Bài giảng Tổ chức hạch toán kế toán - Chương 6: Tổ chức bộ máy kế toán trong doanh nghiệp - Hồ Thị Thanh Ngọc

Chương 6 
TỔ CHỨC BỘ MÁY KẾ 
TOÁN TRONG DOANH 
NGHIỆP 
91 
Tổ chức hạch toán kế toán – ThS Hồ Thị Thanh 
Ngọc 
Nội dung chương 6 
6.1/ Ý nghĩa, nội dung tổ chức bộ máy 
kế toán trong doanh nghiệp 
6.2/ Tổ chức nhân sự phòng kế toán 
6.3/ Tổ chức lựa chọn mô hình bộ máy 
kế toán phù hợp với đặc điểm sản xuất 
kinh doanh của doanh nghiệp 
92 
Tổ chức hạch toán kế toán – ThS Hồ Thị Thanh 
Ngọc 
6.1/ Ý nghĩa, nội dung tổ chức bộ máy kế toán 
trong doanh nghiệp 
* Ý nghĩa 
93 
- Tổ chức bộ máy kế toán là tổ chức về 
nhân sự để tổ chức việc thực hiện thu 
thập, xử lý và cung cấp thông tin kế 
toán 
Tổ chức hạch toán kế toán – ThS Hồ Thị Thanh 
Ngọc 
6.1/ Ý nghĩa, nội dung tổ chức bộ máy kế toán 
trong doanh nghiệp 
* Ý nghĩa 
94 
- Chất lượng công tác kế toán phụ thuộc 
trực tiếp vào trình độ, khả năng thành 
thạo, đạo đức nghề nghiệp, sự phân 
công hợp lý của nhân viên trong bộ 
máy kế toán. 
Tổ chức hạch toán kế toán – ThS Hồ Thị Thanh 
Ngọc 
6.1/ Ý nghĩa, nội dung tổ chức bộ máy kế toán 
trong doanh nghiệp 
* Nội dung tổ chức bộ máy kế toán 
95 
- Xác định cơ cấu phòng kế toán 
- Lựa chọn mô hình tổ chức bộ máy kế 
toán cho phù hợp 
- Bố trí nhân sự: số lượng nhân viên, 
yêu cầu và trình độ của nhân viên 
Tổ chức hạch toán kế toán – ThS Hồ Thị Thanh 
Ngọc 
6.2/ Tổ chức nhân sự phòng kế toán 
* Tiêu chuẩn, quyền, trách nhiệm của 
người làm kế toán 
96 
1. Người làm kế toán phải có các tiêu 
chuẩn sau đây: 
a) Có phẩm chất đạo đức nghề nghiệp, 
trung thực, liêm khiết, có ý thức chấp hành 
pháp luật; 
b) Có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ về 
kế toán. 
Tổ chức hạch toán kế toán – ThS Hồ Thị Thanh 
Ngọc 
6.2/ Tổ chức nhân sự phòng kế toán 
* Tiêu chuẩn, quyền, trách nhiệm của 
người làm kế toán 
97 
2. Người làm kế toán có quyền độc lập về chuyên môn, nghiệp 
vụ kế toán. 
3. Người làm kế toán có trách nhiệm tuân thủ các quy định của 
pháp luật về kế toán, thực hiện các công việc được phân công và 
chịu trách nhiệm về chuyên môn, nghiệp vụ của mình. Khi thay 
đổi người làm kế toán, người làm kế toán cũ có trách nhiệm bàn 
giao công việc kế toán và tài liệu kế toán cho người làm kế toán 
mới. Người làm kế toán cũ phải chịu trách nhiệm về công việc kế 
toán trong thời gian mình làm kế toán. 
Tổ chức hạch toán kế toán – ThS Hồ Thị Thanh 
Ngọc 
6.2/ Tổ chức nhân sự phòng kế toán 
* Những người không được làm kế toán 
98 
1. Người chưa thành niên; người bị Tòa án tuyên bố hạn chế 
hoặc mất năng lực hành vi dân sự; người đang phải chấp hành 
biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt 
buộc. 
2. Người đang bị cấm hành nghề kế toán theo bản án hoặc quyết 
định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật; người đang bị truy cứu 
trách nhiệm hình sự; người đang phải chấp hành hình phạt tù 
hoặc đã bị kết án về một trong các tội xâm phạm trật tự quản lý 
kinh tế, tội phạm về chức vụ liên quan đến tài chính, kế toán mà 
chưa được xóa án tích. 
Tổ chức hạch toán kế toán – ThS Hồ Thị Thanh 
Ngọc 
6.2/ Tổ chức nhân sự phòng kế toán 
* Những người không được làm kế toán 
99 
3. Cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, vợ, chồng, con đẻ, con nuôi, anh, 
chị, em ruột của người đại diện theo pháp luật, của người đứng đầu, 
của giám đốc, tổng giám đốc và của cấp phó của người đứng đầu, phó 
giám đốc, phó tổng giám đốc phụ trách công tác tài chính - kế toán, kế 
toán trưởng trong cùng một đơn vị kế toán, trừ doanh nghiệp tư nhân, 
công ty trách nhiệm hữu hạn do một cá nhân làm chủ sở hữu và các 
trường hợp khác do Chính phủ quy định. 
4. Người đang là người quản lý, điều hành, thủ kho, thủ quỹ, người 
mua, bán tài sản trong cùng một đơn vị kế toán, trừ trong doanh 
nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn do một cá nhân làm chủ 
sở hữu và các trường hợp khác do Chính phủ quy định. 
Tổ chức hạch toán kế toán – ThS Hồ Thị Thanh 
Ngọc 
6.2/ Tổ chức nhân sự phòng kế toán 
* Tiêu chuẩn và điều kiện của kế toán 
trưởng 
100 
1. Kế toán trưởng là người đứng đầu bộ máy kế toán của đơn vị 
có nhiệm vụ tổ chức thực hiện công tác kế toán trong đơn vị kế 
toán. 
2. Kế toán trưởng của cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị sự 
nghiệp sử dụng ngân sách nhà nước và doanh nghiệp do Nhà 
nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ ngoài nhiệm vụ quy định tại 
khoản 1 Điều này còn có nhiệm vụ giúp người đại diện theo 
pháp luật của đơn vị kế toán giám sát tài chính tại đơn vị kế 
toán. 
Tổ chức hạch toán kế toán – ThS Hồ Thị Thanh 
Ngọc 
6.2/ Tổ chức nhân sự phòng kế toán 
* Tiêu chuẩn và điều kiện của kế toán trưởng 
101 
1. Kế toán trưởng phải có các tiêu chuẩn và điều kiện sau đây: 
a) Các tiêu chuẩn quy định tại khoản 1 Điều 51 của Luật này; 
b) Có chuyên môn, nghiệp vụ về kế toán từ trình độ trung cấp trở 
lên; 
c) Có chứng chỉ bồi dưỡng kế toán trưởng; 
d) Có thời gian công tác thực tế về kế toán ít nhất là 02 năm đối 
với người có chuyên môn, nghiệp vụ về kế toán từ trình độ đại 
học trở lên và thời gian công tác thực tế về kế toán ít nhất là 03 
năm đối với người có chuyên môn, nghiệp vụ về kế toán trình độ 
trung cấp, cao đẳng. 
2. Chính phủ quy định cụ thể tiêu chuẩn và điều kiện của kế toán 
trưởng phù hợp với từng loại đơn vị kế toán. 
Tổ chức hạch toán kế toán – ThS Hồ Thị Thanh 
Ngọc 
6.2/ Tổ chức nhân sự phòng kế toán 
* Tiêu chuẩn và điều kiện của kế toán trưởng 
102 
1. Kế toán trưởng có trách nhiệm sau đây: 
a) Thực hiện các quy định của pháp luật về kế toán, tài 
chính trong đơn vị kế toán; 
b) Tổ chức điều hành bộ máy kế toán theo quy định 
của Luật này; 
c) Lập báo cáo tài chính tuân thủ chế độ kế toán và 
chuẩn mực kế toán. 
2. Kế toán trưởng có quyền độc lập về chuyên môn, 
nghiệp vụ kế toán. 
Tổ chức hạch toán kế toán – ThS Hồ Thị Thanh 
Ngọc 
6.2/ Tổ chức nhân sự phòng kế toán 
* Tiêu chuẩn và điều kiện của kế toán trưởng 
103 
3. Kế toán trưởng của cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị sự nghiệp sử dụng 
ngân sách nhà nước và doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều 
lệ, ngoài các quyền quy định tại khoản 2 Điều này còn có các quyền sau đây: 
a) Có ý kiến bằng văn bản với người đại diện theo pháp luật của đơn vị kế toán 
về việc tuyển dụng, thuyên chuyển, tăng lương, khen thưởng, kỷ luật người làm 
kế toán, thủ kho, thủ quỹ; 
b) Yêu cầu các bộ phận liên quan trong đơn vị kế toán cung cấp đầy đủ, kịp thời 
tài liệu liên quan đến công việc kế toán và giám sát tài chính của kế toán trưởng; 
c) Bảo lưu ý kiến chuyên môn bằng văn bản khi có ý kiến khác với ý kiến của 
người ra quyết định; 
d) Báo cáo bằng văn bản cho người đại diện theo pháp luật của đơn vị kế toán 
khi phát hiện hành vi vi phạm pháp luật về tài chính, kế toán trong đơn vị; 
trường hợp vẫn phải chấp hành quyết định thì báo cáo lên cấp trên trực tiếp 
của người đã ra quyết định hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền và không 
phải chịu trách nhiệm về hậu quả của việc thi hành quyết định đó. 
Tổ chức hạch toán kế toán – ThS Hồ Thị Thanh 
Ngọc 
6.3/ Tổ chức lựa chọn mô hình bộ máy kế toán phù 
hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh của doanh 
nghiệp 
104 
Mô 
hình 
bộ 
máy kế 
toán 
Tổ chức bộ máy kế toán tập trung 
Tổ chức bộ máy kế toán phân tán 
Tổ chức bộ máy kế toán vừa tập 
trung vừa phân tán 
Tổ chức hạch toán kế toán – ThS Hồ Thị Thanh 
Ngọc 
* Mô hình bộ máy kế toán tập trung 
105 
- Là mô hình tổ chức mà toàn bộ công 
tác kế toán trong doanh nghiệp được 
tiến hành tập trung tại phòng kế toán 
6.3/ Tổ chức lựa chọn mô hình bộ máy kế toán phù 
hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh của doanh 
nghiệp 
Tổ chức hạch toán kế toán – ThS Hồ Thị Thanh 
Ngọc 
* Mô hình tổ chức bộ máy kế toán phân tán 
106 
- Theo mô hình này, công việc kế toán 
được phân công cho các bộ phận và đơn 
vị trực thuộc thực hiện một phần hoặc 
toàn bộ những nội dung phát sinh tại bộ 
phận đơn vị mình. 
6.3/ Tổ chức lựa chọn mô hình bộ máy kế toán 
phù hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh của 
doanh nghiệp 
Tổ chức hạch toán kế toán – ThS Hồ Thị Thanh 
Ngọc 
* Mô hình kế toán vừa tập trung vừa phân tán 
107 
- Là sự kết hợp của hai mô hình trên. 
Bộ máy kế toán gồm phòng kế toán tập 
trung của doanh nghiệp và các bộ phận 
kế toán và nhân viên kế toán ở các bộ 
phận khác. 
6.3/ Tổ chức lựa chọn mô hình bộ máy kế toán 
phù hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh của 
doanh nghiệp 
Tổ chức hạch toán kế toán – ThS Hồ Thị Thanh 
Ngọc