Giải pháp ổn định nhanh điện áp bằng bộ bù nối tiếp đảm bảo hoạt động cho các thiết bị y tế trước sự cố tăng giảm điện áp lưới dài hạn
Bộ bù nối tiếp là một thiết bị điện được sử dụng trong hệ thống phân
phối để cải thiện chất lượng điện năng. Chức năng chính của nó là giảm thiểu sự
tăng/giảm điện áp lưới có thể ảnh hưởng đến phụ tải nhạy cảm. Thiết bị y tế là một
trong những phụ tải đòi hỏi chất lượng điện áp cao. Mặc dù sở hữu hệ thống ổn
định điện áp bên trong, tuy nhiên, trong trường hợp ngắn mạch xảy ra trên lưới gần
tải, nó dẫn đến tăng/giảm điện áp nhanh chóng, vượt quá giới hạn của thiết bị. Đặc
biệt trong trường hợp hiện tượng tăng/giảm điện áp nhanh có nhảy góc pha và xảy
ra trong một thời gian dài, nó có thể ảnh hưởng đến hoạt động của thiết bị (không
chính xác của bộ điều khiển, ngắt tải). Trong bài báo này, chúng tôi đề xuất một
giải pháp sử dụng cấu trúc của bộ chuyển đổi AC-DC để cung cấp năng lượng ở
chế độ sụt giảm điện áp dài hạn và bộ chuyển đổi DC-AC để tạo ra điện áp bù cho
thiết bị. Một thuật toán và cấu trúc điều khiển cũng được đề xuất để đảm bảo chức
năng bù nhanh và chính xác của bộ bù nối tiếp. Hiệu quả của phương pháp được
thể hiện bằng kết quả mô phỏng trong MATLAB/Simulink.
Trang 1
Trang 2
Trang 3
Trang 4
Trang 5
Trang 6
Trang 7
Trang 8
Trang 9
Trang 10
Tải về để xem bản đầy đủ
Tóm tắt nội dung tài liệu: Giải pháp ổn định nhanh điện áp bằng bộ bù nối tiếp đảm bảo hoạt động cho các thiết bị y tế trước sự cố tăng giảm điện áp lưới dài hạn
f f dq inj f dq inv f dq f (11) Viết dưới dạng phương trình trạng thái như sau: x(t) = [if (d) , if (q) , uinj (d), uinj (q))]T; u(t) = [uinv (d), uinv (q)]T; d(t) = [iinj (d), iinj (q))]T )( )( )( )( )( )( )( )( )( )( )( )( 1 0 0 1 00 00 00 00 1 0 0 1 0 1 0 00 1 1 0 0 1 q inj d inj f f q inv d inv f f q inj d inj q f d f f f ff f ff f q inj d inj q f d f i i C Cu u L L u u i i C C LL R LL R u u i i dt d (12) Trong đó: if (d) , if (q) là các thành phần d và q của dòng điện cuộn cảm; uinj (d), uinj (q) là các Kỹ thuật điều khiển & Điện tử T. D. Trinh, , T. H. Nguyên, “Giải pháp ổn định tăng giảm điện áp lưới dài hạn.” 68 thành phần d và q của điện áp bù vào; uinv (d), uinv (q) là các thành phần d và q của điện áp bộ biến đổi DC-AC; i(d)inj, i (q) inj là các thành phần d và q của dòng điện bù vào. Từ (11) xây dựng sơ đồ mạch tương đương của mô hình bộ biến đổi DC-AC và bộ lọc LC nối lưới trên hệ tọa độ quay dq. Như hình 5. Hình 5. Mô hình của bộ bù nối tiếp trên hệ tọa độ quay dq. 2.3. Cấu trúc điều khiển bộ bù nối tiếp trên hệ tọa độ quay dq Cấu trúc điều khiển vector của bộ bù nối tiếp trên hệ tọa độ quay đồng bộ dq được xây dựng dựa trên nguyên lý bù điện áp đã mô tả từ giản đồ vector ở hình 3. Ở đây, injDVRSPostsagsLpresags UVUUUU ;; . Hình 6. Cấu trúc điều khiển vector trên hệ tọa độ quay dq. Trong cấu trúc điều khiển có hai vòng hồi tiếp từ dòng điện if và điện áp bù uinj cùng với vòng hồi tiếp thẳng từ điện áp u dq inj.ref. Các phương trình mô tả thuật toán điều khiển vector được trình bày sau đây. Lượng đặt của điện áp bù bởi bộ bù nối tiếp. dq s dq refL dq refinj uuu * ,, (13) Điện áp bù vào thực tế uinj của bộ bù nối tiếp. dq s dq L dq C dq inj uuuu (14) Để điện áp tải được bù chính xác cả góc pha và độ lớn bằng lượng đặt của nó, hai vòng uinv,d + LfRf 1 1/Cfs + Lf Cf iinj,d if,d + Lf uinj,d + Cf if,q+ uinv,q + - + ic,d - uinj,q + - - 1/Cfs iinj,q - ic,q - LfRf 1 abc dq abc dq PLL GU GI abc dq dq abc PWM us uinj if Phát hiện sụt giảm Phát điện áp tải đặt UL.ref udq inj udq inj.ref (Feed-back) (Feedfoword) Chuyển mạch logic idq f udqL.ref idqf idqf,ref udq inj.ref Nghiên cứu khoa học công nghệ Tạp chí Nghiên cứu KH&CN quân sự, Số 67, 6 - 2020 69 điều khiển nối tầng dòng điện và điện áp, trong đó, bộ điều khiển GU, GI là khâu PI được áp dụng để bù sai lệch, các hàm truyền toán học mô tả hai vòng điều chỉnh được viết như sau [1]: Vòng điều chỉnh điện áp: Mạch vòng điều chỉnh điện áp được viết bởi phương trình. )( ,, dq inj dq refinjU dq injF dq inj dq reff uuGuCjii (15) Phương trình (15) được viết lại với hai thành phần d và q như sau. )( ,, d inj d refinjU q injF d inj d reff uuGuCjii (16) )( ,, q inj q refinjU d injF q inj q reff uuGuCjii . Vòng điều chỉnh dòng điện: Mạch vòng điều chỉnh dòng điện được viết bởi phương trình. )( ,,,, dq f dq reffI dq refff dq ff dq refinj dq refinv iiGiLjiRuu (17) Phương trình (17) được viết lại với hai thành phần d và q như sau. )( ,,,, q f q reffI q refff d ff d refinj d refinv iiGiLjiRuu (18) )( ,,,, q f q reffI d refff q ff q refinj q refinv iiGiLjiRuu . Hình 7 là sơ đồ mô tả thuật toán điều khiển điều khiển bộ bù nối tiếp. Hình 7. Sơ đồ cấu trúc thuật toán điều khiển bộ bù nối tiếp [1]. 3. KẾT QUẢ MÔ PHỎNG VÀ ĐÁNH GIÁ 3.1. Mô hình mô phỏng Cấu trúc điều khiển DVR được thiết kế trên phần mềm Matlab/Simulink (hình 8), các thông số cho trong bảng 1và tham số bộ điều khiển được cho trong bảng 2. Bảng 1. Các tham số cơ bản của bộ bù nối tiếp. Tham số Ký hiệu Giá trị Tham số lưới Điện áp hiệu dụng Us,đm 220 Tần số lưới fg 50 uqinj udinj uqinj,ref 1/Lf s + 1/Cfs 1/Cfs 1/Lf s Rf Rf Lf Lf Cf Cf idf + idinj - - iqinj iqf + + + + - - - - - - + idC iqC udinj,ref PI + PI PI PI Cf Cf Lf Lf -idf +iqf uqinj,ref - + - + + - - + idf iqf + idf,ref + + + + - + i q f,ref udinj uqinj + idinj iqinj udinj,ref + + + uqinv,ref udinv,ref idf+ iqf + Kỹ thuật điều khiển & Điện tử T. D. Trinh, , T. H. Nguyên, “Giải pháp ổn định tăng giảm điện áp lưới dài hạn.” 70 Tham số bộ biến đổi Tần số điều chế fc 5kHz Công suất Pc 5kVA Tham số bộ lọc Điện cảm L2f 2mH Tụ điện C2f 10F Bảng 2. Các tham số điều khiển của bộ bù nối tiếp. Tham số Ký hiệu Giá trị Bộ điều khiển PI trong vòng khóa pha (PLL) Thành phần khuếch đại Kp_pll 1 Thành phần tích phân Ki_pll 9.96 Bộ điều khiển dòng điện Thành phần khuếch đại Kpi 123.3 Thành phần tích phân Kii 8x10-3 Bộ điều khiển điện áp Thành phần khuếch đại Kpu 0.02 Thành phần tích phân Kiu 1.33x10-6 Hình 8. Mô hình mô phỏng bộ bù nối tiếp. 3.2. Kết quả mô phỏng Hình 9. Dạng điện áp tải đặt uL_ref và điện áp lưới u_sa và góc của PLL. Góc theta () uLref usa Nghiên cứu khoa học công nghệ Tạp chí Nghiên cứu KH&CN quân sự, Số 67, 6 - 2020 71 Trường hợp 1: Kiểm tra khả năng đồng bộ điện áp lưới của bộ bù nối tiếp dựa trên vòng khóa pha (PLL) trong điều kiện điện áp lưới usa có một bước nhảy góc pha -45 0 tại 0.7s và xuất hiện thành phần hài bậc 3th, 2th tại thời điểm 0.8s. Kết quả mô phỏng cho thấy cấu trúc PLL được lựa chọn làm việc trên hệ tọa độ dq luôn bám theo góc pha của thành phần thứ tự thuận, nên góc pha của PLL được xác định chính xác ngay cả trong trường hợp sự cố giảm điện áp có nhảy góc pha và xuất hiện các thành phần sóng hài lớn. Điều này đảm bảo cho điện áp bù vào của bộ bù nối tiếp được đồng bộ tốt với điện áp lưới. Trường hợp 2: Kiểm tra khả năng ổn định điện áp tải với giá trị điện áp tải đặt UL.ref =220V, trong điều kiện điện áp nguồn tăng/giảm như sau: Từ 0s 0.5, Us =220V. Từ 0.5s 0.58s Us tăng lên 30% (293V). Từ 0.58s 0.64s Us trở về 220V. Từ 0.64s 0.72s Us giảm 50% (110V). và sau đó trở về Us =220V. Như hình 10. Hình 10. Dạng sóng điện áp lưới us_abc, điện áp uL_abc; điện áp bù uinj_abc. Hình 10 thể hiện kết quả mô phỏng đã cho thấy, điện áp tải được bù và giữ ổn định ở giá trị đặt trước UL_ref = 220V, trong khi điện áp nguồn bị tăng/giảm trong phạm vi lớn. Khoảng thời gian từ khi xảy ra tăng/giảm đến khi điện áp tải được bù đủ bằng giá trị đặt là khoảng ½ chu kỳ lưới (0.01s). Điện áp dao động trong thời gian quá độ tại thời điểm đầu và cuối của sự cố tăng/giảm nằm trong pham vi cho phép. Hình 11 là thành phần dq của điện áp lưới, điện áp bù và điện áp tải. Có thể dễ dàng nhận ra khi bù tăng, bộ bù tạo ra điện áp ngược pha uinj bù khi us tăng us sụt giảm 50% us tăng 30% uinj bù khi us giảm us định mức Thành phần q của điện áp tải đặt uLq_ref Kỹ thuật điều khiển & Điện tử T. D. Trinh, , T. H. Nguyên, “Giải pháp ổn định tăng giảm điện áp lưới dài hạn.” 72 với điện áp lưới. Để bù giảm bộ bù tạo ra điện áp cùng pha với điện áp lưới. Hình 11. Thành phần dq của điện áp lưới us-dq, điện áp tải uLdq; điện áp bù uinj_dq. Hình 12. Dạng sóng điện áp lưới us_abc, điện áp tải uL_abc; điện áp bù uinj_abc. Trường hợp 3: Kiểm tra khả năng điều chỉnh điện áp tải của bộ bù nối tiếp trong điều us nhảy góc pha -45 0 Kết thúc nhảy góc pha Thành phần q của điện áp tải đặt uLq_ref Khi us tăng 30% Khi us giảm 50% usd usq uinj_q uinj_d uL_q uL_d us định mức Nghiên cứu khoa học công nghệ Tạp chí Nghiên cứu KH&CN quân sự, Số 67, 6 - 2020 73 kiện điện áp nguồn được giữ ổn định (Us =220V) và có một bước nhảy góc pha -45 0 bắt đầu tại thời điểm 0.55s, kết thúc tại 0,65s. Như hình 12: Giá trị điện áp tải đặt (UL_ref) được thay đổi theo thời gian như sau: Từ 0s 0.5, UL_ref =220V. Từ 0.5s 0.6s UL_ref giảm xuống 156V. Từ 0.6s 0.7s UL_ref tăng lên 298V. và sau đó, từ 0.7s trở về UL_ref =220V bằng điện áp lưới. Như hình 12. Hình 13. Thành phần dq của điện áp lưới us-dq, điện áp tải uLdq; điện áp bù uinj_dq. Kết quả mô phỏng ở hình 12 cho thấy, giá trị điện áp trên tải bám chính xác với các giá trị điện áp tải đặt tại các khoảng thời gian khác nhau. Ngay cả khi điện áp nguồn có sự cố nhảy góc pha thì bộ bù vẩn làm việc ổn định. Các thành phần điện áp dq ở hình 13 cho thấy rõ hơn về cách thức mà bộ bù tạo ra điện áp bù khi điều chỉnh điện áp tải dưới giá trị điện áp nguồn và khi điều chỉnh điện áp tải lớn hơn điện áp nguồn. Khoảng thời gian từ khi thay đổi giá trị đặt đến khi giá trị điện áp tải xác lập chính xác với lượng đặt mới là khoảng ½ chu kỳ lưới (0.01s). Điện áp dao động trong thời gian quá độ tại thời điểm đầu và cuối khi thay đổi giá trị điện áp đặt, nằm trong pham vi cho phép. Trường hợp 4: Kiểm tra khả năng ổn định điện áp tải uL của bộ bù nối tiếp trong điều kiện giả sử có một sự cố ngắn mạch vừa gây sụt giảm điện áp nguồn xuống 50% (từ 220v xuống 110v), đồng thời, xuất hiện một bước nhảy góc pha (-450) tại thời điểm xảy ra ngắn mạch (0.64s) và kết thúc tại thời điểm 0.7s như hình 14. Kết quả mô phỏng cho thấy, khi điện áp nguồn bị sụt giảm xuống 50% đồng thời kéo theo một bước nhảy pha -450 tại thời điểm (0.64s) và kết thúc tại 0.7s nhưng điện áp tải vẩn được bù chính xác và giữ ổn định ở giá trị đặt trước. Điều đó cho thấy, thuật toán điều khiển cho phép bù cả độ lớn và góc pha trong một sự cố tăng/giảm điện áp như đã trình bày ở trên, đã làm việc chính xác và ổn định trong điều kiện nguồn thay đổi phức tạp nhất. Khi us nhảy góc pha - 0 Kết thúc nhảy góc pha usd usq uinj_q uinj_d uL_q uL_d Kỹ thuật điều khiển & Điện tử T. D. Trinh, , T. H. Nguyên, “Giải pháp ổn định tăng giảm điện áp lưới dài hạn.” 74 Hình 14. Điện áp lưới (us), điện áp bù (uinj), điện áp tải (uL) và tương ứng với thành phần dq của chúng. 4. KẾT LUẬN Bài báo này đã đề xuất cấu trúc bộ bù nối tiếp không sử dụng hệ thống lưu trữ năng lượng độc lập, thay vào đó, sử dụng một bộ biến đổi AC-DC liên kết với bộ tụ DC-Link tạo nên bộ phận cấp nguồn cho thiết bị bù nối tiếp. Cấu trúc này đã mang lại lợi thế cho bộ bù nối tiếp là có khả năng bù tăng/giảm điện áp lưới nhanh trong khoảng thời gian kéo dài, nhằm ổn định điện áp cho các thiết bị y tế làm việc một cách liên tục mà không lo lắng về vấn đề giới hạn của hệ thống lưu trữ năng lượng khi xảy ra sự cố tăng/giảm điện áp lưới vượt ngoài mức quy định của thiết bị. Kết quả đã chỉ ra khả năng làm việc của bộ bù nối tiếp có thể ổn định nhanh điện áp tải trong khoảng thời gian từ 0.01s đến 0.04s (1/2 chu kỳ đến 2 chu kỳ lưới) trước một sự cố tăng/giảm điện áp trên lưới. Có khả năng điều chỉnh giá trị điện áp ra trên tải chính xác theo lượng đặt. Thuật toán và cấu trúc điều khiển lựa chọn làm việc ổn định, nhanh và chính xác trong điều kiện điện áp lưới tăng/giảm và có kèm theo các biến cố phức tạp như nhảy góc pha. Thành phần sóng hài của điện áp tải sau bù dưới mức quy định (THD <5%). Với kết quả đạt được, có thể khẳng định bộ bù nối tiếp đáp ứng được các yêu cầu chất lượng điện áp, đảm bảo cho một thiết bị y tế làm việc ổn định trước một sự cố tăng/giảm điện áp trên lưới điện. Đề xuất giải pháp này có thể tiếp tục nghiên cứu để tích hợp thêm khả năng bù các thành phần sóng hài trên lưới. Giải pháp có thể tiếp tục nghiên cứu thiết kế chế tạo các bộ nguồn có chất lượng cao trong các lĩnh vực quân sự, sản xuất công nghiệp và đời sống. Lời cảm ơn: Nhóm tác giả cảm ơn sự tài trợ về kinh phí của Đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ, mã số CB2019-16. us_abc giảm 50% và nhảy góc pha -45 o usdq giảm 50% và nhảy góc pha -45 o Điện áp bù uinj_abc Điện áp bù uinj_dq Điện áp tải uL_abc Điện áp tải uL_dq usd usq uinjd uinjq uLd uLq Nghiên cứu khoa học công nghệ Tạp chí Nghiên cứu KH&CN quân sự, Số 67, 6 - 2020 75 TÀI LIỆU THAM KHẢO [1]. Trần Duy Trinh, Nguyễn Văn Liễn, Trần Trọng Minh; Bộ điều khiển Vector nối tầng cho hệ thống phục hồi điện áp động giảm thiểu lõm điện áp trên lưới điện phân phối; Tạp chí Khoa học và Công nghệ các trường đại học kỹ thuật, trang 23-29, số 91, 2013. [2]. Mohammad Monfared, Saeed Golestan, Josep M. Guerrero; Analysis, Design, and Experimental Verification ofA Synchronous Reference Frame Voltage Control for Single-Phase Inverters; IEEE Transactions on inducstraial electronics. Copyright c 2012 IEEE. [3]. Po-Tai Cheng, Chia-Long Ni, and Jhao-Ming Chen (2007), “Design of a State Feedback Controller for Series Voltage Sag Compensators” ©2007 IEEE. [4]. Angelo Baggini (2008) “Handbook of Power Quality”, John Wiley & Sons Ltd, The Atrium, Southern Gate, Chichester, West Sussex PO19 8SQ, England. [5]. A. Khoshkbar Sadigh, Student Member, IEEE, and K. M. Smedley, Fellow, IEEE “Review of voltage compensation methods in dynamic voltage restorer (DVR)” https://www.researchgate.net /publication/260751863. [6]. Ryszard Strzelecki, Grzegorz BenysekPower (2008) Electronics in Smart Electrical Energy Networks, © 2008 Springer-Verlag London Limited, (2008), PP.250-258. ABSTRACT SOLUTION FOR STABILIZING VOLTAGE BY SERIES COMPENSATOR ENSURE THE OPERATION OF MEDICAL EQUIPMENT AGAINST THE INCREASE / DECREASE OF VOLTAGE A series compensator is an electrical device used in a distribution system in order to improve the power quality. Its main function is to mitigate the increase/decrease of grid voltage that can affect sensitive loads. Medical equipment is one of the loads requires the high voltage quality. Although its own voltage stabilization system inside, however, in case of a short-circuit happen on the grid nearly the load, it leads to a rapid increase/decrease in voltage, which exceed the limits of the device. Especially in the case of rapid increase / decrease of voltage with phase angle jump and occur in a long time, it can affect the operation of equipment (inaccuracy of control devices, stalling of loads). In this paper, we propose a solution that uses a structure of an AC-DC converter to provide power in long-term voltage drop mode and a DC-AC converter to generate a compensation voltage for the device. An algorithm and control structure are also proposed to ensure the quick and accurate compensation function of the serial compensator. The effectiveness of method is demonstrated by simulation results in MATLAB/Simulink. Keywords: Series compensator; Increase / decrease of voltage; Converter; MATLAB/Simulink. Nhận bài ngày 26 tháng 3 năm 2020 Hoàn thiện ngày 19 tháng 4 năm 2020 Chấp nhận đăng ngày 12 tháng 6 năm 2020 Địa chỉ: 1Khoa Điện – Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Vinh; 2Viện Tích hợp hệ thống- Học viện Kỹ thuật quân sự. *Email: duytrinhktv@gmail.com.
File đính kèm:
- giai_phap_on_dinh_nhanh_dien_ap_bang_bo_bu_noi_tiep_dam_bao.pdf