Giáo trình Lắp ráp và cài đặt máy tính (Phần 1)

rên màn hình, chuột xuất hiện trong màn hình 
Windows với giao diện đồ hoa. Các trình điều khiển chuột thường được tích hợp 
trong các hệ điều hành .Hiện nay có nhiều loại chuột do nhiều hãng sản xuất 
khác nhau như: IBM, Acer, Mitsumi, Genius, Logitech v.v.. đa số được thiết 
kế theo hai chuẫn cắm PS/2 và USB. Tuy nhiên chúng có cấu tạo và chức năng 
như nhau, hiện nay thì trường có 2 loại chuột phỏ biến là chuột bi và chuột 
quang . 
 32 
 Chuột bi hoạt động theo nguyên tắc Chu ột quang hoạt động theo nguyên 
 trược đẩy (có bi chạy) tắc quang học 
 Hình 1.22: Chuột bi và chuột quang học 
 Đối với Windows 95 trở lên chuột được Plus and Play, còn đối với Dos chúng 
ta phải cài đặt trình điều khiển cho chuột ( thường là file mouse.com, 
gmouse.com) thì nó mới có thể hoạt động được. 
2.2.4. Máy in (Printer) 
 Máy in là thiết bị chủ đạo để xuất dữ liệu máy tính lên giấy. Khi muốn in một 
file dữ liệu ra giấy thì CPU sẽ gửi toàn bộ dữ liệu ra hàng đợi máy in và máy in 
sẽ lần lượt in từ đầu cho đến hết file. 
 Máy in hiện nay có rất nhiều loại với nhiều cách thức làm việc khác nhau như 
máy in kim, máy in phun, máy in laze 4L, 5L, 6L v.v...Để đánh giá về chất 
lượng của máy in người ta căn cứ vào hai yếu tố của máy in là tốc độ và độ nét. 
 - Tốc độ của máy in thường đo bằng trang /giây ( chỉ tương đối). Tốc độ này 
nhiều khi còn phụ thuộc vào tốc độ của máy tính và mật độ của trang in chứ 
không chỉ của máy in. Đối với máy in kim thì tốc độ này rất hạn chế song đến 
máy in Laze thì tốc độ đã được cải thiện đi rất nhiều. 
 - Độ mịn : Độ mịn phụ thuộc vào nhiều yếu tố song yếu tố cơ bản phụ thuộc 
thông số dpi (dots per inch) được ghi trực tiếp trên máy in. 
 Máy in giao tiếp với CPU thông qua các cổng song song LPT1, LPT2 hay 
cổng USB và được gắn qua khe cắm trên Mainboard. 
 Hầu hết các hệ điều hành đều hỗ trợ máy in. Đối với Dos thì ta phải cài đặt 
Driver của máy in cho hệ điều hành thì nó mới làm việc được. Song đối với các 
hệ điều hành từ Windows 95 trở lên chế độ Plus and Play hỗ trợ hầu hết các loại 
máy in hiện nay, do đó ta chỉ chọn cho đúng trình điều khiển mà thôi. 
 Để thiết lập máy in và in được một file ta làm như sau: 
 1. Gắn cáp máy in vào máy tính và bật nguồn cho máy in. 
 2. Bật nguồn máy tính và cài đặt trình điều khiển cho máy. 
 3. Cho giấy vào khay để giấy của máy in và chuẩn bị sẵn sàng. 
 4. Chọn file cần in và chọn lệnh in. Trong Dos là lệnh PRN tên file. 
 Trong Windows mở file cần in. sau đó chọn File/Print. 
 33 
2.2.5. Một số thiết bị khác 
 Ngoài ra còn rất nhiều thiết bị được cắm vào máy tính để phục vụ cho nhiều 
mục đích khác nhau như Card mạng, Modem, Máy Scaner, Video v.v... Sau đây 
giới thiệu sơ lược về các loại đó. 
2.2.5.1. Card mạng 
 Là thẻ mạch được nối vào máy thông 
qua Bus PCI hoặc ISA, đầu ra có các đầu 
nối để nối dây mạng. Card mạng dùng để 
thiết lập mạng dùng trong giao tiếp giữa 
các máy tính với nhau. Để Card mạng hoạt 
động được ta phải thiết lập cho đúng trình 
điều khiển của nó và địa chỉ của máy tính trên mạng. 
2.2.5.2. Modem 
 Là từ viết tắt của Modulator - 
Demodulator là thiết bị điều chế - giải điều 
chế. Modem là thiết bị truyền dữ liệu được 
dùng để nối các máy tính với nhau bằng 
đường dây viễn thông với cự ly bất kỳ trên 
thế giới. Đây cũng là dịch vụ sử dụng truyền 
thông trên mạng, sử dụng cho các mạng diện 
rộng phải truyền đi xa như mạng Internet. 
 Mặt khác tín hiệu xử lý trong máy tính hoặc tín hiệu bắt tay giữa hai máy tính 
là tín hiệu số(digital signal) trong khi đó đường truyền viễn thông chủ yếu phục 
vụ tín hiệu dạng tương tự (analog). Tín hiệu truyền trên đường dây điện thoại là 
tín hiệu đã được điều chế biên độ AM(Amplitude Modulation), vì vậy Modem 
có nhiệm vụ chuyển đổi tín hiệu số từ máy tính thành tín hiệu Am và gởi đi. Tại 
đầu nhận, MODEM lại giải điều chế (Demodulation) tín hiệu AM lấy lại tín hiệu 
số cung cấp cho máy tính. N hờ có MODEM mà hai máy tính ở khoảng cách xa 
có thể nói chuyện được với nhau. 
 MODEM có hai loại: Loại lắp thẳng vào trong máy tính bằng một vỉ mạch 
riêng được gọi là MODEM trong (Internal MODEM), hoặc MODEM ngoài 
(External MODEM),loại này được nối thông qua cổng nối tiếp của máy tính như 
 34 
cổng COM1, COM2, USB. Khi nói đến MODEM, người ta hay quan tâm đến 
tốc độ truyền. Đơn vị là Baud = bit/giây (thường được ký hiệu là bps,KBps). 
Tốc độ thường từ 9600bps đến 33600bps. Hiện nay tốc độ MODEM có thể đạt 
đến 56KBps 
2.2.5.3. Máy quét Scanner 
 Là thiết bị dùng để quét các hình ảnh vào máy tính và hiện nay nó đang được 
sử dụng rộng rãi. 
 Bài 2. Lắp ráp máy tính 
1. Lựa chọn thiết bị 
 - Hộp máy và bộ nguồn - Card âm thanh 
 - Bo mạch chủ - Card đồ họa 
 - CPU và quạt - Card mạng 
 - RAM - Bàn phím 
 - Ổ đĩa cứng - Chuột 
 - Ổ đĩa mềm - Cáp IDE/SATA 
 - Ổ đĩa CDROM - Cáp ổ đĩa mềm 
 - Màn hình - Cáp audio ổ đĩa CDROM 
2. Lắp ráp máy tính. 
 Trước khi ráp máy bạn nên tập hợp chúng lại và để trên một cái bàn hay 
một khu vực nào dành riêng cho nó. Sau đó bạn bật công tắc nguồn và thử nó 
trước khi ráp nó vào hộp máy để phòng khi có vấn đề gì xảy ra cũng dễ phát 
hiện hơn khi nó vẫn còn trong trạng thái mở. Phía sau bo mạch chủ và các bo 
 35 
khác có phần nhô ra rất nhọn, vì vậy bạn nên đặt các bo mạch lên trên nhiều lớp 
báo để tránh gây trầy xước cho mặt bàn. 
 Các bước lắp đặt như sau: 
 1. Lắp đặt CPU và quạt CPU 
 2. Lắp đặt Ram trên Mainboard hệ thống 
 3. Lắp đặt Mainboard hệ thống vào thùng máy tính 
 4. Lắp đặt bộ nguồn 
 5. Lắp đặt ổ đĩa cứng, CDROM, DVD, ổ đĩa mềm và ổ đĩa zip... 
 6. Gắn dây nguồn cho Mainboard và các loại cáp dữ liệu, các đèn LED 
 7. Lắp đặt card mở rộng (card màn hình, âm thanh, Modem...) 
 8. Nối các thiết bị ngoài (cáp tín hiệu màn hình, bàn phím, chuột, 
 nguồn...) 
 9. Kiểm tra và bật công tắc nguồn 
Nguyên lý: Lắp những thiết bị đơn giản trước, lắp từ trong ra ngoài. 
2.1. Lắp đặt CPU và quạt làm mát CPU 
 Để gắn CPU vào bo mạch chủ bạn chỉ việc nhấc đòn bẫy ZIF lên 1 góc 
từ 65-900 và đặt CPU xuống (phải đặt đúng vị trí). Bạn nên chú ý là ở một 
góc của CPU có dấu chấm hay 1 dấu hiệu đặt biệt nào đó, để cho biết đó là chân 
số 1. Bạn phải rất cẩn thận bởi các chân rất yếu (hiện nay các CPU đời mới 
không có chân, chỉ có các điểm tiếp xúc). Khi bạn đã đặt CPU vào, bạn kéo đòn 
bẫy xuống và gắn quạt lên trên CPU. Quạt thường có 4 cái chốt để giữ cái quạt 
cho chặt. 
* Các bước lắp CPU Socket 478: 
 Hình 2.2: Lắp CPU socket 478 
* Các bước lắp CPU Socket 775: 
 36 
 Chuẩn bị Mainboard, chúng ta cần dặt mainboard lên một bề mặt phẳng, 
sạch sẽ, tháo vỏ nhựa bọc chốt khe cắm. Khi thực hiện thao tác này chúng ta 
thật cẩn thận vì sơ ý sẽ làm cong những chốt này và hậu quả là mối lắp CPU 
không thành công. Sau khi tháo lớp vỏ bọc nhựa công việc tiếp theo là bật cần 
gạt Zip lên 900 
 Hình 2.3: Đế cắm CPU socket 775 
-Chuẩn bị CPU: rất đơn giãn chỉ cần tháo lớp vỏ bảo vệ ra là được, chú ý không 
được chạm tay vào các tiếp điểm tiếp xúc (chân), vì tiếp xúc tĩnh điện trong 
người có thể làm chết CPU, công việc còn lại là chọn đúng khớp để lắp CPU 
lên đế cắm, đậy cần gạt Zip và khóa lại. Chúng ta chú ý đến 2 rãnh khoét trên 
CPU mà nhà sản xuất đã đánh dấu. 
 37 
 Hình 2.4: Lắp CPU socket 478 
 Yêu cầu thao tác này phải thật chính xác và thận trọng để đảm bảo CPU 
được tiếp xúc hoàn toàn với socket. 
* Lắp quạt cho CPU và lắp dây cấp nguồn cho quạt: 
 Trước khi gắn quạt tản nhiệt nên bôi lên bề mặt tiếp xúc một lớp keo tản 
nhiệt, chỉ bôi một lượng vừa đủ và phủ đều cả bề mặt tiêp xúc để đảm bảo việc 
truyền nhiệt được hiệu quả. 
 - Đưa quạt vào vị trí giá đỡ quạt bao quanh socket trên main. Nhấn đều 
tay để quạt lọt xuống giá đỡ. 
 - Gạt 2 cần gạt phía trên quạt để cố định quạt với giá đỡ. 
 38 
 Hình 2.5: Gắn quạt tản nhiệt CPU 
 - Cắm dây nguồn cho quạt vào chân cắm 3 đinh hoặc 4 đinh có ký hiệu 
FAN trên main. 
 Hình 2.6: Gắn dây cấp nguồn cho quạt tản nhiệt 
Một loại quạt khác: 
Trước khi gắn, phải quan sát để biết trước cấu tạo quạt CPU, nhằm dễ dàng cho 
quá trình lắp đặt. Sau đây minh họa với quạt CPU của Intel. 
 Cần lưu ý, hướng của hình mũi tên nằm trên chốt đẩy của quạt. Có 4 chốt và 
4 mũi tên. Xoay chốt đẩy theo hướng mũi tên là tháo quạt ra, và xoay ngược lại 
là lắp quạt vào. 
 39 
 Hình 2.7: Vị trí mũi tên trên chốt đẩy của quạt 
- Bước một: Thoa 1 lớp keo giải nhiệt lên bề mặt của CPU. Chú ý lượng keo giải 
nhiệt mỏng vừa phải, không cho quá ít hoặc quá nhiều. Thoa nhẹ, đảm bảo 
lượng keo bao phủ tất cả diện tích trên bề mặt CPU. 
 Hình 2.8: Bôi keo tản nhiệt 
- Bước 2: Ướm thử quạt lên trên CPU, cân chỉnh để 4 chốt đẩy của quạt phải 
trùng khớp với 4 lỗ cắm trên Mainboard. Động tác này phải chính xác. 
Khi đã chắc chắn trùng khớp, dùng lực vừa phải, ấn lần lượt các chốt quạt xuống 
theo thứ tự đường chéo. (không nhấn quá mạnh, vì có thể làm cong hoặc nứt 
Main). 
 Khi nhấn đúng mỗi chốt quạt vào ngay vị trí bạn sẽ nghe 1 tiếng “tách”. 
Đồng thời lúc đó nếu kiểm tra bạn sẽ thấy chốt đẩy dương và chốt đẩy âm sẽ 
“khớp” sát vào nhau. 
 Chú ý: Trước khi gắn quạt vào Main, ta xoay chốt mũi tên theo chiều 
ngược kim đồng hồ. 
 Hình 2.9: Nhấn 4 chốt khóa quạt 
 40 
- Bước cuối cùng rất quan trọng, là bạn phải cắm đầu cấp nguồn của quạt vào 
chân cắm tương ứng trên Mainboard. Nếu quên, khi cắm điện thử sẽ làm quá 
nhiệt, gây hại CPU. 
 Hình 2.10: Gắn dây cấp nguồn cho quạt 
Ta được kết quả như hình vẽ 
 Hình 2.11: Gắn quạt hoàn thành 
Lưu ý: Tùy vào các loại quạt tản nhiệt mà có cách gắn khác nhau. 
2.2. Lắp đặt bộ nhớ RAM 
 Buớc kế tiếp là lắp các chip bộ nhớ. Một khi đã gắn bo mạch chủ vào bạn 
sẽ rất khó đụng tới các khe cắm bộ nhớ, vì vậy tốt hơn hết bạn nên gắn các 
chíp bộ nhớ vào bo mạch chủ trước khi lắp bo mạch chủ vào hộp máy. 
 Các khe để cắm chíp bộ nhớ không được dán nhãn một cách rõ ràng. Vì 
vậy bạn nên sử dụng tài liệu hướng dãn đi kèm với bo mạch chủ để xác định 
xem cần gắn vào khe nào trước. Thông thường bạn phải gắn vào dải được đánh 
số nhỏ nhất, số 0 (hoặc 1) trước. Bộ nhớ rất dễ gắn vì nó được thiết kế sao cho 
bạn chỉ có một cách duy nhất để gắn. Đối với các Môđun nhớ một hàng chân 
SIMM bạn chỉ việc dặt chúng hơi nghiêng một chút vào các khe và kéo chúng 
về phía bạn cho tới khi vòng kẹp bên ngoài kẹp chặt chúng. 
 41 
 Hình 2.12: Gắn RAM vào khe cắm RAM 
Gạt 2 cần gạt màu trắng giữ thanh RAM ra, sau đó đưa thanh RAM vào đúng 
vị trí sao cho vết cắt trên RAM trùng với vết nhô lên trên khe cắm RAM. Sau 
đó dùng 2 ngón tay cái chặn 2 đầu thanh RAM, 2 ngón tay trỏ ấn cần gạt trắng 
vào, nhấn xuống đồng thời khi nào nge tiếng cắc là được. 
 Nếu Mainboard hỗ trợ RAM đôi (Dual Chanel) thì sẽ gắn hai thanh RAM 
vào vị trí của hai khe cắm có cùng màu. 
 Tháo RAM bằng cách gạt hai khóa của khe cắm ra hai bên, thanh RAM sẽ 
tự trồi lên. 
 Lưu ý: RAM phải được ráp chặt và đúng chiều với khe cắm. Sau khi bật 
công tắc nếu máy không hoạt động và có phát ra âm thanh bíp kéo dài thì có thể 
là do RAM bị hỏng hoặc gắn không đúng. 
2.3. Lắp Mainboard vào vỏ máy 
Gắn các vít là điểm tựa để gắn mainboard vào thùng máy, những chân vít này 
 bằng nhựa hoặc đồng và đi kèm với hộp chứa mainboard. 
 Hình 2.13: Case và nắp I/O 
 42 
 Hình 2.14: Bắt vít ịđ nh vị trên Main và gắn nắp I/O với thiết bị ngoại vi 
- Đưa Mainboard vào Case: khi đưa Mainboard vào case cần chú ư các cổng ra 
của các thiết bị ngoại vi phải khớp với nắp I/O. Sao cho vị trí bắt vít trên 
mainboard trùng với vị trí núm đồng trên case. 
- Chúng ta gắn bo mạch vào vi trí bằng đinh ốc kèm sẵn trong case. Chú ý vặn 
đều tay và đối xứng các góc trên bo mach để tránh gây cong vênh cho bo mạch, 
ta vặn các đinh vít vừa đủ chặt là được không nên vặn quá chặt. 
 Hình 2.15: Đưa Main vào vỏ máy và vặn vit cố định Main 
2.4. Lắp đặt bộ nguồn 
 Một tay bạn giữ nguồn và Vặn chặt 4 vít để giữ Lắp xong bộ nguồn 
 vặn vít bộ nguồn 
 Hình 2.16: Các bước gắn bộ nguồn 
 43 
2.5. Lắp đặt ổ đĩa 
 ❖ Lắp đặt ổ đĩa cứng chuẩn IDE: 
 Lắp ổ cứng vào Case Lắp nguồn cho đĩa Lắp cáp tín hiệu IDE 
 cứng xuống Main 
 Hình 2.17: Lắp đặt ổ đĩa cứng 
 Bạn dùng đoạn cáp IDE có 40 sợi, có 3 bộ nối, 
một ở đầu cuối cùng dùng để gắn vào các chân trên 
bo mạch chủ được đánh dấu là Primary. Bạn 
nối ổ đĩa cứng với một trong hai đầu nối còn 
lại. Sau đó lắp nguồn cho đĩa cứng. 
 Nếu bạn lắp hai ổ đĩa cứng chuẩn IDE thì bạn 
phải thiết lập 1 ổ là đĩa chính (Master), ổ đĩa còn lại 
sẽ là ổ đĩa phụ(Slave), như hình bên: 
 Trên bo mạch chủ thường có 2 
hàng chân để gắn các ổ đĩa IDE, 
được đánh dấu là “Primary” 
(hoặc IDE 0, IDE1) và 
“Secondary”( hoặc IDE 1, IDE2). 
Nếu bạn lắp một ổ đĩa cứng thì 
gắn chúng trên hàng chân có 
đánh dấu là Primary. Bạn phải 
xác định phía có màu của cáp để 
gắn cho đúng chân số 1. Nếu bạn 
lắp nhiều hơn 2 ổ đĩa IDE, bạn phải 
lắp chúng trên hàng chân phụ thứ hai (có dấu là Secondary). (Như hình 
 44 
bên) 
 Hình 2.18: Gắn ổ chính, phụ trên 1 dây IDE 
Chú ý: 
 Đối với các ổ đĩa bạn nên sử dụng mỗi bên hai con vít giữ chúng nhưng bạn 
đừng nên siết chặt quá bởi vì các khung của ổ đĩa được làm bằng chất liệu bằng 
nhôm, mềm, rất dễ bị tróc. Bạn cũng không nên sử dụng các con vít quá dài, nếu 
quá dài chúng sẽ lòi ra và chạm vào mạch điện trên ổ đĩa. 
❖ Lắp đặt ổ đĩa cứng chuẩn SATA: 
 Hình 2.19: Lắp cáp tín hiệu cho ổ đĩa 
❖ Lắp đặt ổ đĩa CD/DVD ROM 
 Mở nắp nhựa phía trước Lắp ổ CDROM vào Vặn vít để giữ chặt ổ 
 case CDROM 
 Hình 2.20: Lắp ổ đĩa CD/DVD 
 45 
 Lắp cáp tín hiệu cho Lắp dây nguồn cho Lắp cáp tín hiệu xuống 
 CDROM CDROM mainboard 
 Hình 2.21: Gắn dây dữ liệu và cấp nguồn cho ổ đĩa 
2.6. Lắp các dây cáp tín hiệu 
- Lắp dây nguồn ATX vào Main cho đúng chiều. 
 Hình 2.22: Lắp dây nguồn ATX vào Main cho đúng chiều 
- Lắp dây tín hiệu(Power LED, HDD LED, Reset, Power On, USB, Audio, 
speaker) từ phía trước mặt của Case xuống Main cho đúng. 
 Hình 2.23: Sơ đồ gắn dây tín hiệu Reset, Power, HDD Led 
 46 
 Hình 2.24: Sơ đồ gắn dây tín hiệu USB và Audio 
 Lưu ý: trên Mainboard thường có sơ đồ để gắn các dây này. 
2.7. Kết nối màn hình, bàn phím, chuột 
Ở bước này chúng ta tiến hành kết nối các thiết bị ngoại vi với mainboard như: 
chuột, bàn phím, màn hình, máy in, loa,... 
 Hình 2.25: Sơ đồ gắn các thiết bị ngoại vi 
2.8. Kết nối nguồn điện và khởi động máy 
 ✓ Kiểm tra lần cuối các thiết bị đã gắn vào thùng máy đã gắn đúng vị trí, 
đủ dây dữ liệu và nguồn chưa. 
 ✓ Buộc để cố định những dây cáp cho không gian bên trong thùng máy 
thoáng mát tạo điều kiện cho quạt CPU giải nhiệt tốt giúp máy hoạt động hiệu 
quả hơn. 
 ✓ Tránh trường hợp các dây nguồn, cáp dữ liệu va vào quạt làm hỏng quạt 
trong quá trình hoạt động và có thể gây cháy CPU do không giải nhiệt được. 
 ✓ Kết nối nguồn điện 
 47