tư khu nhà ở cho người lao 
động và cũng phải gắn với phát triển đô thị, dịch 
vụ của khu vực. Đây là vấn đề cấp thiết, các cấp 
các ngành cần quan tâm. 
ISBN 2354-0575 
Khoa học & Công Nghệ - Số 12/Tháng 12 – 2016 Journal of Science and Technology 125 
Tài liệu tham khảo 
[1] Nguyễn Đình Cường, Nhà ở cho người lao động tại các khu công nghiệp, 
[2] Niên giám thống kê tỉnh Hưng Yên 2014 
[3] Bùi Văn Dũng (2015), Giải quyết vấn đề nhà ở cho người lao động các khu công nghiệp - Nghiên 
cứu trên địa bàn một số tỉnh Bắc Trung bộ, Luận án tiến sĩ –Đại học Kinh tế quốc dân 
[4] Phan Minh Toàn Thư (2014), Nhà ở cho công nhân ở các khu công nghiệp: Kinh nghiệm và giải 
pháp, Tạp chí Khu công nghiệp Việt Nam, số 164(200). 
[5] Mai Ngọc Cường (2013), Chính sách xã hội đối với di dân nông thôn – thành thị ở Việt Nam hiện 
nay, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội 
[6] Hoàng Lộc (2015), 4 giải pháp nhằm đáp ứng nhu cầu nhà ở cho công nhân, 
nha-o-cho-cong-nhan.aspx; 
EXPERIENCES OF SOLVING ACCOMODATION FOR WORKERS IN THE INDUSTRIAL 
ZONES. LESSONS DRAWN FOR HUNG YEN PROVINCE 
Abstract: 
Hung Yen has strong industrial growth with many springing-up industrial zones, which creates 
jobs for thousands of workers. However, the accommodation issue for workers still has many problems: 
lack of accommodation, low-quality accommodation, degraded accommodation environment, ... In this 
article, the author will focus on synthesizing domestic and international experiences. From that, lessons 
ofsolving accommodation for workers drawn to apply in Hung Yen Province 
Key words: accommodation, housing, workers, industrial zones, Hung Yen