Đào tạo trực tuyến ở các trường đại học tư thục Việt Nam trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0

i trường thực-ảo để giải quyết vấn 
đề; mô phỏng thực tế 3D (3D simulation), hoạt hình (animation), tạo ảnh (hologram), tạo video, bài giảng bằng trí 
tuệ nhân tạo, E-book tương tácđã giúp học liệu số không chỉ còn thuần túy cung cấp thông tin, nội dung học tập 
mà còn tạo khả năng tương tác mạnh với những nội dung đó cho người học. 
2.2.2. Một số thách thức 
Những thách thức của việc ứng dụng E-learning trong các trường ĐHTT bao gồm các khía cạnh thể chế, văn 
hóa, công nghệ, giáo dục, đạo đức: 
Một là, Việt Nam đã có những chính sách vĩ mô từ Đảng và Nhà nước về thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông 
tin trong giáo dục đại học (Phùng Xuân Nhạ, 2018). Tuy nhiên, việc triển khai chính sách trong thực tế còn chưa tốt, 
đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục từ xa. Khung pháp lí chưa đầy đủ. Đã có quy định về điều kiện áp dụng E-learning 
nói chung (Bộ GD-ĐT, 2016) và khái niệm E-learning trong Quy chế đào tạo từ xa (Bộ GD-ĐT, 2017). Việc áp 
dụng E-learning cho đào tạo chính quy, đào tạo sau đại học không có cơ sở pháp lí rõ ràng để áp dụng. Tâm lí đánh 
giá thấp bằng cấp từ đào tạo từ xa và trực tuyến của nhà tuyển dụng và người học làm hạn chế khả năng thu hút 
người học. 
Hai là, các trường ĐHTT thiếu kinh phí để đầu tư phát triển, các dự án thường tiến hành nhờ vào nguồn tài trợ 
của nước ngoài. Thiếu sự liên kết giữa các trường đại học nên tác động lan tỏa của các khoản đầu tư trên còn hạn 
chế. Môi trường học không kích thích được sự chủ động và sáng tạo của học viên. Năng lực đội ngũ giảng viên và 
đội ngũ quản lí giáo dục chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển E-learning, cả về phương diện công nghệ lẫn nội 
dung. Một số giảng viên lớn tuổi không quen với việc sử dụng mạng Internet nên làm tăng khối lượng công việc 
cũng như áp lực cho giảng viên, làm nảy sinh ra các vấn đề liên quan đến an ninh mạng cũng như các vấn đề về sở 
hữu trí tuệ. 
Ba là, đội ngũ giảng viên còn thiếu so với nhu cầu, còn một bộ phận giảng viên hạn chế về trình độ, năng lực 
(Lưu Văn An, 2019). Hầu hết các trường ĐHTT không thể bố trí đủ giảng viên cơ hữu, số giảng viên thỉnh giảng 
vẫn chiếm tỉ lệ lớn, phần lớn là giảng viên cơ hữu đều đã nghỉ hưu từ được mời về. Có những trường ĐHTT sau 
8-10 năm thành lập có số giảng viên trình độ cao (giáo sư, tiến sĩ, tiến sĩ khoa học) rất ít. Việc đầu tư nhằm đào tạo, 
bồi dưỡng và nâng cao trình độ cho đội ngũ giảng viên ở các trường ĐHTT còn nhiều hạn chế. 
Bốn là, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học còn nhiều khó khăn. 
Đa số các trường có diện tích hẹp, phần lớn chưa đạt tiêu chuẩn diện tích phòng học, giảng đường. Nhiều trường 
ĐHTT chưa có cơ sở riêng, giảng đường, phòng làm việc đều phải đi thuê không có diện tích dành cho các hoạt động 
văn hóa, thể thao, chưa có kí túc xá. Hệ thống thư viện, kể cả thư viện điện tử của các trường nhìn chung là nhỏ, số 
lượng đầu sách nghèo nàn. Trang thiết bị thí nghiệm, thực hành ở phần lớn các trường đều thiếu thốn, lạc hậu (Báo 
cáo tóm tắt kết quả giám sát...). Cơ sở vật chất còn thiếu thốn nhưng tốc độ tăng chỉ tiêu tuyển sinh lại cao. Điều đó 
dẫn đến chất lượng đào tạo còn thấp, chưa tạo được sự đồng hướng về lợi ích, sự quan tâm đủ mạnh đến chất lượng 
giữa người học, người dạy, nhà đầu tư cho giáo dục, người sử dụng lao động và xã hội. 
VJE Tạp chí Giáo dục, Số 496 (Kì 2 - 2/2021), tr 49-54 ISSN: 2354-0753 
52 
Năm là, nội dung và phương pháp dạy học của nhiều trường còn lạc hậu. Nội dung đào tạo của các trường ĐHTT 
nhìn chung còn lạc hậu. Việc xây dựng chương trình, biên soạn giáo trình chưa quan tâm đúng mức; nội dung chương 
trình thiếu tính cập nhật, việc nhập khẩu các chương trình và giáo trình chưa được thẩm định nhằm đánh giá đầy đủ 
khả năng vận dụng và hiệu quả đối với giáo dục đại học nước ta. 
2.3. Một số giải pháp phát triển đào tạo trực tuyến ở các trường đại học tư thục Việt Nam thời gian tới 
2.3.1. Nâng cao nhận thức, trách nhiệm về phát triển đào tạo trực tuyến ở các trường đại học tư thục Việt Nam 
Việc tuyên truyền nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, lợi ích của đào tạo trực tuyến trong các trường ĐHTT cần 
được đẩy mạnh, không chỉ trong ngành Giáo dục mà còn với toàn xã hội. Các chủ thể quản lí, giảng viên, sinh viên 
các nhà trường cần nhận rõ những thuận lợi, khó khăn và những điều kiện để thực hiện đào tạo trực tuyến. Cần phải 
xây dựng lộ trình, kế hoạch đưa đào tạo trực tuyến vào các môn học và cả chương trình đào tạo. Các trường ĐHTT 
cần có sự phối kết hợp thực hiện các chiến dịch marketing hiệu quả cho các chương trình E-learning. Marketing góp 
phần đưa E-learning đến với mọi tầng lớp dân cư, từ đó khuyến khích tinh thần học tập cũng như rút ngắn những rào 
cản mà đào tạo truyền thống mang lại. Tăng cường hợp tác doanh nghiệp trong việc xây dựng các website E-learning. 
Tăng cường tập huấn về phương pháp, kĩ năng, sử dụng tổng hợp nhiều hợp phần để tạo bài giảng E-learning. Đồng 
thời, nâng cao hiệu quả của các diễn đàn trực tuyến, khẳng định vai trò tương tác khi đánh giá khóa học và kết quả 
của người học, đánh giá được vai trò và trách nhiệm của quản trị viên và các kĩ thuật viên cũng như những người 
hướng dẫn kĩ thuật. 
2.3.2. Nhà nước cần sửa đổi, bổ sung hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về tài chính cho giáo dục đại học nói 
chung và đại học tư thục nói riêng nhằm tạo khung pháp lí đồng bộ để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho trường đại 
học tư thục phát triển 
Khó khăn về tài chính là một trong những trở lực của các trường ĐHTT để phát triển đào tạo trực tuyến. Do đó, 
cần đặc biệt lưu ý tới vấn đề thu hút nguồn vốn đầu tư vào ĐHTT. Quy định lại quyền sở hữu tài sản đối với những 
người góp vốn thành lập. Đảm bảo hoạt động đầu tư của họ sẽ đem lại lợi nhuận chứ không phải đơn thuần giống 
như một hình thức gửi tiết kiệm. Mọi hoạt động đầu tư ai cũng mong muốn tạo ra lợi nhuận, dù chưa được khẳng 
định nhưng đầu tư vào ĐHTT cũng là một hình thức kinh doanh hướng tới lợi nhuận, nhưng không phải như các 
doanh nghiệp kinh doanh vì lợi nhuận thuần túy, phần lợi nhuận của cơ sở ĐHTT sẽ tiếp tục tái đầu tư phát triển để 
nâng cao chất lượng đào tạo và nhà đầu tư chỉ hưởng phần lợi nhuận hợp lí. 
Điều chỉnh, bổ sung các chính sách hỗ trợ về tài chính đối với các trường ĐHTT. Nếu chỉ có một nguồn thu từ 
học phí của các sinh viên với đòi hỏi đầu tư các điều kiện đảm bảo chất lượng như xây dựng cơ sở vật chất, đổi mới 
trang thiết bị hiện đại, đầu tư xây dựng đội ngũ GV, đồng thời phải đóng thuế cho Nhà nước nữa thì nguồn tài chính 
của ĐHTT sẽ gặp rất nhiều khó khăn nên cần thiết phải được sự hỗ trợ tài chính từ phía Nhà nước để phát triển quy 
mô và chất lượng của các cơ sở ĐHTT. Không nên đánh thuế các trường ĐHTT phi lợi nhuận. Đánh thuế các trường 
ĐHTT chính là đánh thuế sinh viên, vì nguồn thu chính của trường ĐHTT là học phí. Nếu bị đánh thuế, các trường 
sẽ nâng học phí lên, người “chịu trận” sẽ là sinh viên. Đó không chỉ là cách mà Nhà nước hoàn thành nhiệm vụ cung 
cấp dịch vụ công của mình mà còn là cách để hoàn thiện các dịch vụ công cung ứng cho xã hội. 
2.3.3. Quan tâm phát triển đội ngũ giảng viên 
Đội ngũ giảng viên có vai trò đặc biệt quan trọng đối với mỗi cơ sở giáo dục, là người định hướng cho việc học 
tập của sinh viên, góp phần hình thành phẩm chất, nhân cách, trình độ năng lực và kĩ năng nghề nghiệp cho sinh 
viên. Đội ngũ giảng viên là tài sản quý giá đảm bảo sự tồn tại và phát triển của các trường ĐHTT. Họ có vai trò tạo 
nên thương hiệu, đẳng cấp của cơ sở đào tạo ở trong nước cũng như quốc tế. Ngày nay, đội ngũ giảng viên có sứ 
mạng vô cùng quan trọng trong việc đào tạo nguồn nhân lực vừa có trình độ chuyên môn cao, vừa có phẩm chất 
nhân cách tốt - những công dân có khả năng đáp ứng yêu cầu đổi mới và phát triển đất nước. Chất lượng đội ngũ 
giảng viên còn là một tiêu chí quan trọng trong đánh giá, kiểm định chất lượng trường đại học. Do đó việc chăm lo 
xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên các trường ĐHTT sẽ tạo được sự chuyển biến lớn về chất lượng giáo dục 
đại học, đáp ứng được những yêu cầu mới đối với phát triển KT-XH của quốc gia. 
Để chuẩn bị cho một đội ngũ nhân lực có trình độ cao sẵn sàng cho CMCN 4.0, cần có hình thức đào tạo đội ngũ 
giảng viên đáp ứng yêu cầu dạy học hiện đại nhất, như có khả năng ứng dụng công nghệ thông tin dạy học, có khả 
năng sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại và quan trọng hơn cả là năng lực tự học, tự nghiên cứu khoa học. 
VJE Tạp chí Giáo dục, Số 496 (Kì 2 - 2/2021), tr 49-54 ISSN: 2354-0753 
53 
2.3.4. Nâng cấp hạ tầng phục vụ E-learning 
Hạ tầng tốt đóng vai trò quan trọng, quyết định thành công việc triển khai dạy - học trực tuyến, trong khi việc 
phát triển cơ sở hạ tầng để phục vụ E-learning với việc cải cách và nâng cấp không thể diễn ra trong ngắn hạn. Vì 
thế, các ĐHTT cần phân bổ về tài chính cũng như sắp xếp về thời gian hợp lí để vẫn tiếp tục thực hiện đồng thời cả 
hai hoạt động giảng dạy và nâng cấp hạ tầng mà không ảnh hưởng tới người học. 
Bộ GD-ĐT cần phát triển hệ thống LMS và LCMS phù hợp hỗ trợ cho việc đào tạo trực tuyến (LMS quản lí các 
hoạt động học tập online, LCMS quản lí nội dung học tập); phát triển nguồn học liệu bài giảng đa phương tiện cho 
đào tạo trực tuyến. Bộ cũng cần có quy định về quy chuẩn cơ bản việc đào tạo theo hình E-learning là xu thế tất yếu 
của xã hội, quy định chuẩn tối thiểu về đào tạo E-learning như cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, người dạy, người học, đề 
cương học phần; công nhận kết quả học online 
2.3.5. Tăng cường hợp tác giữa đại học tư thục và doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả đào tạo trực tuyến 
Trong bối cảnh CMCN 4.0, yếu tố cốt lõi của việc xây dựng hệ thống giáo dục đại học đó là đào tạo gắn liền với 
yêu cầu thực tiễn, đào tạo đáp ứng tốt hơn nhu cầu của xã hội. Phát triển mô hình đào tạo gắn kết giữa cơ sở giáo dục 
(nhà trường) với doanh nghiệp được xem là yêu cầu quan trọng được đặt ra. Để tăng cường mối quan hệ hợp tác giữa 
ĐHTT và các doanh nghiệp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo trực tuyến cần thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp. 
1) Mở rộng liên kết đào tạo giữa doanh nghiệp với ĐHTT. Phía doanh nghiệp sẽ đóng vai trò là những nhà cung 
cấp thông tin để các cơ sở đào tạo nắm được nhu cầu của thị trường lao động. Hoạt động đào tạo của trường đại học, 
cao đẳng luôn hướng tới nhu cầu doanh nghiệp. Phía nhà trường đảm bảo cung cấp những lao động đáp ứng đúng 
nhu cầu của doanh nghiệp. Như vậy, doanh nghiệp được hợp tác với cơ sở đào tạo cũng là nhu cầu thiết thực của 
chính doanh nghiệp. Do đó, mối liên kết này vừa mang tính tất yếu, vừa mang tính khả thi cao trong việc đáp ứng 
lao động cho doanh nghiệp. 
2) Các ĐHTT và doanh nghiệp kết hợp trong nghiên cứu và chuyển giao công nghệ. Việc chuyển giao khoa học 
và công nghệ có hai khía cạnh. Thứ nhất là nghiên cứu và chuyển giao giúp nâng cao năng lực nghiên cứu trong nhà 
trường và đẩy mạnh sản xuất doanh nghiệp theo hướng cải tiến theo nhu cầu. Khi mà nguồn nhân lực trí tuệ đang trở 
thành lực lượng sản xuất trực tiếp và là nhân tố quyết định năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp thì việc triển khai 
và kết hợp chặt chẽ giữa trường và doanh nghiệp về nghiên cứu khoa học là một xu thế, một biện pháp tích cực của 
nền giáo dục năng động, sáng tạo. Thứ hai, nhà trường có sẵn đội ngũ trí thức được đào tạo một cách bài bản, có đủ 
năng lực để tiếp nhận chuyển giao những công nghệ mới tiên tiến, từ đó triển khai áp dụng cho doanh nghiệp. Về 
mặt này, rõ ràng doanh nghiệp được lợi về mặt tiết kiệm thời gian và tận dụng được nguồn lực ngoài. Cũng từ hoạt 
động này, nhà trường được nhanh chóng tiếp cận các công nghệ mới dựa vào nguồn lực từ doanh nghiệp. 
3) Chính phủ định hướng, đưa nguồn lực từ các tổ chức nước ngoài giúp thúc đẩy sự gắn kết giữa các trường 
ĐHTT và doanh nghiệp ở Việt Nam. Với doanh nghiệp, việc tiếp cận các tổ chức nước ngoài mở ra cơ hội mới để 
doanh nghiệp tiếp cận thị trường và các nguồn lực ngoài nước. Về phía nhà trường, việc dựa vào nguồn lực từ các tổ 
chức nước ngoài để tiến hành liên hệ và gắn kết với doanh nghiệp sẽ nâng vị thế và uy tín của mình trong mối quan 
hệ ấy. 
3. Kết luận 
Cùng với sự phát triển của CMCN 4.0, đào tạo trực tuyến đã không còn là hình thức xa lạ đối với các trường 
ĐHTT. Các chuyên gia giáo dục nhận định, cùng với sự phát triển của công nghệ và nhu cầu học tập suốt đời ngày 
càng tăng, học tập trực tuyến E-learning là một xu hướng tất yếu mà các nước trên thế giới cũng như Việt Nam hướng 
tới và đẩy mạnh. Đào tạo trực tuyến E-learning mang lại nhiều lợi ích như đơn giản và dễ tiếp cận đối với người học; 
tính linh hoạt giúp người học hoàn toàn chủ động về thời gian, không gian học, lựa chọn khóa học, nội dung học tập 
phù hợp; giáo trình, tài liệu có tính đồng bộ cao... Tuy nhiên, việc áp dụng hình thức đào tạo này ở các trường ĐHTT, 
bên cạnh những thuận lợi cơ bản vẫn còn nhiều khó khăn, trở ngại. Do đó, để phát triển đào tạo trực tuyến, các trường 
ĐHTT cần phải hành động quyết liệt, triển khai đồng bộ nhiều giải pháp; đồng thời cần có sự hỗ trợ, định hướng kịp 
thời từ phía Chính phủ và các cơ quan quản lí nhà nước. 
VJE Tạp chí Giáo dục, Số 496 (Kì 2 - 2/2021), tr 49-54 ISSN: 2354-0753 
54 
Tài liệu tham khảo 
Bộ GD-ĐT (2016). Thông tư số 12/2016/TT-BGDĐT ngày 22/04/2016 quy định ứng dụng công nghệ thông tin trong 
quản lí, tổ chức đào tạo qua mạng. 
Bộ GD-ĐT (2017). Thông tư số 10/2017/TT-BGDĐT ngày 28/04/2017 ban hành quy chế đào tạo từ xa trình độ đại học. 
Bộ GD-ĐT (2020). Số liệu thống kê giáo dục đại học năm học 2018-2019. https://moet.gov.vn/thong-ke/Pages/ 
thong-ko-giao-duc-dai-hoc.aspx?ItemID=6636, truy cập ngày 28/04/2020. 
Bùi Việt Phú (2012). Ứng dụng E-learning trong dạy học. Tạp chí Khoa học Giáo dục, Viện Khoa học Giáo dục 
Việt Nam, số 84, tr 14-16. 
Cục Quản lí chất lượng - Bộ GD-ĐT (2020). Danh sách các cơ sở giáo dục được công nhận đạt tiêu chuẩn chất 
lượng giáo dục (cập nhật đến ngày 30/11/2020). https://moet.gov.vn/giaoducquocdan/khao-thi-va-kiem-dinh-
chat-luong-giao-duc/Pages/Default.aspx?ItemID=7118, ngày 30/11/2020. 
Klaus Schwab (2018). The Fourth Industrial Revolution. Penguin Random House Audio. 
Lê Văn Toán, Trương Thị Diễm (2020). Một số giải pháp nâng cao hiệu quả đào tạo trực tuyến trong giáo dục đại 
học trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0. Tạp chí Giáo dục, số đặc biệt kì 2 tháng 5, tr 33-36. 
Lưu Văn An (2019). Giáo dục đại học Việt Nam trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. NXB Khoa 
học xã hội. 
Phan Chí Thành (2018). Cách mạng công nghiệp 4.0 - Xu thế phát triển của giáo dục trực tuyến. Tạp chí Giáo dục, 
số 421, tr 43-46. 
Phùng Xuân Nhạ (2018). Giáo dục Việt Nam trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Tạp chí Cộng 
sản, 
canh-cuoc-cach-mang-cong-nghiep.aspx, ngày 11/8/2018. 
Trần Thị Vân Hoa (2018). Cách mạng công nghiệp 4.0 - Vấn đề đặt ra cho phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập 
quốc tế của Việt Nam. NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật.