Bài giảng Phát triển vận hành bảo trì phần mềm - Giới thiệu môn học - Nguyễn Thị Thanh Trúc

 TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ THÔNG TIN 
 KHOA CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM 
 PHÁT TRIỂN VẬN HÀNH BẢO 
 TRÌ PHẦN MỀM 
 ThS. NGUYỄN THỊ THANH TRÚC 
UIT-VNUHCM 2009 1 
 Nội dung 
 Thông tin môn học 
 Tài liệu tham khảo 
 Đánh giá kết quả 
 Nội dung môn học 
 Q&A 
UIT-VNUHCM 2009 Company Logo 2 
 Thông tin môn học 
  Tên: Phát triển vận hành bảo trì phần mềm 
  Mục tiêu môn học 
  Cung cấp cho sinh viên các kiến thức và kỹ năng để giải quyết các 
 vấn đề phát sinh trong quá trình bảo trì, thay đổi phần mềm, 
 đặc biệt là các dự án lớn, sao cho việc quản lý, thực thi quá 
 trình bảo trì nâng cấp phần mềm được hiệu quả. 
  Cung cấp các khái niệm cơ bản về bảo trì, nâng cấp phần 
 mềm, quản lý hiệu quả những thay đổi nhằm mục đích nâng 
 cấp phần mềm theo những thay đổi của yêu cầu thực tế 
  Số tín chỉ: 3 
  Lý thuyết: 45 
  Website: Bài giảng course.uit.edu.vn 
UIT-VNUHCM 2009 3 
 Tài liệu tham khảo 
 Giáo trình: Penny Grubb, and Armstrong A.T. 
 Software maintenance concepts and practice. 
 World Scientific, 2003 
 Sách tham khảo :Stanislaw Jarzabek. Effective 
 Software maintenance and evolution. Auerbach 
 publications, 2007. 
 Khác: Tài liệu ở các khoá học Software design & 
 development của Nhật 
 Tài liệu bài giảng môn học 
 o Bài giảng trên course.uit.edu.vn 
UIT-VNUHCM 2009 4 
 NỘI DUNG MÔN HỌC 
  Chương 1: TỔNG QUAN VẬN HÀNH BẢO TRÌ PHẦN 
 MỀM 
  Chương 2: NỀN TẢNG THAY ĐỔI PHẦN MỀM 
  Chương 3: QUI TRÌNH BẢO TRÌ 
  Chương 4: NHIỆM VỤ YỀU CẦU BẢO TRÌ 
  Chương 5: TÍNH DÙNG LẠI VÀ KHẢ NĂNG TÁI SỬ 
 DỤNG & Kiểm thử 
  Chương 6: QUẢN LÝ VÀ VẤN ĐỀ TỔ CHỨC 
  Chương 7: QUẢN LÝ CẤU HÌNH 
  Chương 8: ĐỘ ĐO & CÔNG CỤ BẢO TRÌ 
UIT-VNUHCM 2009 5 
 Chương 1: Tổng quan vận hành bảo trì phần mềm 
 Vận hành hệ thống 
 Bảo trì hệ thống 
 Bảo trì phần mềm là gì? 
 Tại sao cần phải bảo trì 
 Phân loại các kiểu bảo trì 
 Các nhân tố ảnh hưởng đến chi phí bảo trì 
 Bảo trì phần mềm hướng đối tượng 
UIT-VNUHCM 2009 6 
 Chương 2: Nền tảng của thay đổi phần mềm 
 Nền tảng của sự thay đổi phần mềm 
 o Nguồn gốc sự thay đổi 
 o Bảo trì & SDLC 
 Mối liên quan kinh tế của việc cập nhật phần mềm 
 o Chất lượng hệ thống 
 o Các yếu tố tác động 
 Giải pháp tiềm năng đối với vấn đề bảo trì 
 o Các vấn đề người bảo trì đối đầu 
 o Cách tiếp cận bảo trì 
UIT-VNUHCM 2009 7 
 Chương 3: Qui Trình Bảo trì 
  QUI TRÌNH BẢO TRÌ PHẦN MỀM 
  CÁC MÔ HÌNH BẢO TRÌ PHẦN MỀM 
 o Mô hình Quick-Fix 
 o Mô hình Boehm 
 o Mô hình Osborne 
 o Iterative Enhancement Model 
 o Mô hình Reuse-Oriented 
  KHI THỰC HiỆN THAY ĐỔI 
 o Tăng trưởng qui trình 
 o Mô hình tăng trưởng CMM (Capability Maturity Model) Cơ sở kinh 
 nghiệm phần mềm 
UIT-VNUHCM 2009 8 
 Chương 4: Nhiệm vụ yêu cầu bảo trì 
  HIỂU CHƯƠNG TRÌNH 
 o Mục tiêu của nắm bắt chương trình 
 Phạm vi vấn đề 
 Hiệu quả thực thi 
  NGƯỜI BẢO TRÌ VÀ CÁC NHU CẦU THÔNG TIN 
 o Managers 
 o Analysts 
 o Designers 
 o Programmers 
  MÔ HÌNH QUI TRÌNH NẮM BẮT THÔNG TIN 
 o Chiến lược nắm bắt chương trình 
 Top-Down Model Ill 
 Bottom-Up / Chunking Model 
 Opportunistic Model 
  REVERSE ENGINEERING 
UIT-VNUHCM 2009 9 
 Chương 5: Tính dùng lại và khả năng dùng lại 
 TÍNH DÙNG LẠI VÀ KHẢ NĂNG DÙNG LẠI 
 o Mục đích của việc sử dụng lại 
 o Mục tiêu và lợi ích của việc dùng lại 
 o Hướng tiếp cận của dùng lại 
 o Công nghệ cấu phần 
 o Mô hình qui trình dùng lại 
 o Các yếu tố tác động lên việc sử dụng lại 
  KiỂM THỬ 
 o Tại sao kiểm thử phần mềm 
 o Công việc của người kiểm thử phần mềm 
 o Kiểm thử gì và như thế nào 
 o Phân loại kiểm thử 
UIT-VNUHCM 2009 10 
 Chương 6 &7: Vấn đề quản lý & Tố chức. 
 Quản lý cấu hình & kiểm soát thay đổi 
 VẤN ĐỀ QUẢN LÝ VÀ TỔ CHỨC 
  QuẢN LÝ CẤU HÌNH 
 KiỂM SOÁT THAY ĐỔI 
 o Sưu liệu 
 o Phân loại tài liệu phần mềm 
 o Vai trò của sưu liệu phần mềm 
 o Tạo và bảo trì sưu liệu có chất lượng 
UIT-VNUHCM 2009 11 
 Chương 8: Độ Đo & Công cụ Bảo trì 
 Các độ đo phần mềm 
 CÔNG CỤ BẢO TRÌ 
 CÔNG CỤ HỖ TRỢ KiỂM THỬ 
 CÔNG CỤ HỖ TRỢ QUẢN LÝ CẤU HÌNH 
UIT-VNUHCM 2009 12 
 Yêu cầu môn học và thực hiện 
 đồ án môn học 
UIT-VNUHCM 2009 13 
 Hình thức kiểm tra & đánh giá 
  Thi LT: 50% 
  Thi TH:50% (Đồ Án) 
 Nhóm 3 sv / 1 đề tài 
 • Đề tài tự chọn (GV sẽ cung cấp một số đề tài gợi ý) 
 Đồ án giữa kỳ (seminar) : 2 đ – báo cáo trên lớp 
 Đồ án cuối kỳ: 8đ – vấn đáp 
 Môi trường lập trình: có thể sử dụng các công cụ và 
 môi trường lập trình thông dụng hiện nay 
 Thi thuyết trình + vấn đáp trên đồ án môn học: 80% 
 Evaluation: 50% customer group+ 30% lecturer + 
 10% other group + 10% diligent 
UIT-VNUHCM 2009 14 
 Đánh giá kết quả 
 Phát triển vận hành một ứng dụng phần mềm theo 
 các hướng (môn học khác) mà nhóm đã chọn 
 Nhóm 3 thành viên – vai trò khác nhau 
 Các yêu cầu trao đổi trên lớp 
 Liên kết với Nhóm Khách hàng (customer group) 
 để duy trì vận hành và bảo trì đồ án đã chọn. 
 Thuyết trình báo cáo đồ án (vấn đáp) 
 Tiến độ thực hiện và phối hợp công việc mà hai 
 nhóm customer + development thực hiện là một 
 tiêu chí quan trọng để đánh giá 
UIT-VNUHCM 2009 15 
 Lập kế hoạch chi tiết 
 Xác định các công việc chính 
 Ước lượng thời gian thực hiện 
 Xác định các mốc trung gian và các kết quả dự 
 kiến đạt được ở thời điểm đó 
 Sử dụng biểu đồ mô tả 
UIT-VNUHCM 2009 16 
 Kỹ năng viết báo cáo & trình bày 
 Viết 1 cách logic và súc tích 
 Viết rõ ràng và cô đọng 
 Sử dụng các sơ đồ, đồ thị 
 Phong cách viết 
UIT-VNUHCM 2009 17 
 Giới thiệu các case study 
 mẫu để trình bày báo cáo – 
 liên quan bài tập bảo trì 
UIT-VNUHCM 2009 18 
 Review – các môn học trước 
 môn học nào có làm đồ án? Môn đang học? 
 Đã học ngôn ngữ lập trình nào? C++, C#, Java  
 Làm việc nhóm hay làm một mình? 
 Sử dụng công cụ phát triển phần mềm ?, trên 
 platform (Window, Unix, Linux, ) nào, hệ quản trị 
 csdl ?, kiểm thử phần mềm ? 
 Đã áp dụng qui trình phát triển phần mềm nào ở 
 môn NMCNPM? 
 Có ý định phát triển hay nâng cấp phần mềm đã làm 
 ở các môn học trước? Nếu có thì sẽ kế hoạch ? 
UIT-VNUHCM 2009 
 Case Study 1 
 Nhóm sinh viên thảo luận, ghi nhớ lại những hoạt 
 động đã từng làm ở các đồ án môn học trước, 
 hãy xem đây là những phần mềm đã từng làm. 
 Nêu những thuận lợi, khó khăn, bài học kinh 
 nghiệm, cũng như kết quả đã đạt được 
 Time: 10-15 phút. 
UIT-VNUHCM 2009 
 Case Study 2 
 Giả sử rằng 1 nhóm sinh viên dự định thành lập 
 nhóm phần mềm (cty phần mềm) khi đã có một 
 (một số) dự án ban đầu i.e có khách hàng đến đặt 
 hàng. Hãy suy nghĩ các công việc (hoạt động) cần 
 phải làm của nhóm để có thể bắt tay thực hiện dự 
 án, chú ý đến vai trò của trưởng nhóm (người 
 đứng đầu) 
 Time: 20 phút 
UIT-VNUHCM 2009 
 CHUYỆN VUI: VÒNG ĐỜI CHẤT LƯỢNG 
  1. Lập trình viên đưa ra đoạn mã mà anh ta tin rằng không hề có lỗi. 
  2. Kiểm tra chất lượng sản phẩm, phát hiện 20 lỗi. 
  3. Lập trình viên sửa 10 lỗi và gửi e-mail tới phòng Thử nghiệm sản phẩm về 
 10 "vấn đề" còn lại mà anh ta nhất định cho rằng không phải là lỗi. 
  4. Phòng thử nghiệm sản phẩm e-mail lại rằng 5 trong số 10 đoạn sửa lỗi 
 không hoạt động và đính kèm danh sách 15 lỗi mới. 
  5. Phòng tiếp thị gởi thông báo rằng họ đã hoàn tất khâu quảng bá cho sản 
 phẩm. Giám đốc gọi điện xuống hỏi về tiến độ công việc và củng cố tinh thần 
 "chiến sỹ". Phòng phát hành cử nhân viên đến nhận đĩa nguồn phần mềm. 
 Phòng tiếp thị thông báo trên truyền hình và báo chí về việc hoãn lại ngày phát 
 hành sản phẩm vài tuần... 
  6. Ơn trời! Cuối cùng sản phẩm cũng được phát hành. 
  7. Trong vòng một tuần, người sử dụng phát hiện ra 137 lỗi mới. 
  8. Lập trình viên phụ trách phát triển sản phẩm đã xin nghỉ phép. 
  9. Một nhóm "cứu nạn" gồm nhiều lập trình viên kỳ cựu được thành lập khẩn 
 cấp. Sau một tuần làm việc cật lực, họ đã "thanh toán" hết 137 lỗi, nhưng lại 
 được thông báo về 456 lỗi mới. 
  10. Mọi người tổng kết được 783 lỗi trong chương trình. 
  13. Giám đốc ngồi tại bàn giấy xem xét các báo cáo và quyết định thuê một 
 lập trình viên mới toanh để xây dựng lại phần mềm từ đống đổ nát ban đầu. 
  1NEW. Lập trình viên mới đưa ra đoạn mã mà anh ta tin rằng không hề 
 có lỗi. 
UIT-VNUHCM 2009