Bài giảng Nhập môn điện toán - Chương 4: Mạng máy tính

Chương 4. MẠNG MÁY TÍNH
4.1. Định nghĩa và thuật ngữ
4.2. Vài ứng dụng mẫu
4.3. Phân loại mạng
4.4. Phân lớp phần mềm
Khoa KH & KT Máy Tính, ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP.HCM
Tài liệu tham khảo:
Andrew S. Tanenbaum: Computer Networks, 4th ed, Prentice Hall
Nhập môn Điện Toán - Chương 3 Slide 1
4.5. Các tiêu chuẩn mạng
4.1. Định nghĩa và thuật ngữ
• [Tanenbaum] computer network: a collection of “autonomous” 
computers interconnected by a single technology.
• Nodes và Hosts: computers, routers, switches
• Links: cáp xoắn (coaxial cable), cáp quang (optical 
fiber), kết nối không dây (wireless communication)
Khoa KH & KT Máy Tính, ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP.HCM 2Nhập môn Điện Toán - Chương 4
– point-to-point
– multiple access
(a)
(b)
4.2. Vài ứng dụng mẫu
Ứng dụng trong kinh doanh (Business Applications)
• Chia sẻ tài nguyên: thông tin, printer, 
scanner,
• Môi trường liên lạc : e-mail
• Thương mại điện tử (e-commerce)
– B2B (Business-to-business)
– B2C (Business-to-consumer)
Khoa KH & KT Máy Tính, ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP.HCM 3Nhập môn Điện Toán - Chương 4
Ứng dụng cá nhân (Mobile 
Users)
• Notebook computer, PDA
(Personal Digital Assistant) 
kết nối với
– wired connection
– wireless network
Ứng dụng trong gia đình (Home Applications)
• Sử dụng Internet
• Truy cập thông tin từ xa: WWW (World 
Wide Web)
• Person-to-person communication: Chat
• Interactive entertainment: Game
• Electronic commerce
Business Applications of Networks
Một mạng với hai máy khách (client) và một máy chủ (server).
File server,
Mail server,
Web server,
Game server, 
Khoa KH & KT Máy Tính, ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP.HCM 4Nhập môn Điện Toán - Chương 4
Mô hình client-server bao gồm request và reply.
(Yêu cầu)
(Đáp ứng)
Thương mại điện tử (e-commerce)
Khoa KH & KT Máy Tính, ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP.HCM 5Nhập môn Điện Toán - Chương 4
Home Network Applications
• Trong hệ thống peer-to-peer, client và server không
cố định.
Khoa KH & KT Máy Tính, ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP.HCM 6Nhập môn Điện Toán - Chương 4
Mobile Network Users
Service Provider
Khoa KH & KT Máy Tính, ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP.HCM 7Nhập môn Điện Toán - Chương 4
Mobile users
4.3. Phân loại mạng

 Phân loại theo cách truyền dẫn

 Phân loại theo quy mô

 Phân loại theo cấu trúc liên kết
Khoa KH & KT Máy Tính, ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP.HCM Nhập môn Điện Toán - Chương 4 Slide 8
Phân loại theo cách truyền dẫn
Hai công nghệ truyền dữ liệu (transmission technology) 
phổ biến
• Broadcast networks
– Thông điệp được gửi bởi bất kỳ máy nào và tất cả các
máy đều nhận được.
• Point-to-point networks
Khoa KH & KT Máy Tính, ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP.HCM 9Nhập môn Điện Toán - Chương 4
– Thông điệp được gửi và nhận thông qua kết nối giữa
những cặp máy riêng lẻ
Phân loại theo quy mô
• Phân loại theo tầm cỡ của hệ thống các máy tính
được liên kết.
(PAN)
Khoa KH & KT Máy Tính, ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP.HCM 10Nhập môn Điện Toán - Chương 4
(LAN)
(MAN)
(WAN)
Phân loại theo cấu trúc liên kết
Cây (Tree)
Đầu cuối
(Headend)
Tuyến (Bus)
flow of data
Repeater
Khoa KH & KT Máy Tính, ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP.HCM 11Nhập môn Điện Toán - Chương 4
Vòng (Ring)
Repeater
Sao (Star) hub/switch/ 
repeater
4.4. Phân lớp phần mềm
• Các chồng giao thức (Protocol stacks)
– Một giao thức là một quy ước giữa các bên giao tiếp về cách thức 
tiến hành giao tiếp.
– Một kiến trúc mạng là một tập các lớp và giao thức
– Các đối tượng sử dụng cùng một giao thức của một lớp, nhưng ở 
các máy khác nhau, để giao tiếp nhau được gọi là đối tượng ngang 
Khoa KH & KT Máy Tính, ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP.HCM 12Nhập môn Điện Toán - Chương 4
hàng (peers).
– Giao diện (interface) giữa hai lớp kề nhau định nghĩa các tác vụ và 
dịch vụ mà lớp dưới cung cấp cho lớp trên.
• Các vấn đề phải giải quyết
Chồng Giao Thức
• Các lớp (layers), các giao thức, và các giao diện
(interfaces).
Khoa KH & KT Máy Tính, ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP.HCM 13Nhập môn Điện Toán - Chương 4
Kiến trúc truyền thông điệp từ xa
Khoa KH & KT Máy Tính, ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP.HCM 14Nhập môn Điện Toán - Chương 4
Cấu trúc thông điệp
Luồng thông tin ví dụ hỗ trợ truyền thông trong 5 lớp.
Khoa KH & KT Máy Tính, ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP.HCM 15Nhập môn Điện Toán - Chương 4
Vấn đề cần giải quyết
• Địa chỉ nơi nhận (Addressing)
– Ý niệm “địa chỉ” cho máy/quá trình gửi hay nhận
• Kiểm tra lỗi (Error Control)
– Làm thế nào để nhận ra lỗi phát sinh khi truyền dữ liệu và sửa 
lỗi?
• Điều khiển luồng (Flow Control)
Khoa KH & KT Máy Tính, ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP.HCM 16
– Tốc độ gửi quá nhanh so với tốc độ xử lý bên nhận
• Multiplexing/demultiplexing
– Ví dụ: Một mạch vật lý chia sẻ cho nhiều kết nối
• Định tuyến (Routing)
– Máy trung gian chọn mạch truyền nào thích hợp?
Nhập môn Điện Toán - Chương 4
Các Mô Hình Tham Khảo (Reference Models)
• Mô hình tham khảo OSI (Open Systems Interconnection)
• Mô hình tham khảo TCP/IP
Khoa KH & KT Máy Tính, ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP.HCM 17Nhập môn Điện Toán - Chương 4
Mô hình OSI
Khoa KH & KT Máy Tính, ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP.HCM 18Nhập môn Điện Toán - Chương 4
Mô hình TCP/IP
Khoa KH & KT Máy Tính, ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP.HCM 19Nhập môn Điện Toán - Chương 4
Vài giao thức trong TCP/IP
• Các giao thức và mạng trong mô hình tham khảo
TCP/IP nguyên thủy.
Khoa KH & KT Máy Tính, ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP.HCM 20Nhập môn Điện Toán - Chương 4
4.6. Các tiêu chuẩn mạng
• Viễn thông - ITU (International Telecommunication Union)
• Radiocommunications
• Telecommunications Standardization (ITU-T)
• Các chuNn về cấu trúc liên kết mạng
• IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers): 802.3 (Ethernet), 
802.4 (Token bus), 802.5 (Token ring), 802.11(Wireless LANs,WiFi), 802.15 
Khoa KH & KT Máy Tính, ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP.HCM 21Nhập môn Điện Toán - Chương 4
(Bluetooth), 802.16: WiMAX (Worldwide Interoperability for Microwave 
Access)
• Các chuNn về các giao thức
– Các văn bản RFCs (Request For Comments) :
• Ví dụ: RFC 2616 cho Hypertext Transfer Protocol