Biện pháp quản lí hoạt động đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường Tiểu học Quận 2, thành phố Hồ Chí Minh
Abstract: The new general school education curriculum approaches in the direction of developing
students’ competencies, so all teaching activities turn to this approach. In which, the innovation of
teaching methods in the direction of developing students’ competencies needs to be thoroughly
applied to each primary teacher, and the principal must be the one who directly manage teaching
activities in this orientation. The article presents a number of measures to manage innovation
activities of teaching method in the direction of developing students’ competencies at primary
schools in District 2, Ho Chi Minh City. Research results can be applied into practice of some other
localities with similar conditions.
Trang 1
Trang 2
Trang 3
Trang 4
Trang 5
Trang 6
Trang 7
Tóm tắt nội dung tài liệu: Biện pháp quản lí hoạt động đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường Tiểu học Quận 2, thành phố Hồ Chí Minh
cử đi học khóa bồi dưỡng tổ trưởng chuyên môn do các trường sư phạm tổ chức để nâng cao năng lực quản lí tổ chuyên môn. Đa dạng hóa các hình thức bồi dưỡng năng lực đổi mới phương pháp cho GV: Thường xuyên tổ chức hội thảo với các chủ đề về đổi mới PPDH theo định hướng PTNL HS, qua đó có thảo luận, góp ý, từ đó đánh giá được năng lực dạy học của GV; lồng ghép các kiến thức này vào các bài khảo sát năng lực GV dạy giỏi cấp trường; tăng cường đổi mới viết sáng kiến kinh nghiệm, VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 4/2019, tr 46-51; 78 50 đề tài nghiên cứu khoa học về dạy học đổi mới PPDH theo hướng PTNL HS. Bồi dưỡng và rèn luyện các kĩ năng tin học, kĩ năng sử dụng các thiết bị dạy học hiện đại (bảng tương tác, máy chiếu, phần mềm soạn giảng...) để có thể ứng dụng tốt công nghệ thông tin trong dạy học bằng cách mời các chuyên gia để tập huấn phương pháp khai thác, sử dụng công nghệ dạy học vào tổ chức lớp học cho GV. Phát hiện những nhân tố tích cực đi đầu trong thực hiện đổi mới PPDH, xây dựng đội ngũ GV cốt cán để thúc đẩy hoạt động dạy học trong nhà trường. Phân công GV đã thực hiện tốt đổi mới PPDH theo tiếp cận năng lực hỗ trợ GV chưa thực hiện tốt. Ban Giám hiệu cử những GV có kinh nghiệm và chuyên môn tham gia học tập các lớp do Bộ và Sở GD-ĐT tổ chức. Những GV này sẽ lĩnh hội và tập huấn lại cho GV toàn trường. Mở các lớp bồi dưỡng và tổ chức trao đổi thảo luận giữa các tổ chuyên môn về đổi mới PPDH tạo liên kết giữa các tổ khi phối hợp sử dụng kiến thức chung. Tổ chức giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm về đổi mới PPDH. Nhà trường có cơ chế khuyến khích GV tự bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm. Tạo điều kiện về thời gian cho GV khi họ tham gia các lớp học tập trung dài hạn ở các trường đại học có uy tín. Đồng thời, có các cơ chế hỗ trợ tài chính nhằm chia sẻ và giảm bớt gánh nặng học hành cho họ. Cần bố trí sắp xếp hợp lí vị trí công tác cho những GV tích cực tham gia các lớp học bồi dưỡng nhằm khuyến khích động viên cũng như ghi nhận thành quả nỗ lực của việc học tập. Có cơ chế rõ ràng đối với những GV chưa thực sự cầu tiến trong học tập để nâng cao trình độ cũng như năng lực chuyên môn. Cần gắn trách nhiệm của bản thân với thi đua của tập thể. Từ đó, mỗi người tự ý thức vai trò, vị trí của mình trong tập thể mà có hướng rèn luyện, phấn đấu phù hợp. Ban Giám hiệu cần thường xuyên kiểm tra, đánh giá năng lực vận dụng PPDH của GV áp dụng trong các giờ lên lớp sau khi được cử đi bồi dưỡng chuyên môn. Đây là cơ sở để Ban Giám hiệu kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động bồi dưỡng để có kế hoạch bồi dưỡng năng lực cho GV trong toàn trường thời gian tiếp theo. - Điều kiện thực hiện biện pháp: + Hiệu trưởng phải luôn động viên, khích lệ GV tham gia học tập, bồi dưỡng kiến thức, nâng cao năng lực về đổi mới PPDH theo tiếp cận năng lực. Tạo các điều kiện thuận lợi cho GV trong quá trình GV tham gia học tập, bồi dưỡng để tiếp tục thực hiện đổi mới PPDH một cách có chiều sâu. + Phải có sự chuẩn bị đầy đủ về cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học để hỗ trợ GV trong quá trình thực hiện đổi mới PPDH. + Hiệu trưởng phải là một tấm gương tự học, tự nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực quản lí và là người đi tiên phong về đổi mới PPDH, kiên trì tổ chức hướng dẫn GV thực hiện đổi mới PPDH. 2.2.5. Chỉ đạo giáo viên bồi dưỡng cách thức học tập cho học sinh theo hướng phát triển năng lực - Mục tiêu của biện pháp: + Hình thành nền nếp học tập tích cực, tự giác, nâng cao kĩ năng tự học để củng cố và khắc sâu kiến thức; hình thành năng lực tự học cho HS. + Gắn liền kiến thức học tập trên lớp với các tình huống của cuộc sống nhằm giúp HS tiếp cận dần các nhiệm vụ mà các em sẽ giải quyết sau này. - Nội dung và cách thực thực hiện: Ban Giám hiệu triển khai nội dung bồi dưỡng về năng lực tự học cho HS đến các tổ chuyên môn và GV chủ nhiệm. Chỉ đạo tổ chuyên môn soạn thảo kế hoạch bồi dưỡng phương pháp học cho HS. Trong đó, chú trọng đến sự linh hoạt khi áp dụng nhằm phù hợp với đại đa số HS nhưng cũng đồng thời tiếp cận được với năng lực của những HS có sự khác biệt tương đối. Hiệu trưởng tạo điệu kiện cho GV thường xuyên tổ chức HS thực hành, trải nghiệm thực tế. Mỗi nội dung bài học nên lồng ghép các tình huống của cuộc sống gần gũi với đời sống hàng ngày của HS. Một mặt, giúp các em dễ hình dung; mặt khác GV có thể nhận biết được tâm tư tình cảm và hiểu biết của các em để rồi từ đó có phương pháp tác động thích hợp. Phối hợp với GV bộ môn cùng hợp tác giúp các em nắm được nội dung bài học và tạo điều kiện cho các em có cơ hội thực hành ở trong lớp, trong trường dưới sự giám sát, điều khiển và hướng dẫn cùa các bộ phận tham gia. Chỉ đạo xây dựng đội ngũ HS nòng cốt (gọi là Ban học tập). Lựa chọn HS có năng lực nổi trội để tham gia vào tổ chức các hoạt động học tập và hỗ trợ các HS khác trong quá trình học tập. Chỉ đạo GV chủ nhiệm thường xuyên thông tin về tình hình học tập của HS đến gia đình kịp thời. Phối hợp với cha mẹ HS trong việc hướng dẫn các em tự học và chuẩn bị bài ở nhà. Ban Giám hiệu tập huấn cho GV cách kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS theo tiếp cận năng lực bằng cách phối hợp các biện pháp kiểm tra, đánh giá, chú ý đảm bảo đánh giá theo quy định hiện hành kết hợp đổi VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 4/2019, tr 46-51; 78 51 mới đánh giá theo PTNL, có đánh giá quá trình, đánh giá sản phẩm lao động sáng tạo của HS, sử dụng tốt công nghệ thông tin trong đổi mới đánh giá. - Điều kiện thực hiện biện pháp: + GV phải duy trì thường xuyên việc rèn luyện cách học cho HS để tạo thành nền nếp học tập tích cực của HS. + GV chủ nhiệm, GV bộ môn phải gần gũi, tìm hiểu hoàn cảnh HS, thông cảm, chia sẻ và giúp đỡ HS cả trong học tập và trong cuộc sống. 2.2.6. Tăng cường chỉ đạo kiểm tra, đánh giá hoạt động đổi mới phương pháp giảng dạy của giáo viên theo định hướng phát triển năng lực học sinh - Mục tiêu của biện pháp: + Giúp hiệu trưởng phát hiện ra những sai lệch trong đổi mới PPDH (nếu có) của GV; giúp GV khắc phục, sửa chữa, đảm bảo thực hiện đúng tình thần đổi mới theo định hướng PTNL; đồng thời khuyến khích sự cố gắng của GV. + Giúp hiệu trưởng có thể điều chỉnh các biện pháp quản lí của mình sao cho hoạt động đổi mới PPDH luôn theo định hướng PTNL HS. - Nội dung và cách thức thực hiện: Tổ chức xây dựng chuẩn đánh giá, xếp loại giờ dạy theo hướng đổi mới PPDH thành quy định nội bộ để thực hiện. Hiệu trưởng cần có kế hoạch dự giờ đối với mỗi GV trong từng học kì, việc tổ chức dự giờ cần có mục đích, yêu cầu rõ ràng về nội dung và phương pháp. Tăng cường việc dự giờ theo chuyên đề đổi mới PPDH. Tổ chức tốt lực lượng tham gia dự giờ, khai thác được cao nhất năng lực của từng người và tạo điều kiện để giúp đỡ nhau về chuyên môn. Đồng thời với việc kiểm tra giờ dạy của GV, hiệu trưởng cần kiểm tra chất lượng giáo án, yêu cầu soạn đúng, soạn đủ, chú ý đổi mới PPDH theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của HS; kiểm tra việc thực hiện tiến độ chương trình, đối chiếu với kế hoạch cá nhân để tránh hiện tượng GV giảng dạy tùy tiện, cắt xén chương trình. Kiểm tra việc sử dụng hiệu quả các đồ dùng dạy học tối thiểu; việc khai thác các phần mềm dạy học; việc xây dựng bài giảng theo hướng tích hợp giáo dục, có vận dụng công nghệ thông tin đến việc vận dụng linh hoạt, phù hợp các PPDH trong một tiết lên lớp, mức độ tham gia xây dựng bài của HS, mức độ vận dụng ngôn ngữ tự nhiên, sự sáng tạo của HS... đều là những yêu cầu cần xem xét trong kiểm tra, đánh giá hoạt động giảng dạy của GV. Bên cạnh đó, hiệu trưởng cần phải tổ chức tốt công tác thi đua khen thưởng, làm thế nào để GV chuyển biến từ ý chí thành tình cảm trong quá trình đổi mới PPDH, phải có chính sách tôn vinh xứng đáng đối với những GV mạnh dạn áp dụng đổi mới PPDH, phát hiện kịp thời những nhân tố mới, phải cụ thể hóa việc thực hiện đổi mới PPDH vào tiêu chuẩn đánh giá thi đua xếp loại GV; được sự thống nhất cao trong toàn thể Hội đồng nhà trường và trở thành quy định chung để thực hiện. Quy định mức khen thưởng một cách phù hợp, vừa động viên khuyến khích được người có thành tích vừa là động lực thúc đẩy sự phấn đấu cho mọi thành viên trong nhà trường. Đi đôi với công tác khen thưởng, hiệu trưởng cần chú ý đề ra những biện pháp thích đáng đối với các GV thiếu tinh thần trách nhiệm, không tích cực đổi mới PPDH, không phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ năm học mà lẽ ra họ có khả năng hoàn thành; tìm ra biện pháp lôi kéo họ thực hiện theo đúng mục tiêu của người quản lí. Khi thực hiện kiểm tra, đánh giá năng lực đổi mới các PPDH nhằm PTNL của HS cần tìm hiểu các điều kiện áp dụng cả về cơ sở vật chất lẫn mặt bằng chung về nhận thức của HS. Tránh trường hợp đánh giá năng lực HS theo cách đồng đều sẽ gây mất công bằng cho những GV phụ trách các lớp có nhiều HS cá biệt. - Điều kiện thực hiện biện pháp: + Hiệu trưởng phải xây dựng được Chuẩn kiểm tra, đánh giá thì mới có căn cứ để thực hiện. + Quá trình kiểm tra, đánh giá cần công khai, minh bạch và công bằng, nhằm khuyến khích động viên GV có động lực phấn đấu trong việc đổi mới toàn diện giáo dục theo chủ trương hiện nay. 3. Kết luận Các biện pháp được đề xuất có mối liên quan chặt chẽ với nhau, tác động qua lại lẫn nhau, tạo thành hệ thống biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lí hoạt động đổi mới PPDH theo định hướng PTNL HS ở các trường tiểu học quận 2, TP. Hồ Chí Minh. Mỗi biện pháp có khả năng tác động và tầm quan trọng nhất định, thực hiện hiệu quả biện pháp này là điều kiện để thực hiện thành công biện pháp khác. Chính vì vậy, để quản lí tốt hoạt động này, các trường tiểu học quận 2, TP. Hồ Chí Minh cần thực hiện đồng bộ hệ thống các biện pháp và căn cứ vào điều kiện, thời gian cụ thể để xem xét, lựa chọn cần tập trung ưu tiên thực hiện từng biện pháp cho phù hợp và đem lại hiệu quả cao. Những biện pháp này có thể được vận dụng vào các trường tiểu học khác trong cả nước, tùy theo đặc thù của địa phương đó sao cho hiệu quả. (Xem tiếp trang 78) VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 4/2019, tr 75-78 78 Xác định những nguồn lực cần thiết cho việc thực hiện kế hoạch: Số lượng, chất lượng đội ngũ tham gia bồi dưỡng có đảm bảo cho việc tổ chức hay không? Điều kiện cơ sở vật chất có đáp ứng không? Kinh phí như thế nào?... (đóng vai trò quan trọng). 2.2.6. Tăng cường kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch bồi dưỡng thường xuyên Phân công nhiệm cụ thể và có quy định thống nhất trong việc khen thưởng kịp thời để động viên đội ngũ tham gia hoạt động bồi dưỡng tốt; tổ chức rút kinh nghiệm trong tập thể sư phạm nhà trường cũng như bản thân tổ trưởng chuyên môn, các cá nhân GV nhìn nhận, sửa chữa, học tập. Có như thế, hoạt động BDTX của GV GDTC mới mang lại sự thiết thực, hiệu quả. 3. Kết luận Căn cứ vào kết quả nghiên cứu, thực trạng việc quản lí BDTX cho đội ngũ GV GDTC các trường THPT quận Cầu Giầy, TP. Hà Nội nhằm nâng cao chất lượng dạy học bộ môn, chúng tôi đề xuất 6 biện pháp quản lí việc BDTX cho GV GDTC các trường THPT trên địa bàn Quận. Thực tế cho thấy, không có biện pháp nào chiếm ưu thế hơn cả, việc phối hợp các biện pháp là rất cần thiết và mang lại hiệu quả trong công tác quản lí hoạt động BDTX chuyên môn GDTC cho các trường THPT trên địa bàn Quận. Các biện pháp trên đều đã được khảo nghiệm, khẳng định tính cần thiết và tính khả thi. Tài liệu tham khảo [1] Bộ GD-ĐT (2000). Điều lệ trường phổ thông. NXB Giáo dục Việt Nam. [2] Bộ GD-ĐT (2017). Tài liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện chương trình thay sách giáo khoa. [3] Bộ GD-ĐT (2007). Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên phổ thông chu kì III. NXB Giáo dục. [4] Bộ GD-ĐT (2010). Tài liệu tập huấn giáo viên dạy học, kiểm tra, đánh giá theo chuẩn kiến thức, kĩ năng trong chương trình giáo dục phổ thông môn Thể dục. [5] Bộ GD-ĐT (2005). Chỉ thị 12-CT/BGD&ĐT ngày 07/04/2005 về việc tăng cường công tác giáo dục thể chất và hoạt động thể thao nhằm hưởng ứng “Năm Quốc tế về Thể thao và Giáo dục thể chất - 2005” của Liên hiệp quốc. [6] Đặng Quốc Bảo (2003). Đội ngũ nhân lực chất lượng cao cho ngành Giáo dục - Đào tạo: Vấn đề và giải pháp. Kỉ yếu Hội thảo ‘‘Đào tạo nhân lực phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa”, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, tr 79-85. [7] Phạm Ngọc Viễn (1991). Tâm lí học thể dục thể thao. NXB Thể dục thể thao. [8] Nguyễn Toán - Phạm Danh Tốn (2000). Lí luận và phương pháp thể dục thể thao. NXB Thể dục thể thao. [9] Đồng Văn Triệu - Lê Anh Thơ (2000). Lí luận và phương pháp giáo dục thể chất trong trường học. NXB Thể dục thể thao. [10] Lê Văn Lẫm (1996). Đo lường thể dục thể thao. NXB Thể dục thể thao. [11] Đồng Hương Lan (2016). Nghiên cứu phát triển thể chất của học sinh trung học phổ thông chuyên các tỉnh Bắc miền Trung. Luận án tiến sĩ Khoa học giáo dục, Trường Đại học Thể dục thể thao Bắc Ninh. [12] Nguyễn Thị Kim Thục - Hồ Đắc Sơn (2006). Định hướng đổi mới phương pháp thực hiện chương trình môn học thể dục nhằm tích cực hóa người học ở các trường trung học cơ sở quận Cầu Giấy, Hà Nội (Tuyển tập Nghiên cứu khoa học Giáo dục thể chất - Y tế trường học. NXB Thể dục thể thao. BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐỔI MỚI... (Tiếp theo trang 51) Tài liệu tham khảo [1] Ban Chấp hành Trung ương (2013). Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. [2] Bộ GD-ĐT (2018). Chương trình giáo dục phổ thông - Chương trình tổng thể. [3] Tạ Thị Huyền - Phan Vũ Quỳnh - Ngô Thị Yến (2016). Đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh - sinh viên ngành Mầm non Trường Cao đẳng Sư phạm Điện Biên. Tạp chí Giáo dục, số đặc biệt kì 1 tháng 7, tr 10-13. [4] Nguyễn Văn Huy (2017). Quản lí hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh tại Trường Trung học phổ thông Nguyễn Trãi - Ba Đình, Hà Nội. Tạp chí Quản lí Giáo dục, số 2, tr 50-55. [5] Trần Trung Dũng (2016). Quản lí hoạt động dạy học ở trường trung học phổ thông theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Luận án tiến sĩ Khoa học Giáo dục, Trường Đại học Vinh. [6] Đỗ Thị Thanh Thuỷ (chủ biên) - Nguyễn Thành Vinh - Hà Thế Truyền - Nguyễn Thị Tuyết Hạnh (2017). Quản lí hoạt động dạy học trong trường phổ thông. NXB Giáo dục Việt Nam. [7] Dương Trần Bình (2016). Quản lí hoạt động dạy học ở trường tiểu học tại thành phố Hồ Chí Minh trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục. Luận án tiến sĩ Khoa học Giáo dục, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam.
File đính kèm:
- bien_phap_quan_li_hoat_dong_doi_moi_phuong_phap_day_hoc_theo.pdf