Bài giảng Kế toán doanh nghiệp thương mại - Bài 4: Đặc điểm kế toán trong doanh nghiệp du lịch, dịch vụ

inh doanh buồng ngủ, hàng ăn, hàng uống, kinh doanh dịch vụ 
khác (giặt là, tắm hơi, matxa, điện tín, vui chơi giải trí) 
Các chi phí trực tiếp của hoạt động này bao gồm: 
 Chi phí vật liệu trực tiếp: nguyên vật liệu sử dụng cho nấu ăn, cho buồng ngủ, cho 
thức uống. 
 Chi phí nhân công trực tiếp: tiền lương và các khoản trích theo lương của nhân 
viên bếp, bar, nhà ăn, buồng ngủ, nhân viên phục vụ các hoạt động khác. 
 Chi phí sản xuất chung: Khấu hao tài sản cố định, sản xuất kinh doanh, chi phí 
điện nước, vệ sinh, chi phí trực tiếp khác (nhiên liệu, công cụ dụng cụ, bao bì 
luân chuyển). 
4.2.1.4. Nội dung chi phí quản lý trong kinh doanh du lịch, dịch vụ 
Chi phí quản lý doanh nghiệp bao gồm các khoản chi 
phí có tính chất chung cho toàn doanh nghiệp, cho mọi 
hoạt động: kinh doanh dịch vụ, kinh doanh vận 
chuyển, kinh doanh hàng hóa Chi phí quản lý doanh 
nghiệp được kế toán theo từng khoản mục chi phí: chi 
phí lương và các khoản trích theo lương, chi phí vật 
liệu, chi phí về công cụ đồ dùng quản lý, chi phí khấu 
hao tài sản cố định, các loại thuế phí lệ phí, chi phí sửa 
chữa TSCĐ, chi phí hội nghị công tác phí 
4.2.2. Kế toán chi phí các hoạt động kinh doanh chủ yếu trong du lịch, dịch vụ 
4.2.2.1. Kế toán hoạt động kinh doanh hướng dẫn du lịch 
 NV1: Khi phát sinh các khoản chi phí vật liệu cho hoạt động hướng dẫn du lịch 
như quần áo, trang phục đặc thù, mũ, ba lô, nước cho đoàn du lịch kế toán ghi 
o Nếu xuất kho ghi: 
Nợ TK 621 
Có TK 152 
o Nếu mua về dùng ngay ghi: 
Nợ TK 621 
Nợ TK 133 
Có TK 111, 112 , 331 
 NV2: Tính ra tiền lương và các khoản trích theo lương của nhân viên hướng dẫn 
du lịch, các khoản phụ cấp phải trả, kế toán ghi 
Nợ TK 622 
Có TK 334, 338 
 NV3: Chi phí giao dịch, ký kết hợp đồng du lịch, hoa hồng cho các môi giới kế 
toán ghi 
Nợ TK 627 
Có TK 111, 112, 331 
Bài 4: Đặc điểm kế toán trong doanh nghiệp du lịch, 
dịch vụ 
52 TXKTTC03_Bai4_v1.0015111230 
 NV4: Chi phí cho các khoản ăn, uống, ngủ, tiền thuê phương tiện đi lại, vé đò phà, 
tiền vé vào cửa di tích, danh lam thắng cảnh 
Nợ TK 627 
Có TK 111, 112, 331 
 NV5: Tiền công tác phí của hướng dẫn viên du lịch 
Nợ TK 627 
Có TK 111, 112 
 NV6: Kết thúc chuyến đi của đoàn du lịch, kế toán ghi nhận giá vốn và doanh thu 
theo từng đoàn du lịch 
o Giá vốn: 
 Kết chuyển chi phí: 
Nợ TK 154 
Có TK 621, 622, 627 
 Đồng thời kết chuyển giá thành sản phẩm hướng dẫn du lịch: 
Nợ TK 632 
Có TK 154 
o Doanh thu: 
Nợ TK 111, 112, 131, 3387 
Có TK 511 
Có TK 3331 
4.2.2.2. Kế toán hoạt động kinh doanh vận chuyển 
 NV1: Khi phát sinh các khoản chi phí vật liệu cho hoạt động kinh doanh vận 
chuyển như: xăng dầu, dầu mỡ, nhiên liệu, vật liệu khác kế toán ghi: 
o Nếu xuất kho ghi: 
Nợ TK 621 
Có TK 152 
o Nếu mua về dùng ngay ghi: 
Nợ TK 621 
Nợ TK 133 
Có TK 111, 112, 331 
 NV2: Tính ra tiền lương và các khoản trích theo 
lương của lái xe, phụ xe, các khoản phụ cấp phải 
trả, kế toán ghi: 
Nợ TK 622 
Có TK 334, 338 
 NV3: Khấu hao phương tiện vận tải, trích trước chi phí săm lốp kế toán ghi 
Nợ TK 627 
Có TK 214 
Có TK 335 
Bài 4: Đặc điểm kế toán trong doanh nghiệp du lịch, 
dịch vụ 
TXKTTC03_Bai4_v1.0015111230 53 
 NV4: Chi phí sửa chữa phương tiện vận chuyển, lệ phí giao thông, tiền mua bảo 
hiểm xe kế toán ghi 
Nợ TK 627 
Nợ TK 133 
Có TK 111, 112, 331 
 NV5: Thiệt hại đâm đổ, khoản bồi thường thiệt hại kế toán ghi 
Nợ TK 627 
Có TK 111, 112 
 NV6: Kết thúc chuyến đi của đoàn vận chuyển, kế toán ghi nhận giá vốn và doanh 
thu theo từng đoàn vận chuyển 
o Giá vốn: 
 Kết chuyển chi phí: 
Nợ TK 154 
Có TK 621, 622, 627 
 Đồng thời kết chuyển giá thành sản phẩm dịch vụ vận chuyển khách du lịch: 
Nợ TK 632 
Có TK 154 
o Doanh thu: 
Nợ TK 111, 112, 131, 3387 
Có TK 511 
Có TK 3331 
4.2.2.3. Kế toán hoạt động kinh doanh buồng ngủ 
 NV1: Khi phát sinh các khoản chi phí vật liệu cho hoạt động kinh doanh buồng 
ngủ: khăn, giấy, bàn chải, đồ uống kế toán ghi: 
o Nếu xuất kho ghi: 
Nợ TK 621 
Có TK 152 
o Nếu mua về dùng ngay ghi: 
Nợ TK 621 
Nợ TK 133 
Có TK 111, 112, 331 
 NV2: Tính ra tiền lương và các khoản trích theo 
lương của nhân viên buồng ngủ, các khoản phụ cấp 
phải trả, kế toán ghi 
Nợ TK 622 
Có TK 334, 338 
 NV3: Điện nước, điện thoại phục vụ kinh doanh buồng ngủ kế toán ghi 
Nợ TK 627 
Nợ TK 133 
Có TK 111, 112, 331 
Bài 4: Đặc điểm kế toán trong doanh nghiệp du lịch, 
dịch vụ 
54 TXKTTC03_Bai4_v1.0015111230 
 NV4: Khấu hao TSCĐ là nhà nghỉ, khách sạn, chi phí dụng cụ, bao bì luân chuyển 
(chăn, ga, quạt, điều hòa) 
Nợ TK 627 
Có TK 214 
Có TK 242 
 NV5: Các chi phí khác như nhân viên quản lý buồng ngủ, chi phí bằng tiền khác 
Nợ TK 627 
Có TK 111, 112 
Có TK 334, 338 
 NV6: Định kỳ, kế toán ghi nhận giá vốn và doanh thu dịch vụ buồng ngủ 
o Giá vốn: 
 Kết chuyển chi phí: 
Nợ TK 154 
Có TK 621, 622, 627 
 Đồng thời kết chuyển giá thành sản phẩm cung cấp dịch vụ buồng ngủ“ 
Nợ TK 632 
Có TK 154 
o Doanh thu: 
Nợ TK 111, 112, 131, 3387 
Có TK 511 
Có TK 3331 
4.2.2.4. Kế toán hoạt động kinh doanh hàng ăn, hàng uống, kinh doanh dịch vụ 
khác (giặt là, tắm hơi, matxa, điện tín, vui chơi giải trí) 
Trong các đơn vị du lịch để phục vụ khách hàng 
tốt hơn, công ty có thể tổ chức các hoạt động: chế 
biến bánh kẹo, kem, nước giải khát, cho thuê đồ 
dùng, cho thuê hội trường, sửa chữa phương tiện 
vận tải Đối với các hoạt động này, chi phí sản 
xuất kinh doanh bao gồm: 
 NV1. Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: nguyên 
vật liệu tạo nên giá trị hàng ăn, đồ uống 
Nợ TK 621 
Có TK 152, 111, 112 
 NV2. Chi phí nhân công trực tiếp: Tiền lương và các khoản trích theo lương của 
nhân viên bếp, bar, nhân viên nhà ăn, nhân viên nhà hàng ăn uống. 
Nợ TK 622 
Có TK 334, 338 
 NV3. Chi phí sản xuất chung là chi phí tiền lương và các khoản trích theo lương 
của nhân viên quản lý kinh doanh hàng ăn uống, chi phí khấu hao tài sản cố định, 
chi phí điện nước, vệ sinh và các chi phí khác: 
Bài 4: Đặc điểm kế toán trong doanh nghiệp du lịch, 
dịch vụ 
TXKTTC03_Bai4_v1.0015111230 55 
Nợ TK 627 
Có TK 334, 338 
Có TK 214 
Có TK 111, 112, 331 
Có TK 242, 152, 153 
 NV4. Chi phí sẽ được tập hợp về tài khoản 154 “Chi phí sản xuất kinh doanh dở 
dang” chi tiết theo từng loại hoạt động để phục vụ việc tính giá thành sản phẩm, 
dịch vụ đã cung ứng. 
Nợ TK 154 
Có TK 621, 622, 627 
 NV5. Định kỳ xác định giá thành dịch vụ cung ứng trong kỳ phù hợp với doanh 
thu thực hiện kế toán ghi: 
Nợ TK 632 
Có TK 154 
Đồng thời ghi nhận doanh thu: 
Nợ TK 111, 112, 131, 3387 
Có TK 511 
Có TK 3331 
4.2.2.5. Kế toán hoạt động kinh doanh hàng hóa trong du lịch 
Tổ chức kế toán như trong doanh nghiệp kinh doanh thương mại. 
4.3. Kế toán xác định kết quả kinh doanh trong kinh doanh du lịch, dịch vụ 
4.3.1. Phương pháp xác định kết quả kinh doanh 
Lợi nhuận trong doanh nghiệp là kết quả cuối cùng của các hoạt động mà doanh 
nghiệp đã thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định (kỳ kế toán) được thể hiện 
bằng số lãi hoặc lỗ. Đây là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp rất quan trọng để đánh giá hiệu 
quả kinh doanh của doanh nghiệp. 
Việc xác định kết quả kinh doanh được thực hiện theo trình tự sau: 
(1) Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ; 
(2) Các khoản giảm doanh thu; 
(3) Doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ: 
(1) – (2); 
(4) Giá vốn hàng bán; 
(5) Lợi nhuận gộp từ hoạt động kinh doanh; 
(6) Doanh thu tài chính; 
(7) Chi phí tài chính; 
(8) Chi phí bán hàng; 
(9) Chi phí quản lý doanh nghiệp; 
(10) Lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh: (5) + (6) – (7) – (8) – (9); 
Bài 4: Đặc điểm kế toán trong doanh nghiệp du lịch, 
dịch vụ 
56 TXKTTC03_Bai4_v1.0015111230 
(11) Thu nhập khác; 
(12) Chi phí khác; 
(13) Lợi nhuận khác: (11) – (12); 
(14) Tổng lợi nhuận kế toán trước thuế: (10) + (13); 
(15) Chi phí thuế TNDN; 
(16) Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối. 
4.3.2. Kế toán kết quả kinh doanh 
4.3.2.1. Tài khoản sử dụng 
TK 911 Xác định kết quả kinh doanh 
Tài khoản này dùng để xác định và phản ánh kết quả 
hoạt động kinh doanh và hoạt động khác của doanh 
nghiệp trong một kỳ kế toán. Kết quả hoạt động kinh 
doanh của doanh nghiệp bao gồm: Kết quả hoạt 
động sản xuất kinh doanh, kết quả hoạt động tài 
chính và kết quả hoạt động khác. 
 Nội dung kết cấu TK 911 
o Bên Nợ: 
 Trị giá vốn của sản phẩm, hàng hóa, dịch 
vụ đã bán; 
 Chi phí hoạt động tài chính, chi phí thuế TNDN và chi phí khác; 
 Chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp; 
 Kết chuyển lãi. 
o Bên Có: 
 Doanh thu thuần về số sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đã bán trong kỳ; 
 Doanh thu hoạt động tài chính, các khoản thu nhập khác, khoản giảm chi phí 
thuế TNDN; 
 Kết chuyển lỗ. 
o TK 911 cuối kỳ không có số dư. 
 TK 421 Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối 
Tài khoản này dùng để phản ánh kết quả kinh doanh (lãi/lỗ) sau thuế TNDN và 
tình hình phân chia lợi nhuận hoặc xử lý lỗ của doanh nghiệp. 
o Bên Nợ: 
 Số lỗ về hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp; 
 Trích lập các quỹ của doanh nghiệp; 
 Chia cổ tức, lợi nhuận cho các chủ sở hữu; 
 Bổ sung vốn đầu tư của chủ sở hữu. 
o Bên Có: 
 Số lợi nhuận thực tế của hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ; 
 Số lỗ của cấp dưới được cấp trên cấp bù; 
 Xử lý khoản lỗ từ hoạt động kinh doanh. 
Bài 4: Đặc điểm kế toán trong doanh nghiệp du lịch, 
dịch vụ 
TXKTTC03_Bai4_v1.0015111230 57 
o Số dư bên Nợ: Số lỗ hoạt động kinh doanh chưa xử lý. 
o Số dư bên Có; Số lợi nhuận sau thuế chưa phân phối hoặc chưa sử dụng. 
o TK 421 có 2 tài khoản cấp 2: 
 TK 4211 – Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối năm trước. 
 TK 4212 – Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối năm nay. 
4.3.2.2. Phương pháp kế toán 
 NV1: Kết chuyển các khoản giảm doanh thu 
Nợ TK 511 
Có TK 5211 – Chiết khấu thương mại 
Có TK 5212 – Hàng bán bị trả lại 
Có TK 5213 – Giảm giá hàng bán 
 NV2: Kết chuyển doanh thu thuần, doanh thu tài chính, thu nhập khác 
Nợ TK 511, 515, 711 
Có TK 911 
 NV3: Kết chuyển các khoản chi phí để xác định kết quả kinh doanh 
Nợ TK 911 
Có TK 632, 635, 641, 642, 811 
 NV4: Phản ánh chi phí thuế TNDN phải nộp 
Nợ TK 821 
Có TK 3334 
 NV5: Kết chuyển chi phí thuế TNDN 
Nợ TK 911 
Có TK 821 
 NV6: Kết chuyển lợi nhuận sau thuế TNDN từ hoạt động kinh doanh 
Nợ TK 911 
Có TK 4212 
 NV7: Kết chuyển lỗ từ hoạt động kinh doanh 
Nợ TK 4212 
Có TK 911 
Bài 4: Đặc điểm kế toán trong doanh nghiệp du lịch, 
dịch vụ 
58 TXKTTC03_Bai4_v1.0015111230 
Tóm lược cuối bài 
Sau khi học xong bài 4 về đặc điểm kế toán trong các doanh nghiệp du lịch, dịch vụ, các bạn cần 
phải nắm vững các kiến thức cơ bản sau: 
 Kế toán chi phí sản xuất, doanh thu hoạt động kinh doanh hướng dẫn du lịch. 
 Kế toán chi phí sản xuất, doanh thu hoạt động kinh doanh vận chuyển. 
 Kế toán chi phí sản xuất, doanh thu hoạt động kinh doanh buồng ngủ, hàng ăn, hàng uống và 
các dịch vụ khác. 
 Kế toán chi phí sản xuất, doanh thu hoạt động kinh doanh thương mại hàng hóa. 
 Kế toán xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp du lịch, dịch vụ. 
Bài 4: Đặc điểm kế toán trong doanh nghiệp du lịch, 
dịch vụ 
TXKTTC03_Bai4_v1.0015111230 59 
Câu hỏi ôn tập 
1. Khái quát sơ đồ kế toán chi phí sản xuất, doanh thu hoạt động kinh doanh trong doanh nghiệp 
du lịch, dịch vụ. 
2. Khái quát sơ đồ kế toán xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp du lịch, dịch vụ? 
Bài 4: Đặc điểm kế toán trong doanh nghiệp du lịch, 
dịch vụ 
60 TXKTTC03_Bai4_v1.0015111230 
Bài tập 
Tại Công ty du lịch Vietravel trong tháng 10/N có hoạt động như sau (đơn vị: 1.000 đồng) 
1. Ký hợp đồng với Công ty A về việc mở tour Hà Nội – Hạ Long, trị giá có thuế GTGT 10% là 
77.000, đặt trước bằng tiền mặt 10.000, số còn lại sẽ thanh toán sau khi kết thúc tour. 
2. Mua áo phông và mũ để sử dụng cho các tour, đã nhập kho, trị giá chưa có thuế GTGT 10% 
là 25.000, chưa thanh toán. 
3. Tạm ứng cho hướng dẫn viên tour Hà Nội – Hạ Long với công ty A bằng tiền mặt 3.000, mũ 
và áo phông 3.000. 
4. Chuyển khoản thanh toán tiền khách sạn cho tour Hà Nội – Hạ Long của công ty A, giá hóa 
đơn bao gồm thuế GTGT 10% là 18.700. 
5. Thanh toán tiền thuê xe cho công ty vận tải bằng tiền mặt theo giá hóa đơn có thuế GTGT 
10% là 5.500. 
6. Kết thúc tour Hà Nội – Hạ Long của công ty A, hướng dẫn viên du lịch làm thủ tục 
thanh toán: 
Tiền vé cầu phà: 3.500. 
Mũ và áo đã phát cho khách: 3.000. 
Thù lao hướng dẫn du lịch 5% trên giá tour. 
Sau khi trừ số đã tạm ứng, phần còn lại thanh toán bằng tiền mặt. 
7. Chi phí tặng quà cho khách hàng (đoàn công ty A) tham gia tour chi bằng tiền mặt 2.000. 
8. Công ty A thanh toán toàn bộ số tiền còn lại bằng chuyển khoản. 
9. Tiền lương phải trả trong tháng. 
Tiền lương cố định phải trả hướng dẫn viên du lịch 6.000. 
Tiền lương phải trả nhân viên quản lý đội hướng dẫn viên du lịch 15.000. 
10. Trích bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, kinh phí công đoàn theo tỷ lệ 
quy định. 
Yêu cầu 
1. Định khoản và phản ánh tình hình trên vào sơ đồ tài khoản. 
2. Tính giá thành dịch vụ hướng dẫn du lịch trong kỳ. 
3. Xác định kết quả kinh doanh trong tháng 10/N. 
Lời giải: 
- NV1: 
Nợ TK 111: 10.000 
Có TK 131 (Công ty A): 10.000 
- NV2: 
Nợ TK 152: 25.000 
Nợ TK 133: 2.500 
Có TK 331: 27.500 
- NV3: 
Nợ TK 141: 8.000 
Có TK 111: 5.000 
Có TK 152: 3.000 
Bài 4: Đặc điểm kế toán trong doanh nghiệp du lịch, 
dịch vụ 
TXKTTC03_Bai4_v1.0015111230 61 
- NV4: 
Nợ TK 627: 17.000 
Nợ TK 133: 1.700 
Có TK 112: 18.700 
- NV5: 
Nợ TK 627: 5.000 
Nợ TK 133: 500 
Có TK 111: 5.500 
- NV6: 
Nợ TK 627: 3.500 
Có TK 141: 3.500 
Nợ TK 621: 3.000 
Có TK 141: 3.000 
Nợ TK 622: 2.500 (= 5%*50.000) 
Có TK 334: 2.500 
Nợ TK 141: 500 
Nợ TK 334: 2.500 
Có TK 111: 3.000 
- NV7: 
Nợ TK 627: 2.000 
Có TK 111: 2.000 
- NV8: 
Nợ TK 112: 45.000 
Nợ TK 131 (Công ty A): 10.000 
Có TK 511: 50.000 
Có TK 3331: 5.000 
- NV9: 
Nợ TK 622: 6.000 
Nợ TK 627: 15.000 
Có TK 334: 21.000 
- NV10: 
Nợ TK 334: 2.205 (= 21.000*10,5%) 
Nợ TK 622: 1.440 (= 6.000*24%) 
Nợ TK 627: 3.600 (= 15.000*24%) 
Có TK 3382: 420 (= 2%*21.000) 
Có TK 3383: 5.460 (= 26%*21.000) 
Có TK 3384: 954 (= 4.5%*21.000) 
Có TK 3386: 420 (= 2%*21.000) 
Bài 4: Đặc điểm kế toán trong doanh nghiệp du lịch, 
dịch vụ 
62 TXKTTC03_Bai4_v1.0015111230 
- Cuối kỳ kết chuyển chi phí sản xuất, tính giá thành sản phẩm hướng dẫn du lịch: 
Nợ TK 154: 59.040 
Có TK 621: 3.000 
Có TK 622: 9.940 
Có TK 627: 46.100 
- Ghi nhận giá vốn: 
Nợ TK 632: 59.040 
Có TK 154: 59.040 
- Đồng thời kết chuyển giá vốn để xác định kết quả kinh doanh: 
Nợ TK 911: 59.040 
Có TK 632: 59.040 
- Kết chuyển doanh thu để xác định kết quả kinh doanh: 
Nợ TK 511: 70.000 
Có TK 911: 70.000 
- Xác định số thuế TNDN phải nộp: 
Nợ TK 821: 2.411 (= 10.960*22%) 
Có TK 3334: 2.411 
- Kết chuyển lợi nhuận sau thuế tháng 10/N: 
Nợ TK 911: 8.549 
Có TK 4212: 8.549