Bài giảng Nguyên lý kế toán - Chương 1: Tổng quan về kế toán

ch 
Hoạt động liên tục 
Giá gốc 
Nhất quán 
Phù hợp 
Thận trọng 
Trọng yếu 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Cơ sở dồn tích 
Tình huống : 
- Ngaøy 1/12/N, Cty mua 100 sp x 100.000 ñ/sp , chöa traû tieàn cho ngöôøi baùn. 
- Ngaøy 10/12/N, Cty baùn 100 sp x 150.000 ñ/sp, chöa thu tieàn ngöôøi mua. 
- Ngaøy 10/1/N+1 , Cty thu tieàn ngöôøi mua 1.500.000ñ baèng TM. 
	 Theo bạn, kết quả kinh doanh của Cty được ghi nhận vào năm N hay N+1?? 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Cơ sở dồn tích 
Mọi nghiệp vụ KT, TC của DN phải được ghi sổ vào thời điểm phát sinh , không căn cứ vào thời điểm thực tế thu hoặc thực tế chi tiền hoặc tương đương tiền. 
BCTC lập trên cơ sở dồn tích phản ảnh tình hình tài chính của doanh nghiệp trong quá khứ, hiện tại và tương lai. 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Ví dụ 
1/ Cty mua vật liệu nhập kho chưa trả tiền cho người bán, giá mua bao gồm thuế GTGT 10% là 110tr. 
2/ Cty trả tiền cho người bán bằng tiền mặt. 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Hoạt động liên tục 
Tình huống : 
- Cty coù 1 caên nhaø tröôùc ñaây mua 500 tr ñoàng, laøm cöûa haøng. Hieän, giaù caên nhaø coù theå ñeán 2.000 tr. 
	+/ Tröôøng hôïp 1 : Cty ñeå caên nhaø laøm cöûa haøng vaø khoâng coù yù ñònh baùn ñi. 
	 +/ Tröôøng hôïp 2 : Cty quyeát ñònh khoâng kinh doanh nöõa vaø seõ baùn caên nhaø treân . 
Theo bạn, DN đang hoạt động và chuẩn bị ngừng hoạt động có gì khác nhau? 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Hoạt động liên tục 
BCTC phaûi ñöôïc laäp treân cô sôû giaû ñònh laø DN ñang hoaït ñoäng lieân tuïc vaø seõ tieáp tuïc hoaït ñoäng KD bình thöôøng trong töông lai gaàn , nghóa laø DN khoâng coù yù ñònh cuõng nhö khoâng buoäc phaûi ngöøng hoaït ñoäng hoaëc phaûi thu heïp ñaùng keå quy moâ hoaït ñoäng cuûa mình. 
Vôùi giaû thieát hoaït ñoäng lieân tuïc, taøi saûn söû duïng cho SXKD cuûa DN luoân phaûi duy trì, chöù khoâng baùn ñi tröø khi DN phaûi giaûi theå. 
Tröôøng hôïp thöïc teá khaùc vôùi giaû ñònh hoaït ñoäng lieân tuïc thì BCTC phaûi laäp treân moät cô sôû khaùc (giaù thò tröôøng coù theå trôû neân höõu ích hôn) 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Giá gốc 
Tình huống :	 
DN mua 1 ô tô 4 chỗ có giá mua 500 tr, lệ phí trước bạ 10 tr, chi phí chạy thử: 5 tr. Khi mua xong, nhiều người cho rằng giá trị chiếc xe phải là 8 00 tr. 
	 Là kế toán của DN trên, bạn sẽ ghi nhận chiếc ô tô với giá trị là bao nhiêu? 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Giá gốc 
TS phải được ghi nhận theo giá gốc (Giá trị ban đầu của tài sản). 
 Giá trị ban đầu của tài sản là toàn bộ các chi phí mà doanh nghiệp bỏ ra để có được tài sản đó, tính tới thời điểm đưa tài sản đó vào sử dụng. 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Phù hợp 
Tình huống : 	 
- Ngày 1/12/N, Cty thuê 1 căn nhà làm cửa hàng, mỗi tháng 2 tr. Chủ nhà yêu cầu Cty trả trước tiền thuê 6 tháng bằng TM (12 tr). 
- Trong tháng 12/N, Cty bán được 100 sp x 250.000 đ/ sp . Giá mua vào 100 sp hết 15 tr. 
Tiền điện, nước và tiền thuê nhân viên hết 2 tr. Không PS chi phí nào khác . 
	 Tháng 12/N Cty lời được bao nhiêu?? 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Phù hợp 
Vieäc ghi nhaän doanh thu vaø chi phí phaûi phuø hôïp vôùi nhau. Khi ghi nhaän moät khoaûn doanh thu thì phaûi ghi nhaän moät khoaûn chi phí töông öùng coù lieân quan ñeán vieäc taïo ra doanh thu ñoù. 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Phù hợp 
Chi phí 
 tương ứng 
với DT 
Chi phí của kỳ tạo DT 
Chi phí kỳ trước liên quan DT kỳ này 
Chi phí phải trả liên quan DT kỳ này 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Nhất quán 
Các chính sách và phương pháp kế toán doanh nghiệp đã chọn phải được áp dụng thống nhất ít nhất trong một kỳ kế toán năm. 
Trường hợp có thay đổi chính sách và phương pháp kế toán đã chọn thì phải giải trình lý do và ảnh hưởng của sự thay đổi đó trong phần thuyết minh BCTC. 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Nhất quán 
- Đảm bảo số liệu không bị bóp méo 
- Đảm bảo tính có thể so sánh được 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Thận trọng 
Thaän troïng laø vieäc xem xeùt, caân nhaéc, phaùn ñoaùn caàn thieát ñeå laäp caùc öôùc tính keá toaùn trong caùc ñieàu kieän khoâng chaéc chaén. Nguyeân taéc thaän troïng ñoøi hoûi: 
a/ Phaûi laäp caùc khoaûn döï phoøng nhöng khoâng laäp quaù lôùn; 
b/ Khoâng ñaùnh giaù cao hôn giaù trò cuûa caùc taøi saûn vaø caùc khoaûn thu nhaäp ; 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Thận trọng 
c / Khoâng ñaùnh giaù thaáp hôn giaù trò cuûa caùc khoaûn nôï phaûi traû vaø chi phí; 
d/ Doanh thu vaø thu nhaäp chæ ñöôïc ghi nhaän khi coù baèng chöùng chaéc chaén veà khaû naêng thu ñöôïc lôïi ích kinh teá, coøn chi phí phaûi ñöôïc ghi nhaän khi coù baèng chöùng veà khaû naêng phaùt sinh chi phí. 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Trọng yếu 
Tình huống : 	 
1.Trường hợp 1 : Năm N, kế toán quên không ghi nhận một khoản chi phí 1 tr, làm cho lợi nhuận trước thuế tăng lên 1 tr. 
2.Trường hợp 2 : Năm N, kế toán quên không ghi nhận một khoản chi phí 500 tr, làm cho lợi nhuận trước thuế tăng lên 500 tr. 
	 Bạn có nhận xét gì về quyết định của người sử dụng báo cáo kế toán trong từng trường hợp trên?? 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Trọng yếu 
Thoâng tin ñöôïc coi laø troïng yeáu trong tröôøng hôïp neáu thieáu thoâng tin hoaëc thieáu chính xaùc cuûa thoâng tin ñoù coù theå laøm sai leäch ñaùng keå BCTC, laøm aûnh höôûng ñeán quyeát ñònh kinh teá cuûa ngöôøi söû duïng baùo caùo taøi chính. 
Tính troïng yeáu phuï thuoäc vaøo ñoä lôùn vaø tính chaát cuûa thoâng tin hoaëc caùc sai soùt ñöôïc ñaùnh giaù trong hoaøn caûnh cuï theå. 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
1. 5 Các phương pháp kế toán: 
(1) Phương pháp chứng từ kế toán 
(2) Phương pháp tính giá 
(3) Phương pháp tài khoản kế toán 
(4) Phương pháp ghi kép 
(5) Phương pháp ghi sổ kế toán 
(6) Phương pháp cân đối kế toán 
(7) Phương pháp kiểm kê 
(8) Phương pháp lập BCTC 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
(1) Phương pháp chứng từ kế toán : 
Chứng từ KT là những chứng minh bằng giấy tờ về nghiệp vụ phát sinh và thật sự hoàn thành. 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
(2) Phương pháp tính giá: 
Các đối tượng kế toán phải thể hiện bằng giá trị => Kế toán phải xác định giá trị của các đối tượng kế toán để ghi sổ. 
(3) Phương pháp tài khoản kế toán 
Theo dõi các đối tượng kế toán người ta sử dụng tài khoản kế toán. Tài khoản dùng để phân loại và hệ thống hóa các nghiệp vụ kinh tế tài chính theo nội dung kinh tế. 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
(4) Phương pháp ghi kép: 
Ghi kép là việc ghi một nghiệp vụ kinh tế phát sinh vào ít nhất hai tài khoản theo đúng nội dung kinh tế và mối quan hệ của các tài khoản. 
( 5) Phương pháp ghi sổ: 
Căn cứ vào chứng từ kế toán để ghi sổ kế toán. Ghi chép các nghiệp vụ kinh tế phát sinh vào các tài khoản trong sổ kế toán. 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
(6) Phương pháp cân đối: 
Bất kỳ một loại tài sản nào cũng được hình thành bằng một hoặc một số nguồn vốn nhất định. Vì vậy, tổng tài sản = Tổng nguồn vốn. 
(7) Phương pháp kiểm kê: 
Kiểm kê bằng cách cân, đong, đo, đếm thực tế số lượng tài sản để phát hiện chênh lệch so với sổ sách kế toán. 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
(8) Phương pháp lập báo cáo kế toán: 
Tổng hợp số liệu từ các sổ kế toán theo các chỉ tiêu kinh tế về tài sản, nguồn vốn và tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh trong một kỳ nhất định. 
1.6. Nhiệm vụ, vai trò và các yêu cầu cơ bản của kế toán 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
1.6.1. Nhiệm vụ của kế toán 
Nhiệm vụ 
Thu thập, xử lý thông tin, số liệu KT 
Kiểm tra, giám sát thu, chi, quản lý, sử dụng tài sản phát hiện và ngăn ngừa các vi phạm 
Phân tích thông tin, số liệu kế tóan, tham mưu, đề xuất các giải pháp 
Cung cấp thông tin, số liệu kế toán theo quy định 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
1.6.2. Vai trò của kế toán 
Vai trò cung cấp thông tin kế toán 
Đối với doanh nghiệp 
Đối với nhà nước 
Đối với đối tượng khác 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Đối với DN 
- Có được số liệu để theo dõi thường xuyên tình hình biến động của các đối tượng kế toán 
- Cung cấp tài liệu cho DN nhằm quản lý, điều hành 
- Là cơ sở để nhà quản lý ra các quyết định kinh tế 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Đối với Nhà nước 
- Kiểm tra, kiểm soát tình hình tuân thủ pháp luật của các tổ chức 
- Xây dựng các chính sách vĩ mô phù hợp, đặc biệt là các chính sách về thuế 
- Là cơ sở để giải quyết các tranh chấp kinh tế 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Đối với đối tượng khác (ngoài DN) 
- N H và các tổ chức tài chính : đánh giá thực trạng tài chính -> quyết định cho vay hay không. 
- Nhà đầu tư : quyết định đầu tư, rút vốn... 
- Nhà c . cấp, k . hàng : ra các quyết định nhằm bảo vệ quyền lợi kinh tế; .. 
1.6.3 . Yêu cầu của kế toán a. Yêu cầu chung của kế toán: 
(1) Phản ánh đầy đủ nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh vào chứng từ kế toán, sổ kế toán và BCTC . 
(2) Sự kịp thời, đúng thời gian quy định thông tin, số liệu kế toán . 
(3) Sự rõ ràng, dễ hiểu và chính xác thông tin, số liệu kế toán . 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
(4) Sự trung thực hiện trạng, bản chất sự việc, nội dung và giá trị của nghiệp vụ kinh tế, tài chính. 
( 5)Thông tin, số liệu kế toán phải được phản ánh liên tục . 
(6) Phân loại, sắp xếp thông tin, số liệu kế toán theo trình tự, có hệ thống và có thể so sánh được . 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
b. Yêu cầu cơ bản của kế toán: 
1) Trung thực => đúng với thực tế về hiện trạng, bản chất nội dung và giá trị của nghiệp vụ. 
2) Khách quan => đúng với thực tế, không bị xuyên tạc, không bị bóp méo. 
3) Đầy đủ => đầy đủ, không bị bỏ sót. 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
4) Kịp thời => kịp thời, đúng hoặc trước thời hạn quy định, không được chậm trễ . 
5) Dễ hiểu => rõ ràng, dễ hiểu đối với người sử dụng 
6) Có thể so sánh => thông tin và số liệu kế toán giữa các kỳ kế toán trong một doanh nghiệp và giữa các doanh nghiệp chỉ có thể so sánh được khi tính toán và trình bày nhất quán. 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
1.7. Đạo đức trong kế toán 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Sinh viên nghiên cứu giáo trình 
1.8. Văn bản pháp quy về kế toán Việt Nam 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Văn bản 
Luật Kế toán 
Chuẩn mực kế toán 
Thông tư hướng dẫn Chế độ kế toán 
Luật kế toán 
Laø moät vaên baûn phaùp quy do Quoác hoäi ban haønh trong ñoù quy ñònh veà noäi dung coâng taùc keá toaùn, toå chöùc boä maùy keá toaùn, ngöôøi laøm keá toaùn vaø hoaït ñoäng ngheà nghieäp keá toaùn. 
 Luaät keá toaùn ñöôïc Quoác hoäi nöôùc Coäng hoaø Xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam khoùa XIII, kyø hoïp thöù 10 thoâng qua ngaøy 20/11/2015. AÙp dụng từ ngaøy 01/01/2017. Luaät keá toaùn coù VI chöông vaø 74 ñieàu. 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Luật kế toán 
- Chöông I: Nhöõng quy ñònh chung. 
- Chöông II: Noäi dung coâng taùc keá toaùn. 
- Chöông III : Toå chöùc boä maùy keá toaùn vaø ngöôøi laøm keá toaùn. 
- Chöông IV : Hoaït ñoäng kinh doanh dòch vuï keá toaùn. 
- Chöông V: Quaûn lyù nhaø nöôùc veà keá toaùn. 
- Chöông VI: Ñieàu khoaûn thi haønh. 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Chuẩn mực kế toán 
- Chuaån möïc keá toaùn goàm nhöõng nguyeân taéc vaø phöông phaùp keá toaùn höôùng daãn cho ngöôøi laøm keá toaùn ghi soå keá toaùn vaø laäp baùo caùo taøi chính. 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
- Tính ñeán nay, Boä taøi chính ñaõ ban haønh 26 chuaån möïc keá toaùn 
Chuẩn mực kế toán 
- Ñôït I : QÑ 149/2001/QÑ-BTC 
+ Chuaån möïc soá 02 - Haøng toàn kho 
+ Chuaån möïc soá 03 - Taøi saûn coá ñònh höõu hình 
+ Chuaån möïc soá 04 - Taøi saûn coá ñònh voâ hình 
+ Chuaån möïc soá 14 - Doanh thu vaø thu nhaäp khaùc 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Chuẩn mực kế toán 
- Ñôït II: QÑ 165/2002/QÑ-BTC	 
+ Chuaån möïc soá 01 - Chuaån möïc chung. 
+ Chuaån möïc soá 06 - Thueâ taøi saûn. 
+ Chuaån möïc soá 10 - Aûnh höôûng cuûa vieäc thay ñoåi tyû giaù hoái ñoaùi. 
+ Chuaån möïc soá 15 - Hôïp ñoàng xaây döïng. 
+ Chuaån möïc soá 16 - Chi phí vay. 
+ Chuaån möïc soá 24 -Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä. 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Chuẩn mực kế toán 
- Ñôït III: QÑ 234/2003/QÑ-BTC 
+ Chuaån möïc soá 05 - Baát ñoäng saûn ñaàu tö. 
+ Chuaån möïc soá 07 - Keá toaùn caùc khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty lieân keát. 
+ Chuaån möïc soá 08 - Thoâng tin taøi chính veà nhöõng khoaûn voán goùp lieân doanh. 
+ Chuaån möïc soá 21 - Trình baøy baùo caùo taøi chính. 
+ Chuaån möïc soá 25 - Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát vaø keá toaùn khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty con. 
+ Chuaån möïc soá 26 - Thoâng tin veà caùc beân lieân quan. 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Chuẩn mực kế toán 
- Ñôït IV: QÑ12/2005/QÑ-BTC 
+ Chuaån möïc soá 17 - Thueá thu nhaäp doanh nghieäp. 
+ Chuaån möïc soá 22 - Trình baøy boå sung baùo caùo taøi chính cuûa caùc ngaân haøng vaø toå chöùc taøi chính töông töï. 
+ Chuaån möïc soá 23 - Caùc söï kieän phaùt sinh sau ngaøy keát thuùc kyø keá toaùn naêm. 
+ Chuaån möïc soá 27 - Baùo caùo taøi chính giöõa nieân ñoä. 
+ Chuaån möïc soá 28 - Baùo caùo boä phaän. 
+ Chuaån möïc soá 29 - Thay ñoåi chính saùch keá toaùn, öôùc tính keá toaùn vaø caùc sai soùt. 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Chuẩn mực kế toán 
- Ñôït V: QÑ 100/2005/QÑ-BTC 
+ Chuaån möïc soá 11 - Hôïp nhaát kinh doanh. 
+ Chuaån möïc soá 18 - Caùc khoaûn döï phoøng, taøi saûn vaø nôï tieàm taøng. 
+ Chuaån möïc soá 19 - Hôïp ñoàng baûo hieåm. 
+ Chuaån möïc soá 30 - Laõi treân coå phieáu. 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Chế độ kế toán DN 
Chế độ kế toán đơn vị HCSN 
Chế độ kế toán các đơn vị đặc thù khác 
Chế độ kế toán 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Chế độ kế toán DN 
Thông tư 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 => áp dụng tất cả Doanh nghiệp 
Thông tư 133/2016/TT-BTC ngày 26/8/2016 
=> Áp dụng cho DN vừa và nhỏ 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Chế độ HCSN 
Quyết định số 19/2006/QĐ-BTC ngày 30/3/2006 
Thông tư số 185/2010/TT-BTC ngày 15/11/2010 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
Chế độ các đơn vị đặc thù khác 
Thông tư số 08/2013/TT-BTC ngày 10/1/2013 =>Quản lý NSNN và KBNN 
Thông tư số 24/2010/TT-BTC ngày 23/2/2010=> Hợp tác xã nông, lâm, ngư nghiệp và nghề muối 
Thông tư số 94/2005/TT-BTC ngày 12/12/205=> Ngân sách và tài chính xã 
Hệ thống văn bản pháp lý về kế toán 
Luật kế toán 
Nghị định số 185/2004/NĐ – CP: xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kế toán 
Nghị định số 129/2004/NĐ – CP: chi tiết luật kế toán 
Chuẩn mực kế toán 
Thông tư hướng dẫn chuẩn mực kế toán 
Chế độ kế toán 
Hệ thống tài khoản 
Chế độ chứng từ 
Chế độ sổ kế toán 
Hệ thống báo cáo tài chính 
Trường Đại học công nghiệp TP.HCM 
5.5. Phân tích hiệu quả kinh doanh 
Tỷ lệ lãi gộp 
= 
Lãi gộp 
Doanh thu thuần 
b. Tỷ lệ lãi thuần hoạt động kinh doanh trước thuế 
Tỷ lệ lãi thuần HĐKD trước thuế 
= 
Lãi thuần từ HĐKD trước thuế 
Doanh thu thuần 
a. Tỷ lệ lãi gộp 
c. Tỷ lệ số dư đảm phí 
Tỷ lệ số dư đảm phí 
= 
Tổng số dư đảm phí 
Doanh thu thuần 
Chúc các bạn thành công.